2. کنترل عفونت بیمارستان
در راستای اعتبار بخشی

3. اهمیت
باتوجه به اهمیت موضوع عفونت های بیمارستانی دراستانداردهای ملی اعتباربخشی ،واحدکنترل عفونت به صورت کاملامستقل ومجزا مورد ارزیابی قرارمیگیرد.
کمیته کنترل عفونت بیمارستانی نیزازکمیته بهداشت محیط جداشده وحداقل یکباردرماه تشکیل جلسه میدهد.
صدور حکم با امضاء رییس بیمارستان

4. 1-تعریف عفونت بیمارستانی
چند نکته یادآوری
1-تعریف عفونت بیمارستانی
عفونتی است که بیمار در زمان بستری به آن مبتلا نبوده و در دوره کمون آن هم نبوده است و علائم و نشانه های آن حداقل بعد از 48 ساعت بستری ظاهر شود.

5. 2- برآورد بارعفونت های بیمارستانی
در امریکا عفونت بیمارستانی در حد اقل 5% بیماران بستری رخ داده و سالانه موجب مرگ نفر و تحمیل بیش از 4.5 میلیارد دلار هزینه اضافی می شود.
خسارتهای مالی ناشی از مرگ، ابتلاء و افزایش طول مدت بستری در ایران محاسبه نشده است.

6. درصد عفونت بیمارستانی بر حسب بخش براساس مواردگزارش شده در نظام مراقبت

7. 3-عوامل موثر بر بروز عفونت بیمارستانی در یک بخش
عدم رعایت احتیاطات استاندارد:
precaution) (Standard مانند استفاده درست از گان، دستکش، ماسک و ...(فصل چهارم راهنمای کشوری)
عدم رعایت شستن دست(Hand washing)
و بهداشت دست (Hand Hygiene) و یا پذیرش پائین آن(فصل چهارم)

8. 3-عوامل موثر بر بروز عفونت بیمارستانی در یک بخش
عدم رعایت ایزولاسیون بیماران عفونی(فصل چهارم)
فضای نامناسب و فاصله کم تخت بیماران(فصل ششم)
خرابی دستگاههای تهویه هوا(فصل ششم)

9. 3-عوامل موثر بر بروز عفونت بیمارستانی در یک بخش
-عملیات ساختمانی وساخت و ساز در مجاورت بخش های بستری(فصل ششم)
-مشکلات تامین آب سالم، دفع فاضلاب، تامین غذای پرسنل ( فصل ششم)
-مشکلات دفع زباله های عفونی بیمارستانی(فصل ششم)

10. 3-عوامل موثر بر بروز عفونت بیمارستانی در یک بخش
-عدم رعایت تزریقات ایمن(Safety injection)(فصل چهارم و هفتم)
-شلوغی بخش و ورود ملاقات کنندگان عفونی به بخش (فصل ششم)
-ضعف آزمایشگاه در شناسائی عوامل عفونی(فصل سوم)

11. 3-عوامل موثر بر بروز عفونت بیمارستانی در یک بخش
-بروز مقاومت میکروبی در بخش (فصل سوم)
-ناهماهنگی و بی برنامه بودن در رژیم پروفیلاکسی آنتی بیوتیکی(فصل سوم)
-ناهماهنگی در اعطای مرخصی برای پرسنل مبتلا به بیماری های عفونی( فصل چهارم)
-عدم تشکیل پرونده بهداشتی کارکنان و عدم واکسیناسیون واکسن های ضروری برای پرسنل بیمارستان(فصل چهارم)

12. 3-عوامل موثر بر بروز عفونت بیمارستانی در یک بخش
حضور دانشجویان پزشکی و انترن ها
-استفاده نادرست از مواد گندزدا و ضد عفونی کننده(فصل پنجم)
-مشکلات استریلیزاسیون(فصل پنجم)
-عوامل مربوط به بیمار از جمله ضعف ایمنی، بیماریهای همراه مانند دیابت، آسم، COPD، سینوس درموئید، سوء تغذیه

13. 3-عوامل موثر بر بروز عفونت بیمارستانی در یک بخش
-استفاده طولانی و نادرست از ونتیلاتور
- استفاده طولانی و نادرست از کاتتر وریدی و شریانی
- استفاده طولانی و نادرست از کاتتر ادراری
- استفاده طولانی و نادرست از لوله تراشه و ساکشن

14. 3-عوامل موثر بر بروز عفونت بیمارستانی در یک بخش
- اعمال جراحی اورژانسی در مناطق آلوده بدن
-بروز بیماری های نوپدید و ناشناخته
- نبود و یا کمبود برنامه های آموزشی و بازآموزی برای پرسنل بیمارستان(فصل نهم)

15. قابل توجه
1- بروز عفونت بیمارستانی در هر بیمارستانی غیر قابل انکار است.
میانگین بروز عفونت در یک بیمارستان عمومی
-کشورهای توسعه یافته صنعتی5%
-کشورهای در حال توسعه تا 25%
-در ایران بر اساس مطالعات انجام شده 15-10%

16. 2- اغلب عفونتهای بیمارستانی قابل پیشگیری است
(وظیفه شرعی، قانونی و انسانی )
3-در بروزعفونت بیمارستانی در یک بیمارستان تمام کارکنان آن شریک و سهیم هستند
4-در پیشگیری و کنترل عفونت در یک بیمارستان تمام کارکنان آن به اندازه سهم خود بایستی ایفای نقش کنند
5-برای پیشگیری و کنترل عفونت های بیمارستانی در یک بیمارستان نیازمند اطلاعات معتبر و صحیح از وضعیت این عفونت ها و عوامل موثر برآن هستیم بنابراین
برقراری نظام مراقبت(Surveillance و نهCare) یک ضرورت انکار ناپذیر است.

17. سنجه های اعتبار بخشی شامل دو قسمت :
1- عمومی ها که در جلسات قبل مورد بحث قرار گرفته شده است شامل :
برنامه استراتژیک-برنامه عملیاتی – برنامه بهبود کیفیت – شاخص ها – خط مش ها –آموزش ها – فرم توسعه فردی - پرونده پرسنلی – لیست کارکنان – نیاز سنجی آموزشی –کتابچه ها و ...
2- اختصاصی ها

18. پرسنل چه کسی باشد ؟ رابطین
حضور اورژانسی پرسنل : برنامه مکتوب و نحوه فراخوان
(در واقع همان بحث بحران )
محاسبه و چینش پرسنل : استفاده از انواع کار ،وقت مورد نیاز آنها و ارتباطش با برنامه کاری

19. کتابچه ها 1-کتابچه معرفی بخش از نظر الف – موجود بودن ب – در دسترس بودن
ج- آگاهی
کتابچه حداقل شامل :معرفی کلی بیمارستان
معرفی جزئیات
آخرین دستورالعمل ها
تجهیزات اختصاصی

20. 2- کتابچه ایمنی سلامت شغلی و بهداشت محیط الف – موجود بودن ب- در دسترس بودن ج- آگاهی پرسنل کتابچه حداقل شامل :دو قسمت عمومی و اختصاصی که در قسمت اختصاصی مطالب هماهنگ با برنامه های مدیریت خطر باید باشد و در رابطه با سنجه بخصوص حفاظت فردی دارای محتوا باشد

21. 6- چه کسانی مسئول کنترل عفونت بیمارستانی هستند؟
کلیه اعضاء بیمارستان به رهبری:
رئیس واحد کنترل عفونت به همراه پرستار کنترل عفونت و رابطین آنها لذا در اعتبار بخشی نیز تاکید گردیده است :
××تعیین رئیس در صورت داشتن حکم بررسی شرایط احراز
(عفونی 6 امتیاز–داخلی 4امتیاز- علوم آزمایشگاهی 3امتیاز – پاتو یا میکرو یا اپیدمیو لوژی امتیاز2 )
تعیین سرپرستار کنترل عفونت

22. سنجه 9-2
روش های ایمنی عملکرد و سلامت شغلی با هدف کاهش خطرات شناسایی شده ی واحد
1-بروشور
2- آگاهی پرسنل و مراجعین
3- مطالب اجرا شود
4- تماماً دارای صورتجلسه مبنی بر بازنگری مطالب

23. 3- عمل میکنند یانه ؟ خط مش ها سه سوال پرسیده شده :
1- خط مش نوشته شده و پاسخگو دارد؟
2- پرسنل آگاهی دارند ؟
3- عمل میکنند یانه ؟

24. عناوین خط مشی ها مراقبت از بیماران درمقابل عفونت های بیمارستانی
مراقبت از پرسنل درمقابل عفونت های بیمارستانی
آموزش مهارتي پرسنل
رعایت بهداشت دست ها طبق پروتکل مصوب وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی
پیشگیری ، کنترل بروز و شیوع عفونت بیمارستانی
نگهداری و مراقبت اقلام پارچه ای
نظارت بر دفع پسماندها (عفونی، خون و مایعات بدن و....).
پیشگیری از عفونت های منتقله از راه خون درمیان کارکنان بیمارستان، شامل دفع اجسام تیز وبرنده.
مدیریت بیمارانی که دچار نقص ایمنی هستند
پیشگیری از عفونت محل جراحی

25. عناوین خط مشی ها استفاده ی صحیح از وسایل حفاظت فردی
خط مشی ایزولاسیون، شامل اداره و گزارش بیمارانی با بیماری های واگیر احتمالی
نظارت بر ریختن مایعات خطرناک
پیشگیری از عفونت مجاری تنفسی که از طریق انتوباسیون، حمایت تنفسی با ونتیلاتور یا تراکئوستومی، ایجاد شده باشد.
اقدامات درمانی و اسکوپی های مربوط به بیمار(مانند كاتتريزاسيون وريد مركزي و کاتتر های ادراری )
نظافت و پاکسازی بیمارستان
نظارت بر به کارگیری ضدعفونی کننده ها و گندزداها

26. عناوین خط مشی ها
رعایت نظام مراقبت عفونت هاي بيمارستاني (جمع آوري، تجزيه و تحليل داده ها،ارائه ی پس خوراند، طراحي مداخلات و اجراي آنها درقالب برنامه هاوطرح های عملیاتی زمان بندی شده)
تهیه ی کشت و دوره ی انجام آن در قالب نظام مراقبت و مصوبات كميته ی كنترل عفونت بيمارستان(مناطقی چون اتاق های عمل، اتاق های نوزادان،واحدمراقبت ویژه وغیره)
شناسایی بیماران حداقل با ٢ شناسه که هیچ یک شامل شماره ی اتاق یا تخت بیمار نباشد (به ویژه درموارد تشابه اسمی و گروه هاي در معرض خطر)قبل ازانجام هرگونه پرسیجردرمانی، تشخیصی،تجویزدارووتزریق خون وفراورده های خونی

28. نظام مراقبت عفونتهاي بيمارستاني
به منظور جمع اوري داده ها ،تجزيه و تحليل ارائه نتايج حاصله به مسئولين در رده هاي مختلف و طراحي مداخلات لازم براي کنترل تغييرات در ميزان هاي عفونت بيمارستاني ،نظام مراقبت عفونتهاي بيمارستاني ايجاد ميگردد گروه هدف اين برنامه کليه بيماراني را که در مراکز درماني اعم از دولتي و خصوصي به غير از مراکز اورژانس و درمانگاهها به مدت بيش از 24 ساعت بستري مي شوند شامل مي شود.

31. فرم ارسال داده در پورتال

32. برنامه های واحد برای کاهش خطر عفونت های بیمارستانی
برنامه ی موجود بایستی بیماران، پرسنل و ملاقات کنندگان وهمراهان بیمار را پوشش دهد.
سنجه ۱ .واحد کنترل عفونت با هماهنگی کمیته کنترل عفونت، برنامه ی عملیاتی برای پیشگیری و کنترل عفونت های بیمارستانی تدوین نموده است.
سنجه ۲ :شواهد ومستندات نشان می دهند، کارکنان مطابق برنامه
سنجه ۱ عمل می نمایند.
سنجه3 .برنامه موجود، بیماران، پرسنل، ملاقات کنندگان و همراهان را پوشش می دهد .

33. امکانات و ملزومات
تمام دستشویی ها مجهز به صابون مایع،حوله کاغذی و سطل های زباله پدال دار است.
سنجه 1.شواهد نشان می دهند تمام دستشویی ها مجهز به صابون مایع،حوله کاغذی و سطل های زباله پدال دار است.

34. دستكش ها، ماسك ها، حفاظ هاي چشم و ساير تجهيزات حفاظتي، صابون و ضد عفوني كننده ها،در دسترس بوده و در زماني كه نياز مي باشد، به طور صحيح مورد استفاده قرار می گیرند.

36. سنجه ۲. راهنماهای تصویری برای مشخص کردن موارد استفاده و روش صحیح به کارگیری موارد مندرج در استاندارد، حداقل بر روی دیوار راهرو بخش ها و واحدهای مرتبط نصب شده است.

37. سنجه ۳. تمام افرادی که با بیمار تماس دارند( شامل پزشکان، پرستاران، دانشجویان، خدمه، همراهان، ملاقات کنندگان و . . ) از صابون و ضدعفونی کننده ها ،وسایل حفاظتی مندرج در استاندارد،در زمان مورد نیاز و به طور صحیح استفاده می نمایند.

38. ايزولاسيون :
عبارت است از جداسازي بيماران يا افراد حامل ميكروارگانيسم هاي عفوني از همديگر با هدف مهار انتقال بيماري .

39. انواع ایزولاسیون بیماران در اتاق های ایزوله
ا حتیاط هوایی              Air Borne Precautions
احتیاط قطرات          Droplet Precautions
احتیاط تماسی                   Contact Precautions

40. ا حتیاط هوایی
اتاق بیمار: بستری بیمار در اتاق خصوصی با فشار هوای منفی، خروج هوا از اتاق بیمار باید به طور مستقیم به فضای خارج و بیرون از بيمارستان باشد در غیر اینصورت هوا باید قبل از برگشت به سیستم تهویه عمومی از فیلتر هپا عبور کند ، درب اتاق بیمار باید بسته باشد .
ماسک : استفاده از ماسک ((N95)) برای افرادی که وارد اتاق می شوند و ماسک جراحی برای بیمار به هنگام خروج از اتاق الزامی است
گان : بطور معمول نیاز نمی باشد مگر اینکه بدنبال اقدامات پزشکی خطر پاشیده شدن خون ، مایعات خونی و ترشحات بیمار وجود داشته باشد .

41. دستکش : بطور معمول نیاز نمی باشد مگر اینکه خطر تماس با خون ، مایعات خونی ، ترشحات ، مواد آلوده ،غشاء مخاطی و پوست زخمی وجود داشته باشد و تعویض دستکش جهت معاینه بیمار دیگر ضروری است .
محافظت از چشم ها و صورت : بطور معمول نیاز نمی باشد مگر اینکه بدنبال اقدامات پزشکی خطر پاشیده شدن خون ، مایعات خونی و ترشحات بیمار وجود داشته باشد .
رعایت بهداشت دستها : پس از تماس با خون ، مایعات خونی ، ترشحات ، مواد آلوده ، بلافاصله پس از در آوردن دستکش ها ودر فاصله تماس بین بیماران ضروری است
مثال : سل ریه یا حنجره ، سرخک ، آبله مرغان ، زونای منتشر ، آبله

42. احتیاط قطرات  
اتاق بیمار: بستری بیمار در اتاق خصوصی ، درب اتاق بیمارمی تواند بازباشد .
ماسک : برای افرادی که وارد اتاق می شوند یا برای خود بیماربه هنگام خروج از اتاق استفاده از ماسک استاندارد جراحی الزامی است .
گان : بطور معمول نیاز نمی باشد مگر اینکه بدنبال اقدامات پزشکی خطر پاشیده شدن خون ، مایعات خونی و ترشحات بیمار وجود داشته باشد .

43. محافظت از چشم ها و صورت : بطور معمول نیاز نمی باشد مگر اینکه بدنبال اقدامات پزشکی خطر پاشیده شدن خون ، مایعات خونی و ترشحات بیمار وجود داشته باشد .
دستکش : بطور معمول نیاز نمی باشد مگر اینکه خطر تماس با خون ، مایعات خونی ، ترشحات ، مواد آلوده ،غشاء مخاطی و پوست زخمی وجود داشته باشد و تعویض دستکش جهت معاینه بیمار دیگر ضروری است .
رعایت بهداشت دستها : پس از تماس با خون ، مایعات خونی ، ترشحات ، مواد آلوده ، بلافاصله پس از در آوردن دستکش ها ودر فاصله تماس بین بیماران ضروری است .
مثال : آنفلوانزا، مننگوکوک، سیاه سرفه ، اوریون ، سرخجه

44. احتیاط تماسی اتاق بیمار: بستری بیمار در اتاق خصوصی
احتیاط تماسی 
اتاق بیمار: بستری بیمار در اتاق خصوصی
ماسک : نیاز نمی باشد ، مگر اینکه خطر پاشیده شدن خون ، مایعات خونی و ترشحات آلوده بیمار وجود داشته باشد .
گان : بایستی استفاده شود ، خارج نمودن گان قبل از ترک اتاق الزامی است .
محافظت از چشم ها و صورت : بطور معمول نیاز نمی باشد مگر اینکه بدنبال اقدامات پزشکی خطر پاشیده شدن خون ، مایعات خونی و ترشحات بیمار وجود داشته باشد .

45. مثال : زرد زخم ، زخم بستر ، اسهال حاد ، هپاتیت A ، آلودگی با شپش و گال
دستکش : استفاده از دستکش الزامی است .
رعایت بهداشت دستها : پس از تماس با خون ، مایعات خونی ، ترشحات ، مواد آلوده ، بلافاصله پس از در آوردن دستکش ها ودر فاصله تماس بین بیماران ضروری است .
مثال : زرد زخم ، زخم بستر ، اسهال حاد ، هپاتیت A ، آلودگی با شپش و گال