1. به نام خدا
روش تحقيق

2. منابع کسب دانش (Knowledge Source)
Tradition (سنت)
Authorities (افراد صاحبنظر)
Personal Experiences (تجربیات شخصی)
Try & Error (آزمون و خطا)
Intuitions (شهود)
Logical reasoning (استدلال منطقی)
Scientific method (Research) (روش علمی یا روش تحقیق)

3. Scientific method:
روش علمی شیوه ای برای بررسی پدیده ها، کسب دانش جدید و اصلاح دانش موجود است که بر اساس مراحل منظم و از پیش تعریف شده و عینی انجام می شود.
Isaac Newton (1687, 1713, 1726). "[4] Rules for the study of natural philosophy", Philosophiae Naturalis Principia Mathematica, Book 3, The System of the World. Third edition, the 4 rules as reprinted on pages of I. Bernard Cohen and Anne Whitman's 1999 translation, University of California Press ISBN , 974 pages.

4. Scientific Method

5. تعریف تحقیق
تحقیق فرآیند منظم و هدفمند جستجوی اطلاعات، تحلیل و تفسیر داده ها جهت کسب دانش جدید یا تایید دانش موجود است.
فرایندی بودن، منظم بودن و تولید دانش جدید از نکات مهم در تعریف تحقیق است که آن را از سایر فعالیت ها تفکیک می کند.
رفتن به آزمایشگاه و جمع آوری اطلاعات آنجا ؟
نوشتن یک مفاله مروری ؟ کنفرانس کلاسی یا پروژه درسی؟
(سازمان دهی مجدد دانش موجود است )

6. خصوصیات اصلی تحقیق کمی:
نظم و ترتیب: مراحل کار بصورت از قبل تعریف شده و منظم پیش می رود که شامل شناسایی مشکل، تعریف دقیق مشکل، طراحی روش مناسب، جمع آوری داده های مرتبط، تحلیل داده ها، کسب نتایج، بحث و ارزیابی آن می باشد.
کنترل: کلیه عوامل غیر مرتبط با تحقیق (متغیر های مخدوش کننده) از تحقیق خارج شده یا کاهش داده می شوند

7. خصوصیات اصلی تحقیق:
عینیت: تمام مراحل کار از دستخوش تاثیر ذهنیت محقق خارج شده و تمام اندازه گیری ها بصورت عینی و دقیق انجام می شوند.
تعمیم پذیری: با اتخاذ روش های خاص یافته های حاصل از جمعیت محدود (نمونه) به جمعیت بزرگتر (جامعه) تعمیم داده می شود.

8. محدودیت های تحقیق:
عدم امکان استفاده از آن برای پاسخگویی به سوالات اخلاقی (Moral)
ضرورت رعایت اصول اخلاقی شدید (Ethic)

9. تاریخچه تحقیق در پرستاری
سالهای 1900 تا 1950: در این سالها یک مسئله مهم در پرستاری، آموزش پرستاری بود بنابراین بسیاری از تحقیقات این دوره به مقوله راه کار های آموزشی می پردازند.
در 1929 اولین تحقیقات موردی ( study Case) در مجله AJN منتشر شد.
از سال 1930 در تحقیقات پرستاری نیاز به تمایز بین دستورات پرستاری از پزشکی مطرح شد.

10. تاریخچه تحقیق در پرستاری
از 1940 پس از جنگ جهانی مفهوم پرستاری و نقش ها و وظایف آن گسترش یافت و تحقیقات پرستاری حوزه های گوناگونی از جمله بهداشت عمومی، مراقبت از خانواده و همکاری بین بخشی (Interdisciplinary) را شامل شد.

11. مراحل تحقیق طراحی تحقیق و روش جمع آوری داده ها
انجام مطالعه راهنما (Pilot study)
جمع آوری داده ها
تحلیل داده ها
انتشار نتایج تحقیق
انتخاب حوزه مورد علاقه تحقیق
جستجوی منابع و مرور متون
تعیین سوال اصلی یا فرضیه تحقیق
تعیین اهداف تحقیق
انتخاب نوع تحقیق

12. موضوع تحقيق (Research Topic)
منابع انتخاب موضوع پژوهش:
تجربیات بالینی
منابع علمی
مشورت با صاحبنظران
اولویت های پژوهشی تدوین شده توسط مراجع ذیصلاح
نظریه ها
موضوعات اجتماعی مطرح شده

13. عنوان تحقيق (Research Title)
تعریف: عبارت است از تابلوی تحقیق که همان بیان دقیق و خلاصه ماهیت تحقیق است.
مثال: بررسی شیوع عفونت پس از عمل جراحی آپاندیسیت در بیمارستان های آموزشی شهر مشهد در سال 1387.

14. عنوان تحقيق (Research Title)
نکات قابل توجه در عنوان پژوهش:
اولین قسمت در یک تحقیق است که مورد توجه قرار می گیرد.
باید جامع، کامل و در بر گیرنده متغیر های اصلی تحقیق باشد. حتی الامکان خلاصه و فاقد کلمات اضافه باشد.
از عبارات واضح و روشن در آن استفاده شده باشد.
در مطالعات اپیدمیولوژیک شامل جامعه تحقیق و سال تحقیق باشد.

15. عنوان تحقيق (Research Title)
نکات قابل توجه در عنوان پژوهش:
نشان دهنده ماهیت تحقیق باشد.
تکراری نباشد.
عامل هزینه/اثر بخشی در آن لحاظ شده باشد.
از اولویت بر خوردار باشد.
منافاتی با مسائل اخلاقی تحقیق و مبانی اعتقادی و باور های عمومی جامعه نداشته باشد.
مورد علاقه محقق باشد.

16. مثال: بررسی شیوع عفونت
جامع و کامل نیست. چه نوع عفونتی؟ در کجا؟ در چه بیمارانی؟ و ....
بررسی شیوع عفونت پس از عمل جراحی آپاندیسیت در بیمارستان های آموزشی شهر مشهد در سال 1387.

17. مثال: بررسی شیوع عفونت پس از عمل جراحی آپاندیسیت در بیماران بستری در بیمارستان های آموزشی شهر مشهد در سال 1387.
حاوی کلمات اضافه است : ... در بیماران بستری ....
بررسی شیوع عفونت پس از عمل جراحی آپاندیسیت در بیماران بستری در بیمارستان های آموزشی شهر مشهد در سال 1387.

18. عنوان تحقيق (Research Title)
مثال: بررسی رابطه بین MS با تولد زودرس.
حاوی کلمات مبهم است : ام اس؟!؟ تولد زودرس چه کسی؟!؟
بررسی رابطه بین سن بارداری در زمان تولد با بروز بیماری مولتیپل اسکلروزیس.

19. مسئله پژوهش (Research Problem)
تعریف: عبارت است از مسئله یا مشکلی که محقق در صدد حل آن یا یافتن پاسخ به آن است.
مسئله پژوهش به خواننده نشان می دهد که محقق در پی چیست.
مسئله پژوهش در قالب یک یا چند جمله یا پاراگراف نوشته می شود که در این صورت به آن Problem statement می گویند.

20. مسئله پژوهش (Research Problem)
عنوان: تاثیر روش آرامسازی در کاهش تهوع و استفراغ بیماران مبتلاء به سرطان تحت شیمی درمانی.
بیان مسئله پژوهش: شیمی درمانی رایج ترین روش درمان سرطان است که علی رغم بهبود وضعیت بیمار، عوارضی هم ایجاد می کند که یکی از شایعترین آنها تهوع و استفراغ است. داروهای ضد تهوع که برای کنترل این عارضه بکار می روند نتوانسته اند آن را بطور کامل برطرف کنند، لذا روش های جدیدی مورد نیاز است. در این مطالعه اثر روش آرامسازی در کاهش تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی بررسی می شود.

21. زمينه پژوهش (Research Background)
تعریف: متنی است که در ابتدای طرح تحقیق یا مقاله یا پایان نامه نوشته می شود و در آن ضمن اشاره به مسئله پژوهش، ضرورت، دلایل و اهمیت تحقیق بصورت مستند بیان می شود به نحوی که خواننده را قانع نماید که انجام این تحقیق ضروری است.

22. زمينه پژوهش (Research Background)
باید واجد ساختار منطقی باشد.
مشتمل بر آمارهای جدید باشد که نشان دهنده وسعت و شدت مشکل و مخاطرات و هزینه های مترتیب بر آن باشد.
بر اساس منابع معتبر و نیز در صورت لزوم تجربیات محقق باشد.
ضمن توصیف مشکل، روش های موجود برای حل مشکل توضیح داده شده و دلایل موثر نبودن این روش ها بحث شوند.

23. زمينه پژوهش (Research Background)
ضرورت یافتن پاسخ برای سوال اصلی تحقیق بیان شود.
فواید راه حل مورد بررسی در این تحقیق بیان گردد.
چنانچه دلیل انجام تحقیق، مناقشه در پاسخ های موجود یا اثر بخشی راه حل هایی موجود است، این مطلب بطور مبسوط بیان شود.
مسئله پژوهش به وضوح بیان گردد.

24. اهداف تحقيق (Research Objectives)
تعریف: عبارت است از جملاتی که مبین منتهای تحقیق، مسیر و مراحل آن باشد.
شامل:
هدف کلی (General)
اهداف اختصاصی(Specific)
اهداف کاربردی(Applied)

25. اهداف تحقيق (Research Objectives)
هدف کلی بصورت یک جمله که تقریبا منطبق بر عنوان تحقیق است نوشته می شود.
مثال:
عنوان: تاثیر روش آرامسازی در کاهش تهوع و استفراغ بیماران مبتلاء به سرطان تحت شیمی درمانی.
هدف کلی: تعیین تاثیر روش آرامسازی در کاهش تهوع و استفراغ بیماران مبتلاء به سرطان تحت شیمی درمانی

26. اهداف تحقيق (Research Objectives)
اهدف اختصاصی: هدف کلی وقتی به اجزایی تقسیم می شود تا امکان انجام پیدا کند تبدیل به اهداف اختصاصی می شود. به عبارت دیگر در اهداف اختصاصی، هدف از پژوهش بصورت جزئی تری بیان می گردد.

27. اهداف تحقيق (Research Objectives)
اهدف اختصاصی باید:
بصورت جمله کامل و واجد فعل رفتاری مثل تعیین، مقایسه، برآورد و .... نوشته شوند.
در راستای هدف کلی و عنوان پژوهش باشند.
واضح و صریح باشند.

28. اهداف تحقيق (Research Objectives)
مثال:
عنوان: تاثیر روش آرامسازی در کاهش تهوع و استفراغ بیماران مبتلاء به سرطان تحت شیمی درمانی.
هدف کلی: تعیین تاثیر روش آرامسازی در کاهش تهوع و استفراغ بیماران مبتلاء به سرطان تحت شیمی درمانی.
اهداف اختصاصی:
تعیین تاثیر روش آرامسازی بر شدت تهوع
تعیین تاثیر روش آرامسازی بر مدت زمان تهوع ....
تعیین تاثیر روش آرامسازی بر دفعات تهوع

29. اهداف تحقيق (Research Objectives)
اهداف کاربردی: توضیح مختصری در مورد کاربرد های اصلی یافته های تحقیق پس از دستیابی است. عموما چنانچه کاربرد خاصی مد نظر محقق باشد در اینجا بیان می شود.

30. اهداف تحقيق (Research Objectives)
مثال:
عنوان: ارزش تشخیصی روش الایزا در عفونت های ژیاردیایی اطفال.
هدف کاربردی: راه اندازی آزماش الایزا برای تشخیص عفونت های ژیاردیایی اطفال در بیمارستان دکتر شیخ مشهد.

31. فعاليت کلاسی سه موضوع پژوهشی در حیطه رشته تحصیلی خود انتخاب کنید.
برای هر کدام یک عنوان تحقیق بنویسید.
برای یک عنوان انتخابی، مسئله پزوهش، زمینه پژوهش و اهداف پژوهش بنویسید.

32. فرضیه تحقیق (Research Hypothesis)
تعریف:
عبارت است از پیشگویی عالمانه نتیجه تحقیق
پیش بینی رابطه بین دو یا چند متغیر تحقیق
منشاء:
تجربیات پژوهشگر
نتایج سایر تحقیقات
نظریه ها (Theories) موجود
مثال:ورزش گروهی افسردگی سالمندان را کاهش می دهد.

33. فرضیه تحقیق (Research Hypothesis)
دلایل استفاده از فرضیه:
تفسر نتایج تحقیق را آسان می کند.
به تفکر خلاق کمک می کند.
رابطه بین متغیر ها را تبیین می کند (بر خلاف سوال پژوهش که نشان دهنده هیچ رابطه ای نیست)
آیا فرضیه پژوهش موجب جهت گیری پژوهشگر(Bias)
و تغییر نتایج تحقیق نمی شود؟!؟

34. فرضیه تحقیق (Research Hypothesis)
فرضیه پژوهش :
باید قابل آزمون باشد (واضح، دارای فعل رفتاری و بصورت جمله کامل نوشته شود)
شیوع سل در مشهد زیاد است. (؟؟؟!!!)
پرستاران در مورد فرایند پرستاری نظر خوبی دارند. (؟؟؟!!!)
رابطه رضایت شغلی با مدرک تحصیلی(؟؟؟!!!)
عامل بیماری مولتیپل اسکلروزیس یا ویروس است یا غیر ویروس. (؟؟؟!!!)
در مطالعات تحلیلی و مداخله ای بجای سوال پژوهش نوشته می شود.

35. فرضیه تحقیق (Research Hypothesis)
انواع فرضیه پژوهش :
از نظر تعداد متغیر:
ساده(Simple) یا دو متغیره
پیچیده (Complex) یا چند متغیره
ساده: شرکت در فعالیتهای اجتماعی، افسردگی سالمندان را کاهش می دهد.
پیچیده: افزایش اعتماد به نفس و کاهش نگرانی پرستاران موجب افزایش رضایت شغلی آنان می شود.

36. فرضیه تحقیق (Research Hypothesis)
انواع فرضیه پژوهش :
از نظر چگونگی پیشگویی:
جهت دار(Directional)
بدون جهت (Nondirectional)
جهت دار: شرکت در فعالیتهای اجتماعی، افسردگی سالمندان را کاهش می دهد.
بدون جهت: بین میزان نگرانی و کیفیت زندگی دانشجویان رابطه وجود دارد.

37. فرضیه تحقیق (Research Hypothesis)
انواع فرضیه پژوهش :
از نظر ماهیت فرضیه:
تحقیقی (Research) یا Substantive، Declarative
آماری (Statistical) یا Null
فرضیه تحقیق بیان رابطه مورد انتظار پژوهشگر است.
فرضیه آماری فرض عدم وجود ارتباط بین متغیر ها در آزمون آماری مربوطه است که ممکن است پذیرفته شود یا نشود. (مثال: میانگین فشار خون آقایان و خانمها یکسان است)

38. فرضیه تحقیق (Research Hypothesis)
IMPORTANT!
Hypothesis are never Proved through hypothesis testing; rather they are Accepted or Supported.
بر اساس یافته های این تحقیق، فرضیه پژوهش مبنی بر ” “ پذیرفته می شود. (یا رد می شود)

39. پیش فرض (Assumption) تعریف:
عبارت است از اصول و مبانی و واقعیت های مورد پذیرش اجتماع بدون آنکه نیاز به تایید داشته باشند.
مثال:
عنوان: مقایسه تاثیر تکنیک زد و روش معمول تزریق عضلانی بر درد ناشی از تزریق
پیش فرض ها:
درد قابل سنجش است.
تزریق عضلانی یکی از اقدامات پرستاری است.

40. پیش فرض (Assumption) کاربرد پیش فرض در تحقیق:
با قبول پیش فرضها از دور باطل جلوگیری شده و توجه محقق بر موضوع اصلی تحقیق متمرکز می شود.
نکات قابل توجه در انتخاب و نوشتن پیش فرض درتحقیق:
تنها پیش فرضهایی که اثر مهمی در تحقیق دارند انتخاب و نوشته شوند.
منبع پیش فرض (در صورت وجود) نوشته شود.
به تفاوت فرضیه و پیش فرض توجه شود.

41. تعریف واژه ها (Word definiation)
تعریف:
عبارت است از توضیح و معنی کردن کلمات اصلی تحقیق شامل کلمات اصلی عنوان، اهداف، فرضیه و سوالات تحقیق.
کاربرد:
به شفاف سازی تحقیق و جلوگیری از تعبیر و تفسیر های اشتباه از عبارات توسط خواننده تحقیق کمک می کند.
مثال:
عنوان: بررسی حساسیت و اختصاصیت آپکار دقیقه اول نوزاد در تشخیص وقفه تنفسی
حساسیت؟؟! اختصاصیت؟!! آپکار؟!!! وقفه تنفسی؟!!!

42. تعریف واژه ها (Word definition)
انواع تعریف واژه ها:
نظری
عملی یا عملیاتی
تعریف نظری همان معنی فرهنگنامه ای کلمه مورد نظر است که می تواند شامل کاربرد های متعددی باشد.
تعریف عملی، تعریف اختصاصی کلمه مورد نظر در تحقیق حاضر می باشد که تنها شامل یک کاربرد است.

43. تعریف واژه ها (Word definition)
مثال تعریف واژه ها:
وقفه تنفسی:
تعریف نظری: قطع عمل دم و بازدم (فرهنگ پزشکی ....)
تعریف عملی: در این تحقیق منظور از وقفه تنفسی، قطع عمل دم و بازدم به مدت بیش از 30 ثانیه است که با علایم سیانوز همراه باشد.

44. مرور بر متون (Literature reviewing)
Important
تعریف:
عبارت است از جستجوی هدفمند، منظم و گسترده منابع موجود (مجلات، کتابها، اسناد و ....) به منظور یافتن مطالب مرتبط با تحقیق و گزارش هدفمند، منظم و خلاصه آن.

45. مرور بر متون (Literature reviewing)
اهداف مرور بر متون در تحقیق:
آگاهی از دانسته ها و نادانسته ها در مورد یک موضوع برای انتخاب موضوع مناسب پژوهش و پرهیز از تکرار
شناخت مسئله پژوهش یرای بیان مسئله پژوهش
انتخاب چهارچوب نظری یا ادراکی برای پژوهش
نوشتن فرضیه ها یا سوالات پژوهش
انتخاب طرح مناسب پژوهش (نوع تحقیق، ابزار جمع اوری، روش ها، نمونه برداری و ....)
کمک به تفسیر یافته های پژوهش
شناخت یا توسعه اقدامات بالینی جدید برای انجام تحقیق

46. مرور بر متون (Literature reviewing)
زمان انجام مرور بر متون :
قبل از انتخاب موضوع تحقیق آغاز می شود.
برای نوشتن طرح تحقیق تداوم می یابد.
قبل از شروع تحقیق، بخش عمده مرور بر متون باید انجام شده باشد و نباید آن را موکول به زمان نوشتن گزارش تحقیق نمود.

47. مرور بر متون (Literature reviewing)
متون قابل جستجو:
Electronic Resources
Print Resources
Electronic Resources:
CD-ROM
Intranet
Internet
:Print Resources
Print indexes
Library indexes

48. مرور بر متون (Literature reviewing)
نکات قابل توجه برای انجام مرور متون صحیح و کامل :
انتخاب کلید واژه های مناسب
ترکیب مناسب کلید واژه ها ( حروف رابط ”و“، ”یا“ ”بدون“ ، ”عین عبارت“ )
انتخاب فیلد جستجو (عنوان، چکیده، متن، نویسنده، کلید واژه، منابع)
محدود کردن تدریجی جستجو با استفاده از کلید واژه ها، فیلد ها، سال انتشار، نوع مطلب)
ذخیره الکترونیکی متن پیدا شده و در صورت لزوم چاپ آن.
طبقه بندی متون پیدا شده (ادامه)

49. مرور بر متون (Literature reviewing)
نکات قابل توجه برای انجام مرور متون صحیح و کامل :
(....ادامه) مطالعه، خلاصه برداری و برجسته کردن قسمت های مهم.
استفاده از مطالب پیدا شده، در قسمت های مختلف تحقیق.
بیان مسئله
مرور متون
بحث
و ....
بیطرف بودن در نوشتن گزارش مرور بر متون.
رعایت امانتداری و اصول اخلاقی تحقیق در گزارش نویسی.

50. مرور بر متون (Literature reviewing)
استفاده از متون در بیان مسئله :
بصورت خلاصه یک یا چند خطی تحقیق انجام شده و یا آمار های بیان شده با ذکر منبع
مثال:
سرطان بعد از بيماريهاي قلبي-عروق دومین علت مرگ و مير در آمريكاوسومين علت مرگ و مير در ايران است[1].
عبدالهی و همکاران (1379) با انجام مطالعه ای بر روی بیماران مبتلاء به سرطان تحت شیمی درمانی گزارش کردند که استفاده از اسانس نعناع به میزان 24 درصد از شدت تهوع ناشی از شیمی درمانی می کاهد.

51. مرور بر متون (Literature reviewing)
استفاده از متون در بخش مرو بر متون :
بصورت خلاصه یک یا چند پاراگرافی تحقیق انجام شده شامل :
نویسندگان
محل و سال تحقیق،
عنوان تحقیق،
هدف تحقیق
روش تحقیق،
نتایج تحقیق،
تفسیر محقق اصلی،
جمع بندی محقق فعلی و ارتباط و کار برد آن در مطالعه حاضر

52. مرور بر متون (Literature reviewing)
مثال: ويو(1996) مطالعه اي تحت عنوان « تأثير وضعيت بدن بر اکسيژناسيون بيماران با مشکلات ريوي در يکي از ريه هايشان» درايسلند با هدف تعيين تأثير وضعيت بدن بر اکسيژناسيون ، فشار خون و نبض بيماران انجام داد . اين مطالعه بر روي 39 بيمار مبتلا به بيماري ريوي صورت گرفت. در اين مطالعه بيماران در سه وضعيت خوابيده به طرف ريه مبتلا ، خوابيده به طرف ريه سالم و نيمه نشسته قرار گرفتند. اشباع اکسيژن شرياني و علائم حياتي(فشار خون ، نبض) در شروع مطالعه و سپس در دقايق 15و 30 اندازه گيري شد. نتايج حاصل از پژوهش نشان داد که تفاوت معني داري بين اکسيژناسيون شرياني و همچنين فشار خون سيستولي در سه وضعيت وجود نداشت(30).
در اين مطالعه مشخص شده است که در سه وضعيت فوق تفاوتي در فشار خون وجود ندارد ، احتمالاً در ضمن همودياليز نيز تغييراتي که بيمار از يک پهلو به پهلو ديگر در وضعيت خوابيده به پشت انجام مي دهد نمي تواند تأثيري بر فشار خون او بگذارد ضمن اينکه فشار خون دو وضعيت فوق نيز با وضعيت نيمه نشسته تفاوتي ندارد که اين خود دليلي بر انجام کار ما می باشد.

53. مرور بر متون (Literature reviewing)
نحوه منبع دهی در متن:
استفاده از نام محقق:
داندی (2006) در زمینه روش های درمانی سرطان خون می نویسد:
استفاده از کد منبع:
کیفیت زندگی در علوم پزشکی به عنوان یک روش ارزیابی برنامه های درمانی و مراقبتی مطرح می باشد [2]

54. مرور بر متون (Literature reviewing)
نحوه مرتب کردن فهرست منابع در انتهای گزارش یا فصل گزارش:
به ترتیب حروف الفبای فامیل نویسنده اول
به ترتیب استفاده در متن
نحوه نوشتن منابع:
طبق روش ونکور

55. مرور بر متون (Literature reviewing)
بخش مرور بر متون یک تحقیق یا طرح تحقیق باید واجد اجزای زیر باشد:
مقدمه :
روش جستجوی منابع، کلید واژه های مورد استفاده، بانک های اطلاعاتی مورد استفاده، تعداد مقالات بدست آمده، تعداد مقالات گزارش شده و دلیل آن، ترتیب گزارش.
گزارش خلاصه تعداد 3-5 مقاله (و نه کتاب یا وب سایت) مورد استفاده
جمع بندی هر مقاله در پایان آن و ارزیابی محقق و کار برد آن در تحقیق حاضر

56. طراحی تحقيق (Research Design)
نوع تحقیق
منبع داده ها (جامعه تحقیق، نمونه تحقیق، محیط تحقیق، مشخصات واحد تحقیق، روش نمونه برداری، حجم نمونه)
ابزار تحقیق
روش های جمع آوری داده ها
متغیرهای تحقیق
روش تحلیل داده ها
محدودیت های تحقیق
ملاحظات اخلاقی

57. انواع تحقيق بر اساس فلسفه زمينه و ماهيت داده ها
Quantitative (کمی)
Qualitative (کيفی)
بر اساس كاربرد (Application)
Applied (کاربردی)
Pure (بنيادين)

58. انواع تحقيق بر اساس اهداف (Objectives) توصیفی (Descriptive)
تحلیلی (Analytic)
مداخله ای (Interventional)

59. تحقيقات توصيفی به توصيف يک پديده يا بيماری يا مشکل می پردازند.
مثال: بررسی شيوع مولتيپل اسکلروزيس در شهر مشهد در سال 1387.
به توصيف يک پديده يا بيماری يا مشکل می پردازند.
تک متغيره بوده يا هر متغير را بصورت جداگانه مورد بررسی قرار می دهند.
در مواردی که اطلاعات اندکی در مورد مشکل يا پديده مورد نظر در دسترس است مفيد هستند.
هر چند خود زمينه ساز حل مشکل هستند اما مستقيما راه حلی ارائه نمی دهند.

60. تحقيقات تحليلی
مثال: بررسی رابطه بين وضعيت خلقی با بروز مولتيپل اسکلروزيس.
به بررسی عوامل مرتبط با ايجاد يک پديده يا بيماری يا مشکل می پردازند.
دو متغيره يا بيشتر هستند و ارتباط آنها را مورد بررسی قرار می دهند.
اطلاعات دقيق تری در مورد عوامل دخيل در يک مشکل يا پديده به دست مي دهند.
بر اساس تفسير يافته ها قادرند راه حل هايی برای مشکل ارائه دهند.

61. تحقيقات تحليلی انواع تحقيقات تحليلی همبستگی (Correlational)
موردی شاهدی (Case-Control)
کوهورت (Cohort)

62. تحقيقات همبستگی
مثال: بررسی رابطه بين رضايت شغلی و بهره وری شغلی در کارکنان علوم پزشکی
رابطه دو متغير اصلی را مورد بررسی قرار می دهند.
متغير های مورد بررسی غالبا از نوع نسبتی يا رتبه ای هستند.
تک گروهی هستند.
اين رابطه الزاما نشان دهنده رابطه علت و معلولی نيست.

63. تحقيقات موردی - شاهدی
مثال: بررسی رابطه بين استعمال دخانيات و سرطان ريه
نقش يک متغير مستقل (عامل خطرزا) را در ايجاد يک متغير وابسته (بيماری) بررسی می کنند.
دو گروهی يا بيشتر هستند.
دارای يک گروه کنترل مستقل (افراد فاقد بيماری) هستند که جداگانه انتخاب می شوند و بايد از هر جهت بجز از نظر بيماری مشابه هم باشند.
از بيماری به عامل خطرزا بر می گردند (گذشته نگر)

64. تحقيقات موردی - شاهدی
مثال: بررسی رابطه بين استعمال دخانيات و سرطان ريه
گذشته
آينده
حال
عامل خطرزا داشته است.
عامل خطرزا نداشته است.
گروه مورد: بيماری دارد
گروه شاهد: بيماری ندارد
گذشته نگر (Retrospective)

65. تحقيقات کوهورت
مثال: بررسی تاثير عوامل محيطی بر رشد عاطفی در دوقلوهای همسان
نقش يک متغير مستقل (عامل خطرزا) را در ايجاد يک متغير وابسته (بيماری) بررسی می کنند.
دو گروهی يا بيشتر هستند.
دارای يک گروه کنترل مستقل (افراد فاقد عامل خطرزا) هستند که جداگانه انتخاب می شوند و بايد از هر جهت بجز از نظر عامل خطرزا مشابه هم باشند.
از عامل خطرزا به سمت بيماری می روند (آينده نگر)

66. تحقيقات کوهورت
مثال: بررسی تاثير عوامل محيطی بر رشد عاطفی در دوقلوهای همسان
گذشته
آينده
حال
گروه مورد: عامل خطرزا دارد
گروه شاهد: عامل خطرزا ندارد
بيماری دارد.
بيماری ندارد.
آينده نگر (Prospective)

67. تحقيقات مداخله ای به بررسی تاثير يک مداخله بر يک متغير می پردازد.
مثال: تاثير آرامسازی بر اضطراب قبل از عمل جراحی
به بررسی تاثير يک مداخله بر يک متغير می پردازد.
انواع کلی: 1) تجربی حقيقی Experimental
2) نيمه تجربی Quasi-Experimental
تحقيق تجربی حقيقی دارای سه وِيژگی مهم است:
مداخله (Manipulation)
گروه کنترل (Control)
تصادفی بودن (Randomization)
چنانچه فاقد شرط دوم يا سوم باشد به آن نيمه تجربی می گويند.

68. انواع تجربي حقيقي
گروه كنترل پيش آزمون- پس آزمون (Pretest/Posttest Control group)
چهار گروهي سولومون (Solomon four-group )
گروه کنترل پس آزمون (Posttest only control group)
همگن سازی نمونه (Matching sample)
عاملی (Factorial)

69. انواع تجربي حقيقي گروه كنترل پيش آزمون- پس آزمون
Pretest/Posttest Control group
گروه تجربي: پيش آزمون مداخله پس آزمون
گروه كنترل: پيش آزمون عدم مداخله پس آزمون
مثال:

70. انواع تجربي حقيقي گروه كنترل پيش آزمون- پس آزمون
Pretest/Posttest Control group
مثال: تاثیر ریلاکسیشن بر اضطراب قبل از عمل جراحی
60 بیمار که قرار است عمل جراحی شوند انتخاب شده بصورت شیر یا خط در دو گروه تجربی و کنترل قرار می گیرند. در هر دو گروه ابتدا میزان اضطراب سنجیده می شود. سپس برای گروه تجربی یک جلسه نیم ساعته ریلاکسیشن انجام می شود و برای گروه کنترل هیچ اقدمی صورت نمی گیرد. در هر دو گروه یک ساعت بعد میزان اضطراب مجددا سنجیده می شود.

71. انواع تجربي حقيقي چهار گروهي سولومون (Solomon four-group )
گروه تجربي1: پيش آزمون مداخله پس آزمون
گروه كنترل1: پيش آزمون عدم مداخله پس آزمون
گروه تجربي2: عدم پيش آزمون مداخله پس آزمون
گروه كنترل2: عدم پيش آزمون عدم مداخله پس آزمون
مثال:

72. انواع تجربي حقيقي چهار گروهي سولومون (Solomon four-group )
مثال: تاثیر داروی X بر کلسترول خون مبتلایان به آنژین صدری
120 بیمار مبتلاء به آنژین صدری انتخاب شده بصورت شیر یا خط در چهار گروه تجربی1و2 و کنترل 1و2 قرار می گیرند. در گروه های تجربی 1 و کنترل 1 ابتدا میزان کلسترول خون سنجیده می شود. سپس برای گروه های تجربی1 و 2 به مدت یک هفته داروی X داده می شود و برای گروه های کنترل 1و2 دارو تجویز نمی شود. در هر چهار گروه یک هفته بعد میزان کلسترول خون مجددا سنجیده می شود.

73. انواع تجربي حقيقي گروه کنترل پس آزمون (Posttest only control group)
گروه تجربي: عدم پيش آزمون مداخله پس آزمون
گروه كنترل: عدم پيش آزمون عدم مداخله پس آزمون
(مشابه دو گروه آخر سولومون)
مثال:

74. انواع تجربي حقيقي گروه کنترل پس آزمون (Posttest only control group)
مثال: تاثیر آموزش مراقبت از خود بر عملکرد بیماران دیابتی جدید
60 بیمار جدید دیابتی انتخاب شده بصورت شیر یا خط در دو گروه تجربی و کنترل قرار می گیرند. در گروه تجربی آموزش مراقبت از خود داده شده و برای گروه کنترل آموزش داده نمی شود. در هر دو گروه یک هفته بعد عملکرد مراقبتی بیماران سنجیده می شود.

75. انواع تجربي حقيقي
همگن سازی نمونه (Matching sample)
گروه تجربي: پيش آزمون مداخله پس آزمون
گروه كنترل: پيش آزمون عدم مداخله پس آزمون
تخصیص افراد به دو گروه بر اساس همگن سازی است. یعنی دو گروه از نظر خصوصیات اصلی جفت می شوند.
مثال:

76. انواع تجربي حقيقي همگن سازی نمونه (Matching sample)
مثال: تاثیر ریلاکسیشن بر اضطراب قبل از عمل جراحی
60 بیمار که قرار است عمل جراحی شوند انتخاب می شوند و ضمن تخصیص تصادفی به دو گروه سعی می شود گروهها از نظر حنس، سن، سابقه استفاده از ریلاکسیشن و میزان اظطراب پیش آزمون جفت شوند. در هر دو گروه ابتدا میزان اضطراب سنجیده می شود. سپس برای گروه تجربی یک جلسه نیم ساعته ریلاکسیشن انجام می شود و برای گروه کنترل هیچ اقدمی صورت نمی گیرد. در هر دو گروه یک ساعت بعد میزان اضطراب مجددا سنجیده می شود.

77. انواع تجربي حقيقي
عاملی (Factorial)
اثر چند مداخله سنجیده می شود. بدین منظور گروههای تجربی در معرض ترکیبی از مداخلات قرار می گیرند.
B مداخله نه
بله
تجربی 2
تجربی 1
بله
Aمداخله
کنترل
تجربی 3 نه
مثال:

78. عاملی (Factorial)
مثال: تاثیر تحریک شنوایی و پوستی بر پاسخ قلبی نوزادان نارس
75 نوزاد نارس انتخاب می شوند و بصورت تصادفی در سه گروه تجربی و یک گروه کنترل قرار می گیرند.
گروههای تجربی مطابق جدول زیر در معرض تحریک قرار گرفته و گروه کنترل هیچ تحریکی دریافت نمی کند. سنجش پاسخ قلبی قبل و بعد از مداخله در گروهای تجربی و نیز کنترل بصورت همزمان صورت می گیرد.
تحریک پوستی نه
بله
تجربی 2
تجربی 1
بله
تحریک
شنوایی
کنترل
تجربی 3 نه

79. انواع تحقيق نيمه تجربي
تك گروهي پيش آزمون- پس آزمون one group pretest/Posttest
گروه تجربي: پيش آزمون مداخله پس آزمون
گروه كنترل غير تصادفي Nonrandomized control group
مشابه طرح پیش آزمون پس آزمون اما بدون تقسيم تصادفي دوگروه
متقاطعCross over
جابجايي انواع درمان
هرگروه همه درمانها را در زمانهاي متفاوت دريافت مي كند
گروه تجربی 1: پیش آزمون درمان 1 پس آزمون 1 درمان پس آزمون 2
گروه تجربی 2: پیش آزمون درمان 2 پس آزمون 1 در مان 1 پس ازمون 2

80. طراحی تحقيق (Research Design)
نوع تحقیق
منبع داده ها (جامعه تحقیق، نمونه تحقیق، محیط تحقیق، مشخصات واحد تحقیق، روش نمونه برداری، حجم نمونه)
ابزار تحقیق
روش های جمع آوری داده ها
متغیرهای تحقیق
روش تحلیل داده ها
محدودیت های تحقیق
ملاحظات اخلاقی

81. طراحی تحقيق (Research Design)
منبع داده ها
جامعه تحقیق (Population): مجموعه ای از افراد یا موجودات یا اشیاء که دارای یک یا چند ویژگی مشترک هستند و نمونه پژوهش از بین آن انتخاب می شوند.
نمونه تحقیق(Sample): تعدادی از افراد یا موجودات یا اشیاء که تحقیق بر روی آنها انجام می شود.
واحد تحقیق(Subject): هر یک از افراد یا موجودات یا اشیاء انتخاب شده برای تحقیق.

82. طراحی تحقيق (Research Design)
منبع داده ها (ادامه)
مشخصات واحد تحقیق:
معیار های ورود (Include criteria)
معیار های خروج (Exclude criteria)
روش نمونه برداری (Sampling method):
احتمالی(Randomized)
غیر احتمالی(Nonrandomized)

83. طراحی تحقيق (Research Design)
منبع داده ها (ادامه)
نمونه برداری احتمالی:
تصادفی ساده (Simple)
تصادفی منظم (Systematic)
نمونه برداری غیر احتمالی:
دردسترس (Convinence)
هدفمند (Purposeful)
داوطلبانه (Voluntary)
گلوله برفی (Snow ball)

84. طراحی تحقيق (Research Design)
منبع داده ها (ادامه)
نمونه برداری از نظر مراحل:
یک مرحله ای (one step)
چند مرحله ای (Poly steps)
نمونه برداری چند مرحله ای:
طبقه ای (Categorical)
خوشه ای (Cluster)
توضیح: تعداد افراد انتخاب شده در هر طبقه یا خوشه می تواند بصورت سهمیه ای یا متناسب با حجم باشد.

85. طراحی تحقيق (Research Design)
منبع داده ها (ادامه)
حجم نمونه (Sample size):
حجم نمونه تحقیق باید به اندازه ای باشد که بتوان به سوال تحقیق یا فرضیه ان پاسخ گفت.
چنانچه کمتر از میزان کافی باشد نمی توان به پاسخ بدست آمده اعتماد کرد.
چنانچه بیشتر از میزان کافی باشد موجب اصراف هزینه و منابع و اتلاف وقت می شود.

86. طراحی تحقيق (Research Design)
منبع داده ها (ادامه)
حجم نمونه (Sample size):
در مطالعات توصیفی حجم نمونه به وسعت شیوع مشکل در جامعه بستگی دارد.
در مطالعات تحلیلی همبستگی حجم نمونه به شدت رابطه بین متغیر های اصلی بستگی دارد.
در مطالعات مداخله ای حجم نمونه به شدت تاثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته بستگی دارد.
در تمام این موارد حجم نمونه بر اساس برآورد تقریبی موارد فوق و فرمول های مربوط به تعیین حجم نمونه بدست می آید.

87. طراحی تحقيق (Research Design)
منبع داده ها (ادامه)
محیط تحقیق(Field): محل یا محیط فیزیکی که واحد های پژوهش در آن قرار دارند و تحقیق در آنجا انجام می شود.
روش جمع آوری داده ها(Data gathering methods):
مصاحبه (Interview)
مشاهده(Observation)
پاسخ به پرسشنامه (Questionnaire)
ابزار های خاص

88. طراحی تحقيق (Research Design)
ابزار جمع آوری داده ها (instruments):
پرسشنامه (Questionnaire)
چک لیست (Cheklist)
ابزار های خاص (مثل فشارسنج، ترمومتر، خط کش و ....)

89. طراحی تحقيق (Research Design)
ویژگی های ضروری ابزار جمع آوری داده ها :
روایی (Validity)
یعنی اینکه مطمئن باشیم ابزار، ویژگی مورد نظر محقق را می سنجد نه چیز دیگری را.
پایایی (Reliability)
یعنی اینکه مطمئن باشیم ابزار، ویژگی مورد نظر محقق را به درستی می سنجد (ثبات نتیجه).

90. طراحی تحقيق (Research Design)
روش های تایید روایی:
محتوی (Content)
سازه (construct)
معیار (Criterion)
روش های تایید پایایی:
آزمون مجدد(Test-Retest)
فرمهای جایگزین(Alternative forms)
دو نیمه کردن(Split Half)
بین مشاهده گرها(Interrater)

91. طراحی تحقيق (Research Design)
واسطه ای
واسطه ای
متغیر های تحقیق(Variables):
مستقل(Independent)
وابسته(Dependent)
واسطه ای (Mediating)
زمینه ای
مداخله گر(Confounding)
سیگار
سرطان ریه
وابسته
مستقل

92. طراحی تحقيق (Research Design)
متغیر های واسطه ای باید به روش های زیر مورد توجه قرار گیرند:
حذف کردن (کنترل)
همگن کردن (Matching)
تحت نظر قرار گرفتن
چنانچه هیچکدام از روش های زیر انجام نشود، متغیر مذکور به عنوان محدودیت تحقیق (Limitation) منظور خواهد شد.

93. طراحی تحقيق (Research Design)
روایی تحقیق:
داخلی (Internal validity)
درجه اطمینان از اینکه تغییرات متغیر وابسته تحت اثر متغیر مستقل بوده است.
خارجی (External validity)
میزان تعمیم پذیری نتایج تحقیق از نمونه تحقیق به جامعه.

94. طراحی تحقيق (Research Design)
روایی داخلی:
History
Selection
Maturan
Mortality
روایی خارجی:
Sample size
Sampling Method

95. طراحی تحقيق (Research Design)
روش تحلیل داده ها
روش های آمار توصیفی مورد استفاده
شاخص های اماری (میانگین، انحراف معیار، فراونی نسبی و مطلق و ...)
روش های امار تحلیلی مورد استفاده:
آزمون های آماری ( آزمون تی، کای اسکوئر و ....)
ضریب اطمینان مد نظر (95 درصد یا 99 درصد)
توان آزمون (Power)
نرم افزار آماری مورد استفاده (SPSS, Matlab, …)

96. طراحی تحقيق (Research Design)
ملاحظات اخلاقی
عدم ضرر (منفعت بیشتر از ضرر)
مشارکت آگاهانه و کتبی
حق خروج از مطالعه
حق دریافت نتایج تحقیق