1. Ovako Working Posture Analyzing System تهیه کننده : دکتر مسعود مطلبی
روش OWAS
Ovako Working Posture Analyzing System
تهیه کننده : دکتر مسعود مطلبی

3. تكوين و توسعه روش OWAS
روش OWAS در دهه‌ هفتاد در يك كارخانه توليد فولاد در فنلاند به نام Ovako ارايه شد. در اين كارخانه، بيشتر وظيفه‌ها از دسته كارهاي فيزيكي سنگين بودند كه با پوسچري نامناسب انجام مي‌گرفتند. اين موضوع سبب افزايش موارد غيبت از كار و همچنين از كارافتادگي زود هنگام ناشي از اختلالات اسكلتي-عضلاني شده بود. مشكلات ياد شده موجب شد پروژه‌اي براي بهبود پوسچركار آغاز شود.
مشاغل موجود در كارخانه مورد مطالعه قرار گرفتند و 680 عكس از پوسچرهاي گوناگون تهيه شد. اين عكس‌ها تقريباً تمام وضعيت‌هاي بدني موجود در كارخانه را نشان مي‌دادند. عكس‌ها به وسيله‌ محققان مورد واكاوي قرار گرفتند و پوسچرها طبقه‌بندي شدند. محققان 84 پوسچر شاخص را شناسايي كردند كه تركيبي از پوسچر تنه، بازوها و پاها بودند.
مطالعات نشان داد كه اين پوسچرها در برگيرنده‌ پوسچرهاي متداول در صنعت فولاد است و از اين‌رو، مي‌توان از آنها در ارزيابي و مطالعه‌ي پوسچر در اين صنعت استفاده نمود. اين پوسچرها تركيبي از چهار پوسچر تنه، سه پوسچر بازوها و هفت پوسچر پاها هستند.

4. روش OWAS
84 پوسچر شاخص در روش OWAS. همان‌گونه كه مشاهده مي‌شود، اين پوسچرها از تركيب 4 پوسچر تنه، 3 پوسچر بازو و 7 پوسچر پا تشكيل شده‌اند.

5. دسته‌بندي پوسچر در روش OWAS

6. دسته‌بندي پوسچر در روش OWAS
تنه (ستون فقرات)
در روش OWAS، نخستين رقم در كد پوسچر، پوسچر تنه را مشخص مي‌كند. چهار انتخاب براي پوسچرهاي مختلف تنه عبارتند از :
1) ستون فقرات كشيده و مستقيم است.
2) ستون فقرات خميده است.
3) تنه در حال چرخش است.
4) تنه خميده و درحال چرخش است.

7. دسته‌بندي پوسچر در روش OWAS
بازوها
در روش OWAS، دومين رقم در كد پوسچر، پوسچر بازوها را مشخص مي‌كند. 3 انتخاب براي پوسچرهاي مختلف بازو عبارتند از:
1) هر دو بازو پايين‌تر از ارتفاع شانه قرار دارند.
2) يكي از بازوها در ارتفاع شانه يا بالاتر از آن قرار دارد.
3) هر دو بازو در ارتفاع شانه يا بالاتر از آن قرار دارند.

8. دسته‌بندي پوسچر در روش OWAS
پاها
در روش OWAS، سومين رقم در كد چهار رقمي، پوسچر پاها را مشخص مي‌كند.7 انتخاب براي پوسچرهاي مختلف پاها عبارتند از):
1) نشسته
2) ايستاده با پاهاي كشيده و مستقيم
3) ايستاده با يك پاي مستقيم
4) ايستاده بر روي دو زانوي خميده
5) زانو زده بر روي يك زانوي خميده
6) زانو زده بر يك يا هر دو زانو
7) راه رفتن يا جابجا شدن

9. وزن بار يا نيروي مورد نياز
چهارمين رقم در كد OWAS نشان مي‌دهد كه كارگر چه ميزان بار را جابجا كرده است يا بزرگي نيرويي كه در جريان فعاليت اعمال شده چه ميزان بوده است. در روش كدگذاري براي وزن بار يا نيروي مورد نياز سه انتخاب وجود دارد كه عبارتند از :
1) نيروي كمتر از kg 10
2) نيروي بين kg10 و kg20
3) نيروي بيشتر از kg20

10. مثالي از كدگذاري پوسچر

11. ارزيابي پوسچرهاي كدگذاري شده در روش OWAS
”اولـويـت اقدام‌هاي اصلاحي“ صورت مي‌گيرد.
اولويت اقدام‌هاي اصلاحي نشان دهنده‌ ضرورت اجراي
برنامه‌ مداخله‌ ارگونومي در محيط كار و انجام اقدامات
پيشگيرانه است.
اولويت اقدام‌هاي اصلاحي داراي 4 حالت از 1 تا 4 مي‌باشد
كه براساس بزرگي خطر بروز اختلالات اسكلتي-عضلاني
و فشار وارد بر دستگاه اسكلتي-عضلاني تعيين مي‌گردد.

12. سطوح گوناگون اولويت اقدام‌هاي اصلاحي در روش OWAS

13. اولويت اقدام‌هاي اصلاحي براي پوسچر تك‌تك اندام‌ها براساس درصد فراواني نسبي آنها

14. اولويت اقدام‌هاي اصلاحي براي پوسچر تك‌تك اندام‌ها براساس درصد فراواني نسبي آنها

15. اولويت اقدام‌هاي اصلاحي براي پوسچر تك‌تك اندام‌ها براساس درصد فراواني نسبي آنها

16. مثال نتيجه ارزيابي : اسلايد بعدي
در يك مطالعه 25 مشاهده اي پوسچرهاي زير در تنه مشاهده و ثبت شد:
1) ستون فقرات كشيده و مستقيم (52%)
2) ستون فقرات خميده (36%)
3) تنه در حال چرخش (4%)
4) تنه خميده و درحال چرخش (8%)
نتيجه ارزيابي :
اسلايد بعدي

17. مثال

18. جدول تعيين كد نهايي با استفاده از كدهاي چهارگانة OWASپا 7 6 5 4 3 2 1
بازوها
كمر
نيرو

19. استفاده از روش OWAS در محيط كار
معمولاً مشاغلي كه در آنها شيوع و بروز اختلالات اسكلتي-عضلاني بالاست مورد ارزيابي قرار مي‌گيرند.
در هر شغل، با انجام آناليز شغلي فازهاي كاري موجود مشخص مي‌شوند. در هر فاز، هنگامي كه فرد در حال انجام وظيفه است در فواصل زماني معين (30 تا 60 ثانيه) از پوسچر اندام‌هاي بدن وي نمونه‌برداري شده و كد مربوط به هر پوسچر ثبت مي‌شود.
ثبت پوسچر مي‌تواند با مشاهده مستقيم يا با فيلم‌برداري و سپس تجزيه و تحليل فيلم انجام شود. نمونه‌برداري از پوسچر در هر فاز كاري 20 تا 40 دقيقه استمرار مي‌يابد.

20. خسته نباشيد