2. دوم آذر 1388 عبدالرضا رجائیان arajaeia@ssb.yorku.ca
اصلاح الگوی مصرف
دوم آذر 1388
عبدالرضا رجائیان

4. مطالبی که در اين دوره مرور می شوند:
مروری بر تعريف و مفاهيم اقتصاد مصرف و هزينه
خلق ارزش، زنجيره ارزش و مهندسی ارزش
سازمان های فرآيند محور، نگرش فرآيند گرا و اصلاح فرآيندها
افزايش بهره وری و کيفيت
آشنايی با الگوی شش سيگما

5. واژگان کلیدی بحث
مصرف: ارزش اقتصادی کالا و خدماتی که مردم خريداری می کنند
ارزش: ميزان متاع مطلوبی (بها) که از دست می دهيم برای به دست آوردن متاع مطلوب ديگر
هزينه: ارزش کليه لوازم و منابع به کار رفته برای انجام فعالييت
بهره وری: نسبت ستانده (خروجی) به نهاده (يانهاده هايی) است که برای به دست آوردن ستانده به کار رفته

6. آیا ما عاقلانه مصرف می کنیم؟
شاخه جديدی از اقتصاد به نام ”اقتصاد رفتاری“ روش مصرف ما را بررسی می کند
محرک های نوع و ميزان مصرف:
ارزش اقتصادی (قيمت)
ارجحيت (سليقه ، اولويت شخصی ، ...)
عواملی در محيط مصرف ما را دچار خطای سيستميک و مکرر می کنند

7. جلوه هایی از چگونگی مصرف ما
مصرف سرانه انرژی الکتريکی (2005) – KWH *
* CIA Factbook
25,680
ايران
99,630
آمريکا
10,220
چين
3,640
پاکستان
13,693
ترکيه
68,900
عربستان
3,860
هند

8. جلوه هایی از چگونگی مصرف ما
مصرف محصولات نفتی (2008) –1,000 متر مکعب*
* CIA Factbook
1,755
ايران
19,500
آمريکا
7,850
چين
2,900
روسيه
675
ترکيه
2,380
عربستان
2,940
هند

9. جلوه هایی از چگونگی مصرف ما
مصرف گاز طبیعی (2008) – میلیون متر مکعب *
* CIA Factbook
119,000
ایران
657,200
آمریکا
77,180
چین
475,700
روسیه
37,180
ترکیه
516,900
اتحادیه اروپا
42,990
هند

10. جلوه هایی از چگونگی مصرف ما

11. جلوه هایی از چگونگی مصرف ما

12. جلوه هایی از چگونگی مصرف ما
18/5 % از انرژی الکتریکی قبل از رسیدن به مصرف کننده هدر می رود
مصرف آب هر ایرانی دو برابر متوسط مصرف یک اروپایی است
مصرف گاز ما 6/5 برابر متوسط جهانی است
خودروهای ما پس از خودروهای آمریکایی بیشترین مصرف را در دنیا دارند

13. جلوه هایی از چگونگی مصرف ما
منابع انسانی با ارزش ترین سرمایه ملی امتیاز بهره وری نیروی انسانی (2005)
100
چین
93/1
ژاپن
82/0
سنگاپور 70
کره
40/8
ایران
12/6
پاکستان
12/5
هند

14. مبانی اقتصادی مصرف کمیابی به عنوان یکی از مسائل اصلی اقتصاد:
تقاضای بی منتهای آدمی برای منابع محدود در جهان
امکان دستیابی همزمان به همه نیازها نا ممکن است
چشم پوشی از یک تقاضا برای به دست آوردن دیگری با مطلوبیت بیشتر
لذا باید نگاهی سیستمی به بهینه کردن مصرف داشته باشیم.
چه متغیرهایی باید مورد نظر قرار گیرند؟

15. اگر بر بخشی از سیستم محیط بر ما خللی وارد شود، ما رانیز متحمل هزینه می کند

17. هزینه از دیدگاه سازمان
هزینه های حسابداری: شامل هزینه های آشکار و دسته بندی شده برای انجام فعالیت (دستمزد، مواد اولیه، استهلاک و ...)
هزینه های اقتصادی: شامل کلیه هزینه های آشکار و پنهان برای انجام فعالیت (هزینه سرمایه، هزینه فرصت، هزینه های جانبی و....)

18. سود حسابداری و سود اقتصادی

19. تولید و هزینه یک کارگاه نانوایی

20. تابع تولید کارگاه نانوايی

21. هزینه کل کارگاه نانوایی

23. مراحل مختلف هزینه متوسط کل

24. مقیاس بهینه بنگاه اقتصادی

25. ارزش افزوده با هزینه متحمل شده متفاوت است
زنجیره ارزش
یک مفهوم مدیریت کسب و کار که توسط مایکل پورتر در سال 1985 معرفی شد.
زنجیره ای از فعالیت های مختلف.
محصول از کلیه فعالیت های زنجیره عبور می کند و در هر مرحله ارزش افزوده کسب می کند.
ارزش افزوده با هزینه متحمل شده متفاوت است

26. مدل مفهومی زنجیره ارزش

27. باور اولیه مشتری+رضایت مندی در استفاده هزینه اولیه+هزینه دوره استفاده
مهندسی ارزش
ارزش: نسبت (یا تفاضل) عملکرد (تابع تولید) به هزینه
ارزش = =
گاهی انجام کارها به شیوه مرسوم، با فعالیت های زائد و در نتیجه هزینه های اضافی همراه است
بها
باور اولیه مشتری+رضایت مندی در استفاده
هزینه اولیه+هزینه دوره استفاده
هزینه

29. مهندسی ارزش
بحث مهندسی ارزش در اواسط جنگ جهانی دوم به سبب کمبود نیروی کار و گرانی و افزایش هزینه تولید آغاز شد
رویکردی سامان یافته و خلاق است که هدف آن تعیین دقیق و کارآمد هزینه های غیر ضروری است. هزینه هایی که صرف آنها هیچیک از جنبه های کیفی، کاربردی، مشتری مداری و ظاهری را بهبود نمی دهد*
* لورنس مایلز، 1972

30. درک مدیر پروژه از نیاز مشتری
توصیف مشتری از نیاز خود

31. آن چه که برنامه نویس نوشته
طرح تحلیل گران روی کاغذ

32. مستندات جمع آوری شده برای پروژه
تبلیغات روابط عمومی از محصول نهایی

33. صورت حساب مشتری
محصولی که به دست مشتری می رسد

34. خدمات پس ار فروش مشتری
نیاز حقیقی مشتری !

35. پایه تفکر مهندسی ارزش بر عدم آسیب کیفیت موجود استوار است
تمرکز بیشتر بر ارزش است، بجای هزینه
تمرکز بیشتر بر عملکرد بجای فعالیت
تمرکز بیشتر بر خلاقیت، بجای قضاوت

36. مهندسی ارزش برنامه کار مهندسی ارزش: گردآوری اطلاعات
خلق دیدگاه های جدید
تحلیل و ارزیابی نقطه نظرها
توسعه برنامه
اقدام برای تهیه و ارائه پیشنهاد

37. مهندسی ارزش

38. کار گروهی:
لازمه خلق ایده های نو

40. مهندسی ارزش
هیچ زنجیره ارزشی آنقدر کامل نیست که نتوان آن را بهبود بخشید
مهندسی ارزش بازنگری فنی طرح و بهبود آن نیست
موفقیت و دست آوردهای عینی مهندسی ارزش وابسته به حمایت مدیران ارشد است

41. مهندسی ارزش کارخانه پنهان: چاله هزینه هنگفت در سازمان
فرایندها و سیستم های منحصر به فردی که به صورت نا خواسته وجود دارد که تنها وظیفه شان کشف، تصحیح و دوباره کاری خطا و عیوب سایر فرایندهای ضروری می باشد
کارخانه پنهان نتیجه کار کم کیفیت است
10% -40% هزینه های یک سازمان در کارخانه پنهان نهفته

42. کارخانه پنهان در فرآیند

45. نگرش فرآیندگرا
فرآیند: مجموعه فعالیت های به هم مرتبط با ترتیب و توالی مشخص که ورودی ها را به خروجی های مورد نظر تبدیل می نماید.
نگرش فرآیندگرا: جریان ها را از کل سازمان و به گونه ای در نظر می گیرد که فعالیت ها را در جهت به دست آوردن محصول مورد نظر یکپارچه و جهت دار می کند.

47. خود کسب و کار را بیان می کند و نه روش اداره آن را
نگرش فرآیندگرا
شباهتی به سیستم سازمانی سنتی ندارد و اصلاً یک نمودار سازمانی نیست
بیانگر ارتباط هرمی مسئولیت و قدرت نیست
نشان دهنده این است که منابع چگونه گرد هم می آیند تا ارزشی مشتری پسند به بارآورند
خود کسب و کار را بیان می کند و نه روش اداره آن را

48. چرا نگرش فرآیندگرا؟
محصول موردانتظار مشتری طی فرآیندی به دست می آید که خود از فعالیت های بخش های مختلف در سازمان تشکیل می شود

49. چرا نگرش فرآیندگرا؟
ارتباط بهتری با چشم انداز و اهداف سازمانی بر قرار می کند
تمرکز بر عملکرد قرار می گیرد و نه تعاملات سلسله مراتبی
امکان اجرای برنامه ارزیابی عملکرد را فراهم می کند

50. در نظام فرآیندگرا تمام عناصر دست اندرکار در انجام فرآیند، در برابر عملکرد مسئول هستند.

51. نمونه هایی از نتایج اصلاح فرآیندها
دلایل دانشگاه MIT برای اصلاح فرآيندهاي اداري:
فرآيندهاي اداري در طي زمان بيش از حد پيچيده شده‌اند
اين فرآيندها غالباً پاسخهاي مطلوبي به نيازهاي جديد هيئت علمي‌، دانشجويان و ساير ذينفعان نمي‌دهند
بودجه زيادي صرف انجام اين فعاليتهاي پيچيده و ناكارآمد مي‌شود

52. نمونه هایی از نتایج اصلاح فرآیندها
دانشگاه ايالتي Sonoma (ايالت كاليفرنيا) ارزش صرفه جويي شده پس از انجام مهندسي مجدد فرآيندهاي اداري، كل صرفه جويي مالي با درآمدهاي حاصل از آنرا معادل 5,286,000 ذكر كرده است

53. نمونه هایی از نتایج اصلاح فرآیندها
دانشگاه ميسوري (Missouri):
سعي دارد فعاليتهايي كه ايجاد ارزش افزوده نمي كنند و بار مالي اضافي بر دانشگاه وارد مي‌نمايند را مشخص و با بهبود فرآيندها، در راستاي ارائه خدمات بهتر به ذينفعان و همچنين كاهش هزينه ها گام بر دارد.
بيش از 30 درصد از هزينه هاي ساليانه آن (32 ميليون دلار از 100ميليون دلار) صرف فعاليتهايي مي‌گردد كه فاقد ارزش افزوده براي سازمان و مشتريانش مي باشد

54. خلاصه گام های بهبود فرآیندها
تعيين چشم‌انداز و اهداف كسب و كار
شناسايي و تمركز بر فرآيندهاي اصلي كه اهداف كسب و كار را پشتيباني مي كنند.
مدلسازي و تحليل محيط كسب و كار
مؤثر و پر بازده كردن
كنترل و بهبود مستمر گامهاي قبلي

55. رويكردهاي حسابداري مديريت BPR
جريان : متدهاي انتقال داده به ستاده
اثربخشي: حدي كه انتظارات مشتري برآورده شده است
كارايي: حدي كه منابع بصورت مناسب براي توليد ستاده استفاده مي شوند
زمان چرخه: زمان مورد نياز براي انتقال از داده به ستاده نهايي
صرفه جويي : هزينه كل فرآيند

56. جنبه مقايسه بدون تفكر فرآيندي با تفكر فرآيندي ترتيب فرآيند
فرآيندها توسط كاركنان و مديرانشان در حين انجام فعاليتها موقتاً سرهم‌بندي مي‌شوند.
فرآيندها ابتدا تعريف مي‌شوند و سپس توسط كاركنان و مديريت دنبال مي‌شوند.
سازمان
كاركردها و نقشها ضرورتاً همراستا با الزامات فرآيند نيستند.
كاركردها و نقشها به مبناي پشتيباني از فرآيند تعريف مي‌شوند.
مديريت
عملكرد كاركنان بر مبناي ساعات كاري قضاوت مي‌شود.
مديران معمولاً بر حل بحرانهاي آني متمركزند (تاكيد دارند).
عملكرد كاركنان بر مبناي ارزيابي عملكرد و نتايج فرآيند قضاوت مي‌شود
مديران بر كيفيت فرآيند و محصول تمركز مي‌كنند (تاكيد دارند).
مهارتها و آموزش
آموزشها موردي‌اند و غالباً در جهت تمايلات شخصي‌اند.
آموزشها برنامه‌ريزي شده و در جهت پشتيباني از فرآيند هستند.
ابزارها و تكنولوژي
ابزارها و تكنولوژي بصورت موردي و بدون يك برنامه جامع بكار گرفته مي‌شود
ابزارها و تكنولوژي‌ در جهت پشتيباني از فرآيند و اتوماسيون كردن فعاليتهاي فرآيند انتخاب مي‌شوند.

57. بهره وری بهره وری چه نیست؟ تفاوت بهره‌وري با توليد
تفاوت بهره‌وري با ارزش افزوده
ارزش افزوده (VA)= بهای ستانده - نهاده
تفاوت بهره‌وري با سود؟
Out put =
Productivity
input VA =
Productivity
input

58. سازمان بهره‌وري اروپا (سال 1959)
بهره‌وري فراتر از همه چيز، يك نگرش و يك ذهنيت است. بهره‌وري به دنبال بهبود مستمر وضعيت موجود است و براين نگرش استوار است كه هر كس مي‌تواند كار امروزش را بهتر از ديروز و كار فردا را بهتر از امروز انجام دهد. تلاش براي بهبود بهره‌وري، تلاشي پايان ناپذير براي همسو كردن فعاليت‌هاي اقتصادي با تغيير شرايط و بكارگيري شيوه‌ها و نظريات جديد متناسب با اين تغييرات است. پس، بهره‌وري يعني باور قلبي و سازمان يافته به پيشرفت و بهبود جامعه انساني.

59. مکانیزم عملیات کسب و کار

60. نقش هاي نوين براي تحقق بهره وري
سازمان مديريت صنعتي- مفاهيم بهره‌وري

61. Productivity management strategy
INPUT
Do more
With more
Do Less
With more
Output
Do Less
With Less
Do more
With Less

62. تغييرات چرخه و ساختار کسب و کار
حجم محصول، ترکيب محصول، قيمت محصول، کيفيت محصول، نوآوري در طرح محصول، بسته بندي، خدمات پس از فروش، زمان تحويل، دردسترس بودن محصول، به هنگام نياز مشتري، سيستم هاي گارانتي و وارانتي، سهم بازار و نفوذ آن، منزلت شرکت در ذهن مشتري
عوامل ستانده
عوامل داخلي
عوامل موثر بر بهره‌وري
نيروي کار: انگيزش، آموزش، ترفيع، روابط کاري، طراحي محصول، تکنولوژي، بکارگيري، نگهداري و توسعه تجهيزات، مواد اوليه وانرژي، روشهاي کار، بازخور: اندازه گيري و تحليل، سيستم سازمان و شيوه مديريت
عوامل فرآيند
سرمايه، کارخانه و تجهيزات جديد، مواد و انرژي، تکنولوژي و دانش فني، نيروي انساني جديد
عوامل داده
سياستهاي تعديل ساختاري، سياستهاي بهره‌وري، سياستهاي چرخه كسب و کار، مقررات محيط زيست، سياستهاي مالي و مالياتي، آموزش و تحصيلات نيروي انساني
سياست دولت
عوامل خارجي
نيروي انساني، عرضه و تقاضا، تحصيلات، انعطاف پذيري،تغيير پذيري، زمين، قابليت دسترسي،قيمت، مواد و انرژي، دسترسي به منابع مالي و تسهيلات
منابع
شرايط کسب و کار، رقابت،تغييرات ساختاري بخشي، تغييرات ساختـارهاي سرمايه‌اي، اقتصاد اندازه (مقياس)، تغييرات جمعيتي، تغييرات اجتماعي
تغييرات چرخه و ساختار کسب و کار
سازمان مديريت صنعتي- مفاهيم بهره‌وري

63. سازمان مديريت صنعتي- مفاهيم بهره‌وري
سطح بين المللي
سطح ملي
سطح سازماني
سطح فـردي
فرهنگي
توسعه
تکنولوژي
توافقات دو جانبه
و چند جانبه
محصولات
فناوري
نگرش /بينش
انگيزش
دانش و
مهارت ها
باورها و
ارزش ها
نگرش‌ها، ارزش‌ها و
شيوه‌هاي مديريت
روش هاي کار
اجتماعي
فناوري
فرهنگ
ساختار و سيستم
انطباق، سازگاري و
هماهنگي هاي بين المللي
روندهاي
اقتصادي
سياسي
سازمان مديريت صنعتي- مفاهيم بهره‌وري

64. بهبود کیفیت
تلاش بی پایان

65. چند راهکار
اصلی ترین فرآیندهای خود را شناسایی کنید و آن ها را بر اساس میزان خلق ارزش اولویت بندی کنیم
کارخانه های پنهان اطراف خود را شناسایی کنیم
به خاطر داشته باشیم ارائه کار با کیفیت کم هزینه ترین راه انجام کار است
همیشه امکان بهبود فرآیند کاری وجوددارد- در جستجوی آن باشیم
راهزنان وقت را شناسایی نموده واز فعالیت های روزانه خود حذف کنید

66. چند راهکار (ادامه)
از تشکیل جلسات غیر ضرور و بی برنامه یا حضور در آن جلسات بپرهیزید