1. کارگاه مقدماتی روش تحقیق انتظارات از فراگیران در پایان این مبحث
کارگاه مقدماتی روش تحقیق انتظارات از فراگیران در پایان این مبحث
فراگیر قادر باشد تحقیق علمی را تعریف نماید.
فراگیر قادر باشد مشکلات محیط خود را با استفاده از فنون مساله یابی فهرست نماید.
فراگیر قادر باشد حداقل 4 مورد از معیارهای انتخاب یک عنوان مناسب پژوهشی را نام ببرد.
فراگیر اصول صحیح نوشتن بیان مساله را توضیح دهد.
فراگیر قادر باشد با تکیه بر اصول انجام تحقیق علمی، یک عنوان مناسب انتخاب و بیان مساله آن را بنویسد.
فراگیر قادر باشد عنوان و بیان مساله یک طرح پژوهشی را نقد و بررسی نماید.

2. معناي تحقيق
تحقيق: به معناي درست گردانيدن، پيدا کردن، يافتن يا جستجوي حقيقت
تحقيق به روش علمي: مجموعه مقررات و قواعدي که چگونگي جستجو براي يافتن حقايق مربوط به يک موضوع را نشان مي دهد.
تحقيق: عملي منظم است که در نتيجه آن پاسخ هائي براي سوالات مندرج در موضوع تحقيق بدست خواهد آمد .
Research : systematic investigation to establish facts

3. سابقه تحقيق همراهي تحقيق با آدمی در طول تاريخ
شيوه ها و روش های مختلف انجام آن
ضرورت تحقيق از ديدگاه فردی و ديدگاه اجتماعی
ضرورت انجام تحقيق از ديدگاه علمی
تحقيق را  مايه حيات علم دانسته اند و بدون انجام تحقيق علم همچون آبی که در جائی مانده باشد دچار گنديدگی و به لجنزار تبديل خواهد شد. 

4. اهمیت تحقیق و پژوهش
تحقیق و پژوهش نیروی محرک توسعه پایدار در تمامی حوزه های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و ... است.
پژوهش، محقق و پژوهشگر را بر آن می دارد تا به جستجوی حقیقت بپردازد و از تعصب و مطلق گرایی بپرهیزد.
تحقیق و پژوهش، عنصر نجات دهنده انسان و عامل بلوغ و دست یافتن وی به زندگی آرمانی است.
پژوهشگری زاییده فطرت پرسشگر انسان و در ذات او نهادینه است.
اهمیت تحقیق و پژوهش
تصمیم گیری و عمل بر مبنای پژوهش از اتلاف منابع و امکانات جلوگیری کرده و با افزایش دقت و سرعت باعث بهبود بهره وری در حوزه های مختلف کاری می شود.
پژوهش مولد علم است و باعث رشد شتابان علم می شود.
همانطور که فردوسی می سراید: توانا بود هر که دانا بود، اساس قدرت علم و دانایی است و نظریه پردازان امروز دنیا نیز معتقدند: قدرت = دانایی .
تقویت روحیه کار گروهی و استفاده از مشاوران

5. کاربردهاي تحقيق حل مسئله خاص کاربرد آموزشي پيشگيري از حوادث و اتفاقات
کاهش هزينه ها (سازمانها و جامعه)
ارزش باليني و درماني
توسعه دانش و علم
ترکيبي از موارد فوق

6. مراحل انجام یک تحقیق علمی
انتخاب موضوع
بیان مساله
مروری بر متون
اهداف، فرضیات و سوالات
تبیین و تعریف متغیرها
نوع و روش مطالعه
جامعه پژوهش و حجم نمونه
روش نمونه گیری
ابزار گردآوری داده ها
پایایی و روایی ابزار گردآوری
محدودیت ها و مشکلات
ملاحظات اخلاقی
جدول گانت اجرایی
منبع نویسی
بودجه بندی
تصویب طرح پژوهشی
اجرا
تجزیه و تحلیل داده ها
ارائه گزار ش نهایی طرح

7. آغاز تحقيق
جان ديوئي معتقد است:" اولين مرحله تحقيق احساس وجود يک مشکل  است؛
به اين معني که پژوهشگر در کار خويش با مانع يا مشکلي روبرو شده است، در حل آن ابهام يا ترديد دارد و
نمي تواند در مقابل آن ساکت بماند.”
مساله :
مسأله يا مشكل پديده اي است غيرعادي، كه در روند كار سيستم وجود دارد و چون اخلال و بي نظمي ايجاد مي كند سبب افت يا كاهش كمي و كيفي جريان كارها و بازده سيستم مي گردد.
مسأله يا مشكل عبارت است از شكاف بين وضعيت موجود و آنچه بايد باشد.(GAP)

8. شناسايي مشکل آغاز يک تحقيق با احساس وجود يک مشکل همراه است.
آغاز يک تحقيق با احساس وجود يک مشکل همراه است.
در اين مرحله آن احساس بايد به صورت ” يک پرسش " درآيد و بيان شود.
اين پرسش می تواند از مسائل روزمره تا مباحث و فرضيات پيچيده علمي را دربرگيرد، مهم آن است که به شيوه اي علمي و صحيح بيان شود.
با در نظر گرفتن دو تقسيم بندي مهم در زمينه علائق علمي و احتياج عملي شما ممکن است تحقيقي بنيادي يا کاربردي را در نظر بگيريد

9. روش هاي غيرفعال روش هاي پيداكردن مساله كنترل و ارزيابي توسط سرپرستان
بازرسي
واقعه بحراني
بروز شكايت و انتقاد
روش هاي پيداكردن مساله
روش هاي فعال
ساده كردن كارها
كنترل آماري
مقايسه آمار ادواري
مقايسه با ساير سازمانها
مقايسه با شاخص ها

10. روش هاي پيداكردن مساله (ادامه)
نيازسنجي
مصاحبه افراد كليدي
مصاحبه گروهي
مصاحبه جمعي
مشاهده مستقيم
روش هاي پيداكردن مساله (ادامه)
استفاده از تجارب
استنتاج از نظريه ها و فرضيه ها
استفاده از متون درسي و مجلات تخصصي
دولت ها ، دانشگاه ها و موسسات پژوهشي خصوصي

11. روش هاي پيداكردن مساله (ادامه)
مطالعه مورد يا موارد
پايش يا كنترل گلوگاه (نقاط كليدي)
مرور متون و اطلاعات علمي
شركت در دوره هاي آموزشي وهمايش هاي علمي
مثال 1:
تصور نمائيد صبح زود قصد داريد به محل کار خود عازم شويد.
اتومبيل شما روشن نمي شود (احساس وجود مشکل).
حال شما تلاش خواهيد کرد تا علت/علتها را بيابيد.
بنابراين به جستجو مي پردازيد تا مشکل اصلي را پيدا کنيد و با رفع آن مشکل و زدن استارت مجدد و روشن شدن خودرو موضوع را پايان يافته تلقي مي کنيد.

12. تصور نمائيد کارشناس بهداشت محیط شهر خوشاب هستید.
مشکل :
روشن نشدن خودرو به هنگام صبح
پرسش :
دلايل بالقوه براي روشن نشدن خودرو کدامند؟
انجام بررسي عيني از موتور و تجهيزات برقي آن
رفع نقص و راه اندازي خودرو
عنوان :
بررسي علل روشن نشدن خودرو
مثال 2:
تصور نمائيد کارشناس بهداشت محیط شهر خوشاب هستید.
پزشک مرکز مراجعه 20 نفر از اهالی را با علائم اسهال و استفراغ به شما اعلام می کند.
حال شما تلاش خواهيد کرد تا علت/علتها را بيابيد.
بنابراين به جستجو مي پردازيد تا مشکل اصلي ابتلای افراد به اسهال را پيدا کنيد و با انجام اقدام مناسب بهداشتی آن را رفع نمایید.

13. بروز بیش از حد انتظار اسهال در شهر پرسش :
مشکل :
بروز بیش از حد انتظار اسهال در شهر
پرسش :
راه های احتمالی ابتلای افراد به بیماری کدامند؟
انجام بررسي عيني و آزمایشگاهی مواد غذایی یا آب آلوده
انجام اقدام بهداشتی و پیشگیری مناسب
عنوان :
بررسي علل ابتلای اهالی شهر خوشاب به بیماری اسهالی
مثال 3:
تصور نمائيد سرپرستار بخش جراحی بیمارستان هستید.
مدیر بیمارستان مراتب نارضایتی بیماران از بخش تحت سرپرستی تان را به شما اعلام می کند.
حال شما تلاش خواهيد کرد تا دلایل نارضایتی را پیدا کنید.
بنابراين به جستجو مي پردازيد تا مشکل اصلي را پيدا کنيد و با انجام اقدامات اصلاحی در بخش جراحی، رضایتمندی بیماران را افزایش دهید.

14. کمبود نیروی انسانی پژوهشگر مقاومت مدیران ...
مشکل :
نارضایتی بیماران از بخش جراحی بیمارستان
پرسش :
دلايل بالقوه براي نارضایتی بیماران کدامند؟
بررسي عيني و انجام مصاحبه با بیماران ناراضی و راضی
رفع نقاط ضعف بوجود آورنده مشکل
عنوان :
بررسی علل نارضایتی بیماران از بخش جراحی بیمارستان
اولویت های پژوهشی کدامند؟
منابع محدود
محدودیت وقت
کمبود نیروی انسانی پژوهشگر
مقاومت مدیران
...

15. معيارها براي اولويت بندي (معيارWHO)
مناسبت
اجتناب از دوباره کاري
قابليت اجرا
مقبوليت سياسی
هزينه– فايده
فوريت نياز به داده ها
ملاحظات اخلاقی
از کلمات کوتاه، رسا و در حد امکان از يک زبان استفاده شود.
عبارت گويا باشد و گيج کننده نباشد. از اختصارات که ممکن است مخفف عبارات مختلفي باشند پرهيز شود.
در تحقيقات توصيفي بيان مکان و زمان تحقيق در عنوان ضرورت دارد.
در عنوان دقيقا" آنچه محقق بدنبال تعيين آن است بيان شود.
سعي شود دامنه تحقيق محدود در نظر گرفته شود.
عنوان را غير سوالي مطرح نمائيد.
از کلمات مناسب و مطلوب استفاده شود.
خصوصیات یک عنوان تحقيق خوب

16. با توجه به موارد گفته شده، عنوان های داده شده را مطالعه و در صورت نیاز ویرایش نموده و در یک برگه بصورت پیشنهاد بنویسید.
بررسی کاهش Vasectomy در سبزوار.
آیا افزودن فلوئور به آب روستاها باعث کاهش پوسیدگی دندان می شود.
بررسی تاثیر مثبت عصاره زیره بر درمان آلزایمر در سبزوار سال 1391
بررسی نگرش و عملکرد کارگران کارخانجات شهرستان سبزوار در مورد استفاده از وسایل حفاظت فردی در سال 1390.

17. بررسی علل موثر بر استقبال مردان واجد شرایط از وازکتومی در شهر سبزوار؛ سال 1391.
مقایسه تاثیر افزودن فلوئور به آب آشامیدنی در شاخص سلامت دندانی (ِDMFT) دانش آموزان 12 ساله.
بررسی تاثیر عصاره زیره بر درمان آلزایمر.
بررسی نگرش و عملکرد کارگران کارخانجات شهرستان سبزوار در مورد استفاده از وسایل حفاظت فردی در سال 1390.
چرا به بیان مسئله نیاز داریم
به خود و خواننده تحقیق نشان دهیم که چرا تحقیق مان مهم است؟
ابعاد تحقیق را روشن کنیم.
خلاهای علمی موجود در آن زمینه را پر رنگ نمودن و هنرمندانه نشان دهیم که نتایج تحقیق مان چگونه در پاسخ به خلاهای موجود می تواند موثر باشد.
کلمات و واژه های تخصصی و یا خاص در تحقیق خود را بیان نماییم.

18. آیا بیان مساله همان بررسی متون است؟
بررسی متون و مرور مستندات جزیی از بیان مساله هست ولی تمام آن نیست.
باید با مرور مستندات و منابع نشان دهیم که در زمینه علمی مورد نظر چه خلاهایی وجود دارد و ما چگونه می خواهیم این خلاها را با تحقیق خود پر نماییم؟
بيان مساله تحقيق
در بيان مسئله نكات زير آورده مي شود:
الف – اطلاعات زمينه اي
ب- توصيف دقيق مسأله
- نحوه بروز يا وقوع
- وسعت و شدت
- عوامل دخيل در بروز مسأله
- نحوه برخورد فعلي با مشكل
ج – فوايد پژوهش
- چه نتايجي از حل مشكل انتظار مي رود.
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

19. خصوصیات بیان مساله (1) خصوصیات بیان مساله (2)
کوتاه و مختصر و مفید بودن، گاه بیان می شود که حداکثر 700 کلمه باشد؛ اگرچه واقعا نوشتن بیان مساله در این اندازه برای بسیاری از موضوعات تقریباً غیر ممکن است.
همبستگی و انسجام مطالب در بیان مساله بسیار مهم است. پراکنده گویی و عدم وجود ارتباط منطقی بین قسمت های مختلف بیان مساله امری بسیار رایج است. زمانی می توان بیان نمود که انسجام کافی وجود دارد که حذف و یا جابجایی حتی یک پاراگراف باعث دشوار شدن درک مطالب شود.
خصوصیات بیان مساله (2)
بیان مساله خوب از یک کل شروع شده و به تدریج به جزئیات می پردازد. شروع از یک کل باعث جذابیت بیشتر متن و جلب بهتر توجه می شود.
استفاده از منابع و مستندات باید در راستای تبیین بهتر و دقیقتر موضوع و برای نشان دادن اهمیت کار باشد و نشان دهد که موضوع مورد پژوهش چه خلا علمی را پر خواهد نمود. استفاده زیاد از منابع توصیه نمی شود. همچنین انشای روان بیان مساله نباید تحت تاثیر منابع قرار گرفته و به نظر برسد که متن دارای گسست های معنایی و انشایی است.
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

20. شما می توانید در بیان مساله :
خصوصیات بیان مساله (3)
حتماً باید کلمات و مصادیق جدیدی که در منشور تحقیق زیاد مورد استفاده قرار می گیرد و یا کلماتی که اختصاصاً شما برای تحقیق خود ساخته اید را در بیان مساله وارد نمایید.
پاراگراف آخر بیان مساله باید روشن و دقیق هدف عالی و نهایی تحقیق را بیان نماید. البته ممکن است این پاراگراف شباهت زیادی با هدف کاربردی تحقیق بیابد که ایرادی ندارد ولی شما در این پاراگراف فضای بیشتری دارید تا هدف را در قالب عبارات و جملات مبسوط تری بیان نمایید.
شما می توانید در بیان مساله :
از اشکال استفاده نمایید تا موضوع را بهتر شرح دهید.
آوردن نمودارهای مختلف به خصوص در جهت باز نمودن ابعاد تحقیق و تبیین دقیق موضوع مانند conceptual framework توصیه می شود.
حتی می توانید از جداول استفاده نمایید.
منابع زیاد و متعدد به صورت عمومی توصیه نمی شود. به صورت عرف 20 تا 30 منبع کافی است
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

21. از کجا شروع کنیم؟ تجزيه و تحليل مساله در بیان مساله نباید: شبكه عليت
فرافکنی زیاد و ادعاهای بزرگ داشته باشید.
به شکل تمسخرآمیزی نتایج تحقیقات دیگران را زیر سوال ببرید.
سالادی از جملات و عبارات علمی را ردیف نمایید.
از نتایج و نوشته های دیگران کپی برداری نمایید.
از کجا شروع کنیم؟
بعد از خواندن دقیق مقالات و گزارشات مرتبط و یافتن دید جامع به موضوع باید برای نوشتن دست به قلم شد.
در ابتدا حتما فهرست وار آنچه که لازم می دانید را بیان نمایید. یعنی مشخص کنید که پیام پاراگراف های مختلف بیان مساله چه خواهد بود و بعد شروع به نوشتن بنمایید
برای راحتی کار، با استفاده از روش های زیر می توان نکات مربوط به مشکل اصلی را تحلیل و در بیان مساله به کار برد.
تجزيه و تحليل مساله
روش هاي نموداري شناسايي عوامل ايجاد كننده مسأله عبارتند از:
شبكه عليت
نمودار استخوان ماهي
نمودار شش كلمه اي
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

22. شبکه عليت سخنراني بحث گروهي نمايش ... زمان آموزش سن جنس رسته شغل
تحصيلات
....
طريقه تدريس
فراگيران
نقش دوره
تکميلي در
ارتقاء کيفي
کارکنان
امکانات آموزشي
امکانات رفاهي
خوابگاه
تغذيه
فوق برنامه
....
کلاسها
سمعي و بصري
جزوات
....
مدرسين
مکان آموزش
مدت آموزش

23. رضايت از خوابگاه دانشجويي
استخوان ماهي
نحوه تغذيه
امکلنات رفاهي
ساکنين
رضايت از خوابگاه دانشجويي
نوع مديريت
مسافت تا
دانشگاه
عوامل جمعيت شناسي

24. شش کلمه استفهام که ؟ who? چگونه؟ How? کي ؟ when? چي؟ what?
کجا ؟ where?
چگونه؟ How?
چي؟ what?
چرا ؟ why?

25. بیان مسأله زمانی کامل است که به سؤالات زیر پاسخ دهد:
1. موضوع چیست و چه چیز باید مطالعه شود؟
( تعریف موضوع، اطلاعات، میزان و شدت مشکل، پیامدهای آن)
2. علت انتخاب موضوع چیست؟ ( اهمیت و ضرورت )
3. نتایج آن چه فایده ای دارد؟ (فواید)
4. چه اطلاعاتی هم اکنون در دسترس است؟ (چه مطالعاتی انجام شده است)
5. در صورتی که مطالعه مشابه ای انجام شده است چرا شما می خواهید تکرار کنید؟
بیان مسأله موجب :
متمرکز نمودن حیطه عمل طرح
پروراندن طرح تحقیقاتی ( اهداف ، فرضیات، روش اجراء و غیره )
آشنایی بیشتر محقق با ابعاد مشکل
اهمیت موضوع تحقیق برای دیگران و فواید نتایج آن مشخص تر شود
در ارائه طرح و نتایج آن به سازمانهای مربوط مفید است.

26. چرایی بررسی متون.... جلوگیری از دوباره کاری
دستیابی به یافته های دیگران
آشنایی با روش کار دیگران
تامین دلائل علمی جهت مطالعه فوق
منابع اطلاعاتی
منابع منتشر شده :
1- منابع غیر مرجع
2- منابع مرجع (در کتابخانه موجودند)
ادواری (بطور دوره ای ماه به ماه .....)
غیر ادواری (یکبار چاپ شده و در چاپ بعدی تجدید نظر می شود)TEXT BOOK
منابع منتشر نشده :
1- نتیجه پایان نامه ها
2- عقاید صاحب نظران

27. منابع مورد استفاده می توانند:
1- کتب موجود در کتابخانه 2- INDEX مربوط به نشریات یا کتابشناسی 3- چکیده ها و خلا صه ها 4- منابع کامپیوتری مانند MEDLINE 5- فهرست منابع انتهای کتب یا مقالات 6- پایان نامه ها و منابع آن 7- روزنامه ها و مجلات غیر علمی منابع مورد استفاده می توانند: 8- گزارشات سازمانها و آمارهای مربوطه 9- آمارهای ملی ،مملکتی ،منطقه ای 10- نظریات متخصصین 11- آژانسهای معتبر WHO-UNICEF

28. سایر روش ها شخص کلیدی و متخصص لیست سخنرانان کنفرانس و سمینار
افراد صاحب منصب در مشاغل بخصوص
بررسی صورت جلسه ها ،گزارش ها و دستور العمل ها
تماس با کتابداران
تماس با آژانسهای اطلاعاتی
فواید بررسی متون
انتخاب عنوان مناسب
بیان مسئله و تأمین دلائل آن
آمار و ارقام پشتیبانی از ضرورت تحقیق
بیان پیشینه قبلی مطالعه و خلاء موجود
شناسایی روش و طرح مناسب برای تحقیق
انتخاب روش و ابزار گرد آوری اطلاعات

29. فواید بررسی متون
شناخت متغیرهای موثر در مطالعه و نقش آنها و نحوه کنترل تعاریف نظری و عملی برای واژه ها حجم نمونه روشهای آماری مناسب روشهای اجرایی گزارش نویسی انواع مطالعات: یک تحقیق از زوایای مختلف قابل تقسیم بندی است و برای پاسخ به سوال پژوهش و همچنین با در نظر گرفتن محدودیتهای اجرایی، بار مالی و مباحث اخلاقی باید بهترین شیوه مطالعه انتخاب شود.

30. توصیفی: Descriptive تحلیلی: Analytic روایتی: Narrative
مطالعات اولیه:
توصیفی: Descriptive
تحلیلی: Analytic
مطالعات ثانویه:
روایتی: Narrative
نظام مند: systematic

31. انواع مطالعات (اولیه) گزارش موردي بيمار (Case Report)
سری‌هاي بيماران (Case Series)
مطالعه‌هاي مقطعي (Cross Sectional Studies)
مطالعه‌هاي اكولوژيك (Ecologic Studies)
مطالعه‌هاي مورد شاهدي (Case Control Studies)
مطالعه‌هاي هم‌گروهي (Cohort Studies)
مطالعه‌هاي تجربي (Experimental Studies)
مطالعه‌هاي شبه‌تجربي (Quasi-Experimental Studies)
كارآزمايي‌هاي باليني (Clinical Trials)
كارآزمايي‌هاي جامعه‌اي (Community Trials)

32. انواع مطالعات توصيفي تحليلي مشاهده اي مداخله اي گزارش مورد گزارش موارد
كوهورت
كارآزمايي باليني
اكولوژيك
مورد شاهدي
كارآزمايي ميداني
مقطعي
كارآزمايي اجتماعي

33. انواع مطالعات توصیفی انواع مطالعات گزارش مورد (بیمار) Case Report
مطالعه‌هاي توصيفي
مطالعه‌هايي هستند كه پژوهشگر تنها وضعيت يك متغير را بررسي كرده يا وضعيت چند متغير را بدون در نظر گرفتن ارتباط آنها با يكديگر بررسي مي‌كند.
مطالعه‌هاي تحليلي
مطالعه‌هايي هستند كه پژوهشگر به ارتباط بين دو يا چند متغير پرداخته و هدف تعيين اين ارتباط است.
انواع مطالعات توصیفی
گزارش مورد (بیمار) Case Report
مجموعه مورد Case Series
مقطعي Cross-sectional
اكولوژيك Ecological

34. اهميت مطالعات توصيفي در چيست؟
اين مطالعات در شروع كشف يك پديده‌ي سلامتي در هر منطقه يا هر گروه اهميت زيادي دارند.
هر مطالعه‌ي تحليلي داراي بخش‌، ‌يا بخش‌هاي توصيفي است كه بدون انجام آن بخش‌ها رسيدن به نتيجه‌گيري صحيح ممكن نمي‌باشد. هرچند ممكن است بخش‌هاي توصيفي اين مطالعه تنها در حد خود آن مطالعه ارزش داشته باشد.
هدف معمولاً توصيف الگوها و روندها است.
به فرضيه‌سازي (Hypothesis Generation) كمك مي‌كنند.
به برنامه ريزي كمك مي‌كنند.
به اندازه گیری فراوانی وقوع بیماری و پیامدهای دیگر سلامتی می‌پردازند.
مزایای مطالعات Case Report و Case Series
به محقق اجازه می دهد که بیماریهای جدید را توصیف کند.
امکان توصیف پیامدهای همراه با بیماریهای نادر را فراهم می کند.
چون شرح جزء به جزء می دهند به روشن ساختن مکانیزمهای بیماری و درمان کمک می کند.

35. معایب و محدودیتهای مطالعات Case Report و Case Series
تعیین فراوانی وقوع بیماری، ممکن نیست.
نباید مبنای تغییر در روش طبابت قرار گیرند. چون حتی وقایع نادر نیز به حکم شانس ممکن است باهم روی دهند.
نمی تواند رابطه علیتی بین مواجهه (ریسک فاکتور) و پیامد (یا بیماری) را بررسی کند. به عبارت دیگر امکان آزمون فرضیه وجود ندارد

36. مطالعات مقطعي (Cross-sectional studies)
اين مطالعات معمولا بر روي نمونه‌اي تصادفي از گروه تعريف‌ شده‌ي اصلي انجام مي‌گيرد.
اين مطالعات توانايي تعيين شيوع نقطه‌اي يك پديده را در جامعه دارند.
بررسی افراد یک جمعیت ( هر فرد فقط یک بار بررسی می شود)
متداولتر از سایر مطالعات است
مطالعه مقطعی که به عنوان مطالعه «شیوع» نیز خوانده می شود، معمولاً شامل یک نمونه گیری تصادفی از جمعیت هدف است.
در مرحله بعد فراوانی بیماری و وضعیت مواجهه های فعلی یا قبلی افراد و سایر متغیرهای مورد علاقه محقق در این نمونه بررسی می شود.

37. مطالعه اکولوژیک یا همبستگی (Correlation study)
واحد مطالعه در این حالت «جامعه» است، نه «فرد».
ارتباط بین سطح مواجهه و فراوانی بیماری را در بین تعدادی از جوامع بررسی و مقایسه می کند.
نقطه قوت آن در تعیین ارتباط بیماری با متغیرهایی است که در سطح جامعه بیشتر معنی پیدا می کنند.

38. معایب مطالعه اکولوژیک
ecological fallacy (مغالطه اکولوژیک): ممکن است ارتباطی که در سطح جامعه بین مواجهه و پیامد دیده می شود، در سطح فرد وجود نداشته باشد.
میانگین مربوط به جامعه است (در مورد فرد نمی توانیم قضاوت کنیم) و فقط دیدی کلی در مورد جامعه می دهد.

39. تقسيم‌بندي مطالعه‌های تحلیلی
مطالعه‌هاي مشاهده‌اي
مطالعه‌هايي هستند كه در آن پژوهش‌گر هيچ نقشي در وجود و مقدار متغيرهاي مستقل و مخدوش‌كننده در بين واحدهاي پژوهش ندارد.
مطالعه‌هاي مداخله‌اي
مطالعه‌هاي هستند كه پژوهش‌گر حداقل يك متغير مستقل (مواجهه) را خود تعيين مي‌كند.

40. مطالعات تحليلي به دو سؤال زیر پاسخ می دهند:
الف) آيا ارتباط آماري بين علت و معلول وجود دارد؟
ب) اگر ارتباطي وجود دارد قدرت اين ارتباط چقدر است؟

41. انواع مطالعات تحلیلی مقطعي Cross-sectional
مطالعه مورد شاهدي Case-control
مطالعه كوهورت Cohort studies
مطالعات تجربي Interventional/Experimental studies

42. مواجهه(exposure) پیامد(outcome) مواجهه(exposure) پیامد(outcome)
مطالعه مورد شاهدي:
مطالعه كوهورت:
مواجهه(exposure)
پیامد(outcome)
مواجهه(exposure)
پیامد(outcome)

43. مشخصات مطالعات مورد شاهدي
الف) مواجهه و بيماري هر دو قبل از شروع مطالعه رخ داده‌اند ب) سمت و جهت مطالعه از بيماری به سوي مواجهه مي‌باشد. ج) از گروه شاهد براي رد يا قبول فرضيه استفاده مي‌شود.

44. مطالعات مورد شاهدي

45. مشخصات مطالعات همگروهی
الف) هم ‌گروهها )مواجهه‌دار و غیر مواجهه‌دار) قبل از ظهور بيماري مشخص مي‌شوند.
ب) سمت و جهت مطالعه از مواجهه به سوي بيماری مي‌باشد.
ج) گروههاي مورد مطالعه را در طي دوره زماني مشخص از نظر ظهور بیماری مورد بررسي و پيگيري (Follow) قرار مي‌دهيم.

46. مطالعات همگروهی

47. مطالعات مداخله‌اي الف) بررسی عوامل علیتی (يا خطر) بيماريها
مطالعه‌هاي هستند كه پژوهش‌گر حداقل يك متغير مستقل (مواجهه) را خود تعيين مي‌كند.
کاربردهای مطالعات تجربي یا مداخله ای:
الف) بررسی عوامل علیتی (يا خطر) بيماريها
ب) بررسی اثربخشي و كارائي خدمات بهداشتي و درماني (دارو ...)

48. طرح کلی کارآزمایی بالینی
Intervention
Outcome No
Study
Group T EC R No
Intervention SP
SP = Study Population
EC = Eligibility Criteria
R = Randomize intervention
T = Elapsed time

49. طبقه بندی انواع کارآزمایی
کارآزمایی بالینی (Randomized Clinical Trials) : برروی بیماران انجام میشود.
کارآزمایی میدانی) (field trial یا کارآزمایی پیشگیری:
به منظور جلوگیری از ایجاد یا گسترش یک بیماری یا پیامد سلامتی انجام میشود.(بر روی افراد سالم انجام می شود)
کارآزمایی جامعه (community trial):
بر روی دو یا چند جامعه انجام می شود و واحد درمانی آن به جای فرد، ”جامعه“ است.

50. انتظارات از فراگیران در پایان این مبحث:
فراگیر قادر باشد انواع مطالعات را تعریف نماید.
فراگیر قادر باشد انواع مطالعات را با ذکر مثال توضیح دهد.
فراگیر قادر باشد نوع مطالعات ارائه شده در تمرین را به درستی تعیین کند.
فراگیر قادر باشد انواع اهداف یک طرح پژوهشی را تعرف کند.
فراگیر قادر باشد برای یک عنوان مشخص، انواع اهداف پژوهشی را بنویسد.
فراگیر قادر باشد برای یک عنوان مشخص فرضیه و سوال مناسب بنویسد.
فراگیر قادر باشد انواع متغیر را نام برده و تعریف نماید.

51. بهترین نوع مطالعه را برای عناوین زیر تعیین نمایید
بهترین نوع مطالعه را برای عناوین زیر تعیین نمایید. برای هر مطالعه ممکن است بیش از یک روش قابل بیان باشد و از ابعاد مختلف یک مطالعه ممکن است مشخصات متعدد داشته باشد مثلاً کاربردی، کمی، تحلیلی و هم گذشته نگر باشد
بررسی عوامل موثر بر میزان فعالیتهای بدنی دانشجویان
بررسی ارتباط بین میزان بروز سرطانهای پوست با میزان شدت مواجه مستقیم با نور خورشید
سنجش شدت فشار روانی وارد بر بازماندگان زلزله بم
مقایسه اثرات دو شیوه مسواک زدن در کاهش پلاکهای دندانی
بررسی نقاط قوت و ضعف آموزش روش تحقیق به شیوه از راه دور
بررسی تاثیر واکسن آنفلوانزا بر پیشگیری از بیماری سل

52. انواع اهداف
هدف کلی نشان می دهد که در انتهای تحقیق به چه نقطه ای خواهیم رسید. برای آنکه غایت و انتهای تحقیق خود را نشان دهیم باید هدف کلی تحقیق خود را به گونه ای بنویسیم که قابل سنجش و ارزیابی باشد.
اهداف جزیی مراحل رسیدن به هدف کلی را نشان می دهد.
هدف کاربردی بر خلاف اهداف قبلی خیلی دقیق و قابل سنجش نیست و سعی می کند جنبه های کاربردی موضوع را نشان دهد
اهداف فرعی سعی می کند نتایج جنبی قابل توجه را نشان دهد و معمولاً نتایج تحقیق در زیر گروهها را تشریح می کند
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

53. هدف کلی
هدف کلی بسیار شبیه به عنوان و گاه دقیقاً تکرار آن می باشد. بیان جزئیات بیشتر در هدف کلی در صورت نیاز توصیه می گردد. بعضی افراد صاحب نظر اصرار دارند که حتماً هدف کلی و اهداف جزیی با کلمات قابل سنجش مانند ”تعیین“ و یا ”مقایسه“ شروع شود. این مورد درباره عنوان تحقیق الزامی نیست. همچنین ضرورت بیان زمان و مکان تحقیق در هدف کلی بیشتر از عنوان است
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

54. مثالی از هدف کلی
بررسی رابطه بین سواد علمی با قدرت بیان مدرسان در دانشگاه علوم پزشکی سبزوار هدف کلی: تعیین رابطه بین سواد علمی با قدرت بیان مدرسان در دانشگاه علوم پزشکی سبزوار از دیدگاه دانشجویان در سال 1391
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

55. اهداف جزیی
مراحل رسیدن به هدف کلی را روشن می کنند. یعنی بیان می کند که چه قدمهایی باید برداشته شود تا به هدف کلی برسیم. هدف کلی: تعیین رابطه بین سواد علمی با قدرت بیان مدرسان در دانشگاه علوم پزشکی سبزوار از دیدگاه دانشجویان در سال 1391 اهداف جزیی تعیین سواد علمی مدرسان از نظر دانشجویان تعیین قدرت بیان مدرسان از دیدگاه دانشجویان تعیین ارتباط بین سواد و قدرت بیان مدرسان از دیدگاه دانشجویان
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

56. اشتباه رایج در نوشتن اهداف جزیی
یک تحقیق ممکن است هدف جزیی نداشته باشد. در اینگونه موارد بیان روش کار به عنوان اهداف جزیی اشکال دارد.
مثال: تعیین میانگین فشارخون مردان شهر سبزوار در سال 1391
این هدف کلی بسیار ساده بوده و برای پاسخ به آن قدمهای خاصی نباید برداشته شود. در اینگونه موارد نوشتن اهداف جزیی توصیه نمی شود. البته ممکن است به اشتباه، روش کار به عنوان اهداف جزیی بیان شود. مثلاً :
انتخاب نمونه، تهیه پرسشنامه، تکمیل پرسشنامه و سنجش فشارخون نمونه ها
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

57. هدف کاربردی
الزامی نیست ولی در صورت ضرورت باید کاربرد نتایج تحقیق در قالب چند جمله نوشته شود. هدف کلی: تعیین رابطه بین سواد علمی با قدرت بیان مدرسان در دانشگاه علوم پزشکی سبزوار از دیدگاه دانشجویان در سال 1391 هدف کاربردی: در صورت یافتن رابطه مثبت بین این دو فاکتور می توان با تلاش در جهت ارتقا دانش تخصصی اساتید، توانمندی ایشان را در انتقال مطالب افزایش داد ولی در صورت عدم وجود ارتباط قوی می بایست برای افزایش قدرت بیان مدرسین از روشهای مجزا و متفاوتی بهره گرفت
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

58. اهداف فرعی
الزامی نیست ولی در صورت نیاز باید به نتایج فرعی که ممکن است در تحقیق یافت شود اشاره نمود. عمدتاً اهداف فرعی به آنالیز بر روی زیر گروهها اشاره دارند.
هدف کلی: تعیین رابطه بین سواد علمی با قدرت بیان مدرسان در دانشگاه علوم پزشکی سبزوار از دیدگاه دانشجویان در سال 1391
اهداف فرعی
1. تعیین ارتباط مذکور از دیدگاه دانشجویان دختر و پسر و همچنین از دیدگاه دانشجویان بر حسب رشته و مقطع تحصیلی
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

59. نکته
نوشتن اهداف فرعی به جای اهداف جزیی ایراد دارد ولی متاسفانه در بسیاری از فرمهای پروپوزال، این دو نوع هدف از یکدیگر مجزا نیستند. بازی با کلمات و یا نوشتن اهداف متعدد و زیاد توصیه نمی شود. به اهداف فرعی مثال قبل توجه فرمایید. تاثیر جنس دانشجو و رشته ایشان در یک هدف آورده شده در حالی که بعضی اعتقاد دارند بهتر است این موارد در اهداف مجزا بیاید. طولانی نمودن لیست اهداف بدون اضافه نمودن هیچ مفهوم جدید چندان مقبول نیست اگر چه جدا کردن آنها نیز خطای جدی محسوب نمی شود.
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

60. لطفاً برای موضوع «بررسی رابطه بین مصرف غذاهای آماده با خطر ابتلا به سکته قلبی در سبزوار؛1391» انواع اهداف بیان شده را بنویسید
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

61. مثال در خصوص اهداف
عنوان: بررسی رابطه بین مصرف غذاهای آماده با خطر ابتلا به سکته قلبی هدف کلی: تعیین رابطه بین مصرف غذاهای آماده با خطر بروز سکته قلبی در شهر سبزوار در سال 1391 اهداف جزیی تعیین میزان مصرف غذاهای آماده در افرادی که سکته قلبی نموده اند تعیین میزان مصرف غذاهای آماده در افرادی که سکته قلبی ننموده اند مقایسه میزان مصرف غذاهای آماده در دو گروه فوق هدف کاربردی: با دانستن میزان ارتباط شاید بتوان توصیه های پیشگیرانه بهتری برای کاهش خطر بروز سکته قلبی ارایه داد اهداف فرعی تعیین میزان ارتباط فوق الذکر بر اساس زیر گروههای مختلف سنی و جنسی تعیین میزان ارتباط فوق الذکر بر حسب میزان و نوع غذاهای آماده مورد مصرف تعیین میزان ارتباط فوق الذکر بر حسب سایر متغیرهای تاثیرگذار مانند میزان فعالیت بدنی و مصرف سیگار
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

62. سوالات و فرضیات پژوهش
سوالات: پرسشهایی هستند که برای رسیدن به اهداف باید پاسخ داده شوند. فرضیات: پیش فرضهایی که می توان برای ارتباط بین متغیرها متصور بود.
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

63. انواع فرضیات
فرضیه صفر یا فرضیه خنثی که هر گونه ارتباط بین متغیرها را رد می کند و با علامت H0 نمایش داده می شود.
رابطه ای بین مصرف غذاهای آماده و خطر ابتلا به سکته قلبی وجود ندارد
فرضیه مقابل که ارتباط بین متغیرها را تایید می کند و با علامت HA نمایش داده می شود. این فرضیه ممکن است دو دامنه باشد و جهت خاصی را دنبال نکند : مصرف غذاهای آماده با خطر ابتلا به سکته قلبی رابطه دارد
یا ممکن است یک دامنه باشد و جهت ارتباط را نیز تعیین کند
مصرف غذاهای آماده خطر ابتلا به سکته قلبی را افزایش می دهد
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

64. شیوه نگارش فرضیات و سوالات
به صورت کلی متن فرضیات و سوالات بسیار شبیه به اهداف جزیی است. تعداد فرضیات و سوالات نیز برابر تعداد اهداف جزیی خواهد بود. به صورت کلی برای اهداف جزیی توصیفی سوال و برای اهداف تحلیلی فرضیه نوشته می شود.. بیان مشخص فرضیه مقابل باعث سوگیری نخواهد شد چرا که عدم بیان آنچه که محقق فکر می کند درست است مانع اعمال نظر وی نخواهد شد. برای کاهش خطر سوگیری باید به متدلوژي تحقیق دقت شود.
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

65. لطفاً برای موضوع «بررسی رابطه بین مصرف غذاهای آماده با خطر ابتلا به سکته قلبی در سبزوار؛1391» فرضیه و سوال بنویسید
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

66. مثال اهداف جزیی فرضیات و سوالات
تعیین میزان مصرف غذاهای آماده در افرادی که سکته قلبی نموده اند
تعیین میزان مصرف غذاهای آماده در افرادی که سکته قلبی ننموده اند
مقایسه میزان مصرف غذاهای آماده در دو گروه فوق
فرضیات و سوالات
میزان مصرف غذاهای آماده در افرادی که سکته قلبی نموده اند چقدر است؟
میزان مصرف غذاهای آماده در افرادی که سکته قلبی ننموده اند چقدر است؟
میزان مصرف غذاهای آماده در دو گروه فوق متفاوت است. (فرضیه مقابل دو دامنه)
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

67. انتظارات از فراگیران در پایان این مبحث:
فراگیر قادر باشد مفهوم پایایی و روایی ابزار پژوهش را با ذکر مثال شرح دهد.
فراگیر قادر باشد انواع اعتبار را توضیح دهد.
فراگیر قادر باشد اصول صحیح استخراج اطلاعات را بیان نماید.
فراگیر قادر باشد انواع هزینه های پژوهش را نام ببرد.
فراگیر قادر باشد جدول گانت پژوهش را رسم کند.
فراگیر قادر باشد اصول اخلاق در پژوهش را شرح دهد.

68. تعیین فعالیتهای مهم تحقیق
اولین قدم در تدوین جدول زمانبندی لیست نمودن فعالیتهای مختلفی است که باید در تحقیق انجام شوند.
در مرحله بعد باید تعیین گردد که هر فعالیت چه میزان زمان خواهد برد و کدام فعالیت می تواند موازی و کدام فعالیت می تواند به صورت سری انجام شود. به عنوان مثال جمع آوری اطلاعات و ورود اطلاعات به رایانه تا حدود زیادی می توانند موازی و همزمان انجام شوند ولی تجزیه و تحلیل اطلاعات یک فعالیت سری است و باید بعد از اتمام دو فعالیت قبلی صورت پذیرد.
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

69. شیوه مرتب نمودن فعالیتها
استفاده از جدول Gantt: برای طرحهای ساده
استفاده از نمودار PERT: برای پروژه های بسیار سنگین و پیچیده که افراد با تخصصهای مختلف باید با هم کار نموده و پروژه را جلو ببرند
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

70. نمونه ای از جدول گانت ماه 5 ماه 4 ماه 3 ماه 2 ماه 1
مدت زمان پیش بینی شده
فعالیت 1
تکمیل نمودن پروپزال
فراهم نمودن مقدمات کار 2
جمع آوری اطلاعات
ورود اطلاعات به رایانه
آنالیز آماری
نوشتن گزارش
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

71. نکات عملی در تبیین زمان بندی پروژه
زمانهای تلف شده بسیار بیشتر از حد انتظار هستند؛ حتماً توجه فرمایید
در تعیین زمان فعالیتهایی که به شما وابسته نیستند محتاط باشید
فعالیتهای ویژه و مهم که می توانند زمانبندی پروژه را به شدت تحت الشعاع قرار دهند شناسایی فرمایید
طولانی نوشتن ولی سریع انجام دادن مشکل آفرین نیست ولی بر عکس آن ممکن است کار شما را زیر سوال ببرد
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

72. دسته بندی هزینه های تحقیق
هزینه های پرسنلی
هزینه های خرید خدمات
هزینه های تجهیزاتی
هزینه های مواد و وسایل مصرفی
هزینه های مسافرتها
هزینه متفرقه
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

73. شیوه نگارش هزینه ها
برای هر دسته از هزینه ها باید جدول جداگانه ای نوشت.
با توجه به قوانین و مقررات موسسه حمایت کننده مالی باید هزینه ها را تدوین نمود.
اگر به هر شکل سعی بر کاهش هزینه های تحقیق است بهتر است ابتدا به صورت واقعی هزینه ها نوشته شود و بعد بیان شود به چه دلیل قسمتی از هزینه ها به روشهای جایگزین پوشش داده خواهد شد.
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

74. هزینه های پرسنلی باید ساعت کاری هر فرد مشخص گردد.
باید حق الزحمه ساعتی هر فرد تبیین گردد
حق الزحمه ساعتی هر فرد معمولاً متناسب با مدرک و نوع کار (تخصصی، نیمه تخصصی و غیر تخصصی) و قوانین و مقررات موسسه حمایت کننده مادی تعیین می شود.
معمولاً حق التحقیق برای اعضای هیئت علمی در دانشگاههای کشور، 1:60 دو بند اول فیش حقوقی در نظر گرفته می شود
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

75. خرید خدمت
در بسیاری از تحقیقات، انجام آزمایشات، کارهای کامپیوتری و حتی آنالیز آماری ممکن است به شکل خرید خدمت صورت گیرد و موسسات و شرکتهایی در قبال دریافت وجه این خدمات را ارایه دهند.
طبیعی است که در صورت خرید خدمت، نباید این موارد در قسمت هزینه های پرسنلی نیز آورده شوند.
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

76. هزینه های تجهیزاتی
برای انجام تحقیق ممکن است نیاز به خرید تجهیزاتی اعم از آزمایشگاهی، کامپیوتری، و پشتیبانی باشد که باید در جدولی مجزا نوشته شوند.
البته در بعضی موارد لازم است مواد مصرفی مانند کیتهای آزمایشگاهی در جدولی جداگانه آورده شود و در بعضی موارد جزیی از جدول تجهیزاتی است.
به صورت یک اصل کلی در صورت خرید دستگاهها و وسایل غیر مصرفی، بعد از اتمام تحقیق مالکیت این وسایل با سازمان حمایت کننده است مگر آنکه در متن قرارداد چیز دیگری نوشته شود.
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

77. مسافرت ها معمولاً مسافرتها به داخل شهری و بین شهری تقسیم می شوند.
البته برای بعضی طرحها در این قسمت ممکن است هزینه یک سفر خارجی برای مثلاً شرکت در کنفرانس بین المللی برای ارایه نتایج نیز آورده شود.
معمولاً تعداد مسافرتها در هزینه متوسط آنها ضرب می شود.
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

78. هزینه های متفرقه
معمولاً هزینه های مربوط و نوشت ابزار، پست، تلفن و چیزهایی از این دست در این قسمت نوشته می شود.
باید در این قسمت مالیات طرح نوشته شده و به کل بودجه طرح اضافه شود
معمولاً متناسب با کل بودجه تحقیق هزینه مختصری نیز تحت عنوان غیر قابل پیش بینی نوشته شود.
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

79. طرح های بین سازمانی
ممکن است بتوان هزینه یک طرح را توسط چند سازمان تامین نمود و یا قسمت مشخصی از بودجه را به روشهای دیگری تامین کرد.
این مشارکتها را معمولاً در انتهای بودجه بندی طرح بیان می کنند.
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

81. چرا اخلاق در پژوهش؟؟؟؟
1. تجربه آزمايش واکسن تيفوس و مرگ چند هزار نفر در اردوگاههای آلمانها در سال های تزريق خون آلوده در مؤسسه روبرت کخ به 40 نفر برای بررسی آن 3. انتقال پشه های انوفل از مردابها به اردوگاهها برای درک نحوه انتقال بيماری مالاريا 4. وارد کردن سنگ و شيشه به زخمها و جراحات ايجاد شده برای بررسی اثر سولفوناميد در رفع عفونت

82. 5. مرگ بسياری از دوقلوها برای بررسی اثرات ژنتيک 6
5. مرگ بسياری از دوقلوها برای بررسی اثرات ژنتيک 6. تلاش آمريکايی ها برای کشف واکسن شيگلا و استفاده از آن در افراد عقب افتاده 7. مرگ 700 ژاپنی برای تلاش ژاپنی ها در مورد شناخت بيماری طاعون 8. بررسی تاسکجی (Tuskegee) بر روی سياهپوستان در مورد سير سيفليس

83. قانون نورنبرگ در سال 1947 در 10 بند
افشای فعاليتهای غيراخلاقی پزشکان نازی در پايان جنگ جهانی دوم منشأ پيدايش قانون نورنبرگ شد و گردهمايی های بعدی زير تصويب سلسله قوانينی را به همراه داشت :
قانون نورنبرگ در سال 1947 در 10 بند
بيانيه هلسينگی در سال 1964 در 32 بند
راهنمای شورای بين المللی سازمانهای علوم پزشکی (cioms) در در 21 راهنمای اصلی
اصلاحيه اونيبورگ در سال 2000
بازنگری ژنو در سال 2002

84. پژوهش همواره با دو هدف انجام می شود :
توسعه دانش بشری
کاربردی کردن آن در راستای عدالت

85. اصول اخلاقی تحقيقات :
احترام به افراد : کسب رضايتنامه آگاهانه و درک مورد از هدف و ماهيت، خطرات، منافع و ديگر راههای درمان
سود بخشی : تعادل بين منافع و مضار احتمالی برای افراد مورد مطالعه
عدالت و انصاف : عدم بهره برداری از افراد محروم و عدم محروميت از سود بردن

86. عمده ترين نکات اخلاقی در يک پژوهش :
انتخاب موضوع تحقيق
بيان مسأله
بازنگری مدارک موجود
ارائه هدفها و فرضيات
تهيه طرح و روش شناسی (متدولوژی) تحقيق
آماده کردن زمينه اجرائی تحقيق
انتخاب نيروی انسانی و نيز مشاوران
مديريت، نظارت و ارزشيابی طرح
جمع آوری و تجزيه و تحليل دستاوردها
استفاده از نتايج و توزيع آنها

87. عناصر اصلی بررسی اخلاقی :
عناصر اصلی بررسی اخلاقی :
مبانی علمی
محقق
شرکت کنندگان

88. بررسی اخلاقی مبانی علمی :
بررسی اخلاقی مبانی علمی :
آيا سوال پژوهش اخلاقی است.
آيا پژوهش دانسته های جديد و مفيدی برای جامعه بدست خواهد داد.
آيا دانش علمی موجود برای پاسخ به سوال مورد نظر کافی نيست.

89. بررسی اخلاقی محقق : آيا پژوهشگر صلاحيت لازم برای انجام پژوهش را دارد.
آيا علائق و خواسته های پژوهشگر با حقوق، سلامت و رفاه سوژه ها تعارضی نمی يابد.
آيا محقق به تمام اطلاعات دسترسی کامل داشته و مجاز به انتشار آنهاست.
وظيفه پژوهشگر در اطلاع رسانی چيست ؟

90. Cover Letter بررسی اخلاقی شرکت کنندگان :
آيا نحوه جمع آوری نمونه ها يا جلب شرکت کنندگان منصفانه بوده است.
آيا حقوق گروههای آسيب پذير مورد توجه ويژه قرار گرفته است.
نسبت فوايد بالقوه پژوهش با خطرات آن معقول بنظر می رسد.
آيا استانداردهای رضايت داوطلبانه و آگاهانه لحاظ شده است.
محافظت لازم در مورد محرمانه ماندن اطلاعات و حفظ رازداری صورت خواهد گرفت.

91. وظايف اصلی کميته های اخلاق :
Protection  محافظت از حقوق، رفاه و سلامت داوطلبان انسانی از هر گونه خطر روحی يا روانی طی مراحل مختلف تحقيق  محافظت از حقوق مشروع محققين در انجام پژوهش  محافظت از اعتبار دانشگاه/بيمارستان محل پژوهش يا حاميان مالی پروژه Advice  ارائه مشاوره و راهنمايی لازم در مواردی که ممکن است پروژه برای شرکت کنندگان يا جامعه وسيعتر با خطرات يا تهاجماتی همراه باشد.

92. وظايف اصلی کميته های اخلاق :
Education
افزايش دانش و آگاهی ها در مورد مسائل اخلاقی و قوانين و راهکارها
Research Quality
 برای اخلاقی بودن يک پژوهش، پروژه بايستی از لحاظ علمی قابل پذيرش باشد.
Conciliation
 رفع اختلافات و ايجاد وفاق مابين محققين و شرکت کنندگان

93. بررسی اخلاقی شرکت کنندگان :
آيا نحوه جمع آوری نمونه ها يا جلب شرکت کنندگان منصفانه بوده است.
آيا حقوق گروههای آسيب پذير مورد توجه ويژه قرار گرفته است.
نسبت فوايد بالقوه پژوهش با خطرات آن معقول بنظر می رسد.
آيا استانداردهای رضايت داوطلبانه و آگاهانه لحاظ شده است.
محافظت لازم در مورد محرمانه ماندن اطلاعات و حفظ رازداری صورت خواهد گرفت.

94. محدوديت هاي تحقيق
محدوديت هاي تحقيق آن دسته از عواملي هستند كه در مسيرجمع آوري اطلاعات و كسب نتايج مطلوب مانع ايجاد مي كند.
محدوديت هاي در اختيار محقق
محدوديت هاي خارج از اختيار تحقيق

95. شيوه هاي نمونه گيري الف - نمونه هاي تصادفي تصادفي ساده تصادفي نظام دار
تصادفي طبقه اي (بر اساس صفات ناهمگون)
تصادفي خوشه اي
ب - نمونه هاي غير تصادفي
سهميه اي (بر اساس تعيين نسبتها و بيشتر در نگرش سنجي ها)
هدفمند (ملاك انتخاب قضاوت پژوهشگر است)
اتفاقي (از نمونه هاي در دسترس انتخاب مي شوند و مثل پزشكان. نتايج آن به آساني قابل دفاع نيست.)

96. انتخاب حجم نمونه (جدول كرجسي و مورگان و جدول فلاويو اودينسكي)
1- بررسي پيشينه تحقيق
2- برآورد واريانس جامعه
3- تعيين واريانس نظري
جامعه
تقسيم دامنه تغير نمرات
بر عدد 6
انتخاب حجم نمونه
1- از طريق محاسبات رياضي و با توجه به
واريانس جامعه روشهاي آگاهي از واريانس جامعه:
2-از طريق مراجعه به جداول تعيين حجم نمونه
(جدول كرجسي و مورگان و جدول فلاويو اودينسكي)

97. جامعه آماري
مجموعه اي از افراد يا واحدها که داراي حداقل يک صفت مشترک باشند
مثال: پژوهشگري که مايل باشد دربارة مشکلات (اجتماعي – اقتصادي) دانشجويان مطالعه کند جامعه آماري مورد بررسي شامل تمام افرادي که در نظام آموزش عالي – آن مکان در يک مقطع زماني مشخص ثبت نام کرده‌اند.

98. جامعه آماري بايد:
مانع باشد
جامع باشد

99. به منظور جمع‌آوري اطلاعات دربارة افراد جامعه مي‌توان يکي
نمونه آماري (نمونه‌گيري)
به منظور جمع‌آوري اطلاعات
دربارة افراد جامعه مي‌توان يکي
از روش‌هاي زير را به کار گرفت.
الف: گردآوري داده ها از طريق شمارش
ب: گردآوري داده ها از طريق نمونه گيري

100. تعريف
نمونه برداري فرايند انتخاب كردن تعداد كافي از ميان اعضاي جامعه آماري است، به طوري كه با مطالعه گروه نمونه و فهميدن خصوصيات يا ويژگيهاي آزمودنيهاي گروه نمونه قادر خواهيم بود اين خصوصيات يا ويژگيها را به اعضاي جامعه آماري تعميم دهيم.

101. دلايل نمونه‌برداري
در بررسي هاي پژوهشي كه شامل چند صد و حتي چند هزار عضو جامعه آماري مي شود عملا غير ممكن است كه اطلاعات را از هر عضو جمع آوري كنيم. حتي اگر امكان پذير هم باشد به لحاظ زمان، هزينه و ساير مسايل منابع انساني مقدور نيست.
علاوه بر اينها مطالعه يك گروه نمونه به جاي كل جامعه آماري گاهي ممكن است منجر به نتايج معتبرتري شود به خاطر اينكه خستگي كمتري وجود خواهد داشت و از اين رو خطاهاي كمتري درجمع آوري اطلاعات پديد مي آورد،مخصوصا موقعي كه اعضاي جامعه آماري بسيار وسيع باشد.

102. معرف بودن گروه نمونه
ما بايد بتوانيم گروه نمونه را به صورتي انتخاب كنيم كه معرف جامعه آماري باشد و ويژگيهاي آن رادر برداشته باشد. به ندرت گروه نمونه جانشين كاملي براي جامعه آماري كه از آن بيرون آمده است خواهد بود؛ ولي اگر گروه نمونه را به طور علمي برگزينيم مي‌توانيم به طور منطقي مطمئن باشيم كه آماره‌هاي گروه نمونه خيلي نزديك به پارامترهاي جامعه آماري خواهد بود.

103. نرمال بودن توزيع گروه نمونه: بسياري از صفت ها يا ويژگيها در جامعه آماري عموما به طور طبيعي توزيع مي شود يعني صفت هايي مانند قد و وزن چنان هستند كه بيشتر مردم اطراف ميانگين قرار دارند. اگر قرار باشد ويژگيهاي جامعه آماري را با دقت معقول از ويژگي هاي موجود در گروه نمونه براورد كنيم گروه نمونه بايد چنان انتخاب شده باشد كه توزيع ويژگيهاي مورد نظر ما در آن همان نوع توزيع نرمال را كه در جامعه وجود دارد دنبال كند. براي رسيدن به اين هدف و داشتن يك گروه نمونه معرف بايد اولا حجم نمونه به حد كافي بزرك بگيريم و ثانيا طرح نمونه برداري مناسبي را انتخاب كنيم.

104. دو نوع اصلي طرح نمونه برداري وجود دارد:
انواع نمونه برداري:
دو نوع اصلي طرح نمونه برداري وجود دارد:
1. نمونه برداري احتمالي
2. نمونه برداري غير احتمالي

105. نمونه برداري احتمالي:
در نمونه برداري احتمالي اعضاي جامعه شانس يا احتمال شناخته شده اي دارند كه به عنوان آزمودني گروه نمونه انتخاب شوند.
طرح هاي نمونه برداري احتمالي موقعي به كار مي رود كه معرف بودن گروه نمونه براي اهداف تعميم پذيري داراي اهميت باشد.

106. نمونه برداري احتمالي شامل دو دسته نا محدود ومحدود مي باشد

107. نمونه برداري احتمالي نا محدود (نمونه برداري تصادفي ساده):
در اين نوع نمونه برداري اعضاي جامعه آماري يك شانس معين وبرابر براي انتخاب شدن به عنوان آزمودني دارند. اين نوع نمونه گيري كمترين سوگيري وبيشترين تعميم پذيري را دارا مي باشد. اما اين روش پر زحمت وپر هزينه است وگاهي نمي توانيم فهرست كاملا جديدي از جامعه آماري بدست آوريم.

108. نمونه‌برداري احتمالي محدود يا پيچيده
مرسوم‌ترين طرحهاي نمونه برداري احتمالي پيچيده كه به عنوان جايگزين‌هايي براي طرح پرزحمت و پر هزينه احتمالي ساده به شمار مي‌روند عبارتند از:
الف) نمونه‌برداري نظام‌دار
ب) نمونه‌برداري تصادفي طبقه‌اي
ج) نمونه‌برداري خوشه‌اي
د) نمونه برداری خوشه ای مرحله ای

109. الف) طرح نمونه برداري نظام دار(سيستماتيك):
طرح نمونه برداري منظم شامل بيرون آوردن هر n امين عضو جامعه آماري است, به گونه‌اي که اين عضو به طور تصادفي بين 1وn انتخاب مي شود. اگر ما گروه نمونه اي از 35 خانوار از كل جامعه آماري شامل 260 خانه در يك محل خاص را بخواهيم, مي‌توانيم با انتخاب شماره تصادفي مثلا 7 هر هفتمين خانه را با شمارش 1تا 7 نمونه برداري كنيم يعني خانه هاي شماره 7و 14و21و28...

110. ب) طرح نمونه برداري تصادفي طبقه اي:
نمونه برداري تصادفي طبقه‌اي مستلزم طبقه‌بندي جامعه آماري و سپس انتخاب تصادفي آزمودني‌ها از هر طبقه است.در نمونه برداري تصادفي طبقه اي جامعه آماري ابتدا به گروههاي ناسازگاري كه در بافت پژوهش مرتبط، متناسب و معنا دار هستند تقسيم مي‌شود. وسپس از هر طبقه نمونه برداري صورت مي‌گيرد. پيدا كردن احتمالات در پارامترهاي گروههاي فرعي در داخل جامعه آماري بدون روش نمونه‌برداري تصادفي طبقه اي امكان پذير نيست. وقتي جامعه آماري با روش معناداري طبقه‌بندي شد, نمونه‌برداري منظم انتخاب شود.

111. پ) نمونه برداري خوشه اي :
اين طرح شامل تقسيم بندي جامعه آماري به خوشه‌هاي مناسب ميشود، در حالی که بطور تصادفي تعداد لازم از خوشه‌ها را به عنوان آزمودني‌هاي گروه نمونه انتخاب كرده و پس از آن هم اعضاي جامعه آماري در هر يك از اين خوشه‌ها مورد مطالعه قرار مي‌گيرند.
گروه‌هايي از اعضاي جامعه آماري به طوري كه عدم تجانس در ميان اعضاي هر گروه وجود داشته باشد براي مطالعه انتخاب ميشوند. نمونه‌برداري خوشه‌اي عدم تجانس بيشتري را در داخل گروه‌ها و تجانس بيشتري را در بين گروه‌ها ارائه مي‌كند كه عكس آن چيزي است كه ما در نمونه‌برداري تصادفي طبقه‌اي مي‌يابيم زيرا در آن تجانس در هر گروه و عدم تجانس در ميان گروه‌ها وجود دارد.

112. جامعه موردنظر را دقيقا تعريف كنيد .
نمونه برداري خوشه‌اي چند مرحله‌ايMultiple cluster sampling
بواسطه گستردگي بيش از حد جامعه محقق ناگزير مي‌گردد نمونه را طي دو يا چند مرحله انتخاب كند .
جامعه موردنظر را دقيقا تعريف كنيد .
واحدها يا خوشه‌هاي نمونه برداري را تعريف كنيد .
تعدادي از خوشه‌ها يا واحدها را به صورت تصادفي انتخاب كنيد .
از ميان خوشه‌هاي انتخاب شده تعداد افراد مورد نظر را به روش تصادفي انتخاب كنيد .

113. جامعه نمونه الف ج ب د خ ت پ ك ق ل رظ ض ث س ص ف م ذ ط ب ج ي ف ص ض م خ س
الف ج ب
د خ ت
پ ك ق ل رظ ض
ث س ص
ف م ذ ط ب ج
ي ف ص ض م خ س ح ش گ
الف هـ ب ج
ي ف ص ض م خ س ح ش گ
الف هـ
الف ب ج ح
25%
خ پ ك م
هـ ش ي ط
50%
ف ق ص گ
س ح
ي ف
م خ
تصادفي طبقه‌اي
نمونه برداري
نمونه برداري
تصادفي ساده
نمونه برداري
تصادفي خوشه‌اي
تصادفي دومرحله‌اي
نمونه برداري ب
25%
خ ش م ي
50% ف ج
گ ذ س
م ع ط خ
م خ
ي ف
س ح
ي م س
نمونه

114. نمونه برداري غير احتمالي
اعضاي جامعه آماري هيچ احتمالي براي انتخاب شدن در گروه نمونه به عنوان آزمودني را ندارند. بدين معني كه يافته هاي مطالعه گروه نمونه را نمي توان به اطمينان به جامعه آماري تعميم داد. و زماني مورد استفاده قرار مي گيرد كه پژوهشگر به روش سريع و ارزان بيشتر علا قه من باشد تا تعميم پذيري يافته ها.

115. نمونه برداري غير احتمالي دو گروه عمده نمونه برداري در دسترس ونمونه برداري هدف دار را شامل مي شود

116. الف) نمونه برداري در دسترس:
در اين طرح, در دسترس ترين اعضا به عنوان آزمودني انتخاب مي‌شوند اين طرح به هيچ وجه قابل تعميم نمي‌باشد و براي پژوهش علمي مناسب نيست و ممكن است در مواقعي براي كسب اطلاعات سريع و استفاده از نتايج آن به كار رود.

117. ب) نمونه برداري هدف دار:
ممكن است گاهي ضروري باشد به جاي كسب اطلاعات از كساني كه در دسترس هستند، اطلاعات را از افراد خاص بدست آوريم يعني افرادي كه قادر خواهند بود اطلاعات مطلوب را ارائه دهند به اين دليل كه آنها تنها كساني هستند كه مي‌توانند اطلاعات لازم را بدهند يا افرادي هستند كه با معيار خاص كه پژوهشگر در نظر دارد وفق دهد. چنين روش نمونه برداري را هدفمند مي‌نامند.

118. نمونه برداري قضاوتي
نمونه برداري سهميه‌اي
انواع
نمونه برداري هدف دار

119. 2)نمونه برداري سهميه‌اي:
1) نمونه برداري قضاوتي:
اين طرح زماني به كار مي رود كه گرد آوري "داده هاي تخصصي و دقيق" در نمونه موضوع پژوهش جنبه حياتي دارد و هيچ يك از طرح‌هاي نمونه برداري احتمالي امكان گرد آوري چنين داده‌هايي را بدست نمي‌دهد. نمونه‌برداري قضاوتي مستلزم انتخاب آزمودني‌هايي است كه بهترين شرايط را براي ارائه اطلاعات مورد نياز دارند.
2)نمونه برداري سهميه‌اي:
نمونه‌برداري سهميه اي شكلي از نمونه‌برداري طبقه‌اي متناسب با حجم است كه در آن از افراد گروه‌هاي مختلف و در دسترس را بر مي‌گزينند. يعني آزمودني‌ها منحصرا از اعضاي مورد نظر و در دسترس بر طبق تعداد يا سهميه‌اي كه پيشتر تعيين شده انتخاب مي‌شوند.