1. Íslenska og fjölmenningarsamfélagið Starfstengt íslenskunám
Ráðstefna á vegum Menntunar núna
Haldin á Ísafirði, 8. október 2014
Starfstengt íslenskunám
hjá Mími-símenntun
Sólborg Jónsdóttir
deildarstjóri hjá Mími-símenntun

2. Starfstengt íslenskunám hjá Mími-símenntun
Upphafið
Starfstengd íslenskunámskeið á vinnustöðum
Fagtengt íslenskunám í Félagsliðabrú
Þjónustuliðanám og íslenska
Erlendir atvinnuleitendur: Starfstengt nám + íslenska + starfsþjálfun
Reynslan: Hvað virkar og hvað má læra frá öðrum löndum?

3. Starfstengt íslenskunám Upphafið: Brot úr sögunni
Hófst vorið 2000
Samstarf Námsflokka Reykjavíkur, Landakots og öldrunarheimila
Námsefnið Íslenska – Lykill að starfinu
(höf. Sólborg Jónsdóttir og Þorbjörg Halldórsdóttir)
Komið að máli við NR – Landakot. Námskeið og efni þróað – áfram á Hrafnistu, Skjóli, Sólvangi

4. Starfstengt íslenskunám Starfstengd íslenskunámskeið á vinnustöðum
Meginmarkmið
Að gera starfsfólki kleift að tjá sig á íslensku og skilja betur!
Efninu skipt í almenna íslensku og starfstengt efni (ræsting, býtibúr, umönnun)
Fjölbreytt efni
Vinnuverkefni
Samskipti skipta höfuðmáli og að geta tjáð óskir og þarfir (t.d. Tilkynna veikindi, biðja um frí, taka þátt í spjalli). Fjölbreytt efni – leikir, talþjálfun, hlustun, leiðbeiningar, námsmat, upprifjun

5. Starfstengt íslenskunám Starfstengd íslenskunámskeið á vinnustöðum
Dæmi úr námsefni:
Sjúklingur: Afsakið, viltu hjálpa mér aðeins?
Emilía: Já, ef ég get.
Sjúklingur: Ég er svo þyrst. Viltu gefa mér vatn?
Emilía: Ég má ekki gera það. Ég skal ná í aðstoð. ....
Emilía: Jóhanna á stofu 3 þarf aðstoð.
Sjúkraliði: Takk fyrir.
Orðaforði tengdur starfi eða hlutum beint lærist oft fljótt. Vinnan snýst meira um samskipti – að skilja t.d. Sjúklinga og samstarfsfólk og geta sagt rétt frá og spurt.

6. Starfstengt íslenskunám Starfstengd íslenskunámskeið á vinnustöðum
Vinnuverkefni í stað heimaverkefna
Markmiðin:
Að auka samskipti milli erlends og íslensks samstarfsfólks
Að þjálfa ákveðin atriði úr íslenskunáminu
Reynslan sýndi aukin, jákvæð samskipti og að fólk átti ýmislegt sameiginlegt
Vinnuverkefni fá nem. afhent og eiga að tala við Íslending/e-n sem talar íslensku og segja svo frá í næsta tíma. Verkefnin eiga líka að vera sýnileg, t.d. Á kaffistofu starfsfólks og allir eiga að taka frumkvæði að samskiptum. Hjálpar fólki að stíga skrefið – þarf ekki að finna upp á e-u að tala um. + Sameiginlegt

7. Starfstengt íslenskunám Starfstengd íslenskunámskeið á vinnustöðum
Dæmi um vinnuverkefni:
Þú átt að segja:
Góðan daginn eða Gott kvöld
Hvað segirðu gott?
Áttu börn?
Hvað eru þau gömul?
Ég talaði við: ___________________
Ég sagði: _______________________
Hann/hún sagði: ___________________

8. Starfstengt íslenskunám Starfstengd íslenskunámskeið á vinnustöðum
Þróun gegnum árin
Námskeið á LSH og öldrunarheimilum (þvottahús, eldhús, ræst., hjúkrunarfr.)
Námskeið í fleiri fyrirtækjum
Öldubrjótur á Hrafnistu:
Nýjungar – nám áður en vinna hófst og
mentorakerfi

9. Starfstengt íslenskunám Starfstengd íslenskunámskeið á vinnustöðum
Þróun í námsefni:
Efnið: Íslenska í lífi og starfi:
Starfsfólki fylgt eftir til að námsefni verði sem raunverulegast
Ljósmyndir af fólki við störf og af hlutum og búnaði

10. Starfstengd íslenskunámskeið á vinnustöðum

11. Starfstengt íslenskunám Fagtengt íslenskunám í Félagsliðabrú
Oft meirihluti nemenda af erlendum uppruna
Samstarf við fagkennara – einfaldari glærur: Dæmi
að vega og meta = að skoða og ákveða
Félagsliðabrú er nám á framhaldsskólastigi sem veitir starfsheitið Félagsliði. Hægt að taka þetta nám ef eldri en 23 ára og hefur unnið 3 ár eða lengur við umönnun.

12. Starfstengt íslenskunám Fagtengt íslenskunám í Félagsliðabrú
Leiðsögn fyrir kennara og nemendur um námstækni, fjölbreytt verkefni og námsmat
Hugkort, lestækni, t.d. „allir eru sérfræðingar“, veggspjöld sem skil á verkefni
Íslenskukennsla í 40 mín. áður en fagkennsla hefst:
Farið yfir helsta orðaforða væntanlegs tíma, dæmi: styrkleikar _______, veikleikar _______
(Sjá grein í Gátt 2007)

13. Starfstengt íslenskunám Þjónustuliðanám og íslenska
Námskrá FA
Mikill meirihluti starfsfólks erlendur
Námið – fer það fyrir ofan garð og neðan?
Íslenskunám samhliða og samtvinnað: – meiri skilningur - meira sjálfstraust – meiri íslenska
Þjónustuliðar starfa við ræstingar, í býtibúri eða í þvottahúsum.

14. Erlendir atvinnuleitendur: Starfstengt nám og íslenska
Þróunarverkefni + á döfinni
Yrkja og Íspól
Námsleiðir FA, t.d. Meðferð matvæla, Þjónusta við ferðamenn, Landnemaskólinn + íslenskunám + starfsþjálfun.
Undirbúningur á vinnustað – fjölmenningar- og fordómafræðsla
Mentorakerfi og stuðningur
Eftirfylgni og stuðningur
Yrkja – fyrir pólskar konur. Íspól -´Pólverjar – starfsþjálfun hluti af íslenskunáminu. Þróað áfram með LNSK og núna fleiri námsleiðum FA

15. Reynslan: Hvað má læra frá öðrum löndum?
Belgía – Antwerpen, Leerwerkplaats Garage Verkstæði – og skóli. Allir í starfsþjálfun (ræstingarfólk, bókhald, mötuneyti + nemar í viðgerðum o.fl.)
Tungumálakennari heimsækir á vettvangi – hlustar eftir hvað þarf að æfa betur í tungumálinu. Æft síðan í skólastofunni.

17. Leerwerkplaats Garage

19. Reynslan: Hvað má læra frá öðrum löndum?
Noregur – Vox, Rosenhof skólinn
Rannsóknir
Mikið af efni og aðferðum fyrir starfstengt tungumálanám
Starfstengd lestrarkennsla fyrir fullorðna með stutta formlega menntun (Nord.ministerråd 2012)
Desription of Teacher‘s Competence in initial and functional literacy for adults with non-Nordic mother tongues (NVL 2013)

20. Mikilvægast til að fá og halda vinnu:
stundvísi, áreiðanleiki og félagsfærni auk getu til að fylgja reglum á vinnustað og reglum um öryggi.

21. Undirbúningur – þarfagreining Að mæta þörfum nem. og starfsfólks
Starfstengt íslenskunám Reynslan: Hvað virkar og hvað þarf að hafa í huga?
Undirbúningur – þarfagreining
Að mæta þörfum nem. og starfsfólks
Samvinna allra á vinnustað
Samskiptamiðuð verkefni – líka utan kennslustofunnar
Umhverfið – er það hvetjandi?
Hvað þarf vinnustaðurinn? Hvað þarf starfsfólkið? Er e-r ólæs?

22. Stuðningur – á meðan og á eftir Jákvæðni og virðing Tími til að læra
Starfstengt íslenskunám Reynslan: Hvað virkar og hvað þarf að hafa í huga?
Mentorakerfi
Stuðningur – á meðan og á eftir Jákvæðni og virðing
Tími til að læra
Læsi – Þjálfun í grunnleikni
Námsefni og aðferðir
Menntun og þjálfun kennara
Mentor – að viðkomandi fái stuðning. Andrými – fá að vera í öruggu umhverfi í kennslustofu. Virðing – ekki breyta persónuleika fólks.

23. Hvað svo?
Það sem gerist eftir að nem. fer úr kennslustofunni = lykillinn að tungumálanáminu.
Að fá tækifæri til að eyða tíma með fólki sem talar sama tungumál – betri líðan andlega og sterkari staða félagslega.
Til að geta átt samskipti á „nýja“ tungumálinu – nauðsynlegt að fá tækifæri, stuðning og hvatningu frá skóla, vinnustað og samfélaginu.