1. Markmið Að kanna mataræði og næringarástand IBD sjúklinga á Íslandi
Að kanna hvaða fæðutegundir eru tengdar sjúkdómseinkennum
Að kanna hvort neysla/takmörkun á ákveðnum fæðutegundum tengist næringarástandi

2. Aðferðir
Alls tóku 78 sjúklingar (35 kk og 43 kvk) á aldrinum ára þátt
83% sjúklinga í Infliximab (Remicade) lyfjagjöf
Gagnasöfnun: Apríl 2013 til janúar 2014
Spurningalistar
Mælingar á líkamssamsetningu
Matardagbækur
Blóðsýni
Alls tóku 78 sjúklingar (35 karlmenn og 43 konur á aldrinum ára) þátt í rannsókninni og var meirihlutinn (83%) í Infliximab (Remicade) lyfjagjöf. (ónæmisbælandi lyf – fólk þarf að vera orðið frekar slæmt til að fá remicade!)
Gagnasöfnun fór fram frá apríl 2013 til janúar 2014
Þáttakendur svöruðu spurningalistum, líkamssamsetning var mæld og blóðsýni tekin. Fólk fylti svo út þriggja daga matardagbækur heima og könnuð var fylgni milli neyslu, inntöku, næringarástands og sjúkdómseinkenna.

3. Mitt framlag Öflun þáttakenda (LSH, opið hús og email)
Mælingar á líkamssamsetningu
Gagnaúrvinnsla
Tölfræðiúrvinnsla
Skrif á grein og ritgerð
Öflun þáttakenda – að mestu á landspítala þar sem fólk kom í remicade lyfjagjöf og rest sem ekki voru á remicade mætti á opið hús eða svaraði gegnum
Þegar fólk var búið að fylla inn í spurningarlista framkvæmdi ég nokkrar mælingar á líkamssamsetningu
Gögnin voru stimpluð inn jafnóðum og þegar öll gögn komin var hægt að sameina allt í spss og tölfræðiúrvinnsla gat hafist
Að lokum skrif á grein og ritgerð
Gekk mjög vel að fá fólk til að svara sem var á lsh í lyfjagjöf og langflestir mjög áhugasamir og ánægðir með væri verið að gera rannsókn
Gekk frekar illa að fá þáttakendur sem ekki voru á remicade, komu mjög fáir eða um 10 manns á opna húsið þó að um 300 félagar í CCU samtökunum hafi fengið um þetta. Nokkrir í viðbót svöruðu svo gegnum .
Eins var erfitt að fá matardagbækurnar til baka en við fengum bara 31 tilbaka þrátt fyrir að biðja fólk ýtrekað um þær.. Og Erla hafi ýtt á fólk í hvert skipti sem það kom í lyfjagjöf

4. Grein
“Dietary intake and nutritional status of inflammatory bowel disease patients “
Jona B. Vidarsdottir BSc, Sigridur E. Johannsdottir BSc, Inga Thorsdottir PhD, Einar Bjornsson MD, Alfons Ramel PhD
Niðurstöðurnar sem ég ætla að kynna ykkur eru aðalniðurstöðurnar sem koma fram í greininni sem var skrifuð út frá þessu meistaraverkefni. Greinin er í lokavinnslu og verður send í alþjóðlegt vísindatímarit innan skamms. Clinical nutrition jafnvel

5. Þátttakendur kvk Average 25–31%18–24% Waist
Sýnum niðurst fyrir alla saman (þáttakendur) ekki munur á milli crohn´s og colitis.. Reikn mun á fullt af hlutum.
Mikið Ungt fólk- meðalaldur 40 ára
Of lágt BMI ekki vandamál í þessum sjúklingahóp, frekar í góðum holdum en meðalgildi eru í ofþyngdarflokki eða yfir 25. Helmingur þáttakenda var yfir 25 í BMI eða í ofþyngd og 20% þáttakenda í offitu flokki eða yfir 30. Aðeins 2 voru undir 18,5 eða undir kjörþyngd. – góð meðferð- flestir þáttakendur á remicade sem gefur mörgum nýtt líf..
(Mittisummál og fitu% í hærra fallinu hjá konum.. ?) tala um þetta?!
Svipaður fjöldi m crohn og colitis og 41% fann fyrir einkennum þegar svöruðu könnun.
Marktækt hærra en hjá kk- hátt miðað v miðviðunartölur en
Fitu% kk
Aldur Lágt Eðlilegt Of hátt
>
>
>
kvk
>
>
>
Average 25–31%18–24%
Obese32%+25%+
Waist
Men: >102 cm
Women: >88 cm

6. Þátttakendur Aðeins meiri detail
Meirihluti segir að stress og svefnleysi auki sjúkdómseinkenni
Og aðeins 41% hefur hitt næringarráðgjafa síðan þeir greindust.

7. Hafa greinst með næringarskort
Um helmingur þáttakenda hefur greinst með einhvern næringarskort síðan þeir greindust
Járnskortur algengastur eða 39% þáttakenda sem einhverntíma hafa greinst m járnskort
Svo kemur B12 og mjög fáir með D-vítamín skort og fólinsýruskort

8. Breytingar á mataræði eftir greiningu
Nánast allir þáttakendur eða 87% segja að mataræði hafi áhrif á sjúkdómseinkenni og 72% hafa breytt mataræði sínu eftir að þeir greindust.
Meirihlutinn eða 60% sögðust borða minna eða engar mjólkurvörur og svo er helst að nefna unnar kjötvörur, gosdrykkir, alkóhól, skyndibiti og sterkur matur.
Það helsta sem fólk borðar meira af er fiskur en svipaður fjöldi hefur minnkað grænmeti og þeir sem borða meira af því.

9. Matur áhrif á sjúkdómseinkenni
Hér er svo smá yfirlit yfir þær fæðutegundir sem fólk nefndi að hefði helst áhrif á sjúkdómseinkenni
Sítrusávextir, hvítkál og unnin matur
Athyglisvert að 60% takmarka mjólkurvöru en einungis 12% nefndu að mjólkurvörur hefðu neikvæð áhrif á sjúkdómseinkenni. Ef til vill ekki þeirra reynsla heldur annara að mjólk sé slæm f þau?? Kom í ljós í einni rannsókn að fólk fór ekki endilega eftir sinni reynslu heldur eftir utanaðkomandi ráðum..

10. Neysla fæðubótarefna
Hér sést svo neysla fæðubótarefna með þáttakenda en lýsi var langmest tekið (þess má geta að aðeins 43% landsmanna taka lýsi skv síðustu landskönnun- dugleg við lýsið- mælt með því við sjúklinga)
því næst D vítamín
Og einungis 15% taka inn kalk – sem er mjög lítið miðað við hvað margir takmarka mjólkurvörur

11. Neysla orkuefna
Bara 31!
Orkuinntaka reiknuð úr matardagbókunum var nokkuð í takt við ráðleggingar og landskönnun nema kolvetna inntaka sem er aðeins lægri en ráðleggingarnar

12. Neysla næringarefna
Hér sést að inntaka á mjólkurvörum er mun lægri en í landskönnun, meðal kalkinntaka er undir ráðleggingum og um 65% þáttakenda nær ekki ráðlögðum dagskammti af kalki
D-vítamín neyslu er líka ábótavant (og sérstaklega hjá konum) en meðal inntaka er langt undir ráðlögðum dagskammti og 65% þáttakenda nær ekki ráðlögðum dagskammti af D-vítamíni og 29% var undir 2,5 µg sem eru neðri mörk d-vítamín inntöku.
Járninntaka hjá konum er ekki nægjanleg en 77% kvenna nær ekki ráðlögðum dagskammti af járni!
B12 inntaka frekar há
Með fæðubótaefnum

13. Blóðgildi Að lokum sjást svo hér blóðgildin
Konur voru lægri í járngildum, en 22% kvenna á móti aðeins 3% karla var undir viðmiðunargildum í járni og 18,5% kvenna á móti 0% karla í ferritíni.
Þeir sem minnka kjötneyslu með marktækt lægri blóðgildi af ferritíni..
D-vítamín gildin voru frekar lág
Eins og áður sagði hafa einungis 4% þáttakenda greinst með d-vítamín skort en 60% þáttakenda nær ekki viðmiðunargildum eða 50 nmól/L. Þeir sem taka d vítamín fæðubótarefni voru með marktækt hærri blóðgildi en þeir sem ekki taka eða um 70 á móti 40

14. Samantekt
Járn: 39% verið greindir með járnskort. Einungis 15% taka járntöflur. Konur þurfa að huga að járnstatus.
B-12: Inntaka og blóðgildi vel yfir viðmiðum. Þeir sem takmarka mjólkurvörur ↓ inntaka á B12
Járnskortur hefur verið greindur í 39% þáttakenda en einungis 15% taka inn járn. Konur þurfa sérstaklega að huga að járnstatus (22% voru undir viðmiðunargildum) til að koma í veg fyrir blóðleysi, sérstaklega konur á barneignaraldri v blæðinga en jafnframt vegna þess að oft eru IBD sjúklingar með verri upptöku á járni.
Járninntaka var ekki mismunandi eftir því hvort fólk takmarkaði kjötvörur en aftur á móti var ferritín í blóði marktægt lægra hjá þeim sem takmarka kjötvörur.
Bæði inntaka og blóðgildi á B12 var vel yfir viðmiðum en þeir sem takmarka mjólkurvörur voru með lægri inntöku á B12 heldur en þeir sem ekki takmarka en þó yfir ráðlögðum dagskammti.
Kalk inntöku er mjög ábótavant og enn meira hjá þeim sem segjast takmarka mjólkurvörur þar sem 72% nær ekki RDS og einungis 15% þeirra tekur inn kalktöflur.
Sömu sögu er að segja með D-vitamínið þar sem 65% ná ekki RDS og 60% eru undir viðmiðunargildum í blóði. Þeir sem taka inn D-vítamín eru með martækt hærri blóðgildi. Þeir sem taka inn lýsi voru aftur á móti ekki með marktækt hærri D-vít blóðgildi- ekki nægjanlegt magn eða nógu oft? Léleg upptaka? Ekki nóg D-vít í lýsinu
Mjög fáir verið greindir m skort en margir með mjög lág gildi!
Kalk: 65% ná ekki RDS. Þeir sem takmarka mjólkurvörur ná 72% ekki RDS og einungis 15% taka in kalk.
D-vítamín: 65% ná ekki RDS. 60% undir viðmiðunargildum í blóði. Þeir sem taka inn D-vít með marktækt hærri gildi.

15. Samantekt
Margir breyta mataræði sínu (72%) til að hafa áhrif á einkenni → mismunandi afleiðingar
Mikilvægt að fólk fái ráðleggingar hjá fagfólki til að koma í veg fyrir næringarskort
Sjúklingar, læknar og starfsfólk ætti að vera vakandi fyrir skorti á járni, D-vítamíni og kalki
D-vítamín og kalk mikilvægt til að minnka líkur á beinþynningu
Ljóst að erfiður sjúkdómur sem erfitt er að hafa áhrif á með mataræði en Meirihlutinn hefur breytt mataræði sínu- sumt til góðs eins og unnin matvara og skyndibiti- annað slæm áhrif - eins og td mjólkurvörur og taka ekki inn kalk
Mikilvægt að fólk fái ráðleggingar hjá fagfólki til að koma í veg fyrir næringarskort- koma inn í klinískar leiðbeiningar að nýgreindir fái ráðgjöf. Einungis 41% höfðu hitt ráðgjafa og margir vissu ekki af möguleikanum að hægt væri að fá ókeypis tíma hjá næringarráðgjafa á lsh.
Mikilvægt að sjúklingar, læknar og annað starfsfólk sé vakandi fyrir næringarástandi og hættu á skorti sérstaklega á járn, Dvítamíni og kalki og ráðleggi þá þeim sem eru í skorti að taka bætiefni.
D-vítamínið og kalkið er jú mikilvægt til að koma í veg fyrir beinþynningu - þar sem þessir sjúklingar eru í aukinni hættu á að fá beinþynningu og miðað við þessa útkomu - Gæti verið ástæða til að gera rannsókn og mæla beinþéttni hjá íslenskum IBD sjúklingum.
Fólk í skorti og hafði ekki hugmynd um það!!!!!

16. Þakkir Alfons Ramel Sigríður Erla Jóhannsdóttir Inga Þórsdóttir
Einar Björnsson
Bryndís Eva Birgisdóttir
Þáttakendur