Download presentation
Presentation is loading. Please wait.
Published byΘυώνη Σωτηρία Βυζάντιος Modified over 6 years ago
1
Comments, corrections, suggestions are welcome. Please contact the author via
2
بازآرایی و تدوین : بهروز بیات دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
عنوان دوره : اخلاق حرفه اي در سازمان بازآرایی و تدوین : بهروز بیات دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان اين مجموعه مشتمل بر بیش از 140 اسلايد آموزشي برگرفته از متون و کتب داخلي و منابع ترجمه شده مي باشد
3
به جای مقدمه ... یکچند به کودکی به استاد شدیم؛
یکچند ز استادی خود شاد شدیم؛ پایان سخن شنو که مارا چه رسید: از خاک برآمدیم و بر باد شدیم! خیام
4
باز هم به جای مقدمه ... صد نامه فرستادم صد راه نشان دادم
یا راه نــمی دانی ،، یا نامه نمی خوانی … مولانا
5
مدت هاست در هر جمع و گروهی این سوالها طرح می شود
که احتمالا شما هم شنیده اید!
6
ادامه چرا در ایران اختلاس زیاد است؟ چرا تهمت فراوان است ؟
چرا دروغ بی شمار است؟ چرا زیرآب زنی در کار و خیانت در شغل و فساد در خانواده افزون شده است؟ چرا جوانان به مشروبات الکلی و مواد مخدر روی آورده اند ؟ چرا رابطه های آنچنانی رواج یافته ؟ چرا میزان تصادفات رانندگی زیاد شده؟ چرا دعواهای خانگی و خیابانی و چاقو کشی و قتل و جنایت و تجاوز روز به روز بیشتر می شود؟ چرا تحمل ما کم شده.؟ چرا فحش و ناسزا زیاد شده ..؟
7
خلاصه : چرا جامعه ما از اخلاق دور شده است؟
9
پاسخ این است: ابهام آینده و اخلاقی زیستن
آتیۀ مبهم و آینده نامعلوم افراد از نظر مالی، شغلی و.. آستانۀ اخلاقی را كاهش میدهد. در جامعهای كه همۀ افراد با هر تخصصی میتوانند شغلی داشته باشند، كارشكنی، حسادت، تهمت، سخنچینی، چاپلوسی و.. كمتر است. به طور كلی در جامعهای كه نیازهای اساسی انسانها در آن تأمین میشود، افراد بر پایۀ موازین اخلاقی زندگی میكنند.
10
منظور از اخلاق حرفه ای در کار و سازمان چیست؟
11
بر 2 مؤلفه اصلي استوار است: الف) شناخت فرهنگ جامعه
اصول اخلاق حرفه ای بر 2 مؤلفه اصلي استوار است: الف) شناخت فرهنگ جامعه ب) شناخت حرفه
12
اخلاق حرفهای یکی از مسائل اساسی همه جوامع بشری است.
یکی از عمدهترین دغدغههای مدیران کارآمد در سطوح مختلف، چگونگی ایجاد بسترهای مناسب برای عوامل انسانی شاغل در تمام حرفههاست تا آنها با حس مسئولیت و تعهد کامل به مسائل جامعه و حرفه خود بپردازند و اصول اخلاقی حاکم بر شغل و حرفه خود را رعایت کنند. در حال حاضر، متأسفانه در جامعه ما در محیط کار کمتر به اخلاق حرفهای توجه میشود. در حالی که در غرب سکولار، در دانشهای مربوط به مدیریت و سازمان، شاخهای با عنوان اخلاق حرفهای وجود دارد، ولی در جامعه دینی ما در مدیریت، به اخلاق توجه کافی نشده است.
13
جامعه ما نیازمند ویژگیهای اخلاق حرفهای است :
دلبستگی به کار، روحیه مشارکت و اعتماد، ایجاد تعامل با یکدیگر و… امروزه بسیاری از کشورها در جهان صنعتی به این بلوغ رسیدهاند که بیاعتنایی به مسائل اخلاقی و فرار از مسئولیتها و تعهدات اجتماعی، به از بین رفتن بنگاه میانجامد. به همین دلیل، بسیاری از شرکتهای موفق برای تدوین استراتژی اخلاقی احساس نیاز کرده، و به این باور رسیدهاند که باید در سازمان یک فرهنگ مبتنی بر اخلاق رسوخ کند. از اینرو، کوشیدهاند به تحقیقات درباره اخلاق حرفهای جایگاه ویژهای بدهند؛ وقتی از حوزه فردی و شخصی به حوزه کسب و کار گام مینهیم، اخلاق کار و یا اخلاق شغلی به میان میآید؛ مانند: اخلاق پزشکی، اخلاق معلمی، اخلاق مهندسی و نظایر آن.
14
جامعه ما نیازمند ویژگیهای اخلاق حرفهای است :
در اخلاق حرفهای، مسئولیتهای اخلاقی سازمان در قبال محیط داخلی و خارجی است و این متمایز از حقوق کار است؛ اما حقوق کار نیز در آن وجود دارد. اصول اخلاق خوب از پیششرطهای مدیریت استراتژیک خوب است. این اصول موجب ایجاد یک شرکت و بنگاه خوب میشود. برای نمونه، چگونه ممکن است سیستم یک بیمارستان یا دانشگاه فاسد باشد، اما از پرستاران بخواهیم اخلاقی باشند. امروزه اخلاق حرفهای نقش راهبردی در بنگاهها دارد و متخصصان مدیریت استراتژیک، اصول اخلاقی شایسته در سازمان را از پیششرطهای مدیریت استراتژیک خوب دانستهاند.
15
مفهوم اخلاق حرفهای در ابتدا مفهوم اخلاق حرفهای به معنای اخلاق کار و اخلاق مشاغل به کار میرفت. امروزه نیز عدهای از نویسندگان اخلاق حرفهای، از معنای نخستین این مفهوم برای تعریف آن استفاده میکنند. اصطلاحاتی مثل work ethics یا professional ethics معادل اخلاق کاری یا اخلاق حرفهای در زبان فارسی است. امروزه با توجه به همین مورد، در مفهوم جدید از اخلاق حرفهای، به مسئولیتهای اخلاقی بنگاه وسازمان اشاره میشود که جامعتر از تعریف سنتی است. در این نگاه، بنگاه به منزله یک شخصیت حقوقی دو گونه مسئولیت دارد: الف) مسئولیتهای حقوقی کیفری؛ ب) مسئولیتهای اخلاقی
17
یک کتاب خوب که باید بارها خواند
18
ویژگیهای اخلاق حرفهای
امروزه در اخلاق حرفهای، تلقی «شما حق دارید و من تکلیف»، مبنای هرگونه اخلاق در کسب و کار است. این مبنا از رفتار ارتباطی فرد، به صورت اصلی برای ارتباط سازمان با محیط قرار میگیرد و سازمان با دغدغه رعایت حقوق دیگران، از تکالیف خود میپرسد. ویژگیهای اخلاق حرفهای در مفهوم امروزی آن عبارتاند از: دارای هویت علم و دانش بودن، داشتن نقشی کاربردی، ارائه صبغهای حرفهای، بومی و وابسته بودن به فرهنگ، وابستگی به یک نظام اخلاقی، ارائه دانشی انسانی دارای زبانِ روشن انگیزشی، ارائه رویآوردی میانرشتهای.
19
ویژگیهای افرادی که اخلاق حرفهای دارند:
مسئولیتپذیری : در این مورد فرد پاسخگوست و مسئولیت تصمیمها و پیامدهای آن را میپذیرد؛ سرمشق دیگران است؛ حساس و اخلاقمند است؛ به درستکاری و خوشنامی در کارش اهمیت میدهد؛ برای ادای تمام مسئولیتهای خویش کوشاست و مسئولیتی را که به عهده میگیرد، با تمام توان و خلوص نیت انجام میدهد. برتریجویی و رقابتطلبی : در تمام موارد سعی میکند ممتاز باشد؛ اعتماد به نفس دارد؛ به مهارت بالایی در حرفه خود دست پیدا میکند؛ جدی و پرکار است؛ به موقعیت فعلی خود راضی نیست و از طرق شایسته دنبال ارتقای خود است؛ سعی نمیکند به هر طریقی در رقابت برنده باشد.
20
ویژگیهای افرادی که اخلاق حرفهای دارند:
صادق بودن: مخالف ریاکاری و دورویی است؛ به ندای وجدان خود گوش فرا میدهد؛ در همه حال به شرافتمندی توجه میکند؛ شجاع و با شهامت است. احترام به دیگران: به حقوق دیگران احترام میگذارد؛ به نظر دیگران احترام میگذارد؛ خوشقول و وقتشناس است؛ به دیگران حق تصمیمگیری میدهد؛ تنها منافع خود را مرجح نمیداند.
21
ویژگیهای افرادی که اخلاق حرفهای دارند:
رعایت و احترام نسبت به ارزشها و هنجارهای اجتماعی : برای ارزشهای اجتماعی احترام قائل است؛ در فعالیتهای اجتماعی مشارکت میکند؛ به قوانین اجتماعی احترام میگذارد؛ در برخورد با فرهنگهای دیگر متعصبانه عمل نمیکند. عدالت و انصاف : طرفدار حق است؛ در قضاوت تعصب ندارد؛ بین افراد از لحاظ فرهنگی، طبقه اجتماعی و اقتصادی، نژاد و قومیت تبعیض قائل نمیشود.
22
ویژگیهای افرادی که اخلاق حرفهای دارند:
همدردی با دیگران: دلسوز و رحیم است؛ در مصائب دیگران شریک میشود و از آنان حمایت میکند؛ به احساسات دیگران توجه میکند؛ مشکلات دیگران را مشکل خود میداند. وفاداری: به وظایف خود متعهد است؛ رازدار دیگران است؛ معتمد دیگران است.
23
مبانی نظری اخلاق حرفهای در اسلام
برای تعیین مؤلفههای کاربردی اخلاق حرفهای(اسلامی)، میتوان از اصول راهبردی اخلاق حرفهای در اسلام استفاده کرد. اصول راهبردی اصلی (در اسلام) عبارتاند از: احترام اصیل و نامشروط به انسانها، رعایت آزادی انسانها، برقراری عدالت در مورد انسانها، امانتورزی در رفتار و بینش شخصی.
24
اخلاق حرفهای در نظام اداری جمهوری اسلامی
باید هویت اسلامی داشته باشد و مبتنی بر اخلاق اسلامی شکل بگیرد.
25
اصول راهبردی که میتوانند منشأ شکلگیری مؤلفههای کاربردی اخلاق حرفهای (اسلامی) شوند، عبارتاند از:
الف) کرامت انسانی؛ ب) آزادی فردی؛ ج) عدالت اجتماعی در مفهوم عام قرار دادن هر امری در جایگاه شایسته آن؛ د) امانتورزی در دو سطح امانتداری و بینش امانتنگری در این بین، اصل چهارم مهمترین اصل (اصلالاصول) است.
26
و اما ... حکایت همچنان با قیست .....
27
و نکاری گل من، علف هرز در آن می روید. زحمت کاشتن یک گل سرخ
ذهن ما باغچه است، گل در آن باید کاشت و نکاری گل من، علف هرز در آن می روید. زحمت کاشتن یک گل سرخ کمتر از زحمت برداشتن هرزگی آن علف است ! گل بکاریم بیا تا مجال علف هرز فراهم نشود. بی گل آرایی ذهن نازنین، هرگز آدم، آدم نشود... مجتبی کاشانی
28
دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان Islamic azad university hamedan branch
به امید دیدار مجدد شما Behrooz bayat Islamic azad university hamedan branch
29
اين دسته گل تقديم به شما
30
اخلاق چيست ؟ در اخلاق صحبت از خوبي و بدي است .
در اخلاق مديريت صحبت از خوبي و بدي عمل مديريتي است .
31
فلسفه اخلاق فلسفه اخلاق كه با نامهاي متعددي مانند فرااخلاق (META ETHICS) ، اخلاق تحليلي (ANALYTIC ETHICS) و اخلاق انتقادي (CRITICAL ETHICS) نيز شناخته شده، به شيوههاي گوناگون دسته بندي شده است: اخلاق كاربردي (APPLIED ETHICS) يا حرفه اي (PROFESSIONAL ETHICS) كه به زعم پاره اي فيلسوفان، يكي از شاخه هاي فلسفه اخلاق است.
32
طرح مساله اخلاق در علم مديريت
اخلاق به عنوان يك علم، مفهوم اخلاق حرفه اي و رابطه آن با بهره وري سازماني، معيار رفتارهاي اخلاقي در سازمان ازجمله محورهاي كليدي است كه امروزه مورد بحث و بررسي انديشمندان و متخصصان در رشته هاي مختلف از جمله در مديريت قرار گرفته است.
33
يكي از عمده ترين دغدغه هاي مديران كارآمد در سطوح مختلف، چگونگي ايجاد بسترهاي مناسب بـراي عوامل انساني شاغل در تمام حرفه ها است تا آنها با حس مسئوليت و تعهد كامل به مسايل در جامعه و حرفه خود به كار بپردازند و اصول اخلاقي حاكم بر شغل و حرفه خود را رعايت كنند.
34
اين مديران به رغم كارآمد بودن بعضاَ با توفيق روبرو نيستند و هرازگاهي در رسانه هاي جمعي مي خوانيم پل يا ساختماني فرو مي ريزد، جاده اي غيراستاندارد ساخته مي شود، سازماني ورشكست مي شود، پسابهاي كارخانه اي به رودخانه اي سرازير و يا يكي از كارخانه هاي صنايع غذايي به علت عدم رعايت مسايل بهداشتي تعطيل مي شود.
35
دلايل وقوع اين اتفاقها چيست؟
دلايل در بطن و نهاد فرايند مشاغل گوناگون و فرهنگ حاكم بر آن استوار است يعني همان اصول زيربنايي كه بايد بدان پايبند بود. اصولي كاملاً اخلاقي و حرفه اي كه بايد ازمنظر اقتصادي، فرهنگي، مديريتي، سياسي، ارتباطاتي و اجتماعي موردبررسي و مطالعه قرار گيرد.
36
چرا در برخي مشاغل و حرفهها، چنين اصولي به خوبي رعايت مي شود و در برخي ديگر نه؟
يكي از اهداف اصلي در تدوين اصول اخلاقي حرفه اي در بطن حرف گوناگون در جامعه، ايجاد رضايتمندي در نيروي انساني و درنهايت مشتريان در جامعه است مثلاً اصول اخلاق حرفه اي در حرفه روزنامه نگاري باعث مي شود تا اخبار و اطلاعات بطور واقعي، سريع و موثق به مخاطبان برسد و اين اطلاعات درست و به دور از شايعـــــات است كه نقش مهمي در تصميم گيريهاي افراد حاكم بر جامعه و نيز مردم ايفا مي كند.
37
در امور اقتصادي نيز چنين است
اگر اصول اخلاقي در برنامه ريزيها و اجرا به خوبي رعايت نشود، بي ترديد جامعه را با شكست اقتصــادي روبرو مي سازد و هزينه هاي سنگيني را به بار مي آورد كه جبران آن ممكن است سالها به طول بيانجامد. و اين امر درباره مسايل مسكن، صنعت غذايي، بهداشت و درمان و آموزش و پرورش نيز مصداق دارد.
38
اقتصاد واخلاق حرفه اي فراهم كردن شرايط ايده آل براي يك نفر بدون خراب كردن شرايط ديگري امكان پذيرنيست . تئوري اقتصاد روشي منطقي براي بازار و قيمت محصولات با توجه به حداكثر رساندن سود است كه بطور طبيعي چنين تفكر سودجويانه اي بطور خودكار مسائلي نظير حفظ محيط زيست ، امينت كاركنان ، منافع مشتريان يا ديگر امور اخلاقي را كنار مي گذارد.
39
قانون و اخلاق حرفه اي قانون چيست ؟ قانون مجموعه اي از قواعد تدوين شده به وسيله جامعه براي كنترل رفتار افراد در جامعه است . به هنگام تقابل بين عملكرد اقتصادي و عملكرد اجتماعي يك سازمان يا يك قرارداد از آن استفاده مي كنيم . يكي از نكات مهم در اخلاق حرفه اي به ويژه در حرفه مديريت اين است كه : قانون معيار تصميم گيري باشد.
40
قانون با اخلاق حرفهاي نسبت پيچيدهاي دارد
قانون با اخلاق حرفهاي نسبت پيچيدهاي دارد. غالب قانونها در واقع ابتدا اخلاقيات بودهاند و به تدريج براي برخورداري از حمايت کيفري از اخلاق، صورت قانون به خود گرفتهاند. اخلاق روح قانون است و ضمانت اجرايي آن، بدون قوانين و مقررات است. اما، اخلاق دامنهاي بسيار فراگيرتر از قانون دارد و تعهدات اخلاقي در سطح ژرفتري از مناسباتِ حرفهاي، مؤثر است. به همين دليل تحويل اخلاق حرفهاي به مقررات و قانون آسيبزاست.
41
خودكنترلي و اخلاق تفاوت قانون و اخلاق دراين است كه، قانون يك كنترل بيروني است و اخلاق يك كنترل دروني است. دريك جامعه و سازمان با زيرمجموعه نابالغ ازكنترل بسيار جزءبهجزء و هميشگي شروع ميشود و به تدريج كنترلهاي جزئي به كنترلهاي كلي، كنترل هميشگي به گاهگاه، كنترلهاي بيروني به كنترلهاي دروني، ديگر كنترلي جاي خودرا به خودكنترلي ميدهد.
42
اخلاق ابزاري براي خودكنترلي است
اينكه ما چگونه به خودكنترلي برسيم، هيچ راهي جز اخلاق ندارد. اين اخلاق در حوزههاي مختلف تعاريف مختلفي دارد گاهي ازطريق دين و گاهي از طريق فرهنگ و گاهي به عنوان يك ضرورت اجتماعي مطرح ميشود.
43
قانون قبلاز وضع بايد مميزي اخلاقي شود
كسيكه قانون را وضع ميكند، بايد ابتدا اين سوال را ازخود بپرسد كه، آيا اين قانوني كه وضع ميكنم، اخلاقي است؟ بنابراين قانون به اخلاق نياز پيشين دارد و درست درهمين فرآيند است كه، اخلاق چند جور قانون را سيراب ميكند. 1- جاييكه اخلاق به قانون تبديل ميشود 2- جاييكه اخلاق تبديل به ابزار سنجش قانون ميشود.
44
اخلاق، الگوي رفتار ارتباطي درون شخصي و برون شخصي، به معني مسئوليت من در قبال خودم و مسئوليت در قبال دوستان است؛ البته بنيان آندرون شخصي است، اگر ياد بگيريم با خودمان صادق باشيم و به خودمان احترام بگذاريم، با ديگران هم صادق خواهيم بود و احترام خواهيم گذاشت.
45
اخلاق حرفهاي، تنظيم كننده روابط فرد با ديگران در چارچوب اهداف سازماني است. يك سري اهداف در سازمان وجود دارد. افرادي هم درون سازمان هستند كه با يكديگر تعامل برقرار ميكنند. اين افراد يك سري ويژگيهاي فردي و شخصي دارند و اخلاق حرفهاي هم تنظيم كننده روابط بين انسانها از حيث انسان بودنشان است.
46
اخلاق آن تعهد دروني است كه جلو گريزگاههاي قانوني را ميگيرد و فرد را متعهد ميكند كه حتي اگر آنها تعريف نشدهاند كه چه بايد كرد ولي او اين كار را انجام دهد، زيرا تعهد اخلاقي دارد و كنترل دروني او عامل حركت به سوي رفتار پسنديده مي شود.
47
بحث جلوگيري از آلودگي محيط زيست حقي است كه آيندگان به ما دارند
بحث جلوگيري از آلودگي محيط زيست حقي است كه آيندگان به ما دارند. قانون جلو ما را نگرفته و خيلي كارها را در چارچوب قانون ميتوانيم انجام دهيم، اما تعهد اخلاقي به ما حكم ميكند اين كار را نكنيم و محيط را پالوده نگاهداريم.
48
در محيط كار با توجه به پيچيدهتر شدن روابط كاري، اضافه كردن قانون و مقررات مشكلي را حل نميكند. بحث اين است كه ما مقداري تعهد دروني و كنترل دروني را در اينجا اعمال كنيم كه به آن اخلاق حرفهاي ميگوييم.
49
سئوال اصلي چيست ؟ سئوال مهم اين است كه آيايك مدير مي تواند مجموعه قوانين اغلب پيچيده، گهگاه مبهم و همواره در حال تغيير را به منظور اخذ تصميمي "عادلانه" ، "مناسب" و "صحيح" به هنگام مواجهه با انتخاب بين سود اقتصادي و تعهدات اجتماعي مورد استفاده قرار دهد؟
50
قانون و اخلاق حرفه اي قانون به عنوان پايه و اساسی برای تصميم گيری به هنگام رويارويی با يک مشکل اخلاقی است - قانون مجموعه ای از قواعد تدوين شد به وسيله جامعه برای کنترل رفتار افراد در جامعه است . اما آيا : تصميمات قانونی همواره «عادلانه» ، «مناسب» و «صحيح» هم هستند ؟ هنگام مواجهه با انتخاب بين سود اقتصادی سازمان و تعهدات اجتماعی خود چه می کنيد؟
51
فرآيند قانون گزاری مطالعه تطبيقی قانون و اخلاق بين قضاوت های اخلاقی و الزامات قانون سه نوع رابطه متصور است: 1- الزامات قانونی تا حد زيادی با يکديگر در تضاد هستند و استانداردهای اخلاقی محتمل جامعه را افزايش نمی دهند. 2- الزامات قانونی سلبی اند، حال آنکه الزامات اخلاقی ايجابی اند. 3- الزامات قانونی معمولا بعد از استانداردهای اخلاقی وضع می شوند.َ
52
الزمات قانوني استانداردهاي اخلاقي
53
نهادينه کردن هنجارها، عقايد( باورها ) و ارزش های فردی در قانون گزاری.
راه حل چيست ؟ نهادينه کردن هنجارها، عقايد( باورها ) و ارزش های فردی در قانون گزاری.
54
1- هنجارها چه هستند ؟ هنجارها انتظارات رفتار مناسب ، و الزاماتی برای انجام آن رفتار مناسب هستند . تفاوت عمده بين هنجارها وقانون : هنجار منتشر نمی شود هنجار اطاعت نمی شود هنجار را نمی توان اجباری کرد هنجارها نه با ثبات هستند و نه جامع هنجارها تنها روشی هستند که ما در مورد رفتار احساس می کنيم
55
2- باورها چه هستند ؟ باورها معيار انديشيدن و روشهايی هستند که يک فرد از ديگران انتظار دارد درباره مفاهيمی خاص مطابق آن روش ها فکر کنند. رابطه بين باورها و هنجار ها : باورها هيچ عملی را شامل نمی شوند و تنها يک شيوه انتزاعی تفکر هستند که از هنجارهای فرد حمايت می کنند.
56
3- ارزش ها چه هستند ؟ ارزش ها رتبه بندی ها يا اولويت بنديهايی هستند که يک شخص برای هنجارها و عقايد (باورهای) خود تعيين می کند. هنجارها و عقايد مهم ،آنهايی هستند که شخص برای آنها «ارزش» قائل می شود، يا آنها را بسيار معتبر می داند.
57
استاندارد های اخلاقی مجموعه هنجارها، عقايد و ارزش های يک فرد استاندارد های اخلاقی او را تشکيل می دهند که ابزارهای قضاوت هستند. نكات مهم 1 : استاندارد های اخلاقی ذهنی هستند که بوسيله قانون به امور عينی تبديل می شوند.
58
نکته مهم 2 : زمينه های شکل گيری قانون قانون پديده و ماهيتی پوياست و فراتر از زمان تغيير می کند بنابراين متاثر است از : فرآيند های فردی فرآيند های گروهی فرآيند های اجتماعی فرآيند های سياسی که از طريق آن نظرات و استانداردهای اخلاقی مختلف در قالب مقرراتی ثابت و جامع با يکديگر آشتی کرده و موثر و کارا می شوند.
59
امور عينی سه ويژگی مهم دارند :
قابل اندازه گيری اند. قابل مقايسه اند. قابليت سلب و ايجاد دارند.
60
مشکلات انتقال استانداردهای اخلاقی به سوی الزامات قانونی
استانداردهای اخلاقی جامعه ممکن است در نبود اطلاعات مربوط به مسائل رفتار سازمانهای بنا شوند. استانداردهای اخلاقی اعضای جامعه ممکن است با تشکيل گروههای کوچک کمرنگ شوند. برداشت نادرست سازمانهای بزرگ از استانداردهای اخلاقی جامعه استانداردهای اخلاقی جامعه ممکن است به هنگام تدوين قوانين به صورت نادرست معرفی و تفسير شوند. الزامات قانونی تشکيل شده از طريق فرآيند سياسی، غالبا ناقص يا بی دقت است.
61
تجزيه و تحليل فلسفی هنجارها
تعريف فلسفه هنجاری : فلسفه، مطالعه فکر و رفتار است و فلسفه هنجاری مطالعه فکر و رفتار مناسب است. سابقه : سابقه طولاني سير تفکر منطقی که بسياري از مفاهيم و روش های آنها، به اخلاق مديريت مربوط می شود.
62
ويژگيهای مسائل اخلاقی در هدايت
بيشتر تصميمات اخلاقی، پيامدهای گسترده در مديريت دارند بيشتر تصميمات اخلاقی، جايگزين های گوناگون دارند وجود راه حل های گوناگون بيشتر تصميمات اخلاقی دارای نتايج مرکب هستند. بيشتر تصميمات اخلاقی عواقبی نامعلوم دارند. بيشتر تصميمات اخلاقی دارای مفاهيم شخصی هستند.
63
چه عواملي باعث رشد و توسعه اخلاق حرفه اي در مشاغل مختلف مي شود و يا درجايي ديگر آن را به افول مي كشاند؟ چگونه مي توان اين عوامل را تقويت كرد؟ پيوسته موردتوجه برنامه ريزان جوامع مختلف بوده و هست. واقعاً اگر در حرفه اي آئين نامه اخلاقي رعايت نمي شود دلايل آن را در كجا بايد جستجو كرد.
64
آيا نابسامانيهاي اداري، مديريتي، پزشكي، مالي و اقتصادي، محيط زيست، خدمات، صادرات و مسكن، همه ريشه در موضوعات ديگري جز عدم رعايت اصول اخلاق حرفه اي دارد؟
65
ارزشهاي اصول اخلاق حرفه اي
اصول اخلاق حرفهاي داراي بار و ارزشهاي والايي است كه رعايت آنها در رعايت هنجارهاي اجتماعي بسيار نقش آفرين است و اين مستلزم شناخت اوليه و اساسي از اصول مذكور است
66
همچنانكه رفتار و شيوه زندگي ايمان آورندگان به كتب آسماني گوياي محتوي ديني و مذهبي آنهاست و همچنانكه حركات و سكنات مسلمانان برگرفته از آيات قرآن است و آن كتابي است كه اخلاقي واحد را در ميان پيروانش ايجاد كرده و در تمام زواياي زندگي آنها دخالت كرده است و براي آن برنامه اي خاص دارد، هر حرفه اي نيز رفتار و تعهدات مربوط به خود را دارد كه برگرفته از اساسنامه آن حرفه است.
67
معيارهاي اخلاقي اصول مشترك خصوصيت ارزشها و صلاحيتهايي را مشخص مي كنند
حرفه هاي مختلف برحسب ميزان حساسيت و وظيفه اي كه در خدمت به جامعه دارند داراي معيارهاي اخلاقي متفاوت مي باشند، معيارهاي اخلاقي اصول مشترك خصوصيت ارزشها و صلاحيتهايي را مشخص مي كنند كه اعضاي يك سازمان را به هم پيوند مي دهد. در واقع معيارهاي اخلاقي چارچوبي را براي ارزشها، اصول و مسئوليتها و حقوق سازمانهاي غيردولتي ارائه مي دهد.
68
معيارهاي اخلاقي همانند نقشه هاي راهنما
معيارهاي اخلاقي همچون نقشه هاي راهنمايي هستند كه به اعضاء يك سازمان كمك مي كنند تا نقشهاي خود را به روشني و وضوح كاملي ايفاء نمايند.
69
معيارها ي برگرفته از فرهنگ بومي - فرهنگ مدني روز
اين معيارها برگرفته از فرهنگ بومي - فرهنگ مدني روز و بخصوص در كشور ما متاثر از دين مبين اسلام است. صرفنظر از اينكه اخلاق هم به جنبه مثبت و هم به جنبه منفي آن اطلاق مي شود.
70
اخلاق منفصل از موضوعات مادي
كلمه اخلاق به آن دسته از صفات مثبت كه با هنجارهاي جامعه همخواني دارند اطلاق مي شود. اصولاً اخلاق منفصل از موضوعات مادي بوده و بعد معنوي طبقات مشاغل را كه داراي اهداف و منافـــع مشترك هستند دربر مي گيرد و امروز به اين نوع اخلاق، اخلاق حرفه اي مي گويند.
71
اخلاق از نظر جامعه شناسي
اخلاق از نظر جامعه شناسي يعني رعايت حقوق و انتظارات اجتماعي از روي ميل و اختيار، اين انتظارات اجتماعي شامل تامين نيازها و رعايت حقوق مردم مــــي شود.
72
ارزش هاي اخلاقي و انتظارات اجتماعي
اخلاق و انتظارات اجتماعي در كلي ترين حالت خــــود شامل چهـــــار ارزش زير مي شود: 1 - صداقت و راستگويي 2 - انصاف و برابري 3 - امانت داري 4 - وفاداري و احساس مسئوليت اجتماعي.
73
اصول اخلاق حرفه اي بالاتر از قانون
اخلاق و اصول اخلاق حرفه اي بايد جايگاهي بالاتر از قانون داشته باشد كمااينكه قوانين جاري هر كشوري نيز از اخلاق نشات مي گيرد و خود اخلاق، هيچ گاه به متن قانوني تبديل نمي شود.
74
پديده اخلاقي، كه اخلاقيات زاييده آن است، تحت سه مقوله مشخص و كاملاً وابسته به هم قرار مي گيرد. اين سه عبارتند از: 1 - قضاوت اخلاقي 2 - عاطفه اخلاقي 3 - اراده و اختيار اخلاقي.
75
وقتي كه قانون به طور مشخص روزنامه نگار را از انجام اعمالي به ظاهر غيرقانوني منع مي كند مي توان گفت كه چيزي از قضاوت اخلاقي براي آن روزنامه نگار باقي نمي ماند. چرا كه قانون گذار قبلاً به جاي او قضاوت كرده است.
76
وقتي خبرنگار مقررات اخلاقي را كه خود قائل به آنهاست زيرپا مي گذارد، پيامدهاي عاطفي قضيه مثل پشيماني يا ملامت درون، مطمئناً از جنبه مسئوليت پذيري و حيثيتي شديدتر از ترس صرف از تنبيه يا حالت شرمساري است كه معمولاً به يك قانون شكن دست مي دهد.
77
اخلاق حرفه اي روزنامه نگاري
در حالت عادي موازين حرفه اي در روزنامه نگاري مـــي تواند و بايد توسط خود روزنامه نگاران به صورت فــردي و از طريق انجمن هاي حرفه اي آنان و گاهي باتوجه به نظرات نمايندگان جامعه حفظ شود.
78
حسابداري و آيين رفتار حرفه اي
رشد روزافزون جوامع بشري و پيچيده تر شدن روابط و مناسبات اجتماعي، پيدايش حرفه هاي گوناگون را ايجاب مي كند. به دليل ضرورت تقسيم كار و نيز تخصصي ترشدن امور، اين حرفه ها روز به روز نقش بيشتر و موثرتري در بهبود رفاه اجتماعي برعهــــده مي گيرند.
79
آيين رفتار حرفه اي تداوم حيات اين حرفه ها منوط به كيفيت خدماتي كه ارائه مي كنند و اعتماد و اعتباري است كه در نتيجه ارائه اين خدمات به دست مي آورند. اين اعتماد و اعتبار، سرمايه اصلي هر حرفه است و وظيفه هر حرفه و اعضاي آن، حفظ سرمايه به دست آمده است. ضوابط رفتار و اخلاقي، مهمترين خط مشي هر حرفه را تشكيل مي دهد و دربرگيرنده مواردي از جمله ويژگيهاي اصلي هر حرفه و روابط اعضاي حرفه با جامعه و يكديگر است. اين ضوابط در حرفه حسابداري عمومي «آيين رفتار حرفه اي» ناميده مي شود.
80
شكل گيري و تولد اصول اخلاق حرفه اي را برگرفته از فرهنگ كل جامعه است.
زماني كه فــــردي وارد سازماني مي شود به راحتي متوجه مي شود كه آن سازمان داراي نوعي رفتار ويژه است كه در تك تك افرادش قابل مشاهده است. گرچه اين نوع رفتار خاص را فرهنگ سازماني ناميده اند ولي آنچه مسلم است، اين است كه همين فرهنگ چارچوبهايي را تعريف مي كند كه به عنوان اصول اخلاق حرفه اي آن سازمان مطرح است.
81
اصول اخلاق حرفه اي در مرحله اول ، اصول اخلاقي با تمام ويژگي هايش كه برگرفته از فرهنگ كلي جامعه (عقايد، مذهب، آداب و رسوم و...) است شكل مي گيرد و در مرحله دوم در درون سازمان حالت اختصاصي تري به خود گرفته و به عنوان فرهنگ سازماني متبلور مي شود در درون اين سازمان نيز افراد شاغل و طبقات مختلف داراي خرده فرهنگهاي خاص تري هستند كه آنها را از ديگران متمايـــز مي كند، همه اينها باعث مي شود كه در ميان اين گروهها و سازمانها نوعي تعصب كار ي خاص شكل گيرد كه آن را اصول اخلاق حرفه اي مي نامند. در يك جمله اخلاق حرفه اي متاثر از اخلاق سازماني است.
82
مديريت و اخلاق كسب و كار در توليد دانش نوين و تضاد مدرنيته با سنت يك فاصله فراموش شده اي بين باورها و روشهاي سنتي با تجربيات حاصل از دانش بشر بوجود آمد. بشر توليدگرا هرآنچه كه در اطراف خود به عنوان ميراث پدران خود مي ديد آن را سنت و خاموش كننده محرك توليد خود تصور مي كرد و خواهان يافته ها و راه حلهاي جديد بود.
83
دانش مديريت نيز از اين توليد و تغيير مستثني نيست
دانش مديريت نيز از اين توليد و تغيير مستثني نيست. با تحولات تكنولوژيكي و بخصوص توسعه اقتصادي و اجتماعي كه جايگاهي خاص براي فرد قائل بود ابزارهاي كنترل و دانش منابع انساني دستخوش تغييراتي شد.
84
در مدلهاي نوين مديريتي، مديران قادر بودند از طريق تكنولوژي، ساختار، فرايندها و منابع انساني خود را كنترل و بهبود بخشند. اين رويكرد مديريتي در مقوله ساختار و فرايندها از قدرت خوبي برخوردار مي باشد و نظر مديران را به خود جلب كرده است
85
آيا هدايت و كنترل منابع انساني فقط از طريق دستورالعملها و آئين نامه ها مقدور نيست؟
در زمينه منابع انساني نه فقط گران قيمت است بلكه روانشناسي سازماني را نيز براي يك سازمان پيشرو دچار مشكل مي نمايد. به عبارتي سازمانها به اين باور دست يافته اند كه هدايت و كنترل منابع انساني فقط از طريق روشها و دستورالعملها و آيين نامه مقدور نيست و مزيت رقابتي را تحت تاثير قرار مي دهد.
86
رابطه اخلاق با هدايت و كنترل منابع انساني
اخلاق، اين قدرت را براي فرد و يا در بعد يك سازمان فراهم مي نمايد كه خود كنترل و خودبهبودگر باشد و اين نظام آموزشي و تربيتي است كه اين نوع وجدان را چه در فرد و چه در سازمان نهـادينه مي نمايد. استفاده از اخلاق (اخلاقي كه ارزش افزوده ايجاد مي نمايد) قابليت سازمانها را در كسب و كار افزايش داده و هزينه هاي سازمان و جامعه را كاهش مـــــي دهد.
87
اخلاق در نظام اجتماعي كه براساس فرد بنا شده است، هم قادر است احترام فرد را افزايش دهد و هم استقلال او را در جهت نوآوري افزون نمايد.
88
مسير گسترش و توسعه اخلاق كسب و كار از ابعاد چندگانه اي شكل مي گيرد، كه سلسله مراتب مازلو تا حدودي روند تحول روانشناختي آن را نشان مي دهد. توقف در هر كدام از اين مراحل و يا ارزش گذاري بيش از حد به هر كدام تاثير معكوس خواهد داشت. اولين قدم براي توسعه اخلاق، اجتناب از احساس محروميت، احساس بي عدالتي و تناقض مي باشد.
89
تدوين استاندارد اخلاق در كسب و كار
براي پاسخ دهي مناسب و هماهنگ با نيازهاي سازماني طراحان مدلهاي مديريت در حال تدوين استاندارد اخلاق در كسب و كار مي باشند تا نگراني هــاي اوليه اي از اخلاق، به عنوان خاموش كننده محرك توليد از بين برود و اخلاق در خدمت توليد ارزش افزوده بااحترام به طبيعت انساني و غيرانساني باشد.
90
تدوين چنين استانداردهايي نيازمند لحاظ نمودن ويژگيها و ارزشهاي محلي نيز مي باشد. بنابراين انتظار مي رود كه دست اندركاران امر در تدوين اين استانداردها فعال و كنشي عمل نمايند.
91
عوامل رشد و توسعه اخلاق حرفه اي
اساساً ميزان توسعه و رشد اخلاق حرفه اي بستگي به ميزان كاركرد موفق اخلاق حرف و همين طور ميزان تغييرپذيري آن دارد. هرقدر مزاياي حاصل از رعايت اخلاق حرفه اي فراگيرتر باشد ميزان تعهد به اصول آن از درجه بالاتري برخوردار است. هرقدر محدوديتهاي اعمال شده ناشي از اصول اخلاق حرفه اي منطقي تر و در رشد سازمان موثرتر باشد، پايبنــــدي به آن محكمتر خواهد بود.
92
به طور مثال اثر اصول اخلاق حرفه اي يك سازمان در ايجاد حس مالكيت در اعضاي سازمان موفق تر باشد رضايت اعضاء بيشتر و تحمل مشكلات برايشان آسانتر است و در پايبندي به اصول آن اصرار جمعي به اصرار فردي حاكم مي شود.
93
اخلاق حرفه اي حرف مختلف
94
اخلاق حرفه اي توليد كنندگان تجهيزات پزشكي ، داندانپزشكي و آزمايشگاهي
انجمن صنفي توليدكنندگان تجهيزات پزشكي، دندانپزشكي و آزمايشگاهي به عنوان يك تشكل صنعتي غيردولتي، غيرسياسي، غيرانتفاعي و داوطلبانه كه خود را ملزم به پاسخگويي در قبال مفاد اساسنامه خود مي داند و داراي حساسيت بالايي به خاطر ارتباط، بهداشت و درمان جامعه مي باشد داراي اخلاق حرفه اي ويژه خود است كه از مفاد مهم آن حفظ حقوق و منافع مشترك اعضاء و ايجاد ارتباط و همبستگي بين ايشان مي باشد.
95
اطلاع رساني و مطلع ساختن اعضاء از آخرين اخبار مربوطه و تاكيد بر شفافيت مالي و همچنين تعيين نحوه ارتباط با ساير سازمانهاي دولتي و غيردولتي واز همه مهمتر فراهم آوردن شرايط لازم براي رقابت عادلانه و بازارهاي جديد و ترغيب اعضاء در استانداردسازي محصولات توليدي ، داوري در حل اختلاف اعضاء و حفظ منافع مشترك آنان از اهم بندهاي آيين نامه اخلاق حرفه اي و برگرفته از اساسنامه صنفي اين انجمن است.
96
اخلاق حرفه اي پزشكي حرفه پزشكي از جمله حرف حساس و پرمسئوليت دنياست كه علي القاعده اخلاق حرفه اي آن به هيچ عنوان نمي بايست با ماديات عجين شود. خداوند تبارك و تعالي در آيه شريفه 32 از سوره مائده مي فرمايد «هركه نفسي را حيات بخشد (از مرگ نجات دهد) مثل آنست كه همه مردم را حيات بخشيده است.» آيا براي چنين اجر و منزلتي مي توان حقوق مادي متصور بود و با آن قياس كرد؟
97
قطعاً حرفه اي چون پزشكي كه با جان و مال و ناموس جامعه پيوند نزديك دارد مي بايست داراي اخلاق حرفه اي منحصر بفردي باشد كه اختيارات و محدوديتهاي فراواني را براي اعضاء خود ايجاد مي كند. تخطي از اصول حرفه اي پزشكي هرچندهم كه كوچك باشد آثار زيانباري را در پي دارد. محدوديتي چون اظهار سوگندنامه پزشكي، اعضاي اين حرفه را قادر مي سازد تا به هنگام معالجه، جان و مال و ناموس بيماران را در اختيار بگيرند و تا سرحد توان در بهبود آنان كوشش نمايند.
98
ارتباط دوسويه جوامع حرفه اي با نظام اقتصادي كه از يك طرف متضمن ارائه خدمات حرفه اي و از سوي ديگر تامين كننده اشتغال ارائه كنندگان اين خدمات است. ناگزير بايد تابع ضوابط دقيقي باشد كه دو طرف را به حقوق هم آگاه كند.
99
تداوم اين اعتبار و اعتماد و تقويت آن، به پايبندي فكري و عملي اعضاي حرفه به ضوابط رفتاري و اخلاقــي آن بستگي دارد. رفتار حرفه اي رابطه غيرمستقيمي با محسوس بودن توليد هربنگاه دارد.
100
در يك بنگاه توليد اتوموبيل، رفتار حرفه اي در كيفيت خودرو و خدمات پس از فروش آن متبلور مي شود و در يك موسسه نقاشي ساختمان، رفتار حرفه اي در كيفيت خدمات ارائه شده كه تابع عمر و زيبايي رنگ است. در حرفه حسابداري عمومي، جامعه و اعضاي آن به كسب اعتماد و اعتباري استراتژيك نيازمندند.
101
به طور خلاصه اساس به كارگيري حسابداران رسمي، اشتهار آنان به خوشنامي حرفه اي است و اين سرمايه اي است كه ضامن بقاي حسابداران رسمي و جامعه حرفه اي آنان مي باشد.
102
انسجام گروهي عامل اصلي رشد و توسعه اين اصول در يك حرفه خاص است
انسجام گروهي عامل اصلي رشد و توسعه اين اصول در يك حرفه خاص است. البته خود انسجام گروهي نيز متاثر از عوامل متعددي است.
103
بنيان هاي اخلاقي در گذشته و حال
بنيانهاي اخلاقي و نظامهاي ارزشي گذشته، سالهاست فرو ريخته و جاي خود را به ارزشهاي نويني داده است كه بسياري از ما هنوز به روشني شناخت درستي از آنها نداريم. ما سرنوشت خود را به دست تمدني سپرده ايم كه دائماً از طريق مكانيسم هاي بسيار پيچيده اي، بررفتار، كردار و پندار ما تاثير مي گذارد.
104
جهان و شبكه، زمان و مكان نمي شناسد
جهان و شبكه، زمان و مكان نمي شناسد. ديناميسم دروني جامعه شبكه اي روابط دروني اين شبكه را به شكلي سازمان مي دهد كه دائم در حال مرزشكني و فراسوي از چارچوب هاي موجود مي باشد. شكل و فرم اين شبكـه آنقدر سيال مي باشد كه دائم در حال تطور و دگرگوني به سر مي برد.
105
مفاد مهم آيين نامه هاي اخلاقي
بي ترديد تمامي حرفه هاي فعال در جامعه بشري داراي آيين نامه هاي اخلاقي - حرفه اي هستند كه به سان وجداني بيدار عملكرد و نتايج حاصل از رفتارهاي آنها را نظارت و كنترل مي كند. بويژه حرفه اي چون حرفه پزشكي كه از حساسيت خاصي برخوردار است
106
اصول بين المللي اخلاق – حرفه اي روزنامه
اصول بين المللي اخلاقي - حرفه اي روزنامه نگاري به وسيله سازمانهاي بين المللي تدوين شده است كه در ده اصل مي آيد:
107
اصل اول: حق مردم در دستيابي به اطلاعات درست مردم حق دارند به اطلاعات دقيق و جامع دست يابند و نيز بتوانند آزادي خود را بااستفاده از رسانه هاي گوناگـــون فرهنگي و ارتباطي به طور آزادانه ابراز نمايند. اصل دوم: خبرنگار بايستي خود را وقف حقيقت نمايد خبرنگار مي بايد رويدادها را وجداناً در گسترة صحيح خود با ترسيم مناسبات اصلي و بدون تحريف با كاربرد ظرفيت خلاقانه خود انعكاس دهد تا مواد خام خبري مناسب در اختيار مردم قرار گيرد. اصل سوم: مسئوليت اجتماعي روزنامه نگار اطلاعات در خبرنگاري به منزله منفعت اجتماعي و نه به منزله كالا درك مي شود.
108
اصل چهارم: شرافت حرفه اي خبرنگار معيارهاي عالي شرافت در اين حرفه، مشتمل بر حق خبرنگار در خودداري از كاركردن برخلاف باورهايش و يا افشاي منابع اطلاعاتـــــي خود و نيز حق شركت در تصميم گيري دستگاهي كه در استخدام آن است. شرافت حرفه اي به خبرنگار اجازه نمي دهد كه هرشكلي از اشكال رشوه را پذيرفته و يا دفاع از منفعتي خصوصي را بررفاه عمومي ترجيح دهد. چنين احترام به دارايي معنوي و بـه ويژه منع سرقت هاي ادبي از جمله اخلاق حرفه اي خبرنگاران به شمار مي رود.
109
اصل پنجم: دسترسي همگاني و مشاركت ماهيت اين حرفه اقتضا مي كند كه خبرنگار راههاي دسترسي مردم به اطلاعات و مشاركت آنان در رسانه ها را ارتقاء بخشد. از جمله اين حقوق همانا حق تصحيح، اصلاح و پاسخگويي است.
110
اصل ششم: احترام به حريم خصوصي و حيثيت انساني احترام، حق فردي، حفظ حريم و اسرار خصوصي و مشورتي انساني كه با قوانين ملي و بين المللي مربوط به حفظ حقوق و شهرت افراد، منع افترا، تهمت، توهين و مخدوش كردن شهرت افراد هماهنگ است.
111
اصل هفتم: احترام به منافع عمومي احترام كامل به حيثيت ملي جامعه، نهادهاي دموكراتيك، عفت عمومي، اخلاق و عرف جامعه را ضروري مي داند.
112
اصل هشتم: احترام به ارزشهاي جهاني و متنوع فرهنگها يك خبرنگار حقيقي موانع ارزشهاي عام انساني و در درجه نخست، صلح و دموكراسي، حقوق بشر، پيشرفت اجتماعي آزادي ملي است. آگاهي خبرنگار از مقررات مندرج در كنوانسيون ها، بيانيه ها و قطعنامه هــــــاي بين المللي نزد اخلاق حرفه اي به شمار مي آيد.
113
اصل نهم: محو جنگ و ساير مصائب فراروي بشر تعهد اخلاقي نسبت به ارزشهاي عام انساني، خبرنگار را به پرهيز از هرنوع توصيه و يا تحريك جنگهاي متجاوزكارانه و سابقه تسليحاتي، بويژه در مورد تسليحات هسته اي و به پرهيز از شكل هاي خشونت، نفرت يا تبعيض، بخصوص نژادپرستي و آپارتايد، سركوبگري رژيم هاي استبدادي استعمار و همچنين به پرهيز از ساير مصايب بزرگ مضر به حال بشريت چون فقر، سوء تغذيه و بيماريها ملزم مي كند.
114
اصل دهم: برپايي نظم اطلاعاتي و ارتباطي نوين جهاني هدف اين نظم كه بخشي لاينفك از نظم نوين اقتصادي بين المللي به حساب مي آيد، استمارزدايي و دموكراتيك كردن اطلاعات و ارتباطات در سطوح ملي و بين المللي است كه برپايه همزيستي مسالمت آميز مردم و بااحترام كامل به هويت فرهنگي آنان صورت مي گيرد.
115
آيين رفتار حرفه اي حسابداران
عبارت است از رعايت درستكاري، بيطرفي، صلاحيت و مراقبت حرفه اي، رازداري، رفتار حرفه اي و اصول و ضوابط حرفه اي. افزون بر اين استقلال حسابداران عمومي، مفهومي كليدي است كه دو جنبه واقعي و حتي ظاهري آن مطرح است.
116
حسابرسان نه تنها در واقع بايد مستقل باشند، بلكه بايد مستقل نيز به نظر برسند. اين اصول كم و بيش در حرفه هاي ديگر نيز وجود دارد و حسابداران رسمي نيز پايبندي عميقي به اين اصول دارند.
117
نگاهي گذرا به اخلاق حرفه اي
زماني كه فاصله ميان كشورهاي جهان ازنظر توسعه در تمام ابعاد افزايش يافت، براي بسياري از كشورهايي كه امروز سرعت رشدشان موردتوجه است، واضح بود كه دلايل بسياري باعث افزايش اين فاصله مي شود.
118
ازجمله اعتقاد و باور عميق به توسعه، درك واقعي به انجام كارها به صورت گروهي، وجود فرهنگ وفاق ملي به جاي رشد فردي، توجه به رفاه عمومي و توسعه توليد، گسترش بازارهاي صادراتي توسعه علم مديريت نوين و پرداختن به دانش و دانايي در تمام سطوح كه نتيجه آن تولد ابزارهاي جديد ارتباطاتي - اطلاعاتي يا همان اينترنت به صورت شبكه اي جهاني بوده است
119
يكي از دلايل ناپيدا اما محسوس كه باعث رسيدن به چنين رشد و توسعه در كشورهاي پيشرفته شده است، شفاف سازي و ارائه تعاريف درست از اصولي است كه حاكم بر اجراي كارهاي مديريتي و توليد است يعني اصول اخلاق حرفه اي كه همگي در تمام سطوح و حرف بايد به آن معتقد باشند و عمل كنند.
120
اين اصول برمبناي برنامه ريزي درست ازنظر اخلاق حرفه اي و وجدان كار در كشورهاي توسعه يافته سالهاست مورداجرا قرار گرفته و كوتاه مدتي است موردتوجه كشورهـاي درحال توسعه نيز واقع شده است به گونه اي كه تعهد كاري و حس مسئوليت در انجام مشاغل و حرفه هاي فرهنگي، اجتماعي سياسي و اقتصادي را تحقق بخشيده است. اما اصول اخلاق كار حرفه اي چيست و ابعاد آن تا به كجاست و چگونه مي توان آن را محقق ســـاخت.
121
اخلاق كاري و ابعاد آن اخلاق كاري عبارت است از مجموعه اي از «بايدها» و «نبايدها» كه كاركنان يك سازمان (جامعه) درجهت تحقق كامل شرايط كمي و كيفي كاري كه تعهد كرده اند بايد رعايت كنند. نظامهاي اخلاقي كه در كار تاثير مي گذارند داراي دو بعد كلي ثابت و متغير هستند.
122
ابعاد ثابت اخلاق كار فراتر از ظرف زمان و مكان هستند و درواقع برخاسته از نگرشهاي هستي شناسانه و انسان شناسي فاعل كار (استاندارد كننده كار)اند و ماهيت آنها فرامعيشتي، فراملي، فراتاريخي و جاوداني است همچون نيكي، عدل، ايثار، شجاعت،...
123
نظريه هاي اخلاق كه تشريح شد حكايت از آن دارند كه خاستگاه اصلي اخلاق تعهد و احساس تكليف اجتماعي و روابط اظهاري و عاطفي است. در روابط اظهاري نوعي صميميت، اعتماد و تعهد وجود دارد كه كنشگران (فردي و جمعي) درگير در رابطه را وامي دارد رفاه حال يكديگر را درنظر بگيرند. در اين نوع رابطه نفع فردي ازطريق سود جانشين كه همان دوستي و معاشرت پذيري است تامين مي شود. اما درمقابل، كار شكلي از كنش ابزاري و صرف انرژي براي تبديل وضع موجود به مطلوب و پاسخگويي به نيازهاي انساني است.
124
تعريف تعهد كاري وجدان يا تعهد كاري در دانش مديريت چنين تعريف شده است: «وجدان كاري عبارت است از نوعي احساس پاي بندي دروني به منظور رعايت الزامهاي كمي و كيفي كار، كه از سوي فرد (يا گروه) انجام آن تقبل شده است». وجدان كاري قبل از هر چيز تحت تاثير نظام اعتقادي حاكم بر فرد است.
125
تعهد تعهد يكي از اركان اصلي اخلاق در هر جامعه است.به همين دليل، اين مفهوم عضويت محوري در تمام نظريه هاي اخلاق دارد. منتهي بعضي نظريه ها تعهد و الزام را به صورت مقوله شرطي مفهوم سازي مي كنند و براي بعضي نظريــــه ها الزام زماني حائز منزلت اخلاقي مي شود كه خصلت قطعي به خود بگيرد.
126
تعهد حرفه اي: مبتني است بر احساس مسئوليت و علاقه نسبت به حرفه اي خاص و اجتماع آن است. اجتماع حرفه اي نوعي دگر تعميم يافته ويژه است. تجسم بيروني اجتماع حرفه اي را بايد در انجمنهاي شغلي، اصناف، اتحاديه هاي كارگري و نظاير آن جستجو كرد.
127
ميزان تعهد حرفه اي تابعي از وجود اجتماع حرفه اي و ميزان سرزندگي آن است و اين تا حدي بستگي به تجسم خارجي اجتماع حرفه اي دارد كه معمولاً در هيات انجمنهاي داوطلبانه نظير اصناف، اتحاديه ها، انجمنهاي حرفه اي و غيره تجلي مي يابد.
128
مفاد اخلاق حرفه پزشكي در سراسر دنيا يكسان است اما اين همه تضاد درباره مسايل پزشكي موفق و ناموفق آيا ناشي از ضعف آئين نامه اخلاق حرفه اي در اين رشته است يا اعتقاد به رعايت آن كمرنگ شده است؟
129
رازداري به عنوان مهمترين مساله در اخلاق رسانه اي مطرح است چرا كه ازنظر سلامت بشري، كنترل و حفظ اطلاعات محرمانه درباره خويش امري اساسي است پس بايد خط مشخصي بين منطقه استقلال و اشتراك كشيده شود.
130
در حرفه حسابداري نگاه استراتژيك داشتن از اهميتي چشمگير برخوردار است و از اين منظر رعايت اصول و ضوابط اخلاق و رفتار حرفه اي، كاملاً منطقي خواهدبود.
131
درصورت عدم رعايت اخلاق حرفه اي، دير يا زود از گردونه خارج مي شويد زيرا اين يك قانون ديرپاي جهاني است، دنياي حرفه اي مشاغل، دنياي كوچكي است و نتيجه رفتار شما خيلي زود به شما منعكس مي شود.
132
طبيعت، زيست بوم انسان بحث انسان و محيط زيست، يكي از مباحث بسيار پيچيده جهان ما را شكل مي دهد. اكنون چند قرن از زماني كه، «بيكن» اهداف علم را چيرگي بر طبيعت، «دكارت» جهان ارگانيك (گياهان و جانوران) را امتداد جهان مكانيكي و سرانجام «نيوتن» هستي را ماشيني ناميد كه تنها با تقليل آن به مجموعه اي از اجزاي استوار، سخت، نفوذناپذير مي توان درك كرد؛ مي گذرد و اگرچه تمامي اين نظريات از اوايل قرن بيستم به اين طرف توسط ديدگاههاي دانشمنداني چون «بوهر»، «هايزنبرگ»، «كاپرا» و... اصلاح و تكميل گرديد.
133
عدم رعايت اصول اخلاق حرفه اي
بدون شك عدم رعايت اخلاق حرفه اي در اين بخش مهم از خدمت رساني به جامعه عواقب جبران ناپذيري را به جاي خواهد گذاشت كه دامنه آن موجب آسيب پذيري دولتها و حكومتها خواهد بود. يك پزشك به خاطر صداقتي كه در ايفاي اخلاق حرفه اي از خود نشان مي دهد. به عنوان معتمد بيمارانش حتي در مسائل غيرپزشكي مورد توجه و مشورت قرار مي گيرد.
134
حال چنانچه سودجويي در اين حرفه مقدم بر تعهد به انجام وظيفه باشد
حال چنانچه سودجويي در اين حرفه مقدم بر تعهد به انجام وظيفه باشد. ميزان اعتماد و اتكا به نظام پزشكي جامعه كمرنگ شده و تنها سوداگران ماهر و پولداران بي حصر مي توانند از خدمات پزشكان منتفع گردند.
135
عدم رعايت اصول اخلاق حرفه اي در بين حسابداران اضمحلال جامعه حرفه اي حسابداران را در پي خواهد داشت. وظيفه جامعه حسابداران ياري دادن به نظام اقتصادي كشور در اطمينان دادن به صاحبان سرمايه و ديگر اشخاص ذينفع و ذيحق در مورد صورتهاي مالي واحدهاي توليدي بازرگاني و خدماتي است. حصول اطمينان از شفافيت صورتهاي مالي، رشد و بويژه امنيت اقتصادي را در پي خواهد داشت كه بدون ترديد دستاورد بزرگي است.
136
اعتماد و اخلاق حرفه اي مبحث اعتماد و بي اعتمادي از اساســـــي ترين اصول اخلاق حرفه اي است. از آنجايي كه رفتار سازماني نوين با پيچيدگي هاي روزافزوني مواجه است، آشنايي بيشتر مديران و كاركنا ن سازمانها بااين پيچيدگي ها و شناختن راهكارهاي مناسب براي مقابله با آنها ضروري است.
137
پي ريزي، حفظ و ارتقاي سطح اعتماد در روابط كاري و تجاري امروز، سنگ بناي موفقيت سازمانها و شركتها در قرن بيست ويكم به حساب مي آيد. مديريت برمبناي اعتماد، راهكاري را به دست مي دهد كه مي توان با كمك آن جايگاه شايسته اي را در بازار رقابتي امروزي براي جلب، جذب و نگهداري مشتري به دست آورد. اهميت اين موضوع در حرفه ما به مراتب بيشتر است.
138
در تمام حوزه هاي كاري درجه اي از اعتماد در روابط بين طرفين به چشم مي خورد و اعتماد نقشي كليدي را در توسعه همكاريهاي اثربخش، ايفا مي كند. باوجودي كه محركهاي بسياري براي همكاري و اعتماد وجود دارد، دلايل عديده اي نيز براي ايجاد بي اعتمادي بين افراد و گروهها مطـرح مي باشد.
139
فرهنگ و اخلاق حرفه اي اصول اخلاق حرفه اي بر 2 مؤلفه اصلي استوار است: الف) شناخت فرهنگ جامعه ب) شناخت حرفه
140
هر جامعه اي از يك فرهنگ خاص شكل گرفته است و در هر جامعه اي يك سري اصول اخلاقي وجود دارد كه اين اصول از يك فرهنگ پيروي مي نمايد بنابراين در بعضي جوامع مي بينيم كه پايبندي به اصول اخلاقي بسيار شديدتر از كشوري است كه پايبند به اصول اخلاقي نمي باشد.
141
پارامتر ديگر آن است كه هر حرفه و هر شغلـي نيــــز از آداب و يك اصولي پيروي مي نمايد. اين اصول حاكم بر حرفه زماني كه با فرهنگ يك جامعه تركيب مي شود موردتاكيد آن جامعه قرار مي گيرد. درنتيجه به آن حرفه يك سري اصول اخلاقي اضافه مي شود مثل جامعه پزشكان يا وكلا كه از يك اصول اخلاقي مشخص پيروي مي نمايند.
142
چه عواملي باعث توسعه و رشد اصول اخلاق حرفه اي مي شود؟
هر فرد در هر كاري دوست دارد كه آن كار را به نحواحسن و مثبت به انجام برساند. هيچ كس فطرتاً علاقه ندارد كه كاري خلاف انجام دهد. هيچ مديري دوست ندارد كه باعث نارضايتي افراد زيردستش شود اما چرا چنين نمي شود و خيلي از مسائل زيرپا گذاشته مي شود ؟ به اين دليل است كه ما در جامعه تعادل نداريم. تعادل باعث مي شود كه نه تنها اصول اخلاق حرفه اي بلكه ساير عوامل نيز دچار رشد و توسعه شود.
143
عدم رعايت اصول اخلاق حرفه اي در مشاغل صنعتي چه نابسامانيهايي را دربرخواهد داشت؟
ضرب المثل معروفي است كه مي گويد بازار با يك كلمه خراب مي شود ولي درست كردن آن با سالها ممارست به دست مي آيد. سالها بايد تلاش شود كه يك اتحاد از بين رفته را دوباره بدست آورد. تمامي كوششها بايد در اين جهت باشد كه بي اتحادي پيش نيايد بايد سعي شود تا بي اعتمادي را ريشه كن شود.
144
1- سياري، سعيده، از تحليلگرايي دکارت تا تحويلينگري مدرنيسم، مجله انديشه نوين ديني، شماره 5 و 4، فرامرز قراملکي، احد، اخلاق حرفهاي، چاپ دوم، نشر مجنون، قم، کالينز، جيمز و پوراس جري، ساختن براي ماندن، نشر فرا، تهران، 1380. 4- ال . تي . هس مر ، اخلاق در مديريت ، ترجمه سيد محمد اعرابي و داود ايزدي ، انتشارات دفتر پژوهش هاي فرهنگي 5- سازمان مديريت صنعتي ، تدبير شماره 135 ، 136 ، 184
145
پايان
Similar presentations
© 2025 SlidePlayer.com. Inc.
All rights reserved.