1. پیش به سوی
ایران
1404

2. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
دفتر آموزش و پژوهش استانداری قزوین
تابستان1392

3. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
سرفصل مطالب دوره:
چرا بهره وری؟
تعاریف و کلیات
الزامات و تکالیف قانونی
چرخه بهره وری
اندازه گیری بهره وری
بهبود بهره وری
استمرار بهره وری

4. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
استانداردهای یادگیری دوره:
چرخه بهره وری
عوامل بهره وری
موانع بهره وری
شاخصهای بهره وری
بهبود بهره وری

5. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
چرا بهره وری؟
برتری سازمانی
کاهش فقر
بهبود استخدام
مشارکت و سه جانبه گرایی(دولت، کارفرمایان، کارگران)
کیفیت زندگی کاری
توسعه منابع انسانی
توسعه پایدار

6. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
تعاریف
کارایی
اثربخشی
بهره وری
دیدگاه سیستمی
دیدگاه ژاپنی
دیدگاه اقتصادی
کیفیت
برتری سازمانی و سیستمهای ارزیابی و جایزه دهی

7. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
سطوح بهره وری
بهره وری فردی
بهره وری در خانه
بهره وری در سازمان
بهره وری در سطح ملی

8. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
الزامات و تکالیف قانونی
اسناد بالادستی و سیاستهای کلی نظام
قوانین پنجساله
قوانین عادی
اول خرداد روز بهره وری و بهینه سازی مصرف

9. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
عوامل بهره وری
1-عوامل بیرونی:
1-1-چرخه های کسب و کار و تغییرات ساختاری:
تغییرات اقتصادی
تغییرات جمعیتی و اجتماعی
1-2-منابع:
نیروی انسانی
زمین
مواد اولیه و انرژی
1-3-دولت، سیاستها و زیرساختها:
تغییرات ساختار اقتصاد کلان
چرخه کسب و کار
تغییرات فناوری و سیاست تحقیق و توسعه
زیربناهای عمومی
محیط زیست طبیعی
توسعه نیروی انسانی
1-4-سازمانهای غیردولتی و جنبشهای اجتماعی

10. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
عوامل بهره وری-ادامه
2-عوامل درونی:
2-1-عوامل سخت افزاری:
محصول
کارخانه و تجهیزات
تکنولوژی
مواد و انرژی
2-2-عوامل نرم افزاری:
افراد
سازمان و سیستم
روشهای کار
شیوه مدیریت
2-3-عوامل مغزافزاری
نیروی انسانی
مدیریت

11. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
چرخه بهره وری(سابه)
سنجش و اندازه گیری بهره وری
ارزیابی بهره وری
تهیه برنامه عملیاتی برای بهبود بهره وری فراگیر
بهبود بهره وری

12. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
مدل مفهومی چشم انداز چرخه بهره وری
سنجش و اندازه گیری
براساس محصول
براساس مشتری
بر اساس دپارتمان
براساس واحدهای تولید
براساس سازمان
بهبود
تکنولوژی
مواد
کارکنان
فرایند
محصول
بهره وری فراگیر
محصول قابل لمس
نهاده قابل لمس
ارزیابی
در یک دوره زمانی
بین دو دوره
برنامه ریزی
بلند مدت
کوتاه مدت

13. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
ابهام زدایی
افزایش تولید ضرورتا به معنای بهبود بهره وری نیست.
بهبود کارایی ارتقا بهره وری را تضمین نمی کند.
افزایش در درآمد حاصل از فروش الزاما بهبود بهره وری را تضمین نمی کند.
بهره وری فقط مختص بخش صنعت نیست.
افزایش بهره وری نباید به بهای تنزل کیفیت انجام شود.

14. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
اندازه گیری بهره وری
بهره وری مواد اولیه-سرمایه-زمین-انرژی
بهره وری کل عوامل Total Factors Productivity: TFP
بهره وری چند عامل Multifactor Productivity: MFP
بهره وری کل Total Productivity: TP
بهره وری جامع کل Comprehensive Total Productivity: CTP

15. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
نکاتی پیرامون شاخصهای اندازه گیری بهره وری
واحد مشترک(ریال)
تغییر در کیفیت محصول در گذر زمان
بهره وری نیروی کار برای تولید چند محصول
برتری بهره وری کل بر جزء
توجه به تغییرات همزمان صورت و مخرج کسر
سوء استفاده های آماری

16. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
مزایا و محدودیتهای انواع شاخصهای بهره وری

17. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
مزایای شاخصهای بهره وری جزئی
فهم درک آسان
سهولت دسترسی به اطلاعات
محاسبه ساده
اقناع مدیریت(به دلایل بالا)
ابزارهای خوبی برای تشخیص نقاط ضعف در حوزه مورد نظر هستند اگر به همراه شاخص بهره وری کل مورد استفاده قرار گیرند.

18. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
محدودیتهای شاخصهای بهره وری جزئی
اگر به تنهایی استفاده شوند می توانند بسیار گمراه کننده باشند.
قادر نیستند افزایش هزینه ها را در کل توضیح دهند.
ممکن است مدیریت را برای بهبود به اشتباه بیندازند.
کنترل سود از این طریق روشی ضربه زننده و گمراه کننده است.

19. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
مزایای شاخص بهره وری کل عوامل تولید
دسترسی به اطلاعات مربوط به محاسبه این قبیل شاخصها در سازمانها نسبتا ساده است.
معمولا به سازمان از دیدگاه اقتصاددانان نگاه می کند.

20. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
محدودیتهای شاخص بهره وری کل عوامل تولید
مستقیما نمی تواند تاثیر مواد اولیه و نهاده انرژی را اندازه گیری کند.
روش ارزش افزوده از جایگه یک شرکت زیاد مناسب نیست.
وقتی هزینه مواد قسمت اعظمی از هزینه های کل تولید را تشکیل می دهد این شاخصها مناسب نیستند.
فقط نهاده های سرمایه و نیروی کار را در محاسبه شاخصها در نظر می گیرد.
بدست آوردن داده های لازم برای هدفهای مقایسه ای نسبتا دشوار است.

21. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
مزایای شاخص بهره وری کلی
همه محصولات و نهاده هایی را که قابل کمی شدن می باشند در نظر می گیرد لذا تصویر واقعی تر از اقتصاد شرکت را نشان می دهد.
کنترل و نظارت بر سود از این طریق منفعت قابل توجهی برای مدیریت دارد.
اگر همراه با شاخصهای جزئی استفاده شوند می توانند توجه و نگرش مدیریت را به روش موثری هدایت کنند.
تجزیه و تحلیل حساسیت ساده تر انجام می شود.
به سهولت می توانند به هزینه کل مرتبط شوند.

22. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
محدودیتهای شاخص بهره وری کلی
بدست آوردن داده های لازم برای محاسبه دشوار است مگر اینکه سیستمهای جمع آوری اطلاعات برای این مقصود طراحی شوند.
مانند شاخصهای قبلی عوامل غیر قابل لمس محصول و نهاده ها را بطور مستقیم در نظر نمی گیرد.

23. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
مزایای بهره وری جامع کل
همه عوامل قابل لمس و غیر قابل لمس را در نظر می گیرد.
کلیه عوامل به ویژه آنهایی که غیر قابل لمس هستند را با توجه به قابل استفاده بودن آنها در نظر می گیرد.
این شاخص روش کمی بوجود می آورد تا بتوان همه چیز از کیفیت تولید تا زمانبندی فرایند تا رضایت مشتری و دهها شاخص مهم عملکرد را تا سودآوری سازمان به هم مرتبط سازد.
به مدیریت در هر سطحی کمک می کند تا تاثیرات گوناگون را بر روی کیفیت هزینه زمان و نظایر آن را در نظر بگیرد.
تصمیم گیرندگان به سادگی می توانند تاثیر تکنولوژی را بر بهره وری کل و سودآوری مطالعه کنند.
این شاخص برای نخستین بار امکان ارتباط استراتژی تکنولوژی به استراتژی بنگاه را امکانپذیر می سازد.

24. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
محدودیتهای بهره وری جامع کل
با وجود منافعی که این شاخص نسبت به محدودیتهایش دارد استفاده از آن نیاز به شاخصهای بیشتری برای استفاده در مدل اندازه گیری مربوط به آن دارد.
استفاده از این شاخص نیاز به توافق میان اکثریت سطوح مدیران در محاسبه «وزن» ها و «اولویت» ها در مدل دارد.

25. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
برقراری سیستم اندازه گیری بهره وری با مشخص شدن موارد ذیل:
مسئولیت کل سیستم و سیستمهای فرعی مرتبط با آن
هزینه جمع آوری اطلاعات در برابر جامع بودن آن
زمانبندی جمع آوری اطلاعات

26. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
ارزش افزوده(ستانده خالص) تفاضل هزینه کالاها و خدمات واسطه ای از ارزش کل ستانده ها در یکسال مالی

27. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
بهبود بهره وری
بهبود بهره وری یعنی استفاده موثرتر از منابع اعم از نیروی کار، سرمایه، زمین، مواد، انرژی، ماشین آلات و ابزار، تجهیزات و اطلاعات در فرایند تولید کالاها و خدمات.
«زمان» یکی از شاخصهای مهم در اندازه گیری بهره وری است که خود فاقد جایگزین می باشد.
کار هوشمندانه و آگاهانه نه کار سخت تر و استفاده بیشتر از عوامل تولید.
افزایش مستمر نسبت ستانده به داده همراه با افزایش کیفیت.

28. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
برخی عوامل موثر بر بهره وری:
عوامل موثر بر بهره وری نیروی کار
شیوه انتخاب مدیران
ثبات مدیریتی
پیشرفت تکنولوژی و تحقیق و توسعه

29. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
الف) برخی عوامل موثر بر بهره وری نیروی کار:
نامتوازن بودن درآمد و هزینه
تبعیض بین کارکنان
نا امنی شغلی
موفق نبودن و بی میلی در برنامه ریزیهای کوتاه و بلند
بی ثباتی در برنامه های کنترلی
ناهماهنگی رشته تحصیلی و شغلی
استفاده نکردن از تخصص در مشاغل مربوطه
بی برنامگی مدیریت
فقدان کارآموزی
ناهماهنگی استعدادهای فردی و شغلی
بی کفایتی مدیر
بی علاقگی به کار فعلی و انتقال پی در پی نیروی انسانی
تورم نیروی انسانی

30. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
کیفیت زندگی کاری Quality of Work Life: QWL احترام قایل شدن برای مردم در محیطهای کاریشان
پرداخت مناسب و عادلانه برای انجام کار خوب
وضعیت کاری سالم و ایمن
امکان یادگیری و استفاده از مهارتهای جدید
ایجاد انسجام اجتماعی در سازمان
حفظ حقوق فردی
تعادل در تقسیم زمان کار و بیکاری مجاز
ایجاد غرور سازمانی
شرایط مناسب فیزیکی محیط کار

31. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
استراتژی های بهبود بهره وری: P=O/I
خروجی/ ورودی
O I ؟

32. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
پیچیدگی روشهای انجام کار
موانع سر راه ارتقای بهره وری در خدمات دولتی
نبودن تکنولوژی مناسب و مکانیزه نبودن کارها
موانع سیاسی
عدم توجه به مدیریت مشارکتی
موانع ساختاری و تشکیلاتی
عدم تمرکز و بومی نشدن خدمات دولتی
فرایند بودجه ریزی
نظام پرداختهای نامناسب و نبودن انگیزه فعالیت در کارکنان
ضعف برنامه ریزی و سیاستگذاری
نبودن اختیارات به حد کافی
نداشتن برنامه ای روشن برای آموزشهای حین خدمت
تمرکز و نبودن استقلال اداری
نداشتن نظام منسجم شایسته سالاری و ارتقا و ترفیع و نظام مناسبی برای ارزیابی عملکرد
نبودن فضای مناسب برای ابراز عقاید نوین، ابتکارات و خلاقیتها
ضعف ارتباطات سازمانی
شکل گیری فرهنگ کم کاری، افسردگی و دلسردی در کار
فقدان نظارت کافی
قوانین و مقررات دست و پاگیر

33. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
ب) شیوه انتخاب مدیران
براساس مصالح ملی و اجتماعی، تخصص و تعهد افراد و کارنامه افراد
داشتن دید کافی برای شناخت فرصتها، بازار و شرایط محیطی
ریسک پذیری معتدل
پر انرژی
مسئولیت پذیری فردی
مهارت سازماندهی
پیش بینی امکانات آینده
تخصص کافی
توان برانگیختن اعتماد و مشارکت کارکنان
ایجاد روح همکاری و احساس رضایت خاطر از کار در میان تک تک کارکنان

34. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
ج) ثبات مدیریتی
تغییر در سطوح عالی مدیریت پس از تغییر دولتها
ایجاد بیمناکی نسبت به اهداف آتی و ایجاد بی هویتی در سازمان
عدم جلوگیری از نوآوری و ورود استعدادهای جدید به سازمان
برکناری همراه با پرسش و نقد و نه همراه با انتصاب به پست دیگر
ضوابط معین در عزل و نصب
مدیران باید از میان شایسته ترین، کارآمدترین و مجرب ترین افراد انتخاب شوند
مسئولیت پذیری، آزادی در تصمیم گیری، پر انرژی بودن و برخوردار بودن از مهارت بالا

35. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
د) پیشرفت تکنولوژی و تحقیق و توسعه
بهسازی محصول/ بهسازی فرایندها
تجهیزات و سرمایه یا سخت افزار
نیروی متخصص
مدیریت و سازمان
فضای تحقیقات

36. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
سدها را بشکنید.
چهارده اصل ادوارد دمینگ:
از اهداف پراکنده و بدون برنامه ریزی پرهیز کنید.
بهبود محصولات و خدمات و برنامه ریزی برای آینده.
از حجم کار استانداردی که مقدار آن با اعداد مشخص شده است پرهیز کنید.
قبول یک فلسفه جدید.
از وابستگی به بازرسی انبوه اجتناب کنید.
موانع را برای رسیدن به سربلندی و افتخار از میان بردارید.
کیفیت مواد ورودی را بهتر کنید.
برنامه های پرمحتوا را در موارد آموزش حین خدمت برقرار کنید.
مشکلات را بیابید.
روشهای مدرن آموزشی را برقرار کنید.
ایجاد ساختاری مناسب.
روشهای مدرن سرپرستی را برقرار کنید.
ترس و وحشت را دور کنید.

37. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
استمرار بهره وری
سازماندهی
7C برای توسعه فرهنگ بهره وری:
1-Confidence and trust ایمان و اعتماد
2-Cooperation همکاری
3-Commitment تعهد
4-Communication ارتباطات
5-Coherence بهم پیوستگی
6-Continuity استمرار
7-Creativity خلاقیت
جنبش بهره وری
پشتیبانی از بهره وری

38. دوره آموزشی بهره وری و تکنیکهای اندازه گیری آن
ترس را از خود دور کنید.
چهارده دستورالعمل برای بهبود بهره وری:
بخشهای مختلف خود را تشویق کنید به جای تمرکز بر هدفهای بخش خود با یکدیگر کار کنند.
برای دراز مدت برنامه ریزی کن نه برای ماه یا سال آینده.
غرق در هدفهای کمی مانند «ضایعات صفر» نشوید.
به صرف کیفیت کالا و خدمات خود از خود راضی نباش.
از کارکنان انجام کار با کیفیت عالی را بخواهید نه حاضر شدن به موقع و خروج به موقع از محیط کار.
برای فرایندهای کاری خود یک سیستم کنترل کیفیت آماری ایجاد کن و از تامین کنندگان خود نیز این کار را بخواه حتی اگر هزینه بیشتری را در کوتاه مدت متحمل شوی.
کارکنان خود را برای درک روشهای آماری آموزش دهید.
کارکنان خود را برای فراگیری مهارت جدید مورد نیاز آموزش دهید.
فقط با چند تامین کننده مناسب ارتباط داشته باش.
مدیریت ارشد سازمان را مسئول اجرای این سیزده اصل کنید.
همیشه این سوال را از خود بکن: «آیا مشکلات من در سیستم از یک بخش خاص تولید است یا ناشی از تمام فرایند تولید؟»
کارکنان خود را برای انجام خواسته های خود آموزش دهید.
کیفیت کار سرپرستان تولید(مدیران میانی) را بالا ببرید.