1. مرکز بهداشت شهرستان اراک
اصول ثبت علت مرگ
Dr.farahani
MD-Mph
Arak health center

3. اصول ثبت علت مرگ

4. تعريف علت مرگ :
علت مـرگ عبارت است از همة بيماريها، وضعيت‌هاي ناخوشي و آسيب‌هايي كه خود موجب مرگ شده‌اند و يا به وقوع آن كمك كرده‌اند. اين تعـريف همچنين شـرايط وقوع حوادث و سـوانح يا خشـونت را نيـز در بر مي‌گيـرد. (دوازدهمين مجمع سازمان بهداشت جهاني سال 1967 )

5. منظور از واژه تشخيصي، بيماري، آسيب يا عوارضي است كه موجب مرگ شده است.
نكاتي كه بايد در ثبت علت مرگ رعايت شود، عبارتند از:
علت مرگ بايد با واژه هاي تشخيصي و ترمينولوژي پزشكي مانند واژه هايي كه در تشخيص بيماريها بكار برده مي شود، ولی با کلمات فارسی نوشته شود.
منظور از واژه تشخيصي، بيماري، آسيب يا عوارضي است كه موجب مرگ شده است.
بايد از نوشتن تابلو مرگ مانند ايست قلبي، ايست قلبي تنفسي و نظاير آن خودداري شود.

6. در جريان انتساب و تخصيص علت مرگ موارد زير را بايد مورد توجه قرار داد:
كدهاي غير ممكن Impassible codes
كدهاي بعيد و غيرمتحمل Impassible codes
كدهاي پوچ و بيهوده Garbage Codes

7. كدهاي غيرممكن عبارتند از انتساب عللي كه از بابت جنس و سن، وقوع آنها غير ممكن باشد.
کدهای غيرمحتمل عبارتند از کدهايی که وقوع آنها بعنوان علل مرگ از نظر سني و جنسي غير محتمل و بعيد است.

8. كدهاي پوچ، بيهـوده و گمـراه كننده عبارتنـد از آن دسته از علائـم، نشانه‌ها و وضعيتها، كـه مي‌توانند به طـور معمول وجود داشته باشند يـا بعنوان حالات واسط و يـا علل فـوري مرگ پديـد آيند، ولي نمی‌توانند علـت مرگ قلمـداد شوند. در واقـع كد پوچ، آسانترين «علت انتخابي» است كه به طور معمول، به مرگها منتسب مي‌شوند. در كلام آخر مي‌توان گفت كه كد پوچ و بيهوده در انتساب يك علت به مـرگ، آن علتي است كه اتيولوژي معيني را نتوان به آن نسبت داد.

9. كدهاي غيرممكن از نظر جنس
مرگ ناشي از عوارض بارداري، زايمان و پس از زايمان در جنس مذكر
مرگ ناشي از سرطانهاي دستگاه تناسلي مردان شامل سرطان آلت تناسلي مردان سرطان پروستات، سرطان بيضه و سرطان ساير بخشهاي دستگاه تناسلي مردان براي زنان
مرگ ناشي از سرطانهاي دستگاه تناسلي زنان شامل سرطان واژن، سرطان دهانه رحم، سرطان ساير بخشهاي رحم، سرطان تخمدان، براي مردان

10. كدهاي غيرممكن از نظر سن
خودكشي در زير پنج سال در هر دو جنس
مرگ ناشي از عوارض بارداري و زايمان در سنين زير 8 يا زير 10 سال در جنس مؤنث .

11. موارد زير به مرگ منجر نمي‌گردد :
افسردگي يك قطبي
اختلال وسواسي
اختلال خواب
ميگرن
عقب ماندگي ذهني
كري
مشكلات پوسيدگي دندان
( Post Traumatic Stress Disorder ) PTSD

12. كدهاي غيرمتحمل و بعيد Improbable codes
مرگ ناشي از:
مشكلات ناشي از بارداري و زايمان در خارج از سن 10 تا 54 سال
مشكلات ناشي از دورة حول تولد در سنين 4 سال و بالاتر .
مشكلات ناشي از كمبود وزن هنگام تولد و يا زايمان زودرس، در سنين 4 سال و بالاتر
صدمات زايماني و آسفكسي در سنين 4 سال و بالاتر
سرطانهاي دهان، اوروفارنكس، مري، معده، كولون، ركتوم، ريه، برونش، كبد، پانكراس، ملانوما، پستان، مثانه و ميليوما در سنين زير پنج سال
سرطان دهانه رحم، جسم رحم، تخمدان و جفت، در جنس مؤنث زير ده سال
سرطان پروستات، در جنس مذكر و در زير ده سال .

13. بيماريهاي روماتيسمي قلب بيماريها و عوارض ناشي از فشارخون
مرگ ناشي از موارد زير در گروه سني زير 5 سال، گرچه محتمل هستند، ولي اثبات آن به دلايـل و مدارك كافي و مستدل نيازمند است .
بيماريهاي روماتيسمي قلب
بيماريها و عوارض ناشي از فشارخون
بيماريهاي ايسكميك عضلة قلب
بيماريها و عوارض عروقي مغز
بيماريهاي التهابي قلب

14. كدهاي پوچ و بيهوده Garbage Codes
كدهاي پوچ، بيهوده و گمراه‌كننده عبارتند از: آندسته از علايم، نشانه‌ها و وضعيت‌هايي كه مي‌توانند بطور معمول وجود داشته باشند، يا بعنوان حالات واسط و يا علل فوري مرگ پديد آيند، ولي علت مرگ نمي‌توانند قلمداد شوند. در واقع كد پوچ آسانترين «علت انتخابي» است كه بصورت معمول، شايع و عرفي به مرگ‌ها منتسب مي‌شوند. مثال :

15. ايست قلبي تنفسي
نارسايي قلبي
آمبولي ريه
DIC
عقب ماندگي ذهني
كهولت بدون زوال عقل
و …

16. يكي از مشكلات عمـده ثبت علتي مـرگ بخصـوص در كشورهاي در حال توسعه، استفاده از كدهاي پوچ است كه تركيب و سيماي علـتي مـرگ را از دقـت و حساسيـت لازم تهـي مي‌نمـايد. در كشورهـاي مختلـف بسته به شـرايط اجتماعي، بسته بـه اينكه تشخيص‌دهندة علـت مرگ چـه كساني هستند، كـدهاي پـوچ انتخاب شده نيز متفاوت است.

17. ايست قلبي تنفسي: در واقع تابلوي مرگ است و مي‌تواند فقط علت فوري و دليلي براي وقوع مرگ باشد و نمي‌تواند علت زمينه‌اي و يا علت واسط باشد .
آمبولي ريه: يك علت واسط است كه معمولاً به دنبال دستكاريهاي جراحي، شكستگيهاي استخوانهاي طويل و … پديد مي‌آيد در واقع آن موارد علت مرگ هستند.
DIC : اين پديده فقط مي‌تواند به‌عنوان علت واسط يا علت فوري و تابلوي مرگ تلقي گردد. به تنهايي نمي‌تواند علت زمينه‌اي و در نتيجه علت مرگ باشد.

18. عقب ماندگي ذهني: خودبه‌خود منجر به مرگ نمي‌گردد
عقب ماندگي ذهني: خودبه‌خود منجر به مرگ نمي‌گردد. ممكن است عقب ماندگان ذهني براي ابتلا به بعضي از بيماريها و صدمات بيشتر در معرض خطر باشند، ولي بدون شروع هر يك از بيماريها و آسيبها، سلسله وقايع منجر به مرگ خودبه‌خود آغاز نمي‌گردد.
سپتي‌سمي: اغلب به دنبال بيماريهاي عفوني و برخي از بيماريهاي غيرواگير ايجاد مي‌شود. به عنوان آغاز كننده سلسله وقايع منجر به مرگ محسوب نمي‌شود.
نارسايي قلبي: اغلب به دنبال بيماريهاي غيرواگير پديد مي‌آيد و خودبخود آغاز نمي‌گردد ولي مي‌تواند علت نهايي مرگ باشد.

19. سرطان بدون ذكر جزئيات: پاسخي گمراه كننده براي تعيين علت مرگ است.
مشكوك به قتل: علتي است كه ممكن است از نظر حقوقي و قضايي ارزش داشته باشد ولي در برنامه‌هاي بهداشت عمومي كارايي ندارد.
مهمترين گروه كلي كه بيشترين حجم كدهاي بيهوده را به خود اختصاص مي‌دهد، علائم و حالات بد تعريف شده و مبهم است كه حاوي زيرگروههاي متعدد مي‌باشد.

20. توصيه شده است كه جدول ثبت علل مرگ و مير براي كشورهاي مختلف با توجه به ابعاد اجتماعي، اقتصادي، جغرافيايي و آب و هوايي يك جدول توافق شده باشد. در اين جدول توافق شده بايد چند اصل رعايت شود:
قابليت همخوان شدن و جمع پذير بودن با منابع بين المللي و آنچه كه در جهان بعنوان حداقل‌ها در جريان ثبت و طبقه بندي مرگ مورد پذيرش است را دارا باشد .
با توجه به شرايط اپيدميولوژي، كه مرحله‌اي از دگرگوني مربوط به سيماي سلامت (Health Transition) آن كشور يا منطقه است تهيه شود.
نيازها و اولويتهاي بهداشتي كشور و منطقه را مورد توجّه قرار داده باشد.
فراواني بروز آن علل از يك درصد بيشتر باشد.

21. گواهي فـوت (Death certification) : اين گـواهی، وسيله ثبت واقعة مرگ است كه بر اساس وضعيت مـرگ تنظيم مي‌شود. اين گواهي سند معتبـري است كه كاربردهاي بسياري مي‌تواند داشته باشد، از جمله:
براي بستگان متوفي
براي بخش سلامت

22. بنابراين بر طبق تعريف فوق ملاحظه مي‌شود كه يك علت واحد براي ثبت در گواهي فوت كافي نيست، بلكه بطور مشخص براي ثبت علت مرگ در گواهي فوت سه دسته از علل و شرايط مورد نياز هستند اين سه دسته عبارتند از :
بيماريها، وضعيت‌هاي ناخوشي و آسيبهايي كه موجب مرگ شده‌اند.
شرايطي كه موجب آسيب در اثر حوادث و سوانح يا خشونت شده‌اند .
بيماريها و وضعيتهاي مرضي كه وجود آنها به تنهايي موجب مرگ نمي‌شود، ولي به وقوع آنها كمك كرده يا موجب تسريع آن شده‌اند

23. شكل و اجزای گواهي فوت پيشنهادي سازمان جهاني بهداشت كه به منظور ثبت علت مرگ بر اساس تعريف فوق طراحي شده است

24. فرم بين المللی گواهی پزشکی علت مرگ
زمان تقريبی بين شروع تا مرگ
علت مرگ
الف:
به سبب يا پيامد ب: ج: د:
1- آخرين بيماری يا وضعيتی که بلافاصله پيش از مرگ وجود داشت *
بيماريهای قبلی
2- ساير بيماريهايی که به مرگ کمک کرده‌اند ولی وجود آنها به تنهايی موجب مرگ نمي‌شد
* نام بيماری، آسيب يا عوارض آنها که موحب مرگ شده است. در اين قسمت نمی توان تابلوی مرگ مانند ايست قلبی يا نارسايی تنفسی را وارد کرد.

25. جهت روشن شدن مطلب به طرح يك مثال مي‌پردازيم .
مثال 1: خانم 45 ساله اي در ساعت 9 صبح 14 خرداد ماه به علت شكستگي استخوان ران در منزل خويش، به درمانگاه ارتوپدي يك بيمارستان منتقل شده و بستري مي‌شود. پس از اقدامات درماني مناسب در هشتمين روز بستري با تشخيص آمبولي ريه فوت مي‌كند. در بررسي هاي بيشتر مشخص مي‌شود كه متوفي چهار سال قبل داراي كارسينوم پستان بود ، كه به فمور متاستاز داده بود .

26. فرم بين المللی گواهی پزشکی علت مرگ
زمان تقريبی بين شروع تا مرگ
علت مرگ
چند ساعت
8 روز
2 سال
4 سال
الف:آمبولي ريوي
به سبب يا پيامد
ب: شكستگي پاتولوژيك فمور
ج:: متاستاز سرطان به فمور
د:: سرطان پستان
1- آخرين بيماری يا وضعيتی که بلافاصله پيش از مرگ وجود داشت *
بيماريهای قبلی
2- ساير بيماريهايی که به مرگ کمک کرده اند ولی وجود آنها به تنهايی موجب مرگ نميشد
* نام بيماری، آسيب يا عوارض آنها که موحب مرگ شده است. در اين قسمت نمی توان تابلوی مرگ مانند ايست قلبی يا نارسايی تنفسی را وارد کرد.

27. علت فوت بيمار جهت گزارش، آن بيماري است كه در پائين‌ترين خط قسمت I نوشته مي‌شود كه به Underlying cause موسوم است. در مثال فوق علت مرگ متوفي سرطان پستان گزارش مي‌شود .
Underlying cause چيست ؟

28. Underlying cause چيست ؟

29. مثال 2 - آقاي 22 ساله اي بلافاصله بعد از تصادف با اتومبيل، به اورژانس آورده شده است. هنگام پذيرش فاقد نبض و تنفس بوده و عمليات احيا مؤثر واقع نمي‌شود. در لاپاراسكوپي مشخص مي‌شود كه كبد بيمار پاره شده و پريتوان پر از خون است. به نظر مي‌آيد، بيمار به علت شوك هيپوولميك در اثر خونريزي، دچار ايست قلبي شده و فوت كرده است. نمونه تكميل شده قسمت علت مرگ گواهي پزشكي در شكل زير نشان داده مي‌شود.

30. فرم بین المللی گواهی پزشکی علت مرگ
زمان تقریبی بین شروع تا مرگ
علت مرگ
چند دقیقه
الف: شوك هموراژيك
به سبب یا پیامد
ب: خونريزي در پريتوان
ج : پارگي كبد
د:: تصادف با اتومبيل
1- آخرین بیماری یا وضعیتی که بلافاصله پیش از مرگ وجود داشت *
بیماریهای قبلی
2- سایر بیماریهایی که به مرگ کمک کرده اند ولی وجود آنها به تنهایی موجب مرگ نمیشد
* نام بیماری، آسیب یا عوارض آنها که موحب مرگ شده است. در این قسمت نمی توان تابلوی مرگ مانند ایست قلبی یا نارسایی تنفسی را وارد کرد.
علت مرگ همان علت
زمينه اي است

31. مثال 3 – آقاي 54 ساله اي به علت استفراغ خوني شديد با زردي واضح مراجعه مي‌كند. در بررسي معلوم مي‌شود كه منشاء خونريزي، مري است. در معاينه باليني آسيت شكمي وجود دارد. آمونياك خون بيمار بالا گزارش مي‌شود. همچنين افزايش فشار پورت و سيروز كبدي اثبات مي‌شود. در نهايت بيمار دچار آنسفالوپاتي كبدي شده و در روز بيست و دوم بستري به كما رفته و به ICU منتقل مي‌شود. دو روز بعد با ايست قلبي و تنفسي فوت مي‌كند. جدول زير كلماتي را كه ممكن است براي ثبت در گواهي فوت مناسب بنظر برسد نشان مي‌دهد. به توضيحاتي كه موجب رد برخي كلمات و انتخاب بيماريها، وضعيت‌هاي ناخوشي مناسب جهت درج در گواهي فوت توجه فرمائيد.

32. توضيحات وضعيت تابلوي مرگ است و در گواهي فوت وارد نمي‌شود . ايست قلبی
ايست تنفسی
آخرين بيماري تشخيص داده شده قبل از مرگ است و مقابل الف نوشته مي‌شود
آنسفالوپاتي كبدي
شكايت يا علامت است و در گواهي فوت وارد نمي‌شود .
استفراغ خوني
يافته آزمايشگاهي است و در گواهي فوت وارد نمي‌شود
Hyperammonemia
علامت است و در گواهي فوت وارد نمي‌شود
افزايش فشار پورت
كماي هپاتيت
شكايت يا علامت است و در گواهي فوت وارد نمي‌شود .
آسيت شكمي
زردي
اين بيماري علت الف است و مقابل ب نوشته مي‌شود .
سيروز كبدي

33. فرم بین المللی گواهی پزشکی علت مرگ
زمان تقریبی بین شروع تا مرگ
علت مرگ
چند روز
چند سال
الف: آنسفالوپاتي
به سبب یا پیامد
ب : سيروز كبدي
ج :
د::
1- آخرین بیماری یا وضعیتی که بلافاصله پیش از مرگ وجود داشت *
بیماریهای قبلی
2- سایر بیماریهایی که به مرگ کمک کرده اند ولی وجود آنها به تنهایی موجب مرگ نمیشد
* نام بیماری، آسیب یا عوارض آنها که موحب مرگ شده است. در این قسمت نمی توان تابلوی مرگ مانند ایست قلبی یا نارسایی تنفسی را وارد کرد.

34. مثال 6 – در تاريخ 13 دي ماه1382، يك مرد 21 ساله كه در تصادف اتومبيل به شدت مجروح شده بود، بعلت ضربه مغزي در اثر شكستگي جمجمه مدت كوتاهي بعد از ورود به بيمارستان فوت كرد. حسب گزارش پليس، متوفي راننده اتومبيلي بود كه در ساعت 15/2 صبح در تقاطع خيابان الف با ب، پس از گذشتن از خط وسط خيابان از روبرو با اتومبيلي كه از طرف مقابل مي آمده برخورد نموده است. اتوپسي نشان داد كه اتانول خون 24/0 گرم درصد بود.

35. فرم بین المللی گواهی پزشکی علت مرگ
زمان تقریبی بین شروع تا مرگ
علت مرگ
چند دقيقه
الف : كوفتگي مغزي
به سبب يا پيامد
ب : شكستگي جمجمه
ج : اصابت سر به جسم سخت
د : تصادف دو وسيله نقليه موتوري
1- آخرین بیماری یا وضعیتی که بلافاصله پیش از مرگ وجود داشت *
بیماریهای قبلی
يك ساعت
مسموميت حاد با الكل
2- سایر بیماریهایی که به مرگ کمک کرده اند ولی وجود آنها به تنهایی موجب مرگ نمیشد
* نام بیماری، آسیب یا عوارض آنها که موحب مرگ شده است. در این قسمت نمی توان تابلوی مرگ مانند ایست قلبی یا نارسایی تنفسی را وارد کرد.

36. گواهي فوت دوره حول تولد
دوره حول تولد، عبارتست از فاصله زماني 154 روزگي جنين (22 هفتگي حاملگي، وزن 500 گرم ) تا 7 روز بعد از تولد .
هدف اين قسمت آشنايي پزشكان، دانشجويان پزشكي و مامایي، ماماها و ساير كساني كه در نظام ثبت اطلاعات مرگ جمهوري اسلامي ايران فعاليت مي كنند، مي باشد. البته به قسمتي كه مربوط به ثبت علت مرگ مي باشد تأكيد بيشتري شده است .

37. اجزاء تشكيل دهنده گواهي فوت دوره حول تولد :
نظر به اينكه مرگ در دوره حول تولد ارتباط خيلي نزديكي با شرايط و بيماريها مادر دارد، گواهي فوت اين دوره شامل بيماريها و شـرايط نوزاد و مـادر اوست. از اين رو سازمـان جهاني بهداشت گواهي فوت جداگانه اي را براي اين دوره توصيه مي نمايد.

38. چون در كشور ما گواهي جداگانه دوره حول تولد وجود ندارد، فقط به نحوه تكميل قسمت علت مرگ دوره حول تولد مي پردازيم.
قسمت علت فوت دوره حول تولد از پنج جزء تشكيل شده است كه دو جزء آن به بيماريها يا وضعيت جنين يا نوزاد كمتر از 7 روز و دو جزء آن به بيماريهاي يا وضعيت مادر و يك جزء ديگر به ساير شرايط مرتبط با فوت جنين يا نوزاد كمتر از از 7 روز اختصاص دارد.

39. علل فوت دوره حول تولد
الف – بيماري يا وضعيت اصلي جنين يا نوزاد كمتر از 7 روز
ب – ساير بيماريها يا وضعيت هاي جنين يا نوزاد كمتر از 7 روز
ج – بيماري يا وضعيت اصلي مادر كه بر فوت جنين يا نوزاد كمتر از 7 روز مؤثر بوده است
د – ساير بيماريها يا وضعيتهاي مادر كه بر فوت جنين يا نوزاد كمتر از 7 روز مؤثر بوده است
ه – ساير شرايط مرتبط با فوت جنين يا نوزاد كمتر از 7 روز .

40. Extensive pulmonary hyaline and massive intraventricular hemorrhage
مثال 2 – خانم 26 ساله با بارداري اول، كه داراي پريود مرتب بوده و مراقبت هاي دوران بارداري وي از 10 هفتگي آغاز شده بود، بجز باكتري اوري بدون علامت، مشكل ديگري وجود نداشت. در 32 – 30 هفتگي تأخير رشد جنيني مورد شك قرار گرفت كه در 34 هفتگي بارداري تأييد شد. با عمل سزارين يك نوزاد پسر با وزن 1600 گرم به دنيا آمد. وزن جفت 300 گرم و به نظر مي رسيد كه دچار اختلال خونرساني(Infarcted) شده است . سندرم ديسترس تنفسي بوجود آمده به درمان جواب نداد. نوزاد در روز سوم تولد بطور ناگهاني مرد. گزارش اتوپسي به قرار زير است :
Extensive pulmonary hyaline and massive intraventricular hemorrhage

41. الف – خونريزي داخل مغزي
ب- سندرم ديسترس تنفسي
ج – نارسائي جفت
د – باكتري اوري دوران حاملگي
ه – سزارين

42. مثال 5 – خانم 30 ساله اي در حاملگي ششم با پنج زايمان قبلي با سابقه فشار خون قبل از حاملگي در هفته 36 حاملگي بعد از 12 ساعت كرامپ شكمي و خونريزي واژينال با دفع لخته هاي بزرگ به بيمارستان يك شهرستان كوچك مراجعه كرده است. با تشخيص احتمالي جدا شدن جفت بوسيله آمبولانس به يك مركز مجهز واقع در 100 كيلومتري ارجاع شد. زماني كه بيمار به مركز مجهز رسيد، در شوك عميق قرار داشت و از واژن و سوراخهاي ايجاد شده براي تزريق مايعات داخل عروقي، در حال خونريزي بود. صداي قلب جنين نيز شنيده نميشد. با وجود تزريق خون و فاكتورهاي انعقادي، فشار داخل عروقي بيمار اصلاح نشد و مادر و كودك هر دو فوت نمودند .

43. علت مرگ 1- آخرين بيماري يا وضعيتي كه بلافاصله پيش از مرگ وجود داشت
زمان تقريبي بين شروع تا مرگ
1- آخرين بيماري يا وضعيتي كه بلافاصله پيش از مرگ وجود داشت
بيماري هاي قبلي
الف :كواگلوپاتي داخل عروقي منتشرDIC
به سبب يا پيامد
ب : جدا شدن زودرس جفت
ج :
د :
2 – ساير بيماريهايي كه به مرگ كمك كرده اند. ولي وجود آنها به تنهايي موجب مرگ نميشد.
*نام بيماري ، آسيب يا عوارض آنها كه موجب مرگ شده است .
در اين قسمت نمي توان تابلوي مرگ مانند ايست قلبي يا نارسايي تنفسي را وارد كرد .

44. الف – آنوكسي داخل رحمي ب-
ج – جدا شدن زودرس جفت
د – كواگولوپاتي داخل عروقي منتشر
ه -

45. ثبت علت فوت در گواهي فوت ويژه ايران :
در ايران گواهي علت فوت جداگانه اي براي دوره حول تولد وجود ندارد و برای تمام سنین فقط يك گواهي فوت تنظيم شده است. قسمت علت فـوت به دو بخش «از روز هشتم تـولد به بعد» و «مرده زایي تا هفت روز بعد از تولد» تقسيم شده است .

47. چند كلمه تشخيصي نامشخص و مبهم و اشكال كامل و مناسب آنها
Shock
Septic shock
Diabetes
Insulin dependent diabetes mellitus
Pneumonia
Pneumoccocal pneumonia
Malnutrition
Sever protein calorie malnutrition
UTI
Urinary Tract Infection due to E – coli
Septicemia
Streptococcal septicemia
Otitis
Acute suppressive otitis media

48. کارسينومای سيگموئيد با متاستاز به کبد
در يك بيماري عفوني، عبارت تشخيصي، بايد نوع ارگانيسم عفونت زا (عامل اتيولوژيك) و تظاهر بيماري را مشخص كند. مانند:
سپتی سمی استرپتوکوکی
در ثبت عبارت تشخيصي سرطانها بايد به مورفولوژي، رفتار (وضعيت تهاجم، اوليه و ثانويه) محل و تأثير بر عملكرد ساير ارگانها توجه داشت:
مثال :
کارسينومای سيگموئيد با متاستاز به کبد
ترانزيشنال سل کارسينومای مثانه

49. يادآوري نكاتي در مورد اصول تشخيص نويسي

50. سوختگی درجه 3 دست (10%) با آب جوش
در عبارت هاي تشخيصي مرتبط با سوختگيها عمق يا درجه، وسعت، محل سوختگي و عامل خارجي بايد ثبت گردد. مثال :
سوختگی درجه 3 دست (10%) با آب جوش
سوختگی درجه 2 ساق پا و زانو (15%) ناشی از انفجار بمب در جريان عمليات جنگی
در عبارتهاي تشخيصي مربوط به مسموميتها و اثرات زيان آور داروها و مواد شيميايي بايد عارضه ايجاد شده، ماهيت، عامل، علت خارجي، عمدي يا سهوي بودن آن ثبت شود .
مثال :
کمای ناشی از مسموميت اتفاقی با ديازپام

51. در مورد شكستگيها، بايد باز و بسته بودن شكستگي، محل، شكل، عامل و آسيب هاي همراه در عبارت تشخيصي ثبت گردد .
مثال :
شکستگی گردن فمور به دنبال سقوط از پله
در مورد حوادث بايد هم نوع آسيب (ضربه مغزي، اصابت جسم تيز به بدن … ) و هم نوع حادثه (عمدي و يا غير عمدي، سقوط، حادثه ترافيكي … ) در عبارت تشخيصي ثبت گردد.

52. جنبه هاي قانوني و حقوقي ثبت علل مرگ

53. هر پزشكي مجاز است براي هر فرد فوت شده اي در هر شرايطي گواهي فوت صادر نمايد ولي بايد توجه داشت كه صدور گواهي فوت، به منزله پذيرش تمام مسئوليتها و عواقب احتمالي آن است. نداشتن آگاهي هاي لازم رافع مسئوليت قانوني نيست.
بطور معمول در تشخيص و درمان بيماري و صدور گواهي پزشكي و فوت به اعتبار گواهي نامه پزشكي، اصل بر برائت پزشك است و مادامي كه خواهان وجود نداشته باشد، مشكلي پيش نمي آيد ولي بعلت فقدان قوانين مدون در مورد حيطه صدور گواهي فوت، لازم است پزشكان با رويه قضايي محلي كه به طبابت مشغول هستند آگاهي كامل داشته باشند .

54. مرگ به دنبال هر گونه منازعه(اعم از درگيری فيزيکی يا لفظی)
توصيه مي شود در موارد زير براي پيشگيري از عواقب قانوني احتمالي، متوفي جهت صدور گواهي فوت به پزشكي قانوني ارجاع داده شود :
قتل
خودکشی
مرگ به دنبال هر گونه منازعه(اعم از درگيری فيزيکی يا لفظی)
مرگ ناشی از صدمات هر نوع سلاح سرد يا گرم
مرگ به دنبال حوادث رانندگی و تصادف(به هر شکل و با هر فاصله زمانی از حادثه که مرگ رخ دهد)
مرگ به دنبال مسموميت(شيميايي، دارويي، گازگرفتگی و ...)

55. مرگ به دنبال سوء مصرف مواد مخدر
مرگ به دنبال حوادث غيرمترقبه(زلزله، سيل، سرمازدگی، گرمازدگی، صاعقه)
مرگ ناشی از کار(حوادث شغلی، مواد آلاينده محيط کار و ...)
مرگ در زندان، بازداشتگاه، پرورشگاه، اردوگاه، پادگان، آسايشگاه، مهمانسرا و ...
مرگ در معابر و مجامع عمومی و پارکها
مرگ ناشی از اقدامات تشخيصی و درمانی، مرگ حين يا متعاقب زايمان يا سقط جنين(مرگ مادر يا نوزاد)

56. مرگ حين يا متعاقب ورزش
مرگهای ناگهانی، غيرمنتظره و غيرقابل توجيه
هر مرگی که احتمال شکايت از کسی مطرح باشد
هر نوع مرگ مشکوک و مرگ با علت ناشناخته
هر نوع مرگ افراد ناشناس و مجهول الهويه
مرگ اتباع بيگانه
هر مرگی که احتمال جنحه يا جنايت در آن برود

57. همانطور که ملاحظه ميشود، گواهی فوتی که به تازگی در کشور جـاری شده است، دارای دو قسمت «گواهی فوت» و «جواز دفن» است. هـر دو قسمت بايد با دقت و صحت تکميل شـود. ذکـر اين نکته ضروری است کـه جواز دفن حتماً بايد توسط پزشک صادر گردد.

58. مواردي كه بايد در تكميل گواهي فوت رعايت شوند :
استفاده از فرم سه نسخه اصلي (نسخه كپي شده يا ساختگي بدون شماره سريال مورد قبول نيست).
استفاده از خودكار آبي (از خودكار مشكي و روان نويس استفاده نشود) .
تکمیل گواهی بدون قلم خوردگي و با خط خوانا.
تكميل همه اجزاء گواهي فوت.(قسمت علت مرگ بايد فارسی نوشته شده و از بکار بردن حروف اختصاری يا از نوشتن علت با حروف انگليسی جداً خودداری شود.)
در صورتيكه بعضي قسمتهاي گواهي فوت توسط افراد ديگري مانند كارمند پذيرش، منشي بخش تكميل شود، در هر حال مسئوليت آن با كسي است كه بعنوان صادركننده گواهي آنرا امضاء مي نمايد. توصيه مي شود براي پيشگيري از عواقب قانوني احتمالي همه اطلاعات خواسته شده بعد از حصول اطمينان توسط خود پزشك يا مامای صادركننده، وارد گواهي فوت شود. هر سه برگ بايد امضاء شده و ممهور گردد (مهر امضاء مورد قبول نيست).