1. Përllogaritja bazuar në aktivitete apo metoda abc
Ligjërata 6

2. Metoda ABC Metodë e ngarkimit të kostove në produkte të bazuar në:
Transferimi i kostove nga burimet te aktivitetet
Transferimi i kostove nga aktivitetet në produkte
Kostot
Aktivitetet
Produktet

3. Shpërndarja e kostove = €300 për person
Refining Cost Systems
Ardi, Rroni dhe Zana:
Shpenzimet totale = €900
Qiraja dhe komunalitë €570
TV kabllovik
Qasja në internet
Gjëra ushqimore
Totali €900
Shpërndarja e kostove = €300 për person

4. Një shpërndarje më detale
Refining Cost Systems
Një shpërndarje më detale
Ardi Rroni Zana Totali
Qiraja dhe komunalitë €190 €190 €190 €570
TV kabllovik –
Qasja në internet – –
Gjërat ushqimore –
Kostot totale të shpërndara €215 €310 €375 €900
Shpërndarja origjinale e kostove
Diferenca €(85) € € 75 € 0

5. Sharpening the Focus: From Business Functions to Activities
PANEL A—Companywide Business Functions in the Value Chain
R&D
Design
Production
Marketing
Distribution
Customer Service
Inventoriable costs for financial reporting
PANEL B—Production Departments/Product Lines
Servers
Notebook Computers
Desktop Computers
Inventoriable costs for financial reporting

6. Sharpening the Focus: From Business Functions to Activities
PANEL C—Activities for Desktop Product Line
1. Kitting—preparing all items for assembly
2. Motherboard preparation—snapping in
CPU and memory modules
3. Assembly into chassis
4. Software downloading
5. Testing
6. Boxing
Inventoriable
costs for
financial
reporting

7. Përshkruaj dhe zhvillo
ABC metodën

8. Përllogaritja e bazuar në aktivitete
Shembull i aktiviteteve dhe
Shtytsi i Kostos (Cost Drivers):
Aktivitetet:
Deponimi i materialit
Planifikimi i prodhimit
Inspektimi i kualitetit
Fotokopjimi
Servisimi me garancion
Cost Drivers:
Nr. i urdhër blerjeve
Nr. i pjesëve
Nr. i kompleteve
Nr. i inspektimeve
Nr. i faqeve të fotokopj.
Nr. i thirrjeve për servis

9. Sistemi tradicional përballë sistemit ABC
Kompania prodhon sasi të madhe të medikamenteve të kualitetit të zakonshëm.
Ajo po ashtu prodhon edhe një sasi të vogël të medikamenteve speciale.
Në të kaluarën, departamenti prodhues i kompanisë ka shfrytëzuar orët e punës direkte si bazë e vetme e shpërndarjes me normë 200%.
Një grupin e një numri të caktuar produktesh medicinale, kompania prodhon edhe produktin 1 dhe produktin 2.
Një konsumator i vetëm shfrytëzon produktin 2 për të prodhuar medikamente të tensionit të gjakut.

10. Sistemi tradicional kundrejt metodës ABC
Grumbulli i
kostove indirekte
të departamentit
Kostot indirekte të departamentit të produkteve
Kosto e
punës
direkte
Baza e
shpërndarjes së
kostove
Produkti A
Produkti B
Produkti C
Objekti i kostove
të produktit

11. Sistemi tradicional kundrejt metodës ABC
Grumbulli i
kostove indirekte
të departmanetit
Kostot indirekte të departamentit të produkteve
Grumbulli i
kostove indirekte
të aktivitetit
Prerja
Përpunimi
Montimi
Nr.i
paketimeve
Nr. i
orëve të
makinës
Nr. i
mostrave
Baza e
shpërndarjes së
kostove
Produkti A
Produkti B
Produkti C
Objekti i kostove
të produktit

12. Sistemi tradicional përballë sistemit ABC
Sistemi tradicional i kostove
Produkti 1 Produkti 2
Çmimi shitës për njësi €10 €70
Minus: Kostot e prodhimt.
për njësi
Materiali direkt
Puna direkte
Kosto ind. prodhimtarisë
Bruto profiti për njësi € 2 €20

13. Sistemi tradicional përballë sistemit ABC
Supozojmë se kompania prodhon njësi të produktit 1 dhe 5 njësi të produktit 2.
Çfarë është kosto totale e punës për produkt?
7.000 njësi × €1 = €7.000 (produkti 1)
5 njësi × €10 = €50 (produkti 2)
Çfarë është kosto totale e prodhimtarisë e shpërndarë te secili produkt?

14. Sistemi tradicional përballë sistemit ABC
€7.000 × 200% = € te produkti 1
€50 × 200% = €100 te produkti 2
Kompania transferon 140 herë më shumë
kosto indirekte te dritaret se te dyert.

15. Sistemi i përllogaritjes bazuar në aktivitete
Hapi 1
Hapi 2
Vlerëso kostot indirekte
totale për secilin aktivitet
Identifikimi i aktiviteteve
Përzierja
Prodhimi
Testimi
Puna €
Zhvlerësimi
Tjera
Totali €

16. Sistemi i përllogaritjes bazuar në aktivitete
Hapi 3
Identifikimi i driverave të kostove primare
për secilën aktivitet të kostove indirekte
(1) (2) (3)
Aktiviteti Kostot e vlerësuara Cost Driver
Përzierja € # e kompletit
Prodhimi € # e orëve (MH)
Testimi € # e mostrave

17. Sistemi i përllogaritjes bazuar në aktivitete
Hapi 4
Vlerëso sasinë totale të secilës bazë të shpërndarjes.
(1) (4)
Aktivitet Sasia e vlerësuar e cost Driver
Përzierja komplete
Prodhimi orë makine
Testimi mostra

18. Sistemi i përllogaritjes bazuar në aktivitete
Hapi 5
Llogarit çmimin e shpërndarjes për secilin aktivitet.
(1) (5)
Aktiviteti Niveli i shpërndarjes së kostove
Përzierja € ÷ = €150/komplet
Përpunimi € ÷ = €60/Orë Makine
Testimi € ÷ = €200/mostra

19. Sistemi i përllogaritjes bazuar në aktivitete
Step 6
Mirëmbajë sasinë aktuale të secilës bazë të
shpërndarjes të shfrytëzuar nga secili produkt
Gjatë vitit, kompania prodhon 60 komplete të
produktit 1 dhe 1 komplet të produktit 2.
Kompletet tjera kanë të bëjnë me
produkte tjera të kompanisë

20. Sistemi i përllogaritjes bazuar në aktivitete
Hapi 7
Shpërndajë kostot në secilin produkt.
Kostot e shpërndara te përzierja:
Produkti 1: 60 komplete × €150 për komplet = €9.000
Produkti 2: 1 komplet × €150 për komplet = €150

21. Sistemi i përllogaritjes bazuar në aktivitete
Aktiviteti Cost Driver Units Kostot e shpërndara te:
Shfrytëzuar nga:
Pr Pr Pr Pr.2
Përzierja 60 kompl komplet € €150
Prodhimi 30½ OM OM *
Testimi 14 mostra mostër
Totali € €470
*30½ OM × €60 për OM = €1.830
Sistemi ABC shpërndanë 29 herë më shumë kosto
indirekte te produkti 1 se sa te produkti 2

22. Sistemi i përllogaritjes bazuar në aktivitete
Çfarë është kosto indirekte për njësi?
Produkti 1: € ÷ = €1,95
Produkti 2: €470 ÷ 5 = €94
Kostot ind Sistemi Sistemi
për njësi tradicional ABC
Produkti 1 € 2,00 € 1,95
Produkti €20,00 €94,00

23. Sistemi i përllogaritjes bazuar në aktivitete
Profiti i kompanisë për njësi
Produkti Produkti 2
Çmimi shitës për njësi €10,00 € 70,00
Minus:
Kostot e prodhimt.për njësi
Materiali direkt , ,00
Puna direkte , ,00
Kosto ind. prodhimt , ,00
Bruto profiti për njësi € 2,05 €(54,00)

24. Kalkulimi sipas veprimtarive (ABC)
1. Kalkulimi sipas veprimtarive ndryshon rrugën e shpërndarjes së kostove indirekte.
Kur identifikohen aktivitetet specifike, paefektshmëritë mund të zbulohen dhe eliminohen, duke reduktuar kostot e produktit.
ABC mund të shfrytëzohet për vendim marrje por jo domosdoshmërisht për vlerësim të inventarit.

25. Kalkulimi sipas veprimtarive
Veprimtaria Shuma Veprimtaria Çmimi
Përgatitja € / orë PD = €53
Prodhimi / orë PD = €7
Montimi / 120 mont = €4.000
Kontolli i kualit / 104 inspek = €3.000
Projektimi / 16 ndryshime = €13.000
Total €
Si shpërndahen kostot e veprimtarive në produkte specifike?

26. Kalkulimi sipas veprimtarive
Veprimtaria Shuma Veprimtaria Çmimi
Përgatitja € 530,000/10,000 Orë PD= €53
Prodhimi 70,000/10,000 Orë PD = €7
Montimi 480,000/ 120 mont. = €4,000
Kontolli i kualit. 312,000/ 104 inspek. = €3,000
Projektimi 208,000/ 16 ndryshim = €13,000
Total €1,600,000
Përgatitja: Orë PD Çmimi Total
Saja me motor 8,000 €53 €424,000
Kositëse bari 2, ,000
Total 10,000 €530,000

27. Kalkulimi sipas veprimtarive
Veprimtaria Shuma Veprimtaria Çmimi
Përgatitja € 530,000/10,000 Orë PD = €53
Prodhimi 70,000/10,000 Orë PD = €7
Montimi 480,000/120 mont. = €4,000
Kontolli i kualit. 312,000/104 inspek = €3,000
Projektimi 208,000/16 ndrysh. = €13,000
Total €1,600,000
Prodhimi: Orë PD Çmimi Total
Saja me motor 2,000 €7 €14,000
Kositëse bari 8, ,000
Total 10,000 €70,000

28. Kalkulimi sipas veprimtarive
Veprimtaria Shuma Veprimtaria Çmimi
Përgatitja € 530,000/10,000 Orë PD = €53
Prodhimi 70,000/10,000 Orë PD = €7
Montimi 480,000/120 montimi = €4,000
Kontolli i kualit. 312,000/104 inspek. = €3,000
Projektimi 208,000/16 ndryshime = €13,000
Total €1,600,000
Montimi: Montimi Çmimi Total
Saja me motor 100 €4,000 €400,000
Kositëse bari 20 4,000 80,000
Total 120 €480,000

29. Kalkulimi sipas veprimtarive
Veprimtaria Shuma Veprimtaria Çmimi
Përgatitja € 530,000/10,000 Orë PD = €53
Prodhimi 70,000/10,000 Orë PD = €7
Montimi 480,000/120 montimi = €4,000
Kontolli i kualit. 312,000/104 inspekt. = €3,000
Projektimi 208,000/16 ndryshime = €13,000
Total €1,600,000
Kontolli i kualitetit: Inspek. Çmimi Total
Saja me motor 100 €3,000 €300,000
Kositëse bari 4 3,000 12,000
Total 104 €312,000

30. Kalkulimi sipas veprimtarive
Veprimtaria Shuma Veprimtaria Çmimi
Përgatitja € 530,000/10,000 Orë PD = €53
Prodhimi 70,000/10,000 Orë PD = €7
Montimi 480,000/120 montimi = €4,000
Kontolli i kualit. 312,000/104 insps. = €3,000
Projektimi 208,000/16 ndryshime = €13,000
Total €1,600,000
Projektimi: Ndryshime Çmimi Total
Saja me motor 12 €13,000 €156,000
Kositëse bari 4 13,000 52,000
Total 16 €208,000

31. Kalkulimi sipas veprimtarive
Përmbledhje e shpërndarjes së kostove:
Veprimtaria Saja me motor Kositëse Total
Përgatitja € 424,000 €106,000 € 530,000
Prodhimi 14,000 56,000 70,000
Montimi 400,000 80, ,000
Kontolli i kualitetit 300,000 12, ,000
Projektimi 156,000 52, ,000
Total €1,294,000 €306,000 €1,600,000
Njësitë e buxhetuara 1, ,000
Kosto për njësi €1,294 €306

32. Kalkulimi sipas veprimtarive në bizneset shërbyese
Spitali i Prishtinës—Kalkulimi sipas veprimtarive
P A C I E N T Ë T
Pranimi
Testimi radiologjik
Dhoma e operacioneve
Testimi patologjik
Ushqimi dhe pastrimi

33. Kalkulimi sipas veprimtarive në bizneset shërbyese
Spitali i Prishtinës—Kalkulimi sipas veprimtarive P A C I E N T Ë
Pranimi
€180 për pranim
Testimi radiologjik
Dhoma e operacioneve
Testimi radiologjik
Ushqimi dhe pastrimi

34. Kalkulimi sipas veprimtarive në bizneset shërbyese
Spitali i Prishtinës—Kalkulimi sipas veprimtarive
Pranimi
€180 për pranim P A C I E N T Ë
Testimi radilogjik
€320 për foto
Dhoma e operacioneve
Testimi patologjik
Ushqimi dhe pastrimi

35. Kalkulimi sipas veprimtarive në bizneset shërbyese
Spitali i Prishtinës—Kalkulimi sipas veprimtarive
Pranimi
€180 për pranim P A C I E N T Ë
Testimi radiologjik
€320 për foto
Kosto e buxhetuar €960,000
Veprimt. e vlerësuar 3,000 foto
Testimi radiologjik Veprimtaria Çmimi:
= €320
Dhoma e operacioneve
Testimi patologjik
Ushqimi dhe pastrimi

36. Kalkulimi sipas veprimtarive në bizneset shërbyese
Spitali i Prishtinës—Kalkulimi sipas veprimtarive P A C I E N T Ë
Pranimi
€180 për pranim
Testimi radiologjik
€320 për foto
Dhoma e operacioneve
€200 për orë
Testimi patologjik
Ushqimi dhe pastrimi

37. Kalkulimi sipas veprimtarive në bizneset shërbyese
Spitali i Prishtinës—Kalkulimi sipas veprimtarive
Pranimi
€180 për pranim P A C I E N T Ë
Testimi radiologjik
€320 për foto
Dhoma e operacioneve
€200 për orë
Testimi patologjik
€120 për mostër
Ushqimi dhe pastrimi

38. Kalkulimi sipas veprimtarive në bizneset shërbyese
Spitali i Prishtinës—Kalkulimi sipas veprimtarive
Pranimi
€180 për pranim P A C I E N T Ë
Testimi radiologjik
€320 për foto
Dhoma e operacioneve
€200 për orë
Testimi patologjik
€120 për mostër
Ushqimi dhe pastrimi
€150 për ditë

39. Shpërndarja e kostove sipas veprimtarive për pacientin
Emri i pacientit: Hasan Hyseni
Veprimtaria Veprimtaria Veprimtaria Shfrytëzimi Çmimi Kosto
Pranimi 1 pranim €180 € 180
Testimi radiologjik 2 foto
Dhoma e operacion. 4 orë
Testimi patologjik 1 mostër
Ushqimi dhe pastrimi 7 ditë 150 1,050
Total €2,790

40. Shpërndarja e kostove sipas veprimtarive për pacientin
Emri i pacientit: Hasan Hyseni
Veprimtaria Veprimtaria Veprimtaria
Shfrytëzimi Çmimi Kosto
Pranimi 1 pranim €180 € 180
Testimi radiologjik 2 foto
Dhoma e operac. 4 orë
Testimi patologj. 1 mostër
Ushqimi dhe pastrimi 7 ditë 150 1,050
Total €2,790
Kostot indirekte të përcjella me shërbimin mund të lidhen me konsumatorin që shfrytëzon atë shërbim.

41. Shfrytëzo të dhënat e ABC metodës dhe të AMB (activity-based
management) për të marrë
vendime biznesi

42. Menaxhmenti i bazuar në aktivitet (ABM)
Menaxhimi i kostove, kualitetit dhe komoditeti i aktiviteteve përmes identifikimit dhe shfrytëzimit të shtytësve të kostove dhe matja e performansave.
Shtytësit e kostove
Kostot
Aktivitetet
Produktet
Matja e performancave

43. Çmimvënia dhe vendimmarrja te Mix prodhimi
Sistemi origjinal i kostove
Produkti Produkti 2
Çmimi shitës për njësi €10,00 €70,00
Minus: kostot e prodhimt.
për njësi , ,00
Bruto profiti për njësi € 2,00 €20,00

44. Çmimvënia dhe vendimmarrja te Mix prodhimi
Sistemi i kostove ABC
Produkti 1 Produkti 2
Çmimi shitës për njësi €10,00 €70,00
Minus: kostot e prodhimt.
për njësi , ,00
Bruto profiti për njësi € 2,05 €(54,00)

45. Çmimvënia dhe vendimmarrja te Mix prodhimi
Kompania ka tri alternativa:
Të zvogëlojë kostot për produktin 2.
Të rritë çmimin shitës të produktit 2.
Të braktisë produktin 2.