1. Potražnja i ponuda novca
Klasična ekonomska nauka;
Kvantitivna teorija novca (Irwin Fisher):
M x V=P x Q, M=P x Q/V ili P x T/V
M= količina novca u opticaju;
P=srednja nivo robnih cijena;
V=brzina opticaja istovrsnih komada novca;
Q= realni društveni proizvod, tj. količina prodane robe;
PQ = PT = normalni društveni proizvod, tj. Obim poslovnih transakcija.

2. Monetarna ravnoteža
Prezentirana jednadžba jasno ukazuje daje potražnja novca u funkciji obima realnog društvenog proizvoda, odnosno ako se u analizu uključe i cijene obim nominalnog društvenog proizvoda, tj. poslovnih transakcija s jedne strane i brzine opticaja istoimenih komada novca s druge strane;

3. Monetarna ravnoteža
Dohodovna varijanta kvantitativne teorije tražnje daje Cambridgeska škola ekonomske misli (Alfred Marshall):
M = k x YP
K = vrijeme držanja novca;
Y = nominalni neto društveni proizvod (nacionalni dohodak);
YP = realni neto društveni proizvod (realni nacionalni dohodak);

4. Monetarna ravnoteža Friedmanova koncepcija potražnje;
M/P f (y, Eg, Rg, Rm, Rb, Re, i, 1/P);
Eg = realni imetak;
M/P = realna tražnja novca;
Y = realni dohodak;
Rg = očekivani dohoda od realnog imetka;
Rm = očekiani dohodak od novčanog kapitala – kamate;
Rb = očekivani dohodak od obveznica;
Re = očekivani dohodak od dionica;
i = kamatnjak;
P = stopa promjena cijena;

5. Monetarna ravnoteža Neokeynesijanska teorija ravnoteže;
M = L1 + L2 + L3;
Transakcijska potražnja: L1 = f (Y, i );
Potražnja novca zbog neizvjesnosti: L2 = f (Y, i);
Špekulativna potražnja novca: L3 = f (Y, B, E, I, i, i sl.)
Zalihe vrijednosti: Mm = f (UP, A, RO, Š,i);
Mn = potražnja novca preduzeća, UP = ukupni prihod preduzeća, A = akumulacija (štednja), RO = rizik i očekivanja, Š = špekulacija, i = kamata

6. Monetarne i realne ekonomske (ne)ravnoteže
Monetarna ravnoteža označava jednakost ponude i tražnje novca, a monetarna neravnoteža njihova nejednakost,
Simboličko – matematički iskaz monetarne ravnoteže kao (one) monetarnog tržišta proizilazi iz (prethodno navedene) poznate kvanitativne jednačine:

7. Simboličko – matematički iskaz ravnoteže
M x V = P x T, čijim se dijeljem sa V dobije da je:
M = 1/V x PxT,
Lijeva strana date jednačine predstavlja ponudu novca (M), a njena desna strana produktom recipročne monetarne brzine opticaja (1/V), cijena roba usluga (P) i (fizički obim) transakcija (T) tražnju novca.

8. Simboličko – matematički iskaz neravnoteže
Monetarna neravnoteža kao nesklad ponude i tražnje novca izražava se na sljedeći način:
M> ili < od 1/VxPxT,
Realna ekonomska neravnoteža postoji ukoliko su iskazane vrijednosti stopa privrednog rasta, zaposlenost i inflacija nisu normalnog nivoa,

9. Simboličko – matematički iskaz neravnoteže
Neravnoteža se inače može javiti u 3 nepovoljne varijante:
Inflatorna ekspanzija ili inflacija,
Deflatorna recesija ili recesija,
Inflatorna recesija ili stagflacija

10. Pojam inflacije
Inflacija generalno podrazumjeva iznadnormalnost relevantnih stopa: realnog privrednog rasta, zaposlenosti i inflacije,
Prema Perišinu I. “to je proces samopodržavanog, različitim uzrocima izazvanog rasta cijena koji postepeno, prije ili kasnije pošto se stimulativni efekti rasta cijena iskoriste, dovodi do opadanja životnog standarda većine stanovišta, isrpljivanja nacionalnih izvora deviza ... poremećaja na tržištu koji otežava kontinuirano funkcionisanja privrede, izaziva nove poremećaje u raspodjeli i pothranjuje sam sebe”

11. Pojam recesije
Recesija općenito inkorporira ispodnormalnost (vrijednosti) bazičnih makroekonomskih performansi, odnosno stopa: realnog privrednog rasta, zaposlenosti i inflacije, podrazumjevajući da umjesto subnormalne inflacije može egzistirati i deflacija, kao pojava koja je suprotna inflaciji ili smanjivanje nivoa cijena i usluga,

12. Pojam recesije
Recesija se bez apostrofiranja njenih uzroka može odrediti kao znatan i dugotrajan pad privrednih aktivnosti ili uz odgovarajuće implicitne pretpostavke (pad konjukture) samo kao pad privredne aktivnosti,

13. Pojam stagflacije
Stagflacija, najsažetije predstavlja kombinaciju recesije i inflacije,
Ona implicira ispodnormalnost stope zaposlenosti i realnog privrednog rasta, uz iznadnormalnost stpoe inflacije,

14. Koncepcije nonetarne i realne (ne) ravnoteže
Dosavremene koncepcije:
Klasična koncepcija (ne)ravnoteže,
Marxova koncepcija (ne)ravnoteže,

15. Savremene koncepcije (ne) ravnoteže
Kejnzijanska koncepcija (ne)ravnoteže,
Monetaristička koncepcija (ne)ravnoteže,

16. Savremene koncepcije (ne) ravnoteže

17. Tipologija monetarne i realne ekonomske (ne)ravnoteže
Bazično diferenciranje inflacije se temelji na njenim uzrocima, pa se ona specificira kao:
Novčana inflacija,
Inflacija tražnje,
Troškovna inflacija,
Strukturna inflacija,
Uvozna inflacija,
Psihološka inflacija,

18. Tipologija monetarne i realne ekonomske (ne)ravnoteže
Za razliku od inflatorne ekspanzije ili inflacije, kao neravnoteže veoma iznijansirane etilogije i grradacije po nizu drugih kriterija, deflatorna recesija ili recesija je manje brojnosti, ali ne i jednostavnosti (svojih) uzroka i drugih aspekata.

19. Recesija Sa kauzalnog stanovišta raščlanjuje se na:
Recesiju izazvanu novcem,
Recesiju izazvanu tražnjom,
Uvoznu recesiju,
Psihološku recesiju,

20. Stagflacija
Relavantno račlanjivanje stagflatorne ravnoteže je bazirano na njenom uzroku, čime se ona dekomponira na (onu):
Stagflaciju troškova (sa oblicima: nadnica, materijalnih troškova, profitna i poreska), te njene ostale vrste (tražnje, strukturna i uvozna),

21. Međunarodne multirateralne monetarno-finansijske institucije
Međunaroni monetarni fond (MMF) je osnovan 1944.g.
Primarna i do danas nepromjenjena svrhom – obezbjeđenje valutne stabilnosti ( u svijetu), te promicanja rasta međunarodne trgovine, zaposlenosti i dohotka (odnosno proizvodnje);
Ovu svrhu on danas ispunjava obavljanjem tri fundametalne aktivnosti: 1.) nadzor, 2.) finansiranje i 3.) tehnička pomoć;

22. MMF
Broj članica ove institucije je narastao od njenog osnivanja, kada ih je bilo (samo) 29 na recentnih 188;
Savijet guvernera upravlja Savijet guvernera;
Izvršni odbor od 24 člana, od kojih 5 daju članice sa najvećim ulozima (SAD, Japan, Njemačka, Francuska i Velika Britanija), a ostalih 19 druge pojedinačne ili grupacije preostalih članica;
Preostale članice - Kina, Saudijska Arabija i Rusija;

23. Funkcija nadzora
Funkcija nadzora predmetne institucije (“surveillance”) obuhvata analizu ekonomsko – finansijskih kretanja i politika po članicama i grupacijama zemalja i cijelom svijetu, identifikaciju rizika valutne i za
Realizuju se na dva načina:
Bilateralni nadzor;
Multilateralni nadzor;

24. Funkcija finansiranja
Program procijene finansijskog sektora (“Financial Sektor Assessment Program - FSAP”) kao sveobuhvatni i dubinski program analize finansijskog sektora članica;
FSAP sagledava dvije fundamentalne manifestacije finansijskog sektora:
Stabilnost, koju treba da utvrdi MMF,
Razvojni potencijal, i to samo za ZuR/T, u kompentenciji WB,

25. Ključne komponente FSAP-a
Respektovanje međunarodnih standarda i pravila, njih 12 podijeljenih u 3 grupe:
Transarentnost politike (monetarne, uključujući i regulaciju finansijskog sektora, fiskalne, te raspoloživost odgovarajućih podataka;
Regulacija i nadzor finansijskog sektora (bankarskog, osiguranja, vrijednosnih papira),
Institucionalna i tržišna infrastruktura;

26. Tehnička pomoć Tehničku pomoć fond pruža radi jačanja:
Pravno – institucionalnih,
Organizacijskih,
Kadrovskih potencijala,
Formulisanja i provođenja finansijskih stabilizacionih politika,
Promjene (međunarodnih) statističkih standarda od strane članica, prvenstveno Zur/T, naričito onih postkonflitnih,

27. Multilateralni nadzor MMF-a
Usmjeren je ka jednom cilju a to je valutna stabilnost;
Multilateralni nadzor ima reginalni i globalni doseg;
Premda je prevno izdvojen on je operativno povezan sa bilateralnim nadzorom;

28. Regionalni nadzor
Regionalni nadzor je prvenstveno usmjeren na relevantne politike valutnih / monetarnih unija, kao što su: Eurozona, Zapadnoafička monetarna i ekonomska zajednica, Istočnokiparska valutna unija;
Pet ključnih ekonomski regiona: Evropa, Azija i Pacifik, Srednji istok i Centralna Azija, Subsaharska Afrika i Zapadna hemisfera;
Reginalni ekonomski pregled

29. Globalni nadzor Globalni nadzor se efektuira u kretanju:
Globalnog ekonomskog pogleda (“World Economic Outlook” – WOE”) – položaj svijetske privrede po gupacijama zemalja: RZ, ZuR i ZuT);
Izvještaj o globalnoj finansijskoj stabilnosti (“Global Financial Stability Report – GFSR”) za ZuR/T;
Fiskalni monitor (“The Fiscal Monitor”)

30. Ostale monetarno-finansijske institucije
Banka za međunarodne obračune ili poravnanja (“Bank for International Settlements –BIS”);
Arapski monearni fond (“ Arab Monetary Fund – AMF”);
Latinoamerički fond rezervi (“ The Fonnd Latinoamericano de Reserves – FLAR”);

31. Banka za međunarodne obračune ili poravnanja
Osnovana je 1930.godine sa ciljem transfera njemačke ratne odštete zemljama pobijednicama u I svijetskom ratu i unapređenja saradnje centralnih banaka;
Po ispunjenu prvobitne cilja bančini današnji ciljevi su:
jačanje saradnje centralnih banaka,
servisiranje centralnih banaka,

32. Banka za međunarodne obračune ili poravnanja
Odbor za bankarsku superviziju,
Odbor za globalni finansijski sistem,
Odbor za infrastrukture za sisteme plaćanja i finansijska tržišta,
Odbor za tržište (deviza i zlata),

33. Servisiranje centralnih banaka
Banka centralnim bankama pruža usluge:
Primanja depozita i plasmana
Posredovanje kod njihovih deviznih i transakcija sa zlatom,
Odobravanje i angažiranje kredita,
Portfolio upravljanja,

34. Arapski monearni fond
Arapski monearni fond je formiran 1976.godine od strane arapskih zemalja,
Prvobitna funkcija banke je bila pružanje kredita u funkciji platnobilansne podrške,
Poslije se ta funkcija proširila na – stvaranje preduslova za stvaranje jedinstvene arapske valute, plaćanja i tokovi kapitala, savijeti u pogledu ulaganja, razvijanje arapskih finansijskih tržište, liberizaciju međusobne trgoviner, itd.

35. Latinoamerički fond rezervi
Ustanovljen je 1976.godine sa svrhoda se u zemljama ččanicama iz latinoameričkog regiona pruži:
Platnobilansna podrška,
Uspješniji plasmani njihovih deviznih rezervi,
Doprinos harmonizaciji njihovih deviznih, monetarnih i fiskalnih politika,

36. Međunarodne razvojno – finansijske institucije
Svijetska banka (WB) koju sačinavaju pet blisko povezanih institucija:
Međunarodna banka za obnovu i razvoj (IBRD),
Međunarodna finansijska korporacija (ICF);
Međunarodno udruženje za razvoj (IDA);
Međunarodni centar za rješavanje investicionih sporova (ICSID);
Međunarodna agencija za garantovanje investicija (MIGA);

37. Međunarodna banka za obnovu i razvoj (IBRD)
Osnovana je 1945.godine sa temeljnim ciljem poticanja privrednog razvoja i u srednje razvijenim i kreditno sposobnim nerazvijenim zemljama;
Premda je neprofitnog karaktera ipak je ostvarivala je profit počevši od 1948.godine osim 2004., 2006., 2007., 2010., i 2014.godine;
Ima ukupno 188 članica koje su ujedno i članice MMF-a;

38. Pet principa banke Banka se drži pet principa kod odobravanja zajmova:
Korisniku mora biti država ili privatno preduzeće uz državnu ili analognu garanciju;
Investicioni projekti moraju imati tehničko, ekonomsko, finanasijsko, ekološko i društveno opravdanje;
Zemlja korisnik mora imati zadovoljavajuću sposobnost servisiranja duga;
Korisnik ne može steći po osnovu tržišnih uslova,
Korisnik mora osigurati namjensku upotrebu sredstava po pravilima i uz nadzor Banke;

39. Zajmovi banke
Njeni recentni zajmovi su ročnosti do 35 g., s tim da u prosjeku ne smiju prekoračiti 20 g., te sa fleksibilnom kamatnom stopom baziranom na 6- mjesečnom LIBOR ili EURIBOR, uz fiksni ili varijabilni dodak;
Bankom upravlja Savjet guvernera,

40. Međunarodna finansijska korporacija (ICF)
Formirana je 1956.g., sa osnovnim ciljem poticaja razvoja privatnog sektora ekonomije u nerazvijenim zemljama putem zajmova, kupovine dionica i obveznica, garancija, stimulisanja ulaganja drugih kreditora i investitora, te tehničke pomoći,
Korporacija je profitna institucija,

41. Međunarodno udruženje za razvoj (IDA)
Ustanovljeno je 1960.g., s ciljem stimulisanja privrednog razvoja u najsiromašnijim zemljama u svijetu dodijeljivanjem zajmova pod izrazito povoljnim uslovima, kao i grantova (te garancija i tehničke pomoći),
Udruženje trenutno okuplja 173 zemlje članice koje su članice i IBRD-a,

42. Međunarodni centar za rješavanje investicionih sporova (ICSID);
Uspostavljen je 1966.g., s ciljem otvarivanja poticaja međunarodnih investicija temeljem jačanja povjerenja između država – pliva inostranih investicija i eksternih investitora,
Centar obuhvata 159 zemalja – članica sa prethodnim članstvom u IBRD-u,

43. Međunarodna agencija za garantovanje investicija (MIGA)
Etablirana je 1988.g., s ciljem pospiješivanja inostranih direktnih investicija u nerazvijene zemlje – njene članice putem odobravanja garancija i tehničke pomoći,
Objedinjava 180 zemalja – članica i u IBRD-u,
Do danas je izdala garancije u ukupnoj vrijednosti od USD 33 mlrd.

44. Ostale međunarodne razvojno – finansijske institucije
Najznačajnije razvojne banke koje dijeluju u užem teritorijalnom, primarno regionalnom domenu su:
Evropska investiciona banka (EIB);
Evropska banka za obnovu i razvoj (EBRD);
Inter – američka razvojna banka (IADB);
Afrička razvojna banka (AFDB);
Azijska razvojna banka (ADB);
Islamska razvojna banka (ISDB);
Sjevernoamerička razvojna banka (NADB);

45. Evropska investiciona banka (EIB)
Osnovana je 1958.g., s ciljem pružanja doprinosa integraciji, uravnoteženom razvoju, te ekonomskoj i socijalnoj koheziji 28 zemalja – članica EU putem zajmova, plasmana u vrijednosne papire, garancije i tehničke pomoći za odgovarajuće projekte u tim državama,

46. Evropska banka za obnovu i razvoj (EBRD)
Formirana je 1991.g., s ciljem pružanja podrške tranziciji bivših socijalističkih zemalja Evrope ka tržišno orijentisanim ekonomijama, da bi u međuvremeno njen opseg bio proširen i na zemlje Azije i južnog i istočnog Mediterana,

47. Inter – američka razvojna banka (IADB)
Ustanovljena je 1959.g., sa osnovnim, do danas nepromjenjenim ciljem stimulisanja privrednog razvoja i integracija zemalja Latinske amerike i Kariba – članica ove organizacije,
Cilj se postiže kroz zajmove, grantove, plasmane u dionice, garancije, privlačenje ulaganja drugih investitora i tehnička pomoć za odgovarajuće projekte,

48. Afrička razvojna banka (AFDB)
Uspostavljena je 1964.g., a njena fundamentalna svrha je promocija ekonomskog razvoja, odnosno smanjivanje siromašta zemalja Afrike a što ostvaruje putem zajmova, grantova, plasmana u dionice, garancijama, poticajima za ulaganjima drugih aktera i tehničkom pomoći za odgovajuće projekte,

49. Azijska razvojna banka (ADB)
Etablirana je 1966.g, a njena svrha je poticanje privrednog razvoja, odnosno umanjivanje siromaštva nerazvijenih zemalja Azije i Pacifika, što obezbjeđuje putem zajmova, grantova, plasmana u dionice, garancijama, poticajima za ulaganjima drugih aktera i tehničkom pomoći za odgovajuće projekte

50. Islamska razvojna banka (ISDB)
Osnovana je 1973.g., a njen temeljni cilj je unapređenje ekonomskog razvoja uključujući i vanjsku, posebno uzajamnu trgovinu, prvenstveno kapitalom opremom zemalja - članica,
Ciljeve implementira putem lizinga, zajmova, plasmana dionica, privlačenjem drugih investitora, tehničkom pomoći,

51. Sjevernoamerička razvojna banka (NADB)
Formirana je 1993.g., od strane dvije zemlje – SAD i Meksika,
Njen osnovni cilj je pružanje podrške projektima izgradnje ekološki čiste komunalne infrastrukture u pograničnom području oko američko – meksičke granice, što se realizira kroz zajmova, grantova, plasmana u dionice, garancijama, poticajima za ulaganjima drugih aktera i tehničkom pomoći za odgovajuće projekte

52. MEĐUNARODNE POSLOVNE FINANSIJE

53. Valute i devize
Termin valuta potiče od latinske riječi “valuta” i ima više značenja: označava valutu jedne zemlje, valutni sistem jedne zemlje, rok dospijeća plaćanja, itd..;
U međunarodnoj ekonomiji, valuta označava inokosni gotov novac koji služi kao zakonsko sredstvo plaćanja u toj zemlji;

54. Podjela valuta Konvertibilne valute; Nekonvertibilne valute;
Transferabilne valute;
Klirinške valute;
Crnoburzijanske valute;

55. Pojam i vrste deviza
Devize se najčešće definišu kao potraživanja u inostranoj valuti;
Slično valutama i devize dijelimo na konvertibilne (čvrste, slobodne, zdrave) i nekonvertibilne (vezane, meke, slabe ili klirinške);
Nekonvertibilne su posljedica pozitivnog klirinškog salda jedne zemlje u odnosu na drugu;

56. Podjela deviza
Promptne devize – potraživanja u inozemnim valutama koja se može odmah raspolagati;
Terminske devize – potraživanja sa rokom dospijeća;

57. Devizni kurs (tečaj)
Devizni kurs se u ekonomskoj literaturi definira kao cijena domaćeg novca izraženog u stranom novcu (direktno notiranje) ili pak kao cijena inozemnog novca u domaćem novcu (indirektno notiranje);

58. Faktori uticaja na devizni kurs
Razlika između nominalnog i realnog deviznog kursa;
Endogene i egzogene varijable;
Saldo platnog bilansa;
Neto stanje stranih investicija i izvori i struktura produkcije u državi;
Uvozna ograničenja: carinske i necarinske mjere, instrumenti promocije spoljne trgovine i mjere zabrane trgovine (političke);
Inflacija

59. Sistem deviznih kurseva
S obzirom na metode određivanja deviznog kursa postoji:
Fiksni i
Fleksibilni devizni kurs,
Pozitivne i negativne strane fiksnog i fleksibilnog deviznog kursa;

60. Fiksni devizni kurs
Cijena valute utvrđena od strane nacionalnih monetarnih vlasti i ne zavisi od ponude i tražnje,
Primjer za fiksni devizni kurs BiH konevrtibilne marke,
Država mora imati dovoljne rezerve za održavanje kursa i stalno prilagođavati domače cijene inostranim,

61. Pozitivne strane fiksnog deviznog kursa
Pruža pouzdanu osnovu za kalkulacije u uvozno izvoznim poslovima,
Olakšava utvrđivanje rentabilnost investicionih ulaganja,
Pozitivno dijeluje na sklapanje dugoročnih poslovnih aranžmana sa stranim partnerima,
Smanjuje rizik u ekonomskim transakcijama sa inostranstvom,
Štiti nacionalnu privredu od kratkoročnih i stihijskih poremečaja na svjetskom tršištu,
Sužava prostor za špekulativne transakcije

62. Negativne strane fiksnog deviznog kursa
Nacionalnu ekonomsku politiku podređuju potrebi održanja datog deviznog kursa,
Potrebne su mjere za usklađivanje nivoa cijena u zemlji sa nivoom cijena u inostranstvu,
Ne obezbjeđuje uravnoteženje platnog bilansa,
Neophodna spoljnotrgovinska kontrola,
Slabi efekte monetarne politike,
Nameće potrebu držanja većih monetarnih rezervi,
Dovodi, po pravilu, do precijenjenosti nacionalne valute,

63. Fleksibini devizni kurs
Fleksibilni devizni kurs se uglavnom oblikuje pod uticajem ponude i tražnje na deviznom tržištu,
Realnost je ta, da ni jedna država ne dozvoljava potpuno fleksibilan kurs,
Zato su danas najčešće u opticaju klizeći kursevi,
CB posreduje na deviznom tržišti,

64. Pozitivne strane fleksibilnog deviznog kursa
Veća autonomnost u vođenju ekonomske politike,
Olakšava uravnoteženje platnog bilansa,
Smanjuje potrebu držanja velikih monetarnih rezervi,
Nije potrebna stroga spoljnotrgovinska kontrola,
Bolje je dejstvo mjera monetarne politike,
Sprečava, u principu, šprecijenjenost i podcijenjenost nacionalne valute,
Blagovremeno upućuje domaću privredu na potrebna prilagođavanja okruženju,

65. Negativne strane fiksnog deviznog kursa
Nema čvrste osnove za kalkulacije o rentabilnosti izvoznih i uvoznih poslova,
Ne obezbjeđuje postojanje kriterijuma za ocjenu rentabilnosti investicionih ulaganja,
Povečava mogućnost špekulativnih poslova,

66. Paritetni uslovi

67. Devizni kurs u uslovima zlatnog standarda
Devizni tečaj se formirao prema odnosu kovničkih stopa, tj. sadržaju zlata u u novčanim jedinicama:
Paritet valute “A”je bio 1 gram zlata, a valute “B” 0,5 grama zlata, onda je kurs valute “A” izražen u valuti “B” bio dvije novčane jedinice “B” pod pretpostavkom ravnoteže ponude i potražnje valute “A” i “B”.

68. Devizni kurs u uslovima zlatnog standarda
Zlatna tačka odljeva i priliva zlata;
Gornja zlatna tačka;
Donja zlatna tačka;

69. Primjer 1.
1 OS = 0,10 $
Kupac iz Austrije je, recimo dužan prodavcu u SAD u iznosu od $;
Troškovi transporta zlata o,o2 centi po zlatnom šilingu;
Ukoliko bi šiling na tržištu zbog veće ponude pao sa 0,10 $ za 1 OS na recimo 0,097 onda bi se kupcu više isplatilo kupiti zlato, platiti troškove prevoza i osiguranja ;

70. Devizni tečaj u uslovima zlatnog standarda

71. Manipulirani devizni kursevi
Ravnotežni kurs;
Deprecirani kurs;
Apricirani kurs;

72. Formiranje deviznih kurseva u uslovima papirnate valute
Platnobilansna teorija;
Teorija pariteta kupovne snage novca;
Monetaristička teorija;
Portfolijo teorija;

73. Platnobilansna teorija (merkantilisti, Took, Newmarch, itd.)
Pozitivno i negativno stanje platne bilanse;
Pristalice ove teorije su bili najčešće isključivi, što je imalo za posljedicu zanemarivanje ostalih faktora deviznog kursa – pad kupovne moći novca, strukturne promjene u privredi, psihološki faktori, državna intervencija, itd.

74. Teorija pariteta kupovne snage novca
Pristalice teorije su D. Ricardo i H. Thornton;
Povečanje emisije novca ima za posljedicu njegovo obezvređivanje – pad kupovne moći, a sljedom toga i pad deviznog kursa;
Cn = Cox IP1/IP2 = 8,18x108/105=8,41
Cn – novi devizni kurs, Co – devizni kurs prethodne godine, IP1 – indeks cijena malo, IP2 – indeks cijena u zemlji čiji se kurs traži;

75. Monetaristička teorija
Prema monetaristima devizni kursevi, ovise o odnosu monetarne ponude i monetarne tražnje, odnosno od stanja ravnoteže ili neravnoteže na novčanom tržištu;
Dugorčno posmatrano, po monetaristima monetarna potražnja ima stabilan karakter, pa se prema tome, monetarna ponuda javlja kao dominantan faktor u formiranju deviznih kurseva;

76. Računski to izgleda ovako
M x V = Cf x Y - gdje je Cf devizni tečaj zavisan od kretanja novčane mase M, brzine opticaja novca V i nacionalnog dohotka Y, tj.
Cf = M x V/Y
Porast monetarne ponude dovodi do neravnoteže na tržištu novca,
Porast ponude je uslovljen – deficitnog finansiranja potrošnje, deficitno finansiranja investicija, operacijama na otvorenom tržištu;

77. Portfolio teorija
Formiranje i promjena deviznih kurseva po pristalicama portfolio teorije (P. Kouri, R. Dorbush, W. Branson i dr.) posljedica su stanja i kretanja na tržištu kapitala;
To se posebno odnosi na promjene deviznih kurseva u kratkom roku;
Ravnotežni kursa na kratki rok određen je stanjem i promjenama na tržištu kapitala, tj. od kotiranja dionica, obveznica i drugih vrjednosnih papira na berzama;

78. Sintetičko shvačanje
Najobjektivnije je prihvatiti teoriju kompleksnog shvaćanja po kojoj bi devizni kursevi bili uslovljeni svim predhodnim teorijama;
Kao i stopa porasta proizvodnje, stopa porasta nacionalnog dohotka, promjene u strukturi svijetske potražnje, psihološki momenti, pravna i političko – sigurnosna situacija u zemlji i svijetu, itd.

79. Ravnotežni devizni kurs
Da bi devizni kurs uspješno obavljao svoje privredne funkcije potrebno je da bude realan i uravnotežen;
Realan je takav kurs koji uspijeva izjednačiti opću razinu cijena u zemlji sa općim nivoom cijena u inostranstvu;
Manifestacija različitih komparativnih prednosti;

80. Precijenjenost deviznog kursa
Ako je je devizni kurs ispod nivoa koja bi se mogla označiti kao realna, onda bi domaća valuta bila precijenjena a strana podcijenjena (izravno notiranje) i obrnuto;
U takvim uslovima neminovno dolazi do rasta uvoza i umanjenje izvoza, što uzrokuje pojavu hroničnog deficita u platnoj bilanci zemlje;

81. Podcijenjenost deviznog kursa
Domaća valuta može biti, a često i jest, i podcijenjena;
Tada su inostrane valute pretjerano visoko notirane, daleko iznad realnog kursa;
Kupovna moć novca u zemlji je daleko veća nego u inostranstvu;
Raste broj izvoznih proizvoda i usluga što se pozitivno odražava na platni bilancu zemlje;

82. Podcijenjenost deviznog kursa
Podcijenjenost na duži rok ima negativne efekte na nacionalnu privredu;
Zbog cijene uvoznih proizvoda dolazi do supstitucije uvoza domaćom proizvodnjom i tamo gdje to nije racionalno;
Podcijenjenost potiču i uvoznu inflaciju;

83. Ravnotežni devizni kurs
Realni devizni kurs je, u normalnim uslovima privređivanja, pretpostavka i neophodan uslov ravnotežnom deviznom kursu, tj. Kurs koji osigurava uravnoteženu platnu bilansu u dužem vremenskom periodu;

84. Ravnotežni devizni kurs krivulja ponude S, potražnje D-D

85. Devizni kurs pri elastičnoj ponudi manjoj od 1
Međutim, u privrednoj praksi stanje je daleko složenije s obzirom da je vrlo teško, praktično nemoguće, uvećati izvoz srazmjerno porastu deviznog kursa;
U takvim slučajevima je elastičnost deviza je manja od jedinice (vidjeti sliku 2.)

86. Slika 2. Devizni kurs pri elastičnosti ponude manjoj od 1

87. Devizni kurs pri elastičnoj potražnje manjoj od 1

88. Devizni kurs u uslovima velike neelastičnosti
U platno-bilansnoj-deviznoj praksi je nemoguće formiranje deviznog tečaja i u uvjetima elastičnosti ponude manjoj od jedan, pa čak i u uslovima veoma velike neelastičnosti oba parametra (vidi sliku 5.)

89. Slika 5. Devizni kurs u uslovima velike neelastičnosti

90. Targetiranje deviznog kursa
Targetiranje deviznog kursa predstavlja strategiju monetarne politike koja može biti u formi vezivanja vrijednosti domače valute za neku vrstu robe (zlata) ili u novije vrijeme vezivanje vrijednosti domače valutu za neku od valuta zemalja sa niskom inflacijom (sidro – državom),

91. Prednosti rargetiranja deviznog kursa
Doprinosi održavanju inflacije pod kontrolom;
Nudi automatsko pravilo za sprovođenje monetarne politike koje ublažava problem vremenske konzistentnosti;
Jednostavnost i jasnoća, pa je ta strategija razumljiva i za javnost;

92. Nedostatci targetiranja deviznog kursa
Nemogučnost primjene sopstvene monetarne politike, uz to problemi sidro – države se neposredno prenose na državu koja tu strategiju primjenjuje;
Zemlja koja primenjuje targetirani devizni kurs je podložna šekulativnim napadima na svoje valute;

93. Načini riješavanja nedostatka targetiranja deviznog kursa
Usvajanje valutnog odbora, u kome je domaća valuta 100% pokrivena stranom valutom (recimo dolarom) i u kome institucija nadležna za emisiju novca, bilo centralna banka bilo vlada, uspostavlja devizni kurs u odnosu na tu stranu valutu i spremna je da domaću valutu u stranu po kursu kada god to javnost zatraži;

94. Prednosti valutnog odbora
Novčana masa se može povećavati samo kada se strana valuta konvertuje u domaću valutu u CB (nema štampanja novca);
Valutni odbor podrazumjeva i posvećenost CB fiksnom deviznom kursu i stoga može biti efikasan u brzom smanjenju inflacije i smanjenju izvijesnosti uspješnih špekulativnih udara na valutu;

95. Nedostatci valutnog odbora
Gubitak nezavisnosti monetarne politike zemlje i veća izloženost privrede udarima u privredi sidro - države;
Gubitak sposobnosti CB da emituje novac i obavlja ulogu kreditora posljednje instance (utočišta);
U novije vrijeme valutni odbor je uspostavljen u Hon Kongu (1983), Argentini (1991), Estoniji (1992), Litvaniji (1994), Bugarskoj (1997) i BiH (1998);

96. Dolarizacija
Usvanje čvrste valute, poput američkog dolara, kao nacionalne valute u nekoj od zemalja;
Zapravo radi se o varijanti fiksnog deviznog kursa kao cilja s jačim mehanizmom privrženosti nego što je onaj koji obezbjeđuje valutni odbor;
Nemoguća je promjena vrednosti valute kada je u pitanju dolarizacija;

97. Nedostaci delorizacije
Nedostaci dolarizacije su zapravo nedostaci korištenja strategije targetiranja deviznog kursa (gubitak nezavisne monetarne politike, veća izloženost privrede potresima u privredi sidro – države i nemogučnost CB da emituje novac);
Pošto država koja usvoji dolarizaciju više nema sopstvenu valutu, ona gubi dohotke koja vlada ostvaruje na osnovu emisije novca (seingnorage – emisiona premija)