1. انجمن جوانان اصفهان شناسی مهر ماه 92 مرتضی چه گونی
کارگاه آموزشی بازیافت
انجمن جوانان اصفهان شناسی
مهر ماه 92
مرتضی چه گونی

2. زیبایی بازیافت در بازیابی زیبایی ها از دل زشتی هاست

3. بازیافت چیست؟
بازیافت به معنی استفاده از مواد مصرف شده برای تولید و ساخت مجدد همان کالا یا کالای قابل استفاده دیگر است، مثل ساخت کاغذ تازه از کاغذهای باطله و غیر قابل استفاده.

4. فوائد بازیافت چیست؟
بازیافت زباله ها سه فایده مهم برای محیط زیست دارد. ما به کمک بازیافت زباله در مصرف منابع طبیعی صرفه جویی کرده ایم زیرا به جای استفاده از مواد خام برای تولید محصولات نو، از مواد بازیافتی استفاده می کنیم.

5. از دیگر فوائد بازیافت، صرفه جویی در مصرف انرژی است
از دیگر فوائد بازیافت، صرفه جویی در مصرف انرژی است. البته برای بازیافت مواد زاید هم نیاز به مقداری انرژی است اما انرژی لازم برای بازیافت زباله خیلی کمتر از انرژی مورد نیاز برای تولید محصولات جدید از مواد خام است.
برای مثال ساختن آلومینیوم از آلومینیوم بازیافت شده ۹۰ درصد انرژی کمتر از ساختن آن از سنگ معدن نیاز دارد. سومین فایده بازیافت نیاز به فضای کمتر برای دفن زباله هاست.

6. فوائد بازیافت بازیافت مواد، جلوگیری از اتلاف سرمایه های ملی.
انرژی صرفه جویی شده حاصل از بازیافت یک قوطی آلومینیومی، یک تلویزیون را برای سه ساعت روشن نگه خواهد داشت.
آلومینیوم را می توان بارها ذوب کرد و به قوطی یا ظرف جدید تبدیل نمود.
بازیـافت هر تـن کاغذ باطله، ماهانه از تخریب ۹۰ هـزار هکتار جنگل، مصرف ۱۲میلیون لیتر آب و ۱۲۰ هزار کیلووات برق می کاهد.
به کمک بازیافت کاغذهای موجود در زباله ها، ماهیانه در آمدی بالغ بر۲۰ میلیارد ریال به دست خواهد آمد.
بازیافت آلـومینیوم، آلودگیـهای زیست محیـطی ناشی از فرآیند تولید این فلز را ۹۵ درصد کاهش می دهد.

7. فوائد بازیافت
برای تهیه شیشه از شیشه بازیافت شده ۵۰ درصد آلودگی آب و ۲۰درصد آلودگی هوا را کاهش می دهد.
بازیافت کاغذ، منابع اقتصادی، عدم وابستگی در جهت ورود خمیر کاغذ، کاهش آلودگی، جلوگیری از قطع درختان و کاهش تولید زباله را به دنبال خواهد داشت.
انرژی لازم، برای تولید یک کیلوگرم لاستیک نو، سه برابر انرژی مورد نیاز برای تولید یک کیلوگرم لاستیک بازیافتی است.

8. فوائد بازیافت
ورقه های آلومینیومی بشقاب پیتزا و شیرینی قابل بازیـافت اند، آنها را داخـل سطل زباله نیندازیم.
به کمک بازیافت کاغذ، می توانیم از قطع شدن درختان زیادی جلوگیری کنیم.
بازیافت هر تن کاغذ، می تواند زمینه اشتغال برای ۵ نفر را فراهم کند
به کمک بازیافت، مساحت کمتری از بیابانها و مراتع کشور به زباله دانی تبدیل می شود.

9. فوائد بازیافت
به کمک بازیافت کاغذ، میزان انرژی مورد نیاز به یک چهارم و آب مورد نیاز به یک صدم کاهش می یابد.
اصلاح الگوی مصرف و بازیافت بهداشتی زباله، دو اصل مهم برای کاهش آلودگی محیط زیست.
برای تهیه هر تن کاغذ از چوب ۴۴۰ هزار لیتر آب مصرف می شود در حالی که برای تهیه آن از کاغذ باطله، ۱۸۰۰ لیتر آب کافی است.

10. تهیه کاغذ از کاغذهای بازیافتی، ۳۰ تا ۵۵ درصد انرژی کمتری نیاز دارد و ۹۵ درصد آلودگی کمتری ایجاد می کند.
به کمک بازیافت ۲۵ درصد از کاغذهای موجود در زباله های شهری، می توان سالانه از قطع یک میلیون و هفتصد هزار درخت جلوگیری کرد.
صرفه جویی در مصرف مواد اولیه و انرژی و نیز کاهش ورود مواد آینده به محیط زیست از فوائد بازیافت است.

11. با کاهش مصرف منابع طبیعی و بازیافت زباله، عمر تنها زیستگاه بشر « زمین » را طولانی تر کنیم.
کیسه های نایلونی و پلاستیکی تجزیه پذیر نیستند، از مصرف بی رویه آنهاخودداری کنیم.
بازیافت گامی حیاتی برای حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست.

12. بازیافت گامی سبز در جهت توسعه پایدار.
مشکل کمبود کاغذ در کشورهای در حال توسعه بزرگترین مشکل برای ادامه تحصیل است. به کمک بازیافت، کشورمان را در حل این معضل یاری کنیم.

13. بازیافت2 مفهوم دارد:
استفاده مجدد از مواد Reuse : شامل بازگشت وسیله یا ماده برای همان استفاده بدون هیچ تغییری در هویت که دارای دو قسمت عمده است:
اولیه: بازگشت یا استفاده ماده یا محصول بدون تغییر هویتی
ثانویه: استفاده از ماده به شکل دیگر اما به شرط حفظ هویت

14. -بازیافت Recycle: دارای دو دسته است
اولیه Primary :به جریان انداختن یک ماده دست دوم در خط تولید به شکلی که بتوان محصول مشتبه تولید کرد.
ثانویه Secondry :استفاده از یک ماده دست دوم در خط تولید برای استفاده ای غیر از استفاده اولیه

15. چرا هنوزبازیافت در بین مردم به عنوان یک تفکر پذیرفته نشده است؟
1-برنامه های دفن زباله موافق بهداشت عمومی است اما بعضی برنامه های بازیافت بهداشت را تضمین نمی کند.
2-روشهای دفن از لحاظ هزینه و سرمایه گذاری در کوتاه مدت بازده بیشتری دارد.
3-دفع یا دفن به دلیل سابقه یا قدمت بیشتر در دسترس تر یا به عبارتی سازمان یافته تر است.
4- پذیرش فرهنگی ←جنبه های مختلف بازیافت هنوز شناخته شده نیست.

16. بازیافت از منازل شروع می شود
در مناطق شهری ایران روزانه بالغ بر ۴۰ هزار تن مواد زائد جامد تولید می شود.
با توجه به ترکیب فیزیکی زباله های شهری و وجود ۷۰ درصد مواد آلی فسادپذیر و قابل تبدیل به کود، امکان بازیافت و استفاده مجدد از زباله نه تنها ممکن بلکه ضروری است. تفکیک زباله های تر، مواد خشک قابل بازیافت و سایر مواد زائد هم از نظر اقتصادی و هم از نظر زیست محیطی اهمیت بسیاری دارد.
بدون تردید نزدیک ترین راه برای رسیدن به این مقصود از خانه های خود ما آغاز می شود.

17. بازنگری در سطل های زباله
هر خانوار ایرانی با داشتن دو سطل زباله می تواند نخستین گام را در راه بازیافت بردارد.
تفکیک زباله های تر از زباله های خشک اقدام موثری است که از طریق آن نه تنها به سیستم جمع آوری و دفع زباله شهری کمک می شود بلکه حتی سلامت اعضای خانواده را هم در پی دارد. قوطی های کهنه، شیشه های شکسته، انواع ظروف بسته بندی، کاغذ، دستمال های کاغذی، پارچه و پلاستیک که جزو زباله های خشک هستند، نباید با بقایای مواد غذایی اعم از پوست تخم مرغ، استخوان گوشت و مرغ، سبزیجات، پوست میوه و... که در رده زباله های تر جای دارند، مخلوط کرد

18. مصرف مواد به طور کامل
توصیه می شود مواد مصرفی پس از خرید به طور کامل مصرف شود و مازاد آنها در اختیار افرادی که به آنها نیاز دارند، قرار گیرد. کاهش مواد دور ریز یکی از بهترین گزینه ها در راه مصرف صحیح است.

19. حجم زباله را کم کنید
بسیاری از مواد مصرفی منازل مانند بسته پودرهای شست وشو یا آب های معدنی را می توان به صورت دستی فشرده کرد تا حجم زباله تولیدی کمتر شود و کیسه زباله کمتری هم مصرف شود. تولید زباله کمتر به مراتب بهتر از استفاده مجدد از زباله است.

20. با شیرابه زباله مقابله کنید
توصیه می شود از وارد کردن هر گونه مایعات به سطل زباله جدا خودداری کنید. با کاهش رطوبت، فعالیت بیولوژیک هم بشدت کم می شود و این در حالی است که رطوبت ۵۰ تا ۶۰ درصدی می تواند شرایط بهینه را برای فعالیت انواع میکروب ها فراهم کند. قرار دادن چند صفحه روزنامه زیر سطل زباله منزل، رطوبت را به خود جذب کرده و از سرریز شدن شیرابه آن به بیرون جلوگیری می کند.

21. از مواد غذایی مرغوب استفاده کنید
مواد غذایی مرغوب نه تنها پسماندهای کمتری دارند، بلکه از نظر اقتصادی هم با مواد غیرمرغوب که میزان فسادپذیری بالایی دارند، قابل مقایسه نیستند.

22. بازیافت زباله؛ صنعتی رها شده
هرچقدر جوامع مختلف به سمت مصرف گرایی پیش می رود، تولید زباله ها نیز افزایش می یابد. با افزایش تولید زباله، مدیریت این پسماندها نیز بیش از پیش ضرورت پیدا می کند.
در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، زباله دیگر نه تنها به عنوان یک بحران شهری به حساب نمی آید، بلکه به منبعی برای درآمد نیز تبدیل شده است و حتی به آن لقب «طلای کثیف» داده اند.
در این کشورها صنعت بازیافت، بسیار فعال است و فعالان این صنعت با همکاری شهروندان، زباله را از یک تهدید به فرصت تبدیل کرده اند، اما در اغلب کشورهای در حال توسعه، همچنان زباله به عنوان یک معضل شهری شناخته می شود؛ معضلی که روز به روز نیز بر دامنه مشکلات آن اضافه می شود.

23. هر ساله صدها هزار تن زباله، بدون تفکیک یا بازیافت ​در دل خاک ها مدفون می شود و خیلی ها هم به گمان خود با دفن زباله ها، از شر آنها خلاص شده اند، اما حقیقت این است که همین زباله های مدفون شده که گاه از مواد خطرناک و سمی هم تشکیل شده ​، دوباره در همان آب و خاکی سر درمی آورد که ما هر روز از آنها استفاده می کنیم.

24. بازیافت کاغذ
برای تهیه هر تن کاغذ نیاز به قطع ۱۷ اصله درخت است. بنابراین اگر هر شخص کاغذهای باطله اش را در طول یک سال جمع کند معادل ۵/۱ اصله درخت است و اگر همه ما ایرانیان این کار را انجام دهیم از قطع ۱۰۰ میلیون درخت در طول یک سال جلوگیری کرده ایم.
برای تهیه مصرف سالانه دستمال کاغذی هر خانواده ایرانی نیاز به قطع ۵/۱ اصله درخت می باشد.
24کاغذ

25. در ایران براى بازیافت کاغذ، اولین کارخانه در سال 1313 در کرج تاسیس شد 

26. استفاده از کاغذ بازیافت شده به جای تهیه آن از چوب درختان، موجب کاهش آلودگی هوا به میزان ۷۴ درصد، کاهش آلودگی آب به میزان ۳۵ درصد و کاهش مصرف آب به میزان ۵۸ درصد خواهد شد به همین دلیل ۵۰ درصد کاغذ تولید شده در کشورهای توسعه یافته از کاغذهای بازیافتی است.

27. بنابراین بازیافت کاغذ علاوه بر منافع اقتصادی، موجب عدم وابستگی در جهت ورود خمیر کاغذ، کاهش آلودگی، ممانعت از قطع درختان و کمک به سیستم جمع آوری و دفن زباله های تولیدی می شود. پس چه خوب است:
روزنامه ها و کاغذهای باطله و دفترچه های تمام شده بچه ها را هرگز دور نریزیم، آنها را از سایر زباله ها جدا کرده و به مأموران بازیافت تحویل دهیم. اشیایی مثل پاکتها و پوشه ها را دورنریزیم تا در مواقع لزوم از آنها استفاده کنیم

28. بازیافت پلاستیکها
ـ پلاستیک ها از نفت که منبعی غیر قابل تجدیدند تهیه می شوند ولی به علت غیر قابل تجزیه بودن، از زباله های پایدار و آلوده کننده محیط زیست به شمار می آیند.
ـ کیسه های نایلونی و پلاستیک به طور متوسط ۵۰۰ تا ۷۰۰ سال در طبیعت باقی می مانند.
ـ ۳۰ درصد از پلاستیکهای تولید شده در بسته بندی به کار می روند. بنابراین با جلوگیری از بسته بندیهای زائد می توان به مقدار زیادی از حجم زباله ها کاست.
ـ استفاده از بسته بندیهای قابل بازگشت و یا ساکهای پارچه ای به هنگام خرید، از راههای مؤثر در جهت کاهش میزان ورود زباله ها به طبیعت است.

29. ـ به منظور کاهش حجم زباله ها می توان از کیسه های پلاستیک خشک و غیر آلوده چندین بار استفاده کرد و در پایان هم، از آنها برای جمع آوری زباله ها، استفاده نمود.
ـ به همراه داشتن لیوان شخصی به جای استفاده از لیوان یک بار مصرف و به کار بردن ظروف قابل شستشو به جای ظروف یک بار مصرف در مراسم و مهمانی ها، از دیگر راههای کاهش ورود زباله های پلاستیکی به محیط زیست است.

30. بازیافت شیشه
ـ بطری شیشه ای که امروز دور انداخته می شود تا ۱۰۰۰ سال دیگر هم به صورت زباله در روی زمین قرار دارد.
ـ برای تولید شیشه باید مقدار زیادی شن و ماسه از زمین استخراج شود که این کار مستلزم صرف مقدار زیادی انرژی و آب است.
ـ انرژی لازم برای تولید هر کیلوگرم شیشه حدود ۴۲۰۰ کیلو کالری است.
ـ تهیه شیشه از شیشه بازیافت شده نسبت به تهیه آن از مواد اولیه، آلودگی آبها را به میزان ۵۰ درصد آلودگی آب و تا ۲۰ درصد آلودگی هوا را کاهش می دهد.

31. ـ ذوب هر تن شیشه منجر به صرفه جویی ۱۰۰ تن نفت می شود.
ـ جدا کردن انواع ظروف شیشه ای شکسته یا شیشه های مربا، سس و غیره در منزل جهت بازیافت آنها، گام بزرگی در جهت بازیافت شیشه هاست.
ـ به هنگام جمع آوری شیشه ها، بهتر است درپوش های پلاستیکی و فلزی بطریهای شیشه ای را جدا کرده و آنها را بر حسب رنگ تفکیک کرد.

32. زباله های خطرناک:
باتری ها، انواع مواد شیمیایی با قابلیت احتراق یا خورندگی یا حتی انفجاری، سوزن سرنگ، تیغ، باندهای زخم، دماسنج ها، روغن موتور، قوطی های رنگ، لامپ های کم مصرف و قطعات الکترونیکی، زباله های خطرناکی هستند که برای دور ریختن آنها باید دقت کافی به خرج داد. این مواد سلامت ما و محیط زیست را تهدید می کنند و حتما باید از سایر زباله ها تفکیک شوند.

33. تحویل مواد سمی و خطرناک به مراکز مربوط
باتری ها بدون در نظر گرفتن ابعادشان حاوی مواد سمی نظیر جیوه، کادمیوم، لیتیوم، سرب و نیکل هستند. اگر باتری بدرستی بازیافت نشود، این مواد می توانند وارد آب یا خاک شوند و تاثیرات آنها قطعا تا سال ها باقی خواهد ماند. همین مساله در مورد انواع مواد سمی و خطرناک دیگر هم صدق می کند. بنابراین تحویل مواد خطرناک و سمی به مراکز خاصی که برای این کار مجوز دارند، در اولویت قرار دارد.

34. بنابراین :
ـ چه خوب است از لوازم خانگی یا اسباب بازیهای باطری دار را کمتر استفاده کنیم. ساعتهای اتوماتیک بهتر از ساعتهایی است که با باطری کار می کنند.
ـ از قرار دادن لامپهای جیوه ای و مهتابی و یا لامپهای سوخته در محلی که احمال شکستن آنها وجود دارد خودداری کنیم.

35. مشكل دست زدن به كيسه هاى زباله
پلاستيك هاى مشكى كه در حال حاضر در بازار هستند هيچ كدام براى مصارف غذايى مناسب نيستند و مشخص نيست كجا و تحت چه شرايطى توليد شده اند. اين مواد در اثر تماس با مواد غذايى آنها را آلوده كرده و عوارضى را براى انسان به دنبال خواهند داشت. گفتنى است اگر مواد پلاستيكى پس از بازيافت براساس پايه پليمرى خود مشكل نداشته و به آزمون هاى Food grade پاسخ دهند براى نگهدارى و بسته بندى مواد غذايى مناسب خواهند بود.

36. روش های بازيافت در سه دسته جای می گيرند:
۱- بازيافت انرژی
۲- بازيافت مکانيکی
۳- بازيافت شيميايی

37. در بازيافت انرژی زباله به عنوان يک سوخت سوزانده می شود
در بازيافت انرژی زباله به عنوان يک سوخت سوزانده می شود. بايد توجه کرد که بازده انرژی (انرژی حاصل از سوختن واحد وزن سوخت) پلاستيک ها نسبت به سوخت های فسيلی مرسوم بيشتر است.
بازيافت مکانيکی ، يعنی خرد کردن و استفاده يک محصول پلاستيکی در ساخت يک قطعه. در اين روش بايد نکات زيادی رو در نظر گرفت. مثلا برای ساخت قطعات حساس تر سازمان های مربوطه مقدار مجاز پلاستيک بازيافتی در قطعه را تعيين می کنند.

38. در بازيافت شيميايی پلاستيک به وسيله روش های شيميايی به مواد ديگری (اغلب مواد اوليه يا ميانی) تبديل ميشود. اين روش نسبت به دو روش ديگه جديدتر است ولی هنوز از نظر اقتصادی به صرفه نيست. اما بسيار مورد توجه هست. به عنوان مثال ميشود به تهيه رزين پلی استر از بطری های نوشابه (از جنس پلی اتيلن ترفتالات يا PET ) اشاره کرد.

39. پلاستیک های زیستی
اطرافمان انباشته از پلاستیک شده است. هر کاری که انجام می دهیم و هر محصولی را که مصرف می کنیم، از غذایی که می خوریم تا لوازم برقی به نحوی با پلاستیک سرو کار داشته و حداقل در بسته بندی آن از این مواد استفاده شده است.
گرچه بسته بندی پلاستیکی با قیمتی نازل امکان حفاظت عالی از محصولات مختلف خصوصاً مواد غذایی را فراهم می کند ولی متاسفانه معضل بزرگ زیست محیطی حاصل از آن گریبانگیر بشریت شده است. اکثر پلاستیک های معمول در بازار از فرآورده های نفتی و ذغال سنگ تولید شده و غیر قابل بازگشت به محیط هستند و تجزیه آنها و برگشت به محیط چند هزار سال طول می کشد.

40. به منظور رفع این مشکل، محققان علوم زیستی در پی تولید پلاستیک های زیست تخریب پذیر از منابع تجدید شونده مثل ریزسازواره ها و گیاهان می باشند.
واژه زیست تخریب پذیر یا Biodegradable به معنی موادی است که بسادگی توسط فعالیت موجودات زنده به زیر واحدهای سازنده خود تجزیه شده و بنابراین در محیط باقی نمانند.
استانداردهای متعددی برای تعیین زیست تخریب پذیری یک محصول وجود دارد که عمدتاً به تجزیه 60 تا 90 درصد از محصول در مدت دو تا شش ماه محدود می گردد. این استاندارد در کشورهای مختلف متفاوت است.

41. اما دلیل اصلی زیست تخریب پذیر نبودن پلاستیک های معمول، طویل بودن طول مولکول پلیمر و پیوند قوی بین مونومرهای آن بوده که تجزیه آن را توسط موجودات تجزیه کننده با مشکل مواجه می کند.
در این بین تولید پلیمرهای زیستی جایگاه خاصی دارند. تولید اینگونه پلیمرها توسط طیف وسیعی از موجودات زنده مثل گیاهان، جانوران و باکتری ها صورت می گیرد. چون این مواد اساس طبیعی دارند، بنابراین توسط سایر موجودات نیز مورد مصرف قرار می گیرند و تجزیه کنندگان از جمله مهم ترین این موجودات زنده در موضوع مورد بحث ما می باشند.

42. برای بهره برداری از این پلیمرها در صنعت دو موضوع باید مورد توجه قرار گیرد:
الف) دید محیط زیستی: این مواد باید سریعاً در محیط مورد تجزیه قرار گیرند، بافت خاک را بر هم نزنند و به راحتی با برنامه های مدیریت زباله و بازیافت مواد از محیط خارج شوند.
ب) دید صنعتی: این مواد باید خصوصیات مورد انتظار صنعت را از جمله دوام و کارایی را داشته باشند و از همه مهمتر، پس از برابری یا بهبود کیفیت نسبت به مواد معمول، قیمت تمام شده مناسبی داشته باشند.

43. نکته ای که نباید از نظر دور داشت این است که علی رغم قیمت بالاتر تولید پلاستیک های زیست تخریب پذیر، چه بسا قیمت واقعی آنها بسیار کمتر از پلاستیک های سنتی باشد؛ چرا که بهای تخریب محیط زیست و هزینه بازیافت پس از تولید هیچ گاه مورد محاسبه قرار نمی گیرد.
تقریباً تمامی پلاستیک‌های معمول در بازار از محصولات پتروشیمی که غیر قابل برگشت به محیط می‌باشند، به دست می‌آیند. راه‌حل جایگزین برای این منظور، بهره‌برداری از باکتری های خاکزی است . باید منتظر بود تا سرانجام شاهد تولید اقتصادی این محصولات دوستدار محیط زیست در آینده‌ای نزدیک بود.

44. بیوگاز: کلا سه نوع گاز در جهان به عنوان سوخت مصرف می شود:
1-گاز مایع یا LPG : مخلوطی از بخش های پالایش شده نفت خام مثل پروپان،بوتان،پروپیلن،بوتیلن
2-گاز طبیعی : ترکیب غالب آن متان است.
3-بیوگاز : مخلوطی از گازهای قابل اشتعال ناشی از تجزیه بی هوازی یا تخمیر مواد زائد آلی

45. انرژی بیوگاز یکی از بهترین انواع انرژی های جانشین است که برای استفاده های داخلی از انرژی و درمناطق دورافتاده تولید و استفاده آن ضروری است.
یکی از راه های عمده تولید بیوگاز(گاز متان) زباله های شهری است که به گفته کارشناسان در ایران حدود۴۵ تا ۵۰ هزارتن زباله شهری در روز تولید می شود و با توجه به این که از هر۱۵ کیلوگرم زباله شهری یک مترمکعب بیوگاز به دست می آید، به طورناخالص۸۴۱ پتاژول انرژی درروز از زباله های شهری ایران می توان به دست آورد.

46. بیوگاز یا گازمرداب مخلوطی است قابل اشتعال که در اثر تخمیر موادآلی در یک دامنه دمای معین و PH مشخص درشرایط غیرهوازی توسط میکروب ها به وجود می آید. گاز مرداب از حدود۶۰ الی ۷۰ درصد گاز متان واکسیدهای کربن، هیدروژن سولفید، نیتروژن و هیدروژن تشکیل شده است.این گاز به صورت طبیعی درپساب ها و مرداب ها مشاهده می شود. در روستاها می توان با استفاده از فضولات دامی و انسانی همراه با گیاهان و چربی ها، بیوگاز تولید و درهمان محل به عنوان سوخت استفاده کرد.

47. فوايد بيوگاز :
توسعه صحيح دستگاههاي بيوگاز و رواج آن مي‌‌تواند فوائد زيادي داشته باشد بطور كلي از سه جنبه اصلي توليد انرژي، سالم‌سازي محيط زيست و تهيه كود غني حائز اهميت است.
موارد مثبت در انجام برنامه‌هاي بيوگاز و توليد انرژي از فضولات عبارتست از:
ـ تجزيه لجن‌هاي فاضلاب، فضولات دامداريها ومرغداريها و زائدت كشتارگاهها
ـ استفاده از گاز متان در اماكن دفن زباله
ـ محدوديت‌ منابع نفت و گاز در جهان

48. فوايد بيوگاز : ـ نياز بيشتر به انرژي و توسعه برنامه‌هاي بيوتكنولوژي
ـ توجه خاص به تصفيه فضولات روستايي
ـ نياز به انرژي در مناطق صعب‌العبور
ـ تصفيه كودهاي حيواني از نظر پاتوژنها و بذر علفهاي هرز
ـ تصفيه زباله‌هاي شهري و تهيه كود كمپوست از طريق سيستم غير هوازي
ـ بهسازي محيط در مناطق روستايي وشهري

49. مواد زائد جامد Solid Waste
موادی که به دلیل فرآیندهای انجام شده در تولید یا مصرف مواد و کالاها به صورت مستقیم غیرقابل استفاده می شوند را مواد زائد جامد گویند. که دو دسته اند:
زائداتی که از فرآوری مواد تولید میشود ← زائدات فرآوری (زباله صنعتی)
زائداتی که از مصرف نهایی تولید میشود← زائدات مصرف(زباله شهری)

50. مواد زائد جامد شهری: بر اساس منابع تولید تقسیم می شوند:
خانگی ، تجاری ، صنایع سبک ، سیستم حمل و نقل ، خدمات درمانی بهداشتی

51. مدیریت مواد زائد جامد Solid Waste Management
کنترل منظم، سیستماتیک و هدفمند عناصر موظف در:
تولید
ذخیره در محل
جمع آوری
حمل و نقل
پردازش و بازیافت و دفن از نقطه تولید تا محل
دفن نهایی

52. 1-عناصر موظف تولید:
در تولید زباله مواد فاقد ارزش کنار گذاشته می شوند.کمترین مقررات و کنترل و نظارت را در این تولید داریم.

53. 2-حمل،ذخیره سازی،جداسازی و فرآوری در مبدأ:
حمل از محل تولید به محل جمع آوری محلی.ذخیره سازی به 2 صورت: یکی در مراکز اجتماعی مسکونی و دیگری ذخیره سازی در اماکن و معابر خاص محلی
با جداسازی به دو معنای خرد و کلان میتوانبرخورد کرد: جداسازی و فرآوری خرد توسط خود تولید کننده و کلان یعنی جداسازی تولیدکننده های زباله بر اساس ماهیتشان

54. 3-جمع آوری:
روش جع آوری و تناوب دفعات جمع آوری بستگی به عوامل زیر دارد:
شرایط جوی،ساختار زمینی،وضعیت مناطق مسکونی،نوع زائدات،میزان توجه به سلامت و وسایل مناسب جمع آوری که به فرهنگ مردم و خواسته مسئولین برمیگردد. مخازن جمع آوری می تواند کانتینرهای پلاستیکی یا فلزی- کیسه های نایلونی- کیسه های کاغذی- کانتینرهای چرخ دار بزرگ- کانتینرهای متناسب با شرایط محلی

55. 4-سیستم حمل و نقل:
نتقال زباله از مراکز جمع آوری به مراکز پردازش و دفع. سیستم حمل و نقل بخصوص در شهرهای بزرگ جزء مهمترین عناصر است به دلیل هزینه بالا

56. 5-پردازش و بازیافت:
در خارج از محدوده شهری.هنگام پردازش انواع و اقسام جداسازی انجام میشود:جداسازی بر حسب نوع،اندازه و کاهش حجم برای مراحل بعدی

57. 6-دفن بهداشتی:
عبارتست از عمل ریختن مواد زائد جامد در ترانشه یا محلی که در اثر عوامل طبیعی یا مصنوعی ایجاد میشود.

58. انتخاب محل دفن بهداشتی زباله:
- کاربری فعلی زمین و ناحیه بندی محل پیشنهادی چیست؟
- کنترل دولت بر کاربری مجاز زمین در محل چگونه است؟
- توانایی دسترسی به محل چقدر است (مالک آن کیست)؟
- ملاحظات اقتصادی در ارتباط ا هزینه‌های حمل و نقل، هزینه‌های کلی و راهبردی و قیمت زمینهای واگذار شده کدامند؟
- شرایط و نوع خاکهای محل چگونه است؟
- نهرها، رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و منابع آبی که در آن نزدیکی وجود دارند و ممکن است بوسیله رواناب سطحی یا زیر سطحی تحت تاثیر قرار گیرند کدامها هستند؟

59. - کدام پارکها، فضاهای باز و تفرجگاههای عمومی در آن نزدیکی وجود دارد؟
- چه شرایط زمین شناسی، هیدروژئولوژیکی و زیر سطح ای بر آن مکان حاکم است و آیا هیچ نوع ناپایداری در بستر آن وجود دارد؟
آیا خاک دارای ظرفیت تبادل یونی بالایی برای کاهش آلاینده‌ها میباشند؟
آیا آبخوان‌های ویژه تغذیه در آن نزدیکی وجود دارند؟
آیا آثار باستانشناسی و تاریخی در محل وجود دارند؟
آیا گونه‌های گیاهی یا حیوانی در معرض خطر در محل (یا در نزدیکی محل) وجود دارد؟

60. - آیا تالابهایی در آن نزدیکی وجود دارند که تحت تاثیر قرار گیرند؟
میزان نزدیکی به جاده‌های اصلی چقدر است؟ آیا محدودیتهای بار در جاده‌ها وجود دارد؟
ملاحظات زیبایی شناختی در ارتباط با بو، سروصدا و غبار برای ساکنان مجاور چگونه است؟
آیا فرودگاههایی در آن نزدیکی وجود دارند که از اجتماع پرندگان موجود در محل دفن تحت تاثیر قرار گیرند؟
آیا آبخوان‌های محصور یا آزاد در اعماق کم وجود دارند؟
چه کاربردهای نهایی بالقوه‌ای برای محل تکمیل شده میتوان متصور شد؟

61. روشهای تفکیک عبارتند از:
1-تفکیک در مبدأ (گسترده):
مزایا:
-ارزان است
-بالا بودن کیفیت مواد جدا شده
-ناچیز بودن آلودگی مواد جدا شده
-بالا رفتن مشارکت مردمی

62. 1-تفکیک در مبدأ (گسترده):
معایب:
-نیاز به آموزش شهروندان دارد
-تأمین مکان مناسب جمع آوری
-نیاز به تفکیک نهایی وجود دارد

63. 2-تفکیک در ایستگاههای بازیافت (متمرکز):
مزایا:
-عدم نیاز به آموزش شهروندان
-مکان یابی ساده تر است
-ایجاد هماهنگی بین دستگاههای مسئول ساده تر است

64. 2-تفکیک در ایستگاههای بازیافت (متمرکز):
معایب:
-گران بودن دستگاه
-انعطاف پذیری کم در خصوص مواد ورودی
-مشارکت مردمی نقشی ندارد
-تقاضای خرید این مواد کم است
-مواد تولیدی ناخالصی زیادی دارند

65. نتیجه ← تفکیک گسترده در جوامعی بهتر است که آموزش پذیر باشند.

66. کاربرد مواد تفکیک شده:
1-استفاده مجدد مستقیم ← مثل استفاده از چوب و بشکه های مستعمل 2-تولید مواد خام برای تولید مواد دیگر 3-مواد مصرفی برای تولید مواد تبدیلی بیولوژیکی یا شیمیایی← مثل تولید و فروش کمپوست، بیوگاز، پیرولیز و گازیفیکیشن

67. 4-استفاده از زباله به عنوان سوخت
سوزاندن مستقیم ←بخش قابل سوزاندن به عنوان سوخت
سوزاندن غیر مستقیم ←زباله را به انواع سوخت دیگر تبدیل کرد مثل تبدیل زباله به روغن های سوختی یا تبدیل به گاز متان وتولید الکتریسیته-تولید RDF (Refused Drived Fuel)
RDF: مواد پسمانده ای که پس از انجام فرآیندهای مختلف مثل بازیافت،کمپوست سازی و سایر موارد قابل استفاده مجدد از زباله باقی می ماند و مورد استفاده قرار می گیرد.
5-احیای زمین ← استفاده از نخاله های ساختمانی

68. سیستم های مختلف بازیافت:
1-کمپوست سازی 2-سوزاندن در زباله سوز و بازیابی انرژی 3-پیرولیز 4-گازیفیکیشن(یا فرایند تبدیل به گاز) 5-بیوگاز 6-بازیافت و استفاده مجدد از مواد زائد

69. کمپوست سازی: مواد زائد جامد 2 قسمت دارند: آلی و معدنی
قسمت مهم که در کمپوست سازی مورد توجه قرار میگیرد بخش آلی است خصوصا در زباله های خانگی
اجزای زباله: اجزای قابل کمپوست و اجزای غیرقابل کمپوست .
بهترین و موثرترین روش از بین بردن یا کاهش مواد زائد شهری تولید کود آلی کمپوست یا کود آلی در کشاورزی است.

70. کود آلی کمپوست:
در واقع یک کود آلی سیاه رنگ یا قهوه ای با بوی خاک که به راحتی خرد می شود، به صورت مواد پودری است منهای بذر
در ایران سابقه تولید کمپوست در شهرها چگونه بوده؟
در سال 1348 اولین کارخانه کمپوست سازی در جنوب شرقی اصفهان با ظرفیت 100 تن در روز ساخته شد.
کارخانه دوم در تهران یا فرآیندی متفاوت شد.در سال 1368 در اصفهان کارخانه دیگری با ظرفیت 500 تن در روز ساخته شد. این کارخانه مکانیسم پیشرفته تری داشت به نحوی که فلز،شیشه،کاغذ و پلاستیک به طور اتوماتیک جدا می شد.از همان سال صادرات کمپوست به کشورهای حاشیه خلیج فارس و هلند و... آغاز شد.

71. مزیت کمپوست سازی:
تفکیک مواد زائد جامد از لحاظ اقتصادی یک بازیافت سرمایه است. بازیافت استخدام و اشتغال زایی را به دنبال دارد.کارخانه یعنی تولید، که تولید فروش را به همراه دارد ودر ادامه آن حمل و نقل و اشتغال زایی دیگر.تأمین نیاز کود کشاورزان.

72. پروسه کمپوست سازی از لحاظ بیولوژیک:
زباله ای که تحویل داده می شود تفکیک شده و قسمت آلی آن در کمپوست سازی استفاده می شود.در مراحل اولیه باکتری ها به سرعت رشد و تکثیر می کنند.در اثر فعالیت باکتری ها درجه حرارت بالا می رود. در درجه حرارت بالا خود باکتریها نمی توانند زندگی کنند بنابراین شرایط برای رشد ریزجانداران دیگر مثل اکیتومایست ها،قارچ ها و پروتوزوئرها فراهم می شود.عامل محدود کننده بعدی مصرف یا کمبود منابع کربنی است.پس از مصرف کربن و کاهش درجه حرارت،که به دلیل نبود فعالیت باکتریایی است،محیط برای فعالیت جانوران خاک مثل کرم خاکی،انواع صدپایان و هزارپایان مهیا می شود.

73. ورمی کمپوست:
استفاده از نوعی کرم خاک به نام Eisenia Fotida جهت تهیه کمپوست

74. مزایای ورمی کمپوست نسبت به کمپوست معمولی:
-در میان کودهای آلی بیولوژیک غنی ترین کود آلی بیولوژیک است.
-باعث بهبود خواص فیزیکی،شیمیایی و بیولوژیک خاک می شود.
خواص فیزیکی ←افزایش قابلیت جذب آب خاک) WHC)،بهبود ساختمان سازی و دانه بندی خاک
خواص شیمیایی ←قدرت نگهداری مواد غذایی یا Nutrientها خصوصا نیتروژن
خواص بیولوژیکی ←میزان بیشتری عناصر اصلی مغذی مثل N،P،K و عناصر میکرو مثل

75. آهن،روی،مس،منگنز دارد. در واقع باعث افزایش حاصلخیزی خاک می شود.
برخی هورمون ها و ویتامین ها در ورمی کمپوست وجود دارد مثل B12 و اکسین
-وزن مخصوص کم
-فاقد هر گونه بوی نامطبوع
-فاقد هرگونه پاتوژن بیماری زا.معمولا باکتری بی هوازی و قارچ و علفهای هرز هم در آن دیده نمی شود.
-نسبت C/N ورمی کمپوست بین و قطر دانه های خشک بین5-1 mm و 20 درصد وزن خشک آن هوموس است.
بنابراین هوموس ورمی کمپوست از لحاظ استاندارد قابل مقایسه با مقیاس جهانی است.

76. سوزاندن در زباله سوز و بازیابی انرژی:
یک سوزاندن ناقص است و هرچیزی غیر از نخاله های ساختمانی را می توان در زباله سوز ریخت.زباله سوز باعث کاهش درصدی حجم ضایعات و درصدی وزن آنها می شود.یعنی 10 درصد حجمی و 30 درصد وزنی پس از سوزاندن در زباله سوز به لندفیل منتقل و دفن می شود.آنچه در کوره باقی می ماند 2جز است: یکی خاکستر کف کوره Bottom ash و دیگری خاکستر فرار Fly ash

77. پیرولیز:
در فرآیند پیرولیز از یکی از اصل های ترمودینامیک استفاده می شود و آن سطوح مختلف انرژی که مواد دارند.هر چه مواد سطوح انرژی بالاتری داشته باشند ناپایدارترند.وقتی انرژی اینها آزاد شود در کنارش محصولاتی تولید می شود که به آن پیرولیز گویند.اکثر ترکیبات و مواد آلی که از نظر حرارت ناپایدارند در اثر دریافت کمی گرما و در محیط عاری از اکسیژن به کمک ترکیبی از واکنش های حرارتی و کندانسیون به فراورده های جامد،مایع و گاز تبدیل می شوند :فراورده های جامد شامل : کربن خالص و یک سری مواد بی اثر که ابتدا در زباله وجود داشته اند. فراورده های مایع شامل : قیر،مایعی حاوی انواع و اقسام مواد مختلف،اسید استیک،استون،متانول و ترکیبهای هیدروکربنی اکسیژن دار. فراورده های گاز : حاوی گازهای اصلی مثل هیدروژن،متان،دی اکسید کربن و مونواکسید کربن
پیرولیز یک واکنش حرارتی است اما درجه حرارت لازم برای پیرولیز پایین است حدود ˚c
از واکنش های پیرولیز بیشتر در صنایع پتروشیمی و تولید کک(زغال)و انواع روغن ها

78. گازیفیکیشن یا فرآیند تبدیل زباله به گاز:
هر فرآیندی که جسمی را از حالت جامد و مایع تبدیل به گاز کند را گازیفیکیشن گویند.فرآیندی که در آن عمل احتراق عمدا با مقدار اکسیژنی کمتر از میزان اکسیژن استوکیومتری انجام شود.از دو جهت برای زباله فرآیند خوب شناخته می شود: کاهش حجم زباله و بازیابی انرژی آن

79. تفاوت پیرولیز با گازیفیکیشن:
از دو جهت تفاوت دارند: از لحاظ وجود اکسیژن در گازیفیکیشن و عدم وجود اکسیژن در پیرولیز و از لحاظ درجه حرارت . در گازیفیکیشن از اکسیژن خالص در درجه حرارت بالا استفاده می شود به همراه بخار آب. در گازیفیکیشن c ˚ در مجاورت هوا و در مجاورت اکسیژن خالصc ˚

83. با سپاس فراوان از توجه شما
یادمان باشد! محیط زیست میراث گذشتگان نیست، آن را از آیندگان به امانت گرفته ایم!
با سپاس فراوان از توجه شما