2. همایش تخصصی هواشناسی دوشنبه 11 اردیبهشت 1396
همایش تخصصی هواشناسی دوشنبه 11 اردیبهشت 1396

3. دکتر محمدجعفر ناظم السادات کوکب شاهقلیان
Shiraz University
مرکز پژوهش های علوم جوی و اقیانوسی
چگونگی پدیداری سامانه های بارش زای سنگین در جنوب غربی ایران و پیوند آن با پدیده مادن جولیان (MJO)
دکتر محمدجعفر ناظم السادات
کوکب شاهقلیان

4. موقعیت ایران در نقشه جهان

5. مقدمه
انگیزه پژوهش: بررسی برخی از ویژگی‏های همدیدی بارش‏های سنگین در جنوب غربی ایران و پیوند آن با پدیده نوسان‏های مادن-جولیان، چگونگی پراکنش ماهانه و شناسایی سرچشمه‏های تولید بخار آب برای این بارش‏ها
استفاده از بارش روزانه 9 ایستگاه‏ برای دوره 36 ساله در نواحی مختلف منطقه مورد نظر در بازه ماه‏های نوامبر هر سال تا آپریل سال پس از آن
بررسی تشکیل و حرکت سیستم های تولید بارش سنگین در جنوب غرب ایران از دید سینوپتیکی از یک روز پیش از بارش سنگین تا یک روز پس از آن

6. موقعیت جغرافیایی ایستگاه های مورد مطالعه در جنوب غرب ایران
southwestern Part of Iran

7. داده ها
شاخص MJO :
استخراج داده‏های روزانه نمايه MJO، که بر پایه روش ويلر و هندون (2004) برای 36 سال (پايگاه اطلاعاتي مركز پيش‌بيني اقليمي استرالیا)
داده های بارش:
داده‌هاي بارش روزانه ایستگاه‏های مورد نظر برای سال های (تارنمای سازمان هواشناسي كشور)
داده های شبکه بندی شده:
داده‏های شبکه‏بندی شده در گستره خاورمیانه هم در پیکر عددی و هم در قالب نقشه‏های جغرافیایی (پایگاه اینترنتی سازمان ملي اقيانوسي و جوي ایالات متحده آمريكا NOAA )

8. پدیده‏های همدیدی هواشناسی
850 and 200-hPa Vector Wind (u and v wind fields)
500-hPa Omega
Specific Humidity
Precipitation Rate
Air Temperature

9. تعریف بارش سنگین
بر پایه تعریف واژه‏نامه انجمن هواشناسی آمریکا،AMS، بارش سنگین بارشی است با نرخ انباشت بیش از یک آستانه ویژه که این آستانه به مکان جغرافیایی وابسته است. در این پژوهش یک رویداد بارش روزانه هنگامی بارش سنگین انگاشته می‏شود که بارش آن روز در 5 یا 10 درصد بالای داده‏های آراسته شده جای بگیرد (Groisman et al. 2004)

10. کمترین، بیشترین، مجموع و میانگین شدت روزانه بارش‏های سنگین 5 درصد بالا بر پایه میلی‏متر در روز
Month of heavy precipitation
MJO Phase
Row
Stations
NO of heavy precipitation days
Lightest(mm/day)
Heaviest(mm /day)
Total heavy Precipitation
Mean of heavy Precipitation 1
Abadan 53
21.2 (1,3)*
86.0 (6,4) *
1790.8(31.3%) **
34.0 2
Abadeh 52
15.1 (7,3)
83.0 (2,12)
1511.0(35.8%)
29.1 3
Ahwaz 65
24.3 (1,11) *
107.0 (1,11) *
2428.1(29.9%) **
37.1 4
Bandar-Abbas 35
39.0 (8,1) *
211.0 (1,1) *
2177.0(33.3%)**
57.8 5
Bushehr 61
33.2 (5,1) *
144.0 (1,1) *
3060.7(34.1%) **
48.6 6
Lar 24
30.0 (2,3)
102.0 (7,2)
(31.8%)
49.4 7
Shahrekord 86
24.0 (3,1) *
88.8 (1,11) *
2954.9(25.7%) **
34.4 8
Shiraz 74
29.0 (1,1) *
99.0 (1,12) *
3117.9(27.0%)**
42.0 9
Yasuj 62
57.0 (2,11) *
135.0 (8,1) *
4761.4(26.2%) **
76.7 10

11. فازهای رخداد بارش سنگین
MJO فاز
ایستگاه
1و 8
اهواز، بندرعباس، بوشهر، شهرکرد، شیراز و یاسوج
2 و 7
آباده، لار 6
آبادان

12. شمار روزهای همراه با بارش سنگین (5 درصد بالا) و پراکنش زمانی آنها بر حسب درصد
Row
Stations
Number of days
January
February
March
April
November
December
Total 1
Abadan 53
18.8
7.6
9.4
24.5
32.1*
100 2
Abadeh 52
17.3
9.6
25.0
5.8
32.7* 3
Ahwaz 65
24.6
6.2
10.8
3.1
21.5
33.8* 4
Bandar-Abbas 35
17.1
37.1*
28.6
2.9
0.0
14.3 5
Bushehr 61
34.4*
6.6
11.5
13.1 6
Lar 24
16.7
20.8
41.7 7
Shahrekord 86
19.7
13.9
22.1
4.8
15.1
24.4* 8
Shiraz 74
37.8*
13.5
9.5
1.3
6.8
31.1 9
Yasuj 62
22.5
19.4
20.9
25.8* 10
Mean values
62.3
23.2
15.0
17.6
3.8
10.4
30.0 12

13. برداشت از جدول پیشین
بیشترین احتمال رخداد بارش های سنگین در ماه های دسامبر تا ژانویه وجود دارد. ماه های مارس و فوریه در رده ی سوم و چهارم قرار دارند

14. درصدی از بارش‏های سنگین (5 درصد بالا) که در هر يک از فازهاي MJO رخ داده است
Row
Stations
Number of days 1 2 3 4 5 6 7 8
Total
Abadan 53
15.1
5.7
11.4
9.4
11.2
20.8
100
Abadeh 52
9.8
15.7
13.7
5.9
7.8
19.6
17.7
Ahwaz 65
13.9
21.5
3.1
6.2
12.3
15.4
24.6
Bandar-Abbas 35
14.3
17.1
8.6
20.0
22.9
Bushehr 61
13.1
4.9
6.6
8.2
14.8
23.0
Lar 24
12.5
16.7
8.3
0.1
4.2
37.5
16.6
Shahrekord 86
16.3
11.6
7.0
5.8
14.0
8.1
22.1
Shiraz 74
12.2
18.9
2.7
4.1
20.3
21.6 9
Yasuj 62
12.9
25.8
0.0
6.5
16.1 10
Mean values
62.3
13.3
7.3
6.3
6.7
17.9
20.6 14

15. The overlaid images of precipitation (mm/day), mean temperature (K), the anomalies of vector wind (m/s) at the 850 hPa level and anomalies of vapor flux at 700 hPa level (g/kg m/s) at Shiraz station

16. 16

17. 17

18. 18

19. The day after heavy precipitation
The day of heavy precipitation 19

20. The spatial distribution of the difference in specific humidity at 850 hPa level between the day of heavy precipitation and a day earlier (gr water/gr air) 20

21. Daily Mean precipitation (mm/day)
Without precipitation
With precipitation

22. Olr & Specific humidity 850-mb
With precipitation
Without precipitation

23. 850-mb Omega (Pa/s)
Without precipitation
With precipitation

24. نتیجه گیری
درماه‏های ژانویه، دسامبر و فوریه این بارش‏ها از بیشترین فراوانی برخوردار بوده‏اند
نم مورد نیاز برای این بارش‏ها به‏وسیله بادهای پرسرعت از دریای عرب، خلیج فارس، دریای سرخ و دریای مدیترانه فراهم می‏شود
رخداد بارش‏های سنگین همراه با فراز هوا بر روی ایران و فرود آن بر کشورهای بخش خاوری و باختری ایران است
سامانه‏های بارش‏زا در بخش‏های باختری ایران شکل می‏گیرند و پس از بارش‏زایی در جنوب کشور به سوی افغانستان و بخش‏های شمال خاوری کشور پیشروی می‏نمایند
الگوی پیشروی سامانه‏های بارش‏زا با الگوی حرکت MJO سازگار تشخیص داده شد
بیشتر بارشها در هنگامی رخ میدهد که اندازن نمایه MJO بزرگتر از 1 باشد
نزدیک به 8 تا 15 درصد از بارش‌ جنوب‌باختری ایران در فاز 1 MJO رخ می‌دهد
چنانچه سامانه بارش زا در پهنه استوایی اقیانوس هند در محدوده کناره آفریقا تا طول جغرافیایی 60 درجه شرقی متمرکز باشد و انحراف از میانگین امواج بلند خروجی از زمین کمتر از منفی 20 وات بر متر مربع گردد، احتمال بارش زایی در جنوب باختری ایران افزایش چشمگیری پیدا می نماید
جایگاه استقرار پرفشار عربستان نیز در رخداد یا نبود بارش بسیار کارساز است. هرچه این پرفشار در عرض‌های پایین‌تر جای گرفته باشد، بخش بزرگتری از جنوب‌باختری ایران می‌تواند از سامانه‌های بارش‌زای ورودی به کشور بهره مند گردند.

26. Thanks for your attention