1. Hafþór Guðjónsson Hafþór Guðjónsson
Nám
Hafþór Guðjónsson
Hjá Ingvari í HÍ

2. Hver er ég? Noregur Ísland Kanada Kennari Efnafræði Pragmatisti

3. The world does not speak. Only we do
Hafþór Guðjónsson
Veruleikinn frá sjónarhóli nýpragmatista: Við lifum í tungumálinu (mismunandi orðræðum)
orðræða II
samtalið
veruleikinn
orðræða I
The world does not speak. Only we do
Richard Rorty (1989). Contingency, irony and solidarity, bls. 6
Hjá Ingvari í HÍ

4. tungumál sem verkfæri
Ný - pragmatismi
andóf gegn tvíhyggju

5. = ég Hugmyndir um nám / manninn Tvíhyggja Andóf gegn tvíhyggju
hugsmíðahyggja
menningarhyggja
atferlisstefna
póstmódernismi
strúktúralismi
póst-strúktúralismi
reynsluhyggja
gagnavinnsla
nýpragmatismi
skynsemishyggja
trúarbrögð
vistfræði
dulhyggja
hlutlægni
sammæli
samsvörun
Plató Descartes Locke Kant
Darwin Humbolt Frege Pierce
Mannshugurinn sem teiknar. Maðurinn sem áhorfandi.
Tungumálið sem verkfæri. Maðurinn sem gerandi.

6. Teacher Learning and Language: A Pragmatic Self-Study
Doktorsverkefni varið í Kanada í ágúst 2002 og styrkt af
Rannsóknanámssjóði RANNÍS
Teacher Learning and Language:
A Pragmatic Self-Study
Hvernig lærir fólk að kenna?

7. Rannsakandi með nýjar hugmyndir
Hafþór Guðjónsson
Sviðið / ferðalagið
1997
Hugsmíðahyggja
Ísland HÍ
Kanada
UBC MS
Gögn Eigin dagbók Skrif nema Viðtöl
1999
Rannsakandi með nýjar hugmyndir
Hjá Ingvari í HÍ

8. Fókus:
Nám
Kennaranám

9. Hvernig lærir fólk að kenna?
Ég spurði: ?
Hvernig lærir fólk að kenna?

10. ? ?

11. Kennaraskóli Kennaranemi = Fræði Fræðalíkanið 31.08.05
Hafþór Guðjónsson
Fræðalíkanið
Kennaraskóli
Application of theory model.
Premises:
* We know a great deal about how the human mind works.
=>There is lot to learn for the student teacher (theories, principles, rules, tips, and so on)
* Action flows from knowledge (that is accumlated in the brain)
The task: Learn a lot of Theory and use it well in the classroom (“we will follow you with our checklists”)
Critics:
* Such a model bypasses the influences of people and settings.
* Action is socially, culturally, and historically mediated:
-> Once within the school diverse factors come into play and affect how you think and how you act. -> People: The school adviser, the students.
-> The physical space: Things such as the blackboard, the arrangement of desks and chairs > The social-cultural space: The curriculum, the students, the school adviser, views of teaching, ...
* What should ST learn? How should they learn what they are expected to learn?
-> Knowledge base: What do they need to know? (Critics: What does it mean to know?)
-> Tasks of teaching: What should they be able to do?
(a) Handle the routine
(b) Handle uncertainties
* What is good practice?
Kennaranemi
= Fræði
Hjá Ingvari í HÍ

12. ? ? Kennaraskóli Kennaranemi = Fræði Það sem gerist mjög oft: 31.08.05
Hafþór Guðjónsson
Það sem gerist mjög oft:
Kennaraskóli ? ?
Application of theory model.
Premises:
* We know a great deal about how the human mind works.
=>There is lot to learn for the student teacher (theories, principles, rules, tips, and so on)
* Action flows from knowledge (that is accumlated in the brain)
The task: Learn a lot of Theory and use it well in the classroom (“we will follow you with our checklists”)
Critics:
* Such a model bypasses the influences of people and settings.
* Action is socially, culturally, and historically mediated:
-> Once within the school diverse factors come into play and affect how you think and how you act. -> People: The school adviser, the students.
-> The physical space: Things such as the blackboard, the arrangement of desks and chairs > The social-cultural space: The curriculum, the students, the school adviser, views of teaching, ...
* What should ST learn? How should they learn what they are expected to learn?
-> Knowledge base: What do they need to know? (Critics: What does it mean to know?)
-> Tasks of teaching: What should they be able to do?
(a) Handle the routine
(b) Handle uncertainties
* What is good practice?
Kennaranemi
= Fræði
Hjá Ingvari í HÍ

13. = fræði Kennaranám (2) (1) = Fræði Tilraun til skýringar: 31.08.05
Hafþór Guðjónsson
Tilraun til skýringar:
Kennaranám
(2)
(1)
Application of theory model.
Premises:
* We know a great deal about how the human mind works.
=>There is lot to learn for the student teacher (theories, principles, rules, tips, and so on)
* Action flows from knowledge (that is accumlated in the brain)
The task: Learn a lot of Theory and use it well in the classroom (“we will follow you with our checklists”)
Critics:
* Such a model bypasses the influences of people and settings.
* Action is socially, culturally, and historically mediated:
-> Once within the school diverse factors come into play and affect how you think and how you act. -> People: The school adviser, the students.
-> The physical space: Things such as the blackboard, the arrangement of desks and chairs > The social-cultural space: The curriculum, the students, the school adviser, views of teaching, ...
* What should ST learn? How should they learn what they are expected to learn?
-> Knowledge base: What do they need to know? (Critics: What does it mean to know?)
-> Tasks of teaching: What should they be able to do?
(a) Handle the routine
(b) Handle uncertainties
* What is good practice?
= Fræði
= fræði
Hjá Ingvari í HÍ

14. Hafþór Guðjónsson
Ég heimsótti Önnu sem var í æfingakennslu í framhaldsskóla að læra að kenna efnafræði. Ég spurði: “Hvernig lærir Anna að kenna?”
Anna HÍ
This is a picture from my visit to Anna.
Following the tradition she is in the front of the class, by the blakboard. The lesson is just about to begin.
I am sitting in a backrow in the class. I am observing Anna. I am following her teaching. Being a faculty advisor it is my duty to report if Anna is doing a satisfactory job. Accordingly I take notes. Beside me is Jane. Jane is Anna´s school adviser. She is also oberserving Anna´s teaching. Afterwards, all three of us will sit down and talk. The subject of our talk will, of course, be Anna´s teaching. We are supposed to give her feedback.
Note the question mark on my head. The question mark is meant to convey the message that I am thinking unusually hard. The reason that I am thinking unusually hard is the fact that I am not merely a teacher educator and supervisor. I have become a doctoral student - a researcher. I am inquiring into my own practice. I am wondering what is happening in this room. I am wondering what Anna is doing, what she is learning and what I am doing and what I am learning. I am a teacher-reseacher. This explains the question mark.
Anna is going to teach chemistry in this class. The lesson has just started and Anna is saying: “We shall just calculate a problem”. This of course is my English translation. In Icelandic she said: “Við skulum bara reikna dæmi”. Translated to Norwegian it would sound something like: “Na skal vi ta et exempel”. Using the word “problem” Anna is referring to a problem in the chemistry textbook that is being used in this class.
What you do not see from this picture is that Anna is facing a trouble. The trouble is that she is not carrying with her the lesson plan she had made at home the night before. When I came to the school that morning I realized that there was some trouble going on. Instead of just sitting with me and having a coffee before the teaching would start, Anna was working at a computer in a nearby room. Just before we went into the class, Anna explained to me, somewhat unhappy, that she had been trying to get her lesson plan out of the computer. She had sent herself an and attached to it a document containing her lesson plan for the the lesson that she was going to teach and that I was going to oversee. Unfortuneately, she could not get the thing through and was therefore without a lesson plan when walking into this class this morning. Plausibly, this may not be a pleasant situation for a student teacher, especially when she knows that both her teacher from the university and her school advisor will be watching her teaching. Somehow Anna would have to deal with this problem and I do suspect that she was thinking very hard how she should handle the situation while reading aloud the names of the students in the very first minutes of the class. Done with that, she said with a smile the sentence you see in the picture: “We shall just calculate a problem”. A moment later she added: “Let us take a look at problem 7.1”.
I think all of you know perfectly well what is going on. Anna is going explain a textbook problem. She will go through a particular textbook problem and explain every step to the students in the hope that they will be able to deal with similar problems in the textbook. Doing things this way, she will be following the custom, teach chemistry in a way that she has seen done over and over again during her own years in aa secondary school. This gives her confidence. This helps her out of her trouble, makes it possible for her to smile and teach her lesson confidently even though she is without her lesson plans.
Later that day and back home, Anna wrote in her diary:
NEW TRANS
Hjá Ingvari í HÍ

15. ? Svo fór ég heim til að vinna úr gögnunum mínum …
Hafþór Guðjónsson
Svo fór ég heim til að vinna úr gögnunum mínum …
Sú vinna tók næstum tvö ár. ?
Ég las margar bækur….
Hjá Ingvari í HÍ

16. Nú fór ég að skilja að málið er ekki svona einfalt ….
Upphaflega lifði ég þeirri trú að maður lærði að kenna með því að tileinka sér “Fræðin” og beita þeim síðan í skólastofunni.
Nú fór ég að skilja að málið er ekki svona einfalt ….
Í hvert skipti sem Anna gekk inn í skólastofuna til að kenna efnafræði upphófst flókið samspil …

17. Taflan Efnafræðibókin Nemendur “Uppröðun hlutanna”
Hafþór Guðjónsson
Lífssaga Viðhorf Venjur Orðabók
Heimsóknin til Önnu í nýju ljósi
Taflan
Efnafræðibókin
Nemendur
móðurmálið er
er bæði verkfæri
og baggi
“Uppröðun hlutanna”
Skólamenningin
staðbundnir talshættir, lífsform, hefðir
Íslensk menning
Hjá Ingvari í HÍ

18. Ég lærði að kenna kennurum á nýjan hátt með því að taka þátt í ýmsum námsathöfnum og tileinka mér orð og talshætti annarra og þjálfa mig í notkun þeirra….
(HG. Doktorsverkefni, bls. 289 – 290)

19. Kennaranemi í eigin orðabók Talshættir fræðimanna
Kennaranám
Kennaranemi í eigin orðabók
Talshættir fræðimanna
Móðurmálið ≈ talshættir sem hafa náð að festa rætur
Talshættir í skólum KÍ
SKÓLI

20. Að læra er að… Nám í augum stúdenta við Open University
A …. auka þekkingu sína
B …. muna og endurtaka
C …. nota þekkingu
Nám sem inntaka, geymsla og beiting þekkingar.
D …. skilja
E …. sjá hlutina í nýju ljósi
F …. breytast sem persóna
Nám sem merkingarleit
Nám sem sköpun eða endursköpun
KHÍ.JB

21. F2. Grunnsk&kennarastarfið
Hafþór Guðjónsson
Sínum augum lítur hver ……
Ólíkar orðræður
Kennsla
Nám
Þekking
Sumir halda að þekking, nám og kennsla sé eitthvað sem hægt er að skilgreina í eitt skipti fyrir öll. Því fer fjarri. Fólk notar þessi orð á ólíka vegu og þannig verða til ólíkar orðræður um þessa hluti. Hvernig notar þú þessi orð. Hvernig talar þú um nám, þekkingu og kennslu?
11/24/2018
F2. Grunnsk&kennarastarfið
Hjá Ingvari í HÍ

22. Sjónarhornin fjögur: Barnið sem ….
hermir
þekkingarþegi
hugsuður
arftaki hugmynda

23. Barnið sem þekkingarþegi
Í þessu líkani er færni ekki það að gera eitthvað vel heldur það að vera seigur að innbyrða þekkingu með hjálp “gáfna”… Þetta er líklega útbreiddasta alþýðukennslufræði í vestrænum heimi … aðdráttarafl hennar felst í því að hún gefur sig út fyrir að vera með það á tæru hvað eigi að læra og … hvað eigi að meta. Meir en nokkur önnur alþýðukennslufræði hefur hún ýtt undir samræmd próf af ýmsu tagi.
(Bruner, The Culture of Education, bls. 55)

24. Bruner (frh):
Samkvæmt þessu líkani er nemandinn óskrifað blað ... Virk túlkun eða hugsmíð kemur ekki inn í myndina. Yfirfærslulíkanið sér barnið utan frá, í þriðju persónu, frekar en að setja sig í spor þess. Þetta er einstefnu-sýn: kennsla er ekki samræða heldur einræða. Ef barninu mistekst að læra er það útskýrt með “gáfnaskorti”, lágri greindarvísitölu. Skólinn og yfirvöld menntamála fría sig ábyrgð.

25. “Texti inn”
“Texti út”

26. (Bruner, The Culture of Education, bls. 56)
Barnið sem “hugsuður”
Í þessari afstöðu felst að kennarinn er upptekinn af því að skilja hvað barnið er að hugsa og hvernig það lærir. Litið er á barnið, engu síður en fullorðna, sem virkan þekkingarsmið í stöðugri glímu að byggja sinn eigin innri heim sem hjálpar því að rata í hinum ytri heimi. Kennsla felst í því að hjálpa barninu að skilja betur og dýpra, sjá hlutina frá fleiri hliðum. Skilningur er ræktaður með umræðum og samvinnu.
(Bruner, The Culture of Education, bls. 56)

27. School Stigler and Hiebert:
Hafþór Guðjónsson
Stigler and Hiebert:
We learn to teach indirectly, through years of participation in classroom life, and we are largely unaware of some of the most widespread attributes of teaching in our own culture.
Menning
School
Nýgræðingur
Nemandi hans
Hjá Ingvari í HÍ

28. Menningin: lífshættir, talshættir, verkhættir, samfélagsleg viðhorf
Alþýðusálfræði
Alþýðukennslufræði
Viðhorf kennara til náms /sýn á nemendur
Skólastarf / kennsluhætti
Nemendur

29. Afstöður til náms Samhengi Þekking Samskipti Tungumál Þekking Þekking
Yfirfærsla
Hugsmíð
Innganga

30. Hvað gerist þegar við lesum?
Hafþór Guðjónsson
Hvað gerist þegar við lesum?
The meaning of a text is not simply contained in the explicit words on the next page. Instead, the reader must create, or construct, meaning in response to the text, and the reader’s prior knowledge plays a central role in guiding and shaping interpretations and understandings of the text.
(Roth & Anderson (1988), bls. 110)
Maturana, H.R. & Varela, F.J. (1987). The Tree of Knowledge: The Biological Roots of Human Understanding. Boston, MA: Sambala.
Hjá Ingvari í HÍ

31. Að læra námsgrein
Orðræða greinarinnar
Orðræða götunnar

32. C + O2 => CO2

33. Viðhorf til náms Nám sem ….
... upptaka þekkingar ... þekkingaröflun ... þekkingarsmíð
þekking /upplýsingar einstaklingurinn “heilinn”
... þroski/þróun
vitsmunir / færni /viðhorf
... forsenda þroska
vitsmunir / færni /viðhorf
... þátttaka
Verða meðlimur í menningu / samfélagi
11/24/2018
Sjónarhorn á nám

34. Hvernig viljum við hugsa um nám?

35. Viðhorf til náms öðlast þekkingu skapar þekkingu þátttaka samtal
Hafþór Guðjónsson
Viðhorf til náms
öðlast þekkingu
skapar þekkingu
Sálfræðileg sýn: Fókus á einstaklinginn
þátttaka
Félagsleg sýn: Fókus á tengsl / samskipti
samtal
innganga
samskipti
Hjá Ingvari í HÍ

36. eitthvað sem neminn verður fyrir
Nám sem
eitthvað sem neminn verður fyrir
Nám sem
eitthvað sem nemandinn gerir

37. eitthvað sem neminn verður fyrir Þekking
Hafþór Guðjónsson
Nám sem
eitthvað sem neminn verður fyrir
Þekking
Skóli
Talið upp í Aðalnámskrá
Nemandi
Allt of algengt er að líta á nemendur sem áhorfendur, að hlutverk þeirra sé eingöngu að taka við þekkingunni. Orðið nemandi virðist vera farið að merkja einhvern sem er ekki glíma við verðuga reynslu heldur drekka í sig þekkingu með beinum hætti.
Dewey (1916 /1944). Democracy and Education, bls. 140.
Those under instruction are too customarily looked upon as aquiring knowledge as theoretical spectators, minds which appropriate [gain] knowledge by direct energy of the intellect. The very word pupil has almost come to mean one who is engaged not in having fruitful experiences but in absorbing knowledge directly.
Hjá Ingvari í HÍ

38. Námsefni

39. sem eitthvað sem nemandinn gerir
Nám
sem eitthvað sem nemandinn gerir
Nemandinn sem athafnamaður /rannsakandi
Kannar hluti
Byggir líkön af hlutum og atburðum
Tekur þátt í athöfnum með öðrum
Leysir verkefni og vandamál
Notar tól og tæki
Spyr spurninga
Tileinkar sér ný orð og nýja talshætti
Þróar ný sjónarhorn og ný viðhorf

40. Learning is a process of active engagement with experience
Learning is a process of active engagement with experience. It is what people do when they want to make sense of the world. It may involve the deepening of skills, knowledge and understanding, awareness, values, ideas and feelings or an increase in the capacity to reflect. Effective learning leads to change, development and the desire to learn more.
(The Campaign for Learning; Braund og Reiss, 2004)
Nám
Þroski