1. خسارات ناشی از نقض تعهد در کنوانسیون بیع بین المللی کالا (CISG 1980 )
استاد راهنما: جناب آقای دکتر فیضی
تهیه کننده : ساناز رضوان
پاییز 1394

2. در کنوانسیون بیع بین المللی کالا درباره جبران خسارت، ذیل عنوان خسارت (Damage ) مواد 74 ، 75 و 76 قرار دارند که به طور مستقیم و صریح به مسئله جبران خسارت می پردازند. اما باید توجه داشت که برای اعمال و تفسیر این مواد باید به سایر مواد کنوانسیون نیز رجوع کرد از جمله:
ماده 45 (1) (b)
ماده 61 (1) (b)
ماده 4
ماده 5
ماده 7
و......

3. خسارت قبلا جبران نشده باشد
74:Damages for breach of contract by one party consist of a sum equal to the loss, including loss of profit, suffered by the other party as a consequence of the breach. Such damages may not exceed the loss which the party in breach foresaw or ought to have foreseen at the time of the conclusion of the contract, in the light of the facts and matters of which he then knew or ought to have known, as a possible consequence of the breach of contract.
اوصاف خسارت قابل جبران
اوصاف عام خسارات قابل جبران
وصفی عقلی و بدیهی است.
در ماده 74 خسارت قطعی دو مورد است:
تلف
عدم النفع
خسارت مسلم و قطعی باشد
خسارت قبلا جبران نشده باشد
خسارت نامشروع باشد
خسارت مستقیم باشد

4. خسارت قبلا جبران نشده باشد
74:Damages for breach of contract by one party consist of a sum equal to the loss, including loss of profit, suffered by the other party as a consequence of the breach. Such damages may not exceed the loss which the party in breach foresaw or ought to have foreseen at the time of the conclusion of the contract, in the light of the facts and matters of which he then knew or ought to have known, as a possible consequence of the breach of contract.
اوصاف خسارت قابل جبران
اوصاف عام خسارات قابل جبران
خسارت مسلم و قطعی باشد
خسارت به منظور بازگردان وضع به حالت سابق است.
این مورد امری بدیهی است که احتیاج به ذکر صریح در هیچ نظام حقوقی ندارد.
خسارت قبلا جبران نشده باشد
خسارت نامشروع باشد
خسارت مستقیم باشد

5. خسارت قبلا جبران نشده باشد
74:Damages for breach of contract by one party consist of a sum equal to the loss, including loss of profit, suffered by the other party as a consequence of the breach. Such damages may not exceed the loss which the party in breach foresaw or ought to have foreseen at the time of the conclusion of the contract, in the light of the facts and matters of which he then knew or ought to have known, as a possible consequence of the breach of contract.
اوصاف خسارت قابل جبران
اوصاف عام خسارات قابل جبران
از آنجایی که اگر خسارت نتیجه طبیعی استیفا حق خسارت زننده باشد، قابل مطالبه نمی باشد.در نتیجه خسارتی قابل مطالبه است که به طور نامشروع باشد و یکی از تعهدات را نقض کند.
در کنوانسیون به این اصل به طور صریح اشاره نشده است اما از مفاد مواد 45، 61 و 74 که تحقق مسئو لیت را منوط به نقض تعهدات قراردادی کرده است قابل برداشت است.
Article 45: if the seller fails to perform any of his obligations under the contract or this Convention …….
Article 61: if the buyer fails to perform any of his obligations under the contract or this Convention …….
Article74: damages for breach of contract by one party …….
خسارت مسلم و قطعی باشد
خسارت قبلا جبران نشده باشد
خسارت نامشروع باشد
خسارت مستقیم باشد

6. خسارت قبلا جبران نشده باشد
74:Damages for breach of contract by one party consist of a sum equal to the loss, including loss of profit, suffered by the other party as a consequence of the breach. Such damages may not exceed the loss which the party in breach foresaw or ought to have foreseen at the time of the conclusion of the contract, in the light of the facts and matters of which he then knew or ought to have known, as a possible consequence of the breach of contract.
اوصاف خسارت قابل جبران
اوصاف عام خسارات قابل جبران
خسارت مسلم و قطعی باشد
خسارت قبلا جبران نشده باشد
از آن جایی که در کنوانسیون به طور صریح این شرط ذکر نشده است سه فرض وجود دارد:
کنوانسیون خسارت غیر مستقیم را هم در بر می گیرد.
مستفاد از ماده 7 کنوانسیون در نظر گرفت که به دلیل سکوت کنوانسیون باید به اصول کلی رجوع کرد که یکی از این اصول حمل امور و مفاهیم بر مدلول عقل سلیم است.
با توجه به ماده 7 در صورت سکوت کنوانسیون و عدم وجود مدلول عقلی امر را به تصمیم محاکم داخلی واگذار کرد.
خسارت نامشروع باشد
خسارت مستقیم باشد

7. خسارت قابل پیش بینی باشد
74:Damages for breach of contract by one party consist of a sum equal to the loss, including loss of profit, suffered by the other party as a consequence of the breach. Such damages may not exceed the loss which the party in breach foresaw or ought to have foreseen at the time of the conclusion of the contract, in the light of the facts and matters of which he then knew or ought to have known, as a possible consequence of the breach of contract.
اوصاف خسارت قابل جبران
اوصافی که تنها درماده 74 در زمینه خسارات قابل جبران تصریح شده است:
بر اساس ماده 74 تنها خسارات قابل پیش بینی قابل جبران هستند.
در هیچ بخشی از کنوانسیون ذکر نشده است که خسارات ناگهانی قابل جبران نیست بلکه منظور از قابل پیش بینی بودن این است که طرفین بدانند که اگر از یکی از تعهدات قراردادی خود عدول کنند موجب ورود خسارت به طرف دیگر می شود.
خسارت قابل پیش بینی باشد
زمان پیش بینی: ملاک زمان انعقاد عقد است.
ملاک تشخیص: ملاک تشخیص در مرحله اول شخصی و در مرحله دوم نوعی است.

8. خسارت قابل پیش بینی باشد
74:Damages for breach of contract by one party consist of a sum equal to the loss, including loss of profit, suffered by the other party as a consequence of the breach. Such damages may not exceed the loss which the party in breach foresaw or ought to have foreseen at the time of the conclusion of the contract, in the light of the facts and matters of which he then knew or ought to have known, as a possible consequence of the breach of contract.
اوصاف خسارت قابل جبران
اوصافی که تنها درماده 74 در زمینه خسارات قابل جبران تصریح شده است:
موضوع پیش بینی: عده ای معتقدند علاوه بر نفس وقوع خسارت میزان آن نیز باید پیش بینی شد.
در این زمینه اختلاف نظر در میان صاحب نظران بسیار است.
باید گفت چنانچه منظور میزان دقیق خسارت است این امر تقریبا امکان پذیر نمی باشد بلکه صرفا آگاهی از حدود میزان خسارت کافی است.
خسارت قابل پیش بینی باشد
از نظر مفسران استثنایی بر این مقرره وارد نشده است.

9. محدودیت های خسارت قابل جبران
ماده 74 در تمام موارد نقض قراردادها اعمال می شود . با این حال محدودیت هایی از سوی کنوانسیون بر این ماده اعمال شده است.
محدودیت مذکور در ماده 74:.
میزان خسارت فراتر از آنچه که نقض کننده در هنگام قرارداد پیش بینی کرده یا فرض می شود که پیش بینی کرده است نمی شود.
2. محدودیت های مستفاد از سایر مواد:
خسارات بدنی مشمول ای موارد نمی شوند:
بر اساس ماده 5 خسارات بدنی مشمول کنوانسیون نمی شوند.
با توجه به ملاک منطوق ماده 4 کنوانسیون ( تنها حقوق و تعهدات ناشی از قرارداد بیع مشمول کنوانسیون است.) و اطلاق ماده 5 و یا مفهوم موافق آن ، اصولا رسیدگی به خسارات معنوی که ناشی از ورود لطمه به تمامیت معنوی و شخصیت و حیثیت فرد است خارج از خصیصه تجاری معاملات بین المللی است.
مستنبط از مواد4 و 74 کنوانسیون خسارات وارد بر اموال شخص ثالث در اثر نقض تعهدات قراردادی بیع بین المللی خارج از شمول کنوانسیون است.

10. شیوه جبران خسارت با توجه به ماده 75
Article 75: If the contract is avoided and if, in a reasonable manner and within a reasonable time after avoidance, the buyer has bought goods in replacement or the seller has resold the goods, the party claiming damages may recover the difference between the contract price and the price in the substitute transaction as well as any further damages recoverable under article 74.
شیوه جبران خسارت با توجه به ماده 75
معامله جانشین در خود متن ماده توضیح داده شده است به این معنی که در صورتی که هر یک از طرفین برای جلوگیری از اقزایش خسارات وارده به خود که ناشی از نقض طرف مقابل است اقدام به معامله با فرد ثالث نماید. یعنی:
1. فروشنده کالای خود را به خریدار ثالثی بفروشد
2. خریدار کالای خود را از فروشنده ثالث خریداری کند
با توجه به ماده 75 کنوانسیون در صورتی که:
بیع توسط متعهد له فسخ شود
فسخ کننده اقدام به معامله ی جانشین کرده باشد
بین فسخ و معامله جانشین مدت زمان ، متعارف فاصله افتد
شیوه معامله جانشین هم متعارف باشد
مشتری کالا را به قیمتی بیش از معامله فسخ شده خریداری کند و بایع به قیمتی کمتر فروخته باشد
قیمت در قرارداد اصلی – قیمت در قرارداد جانشین = میزان خسارت

11. شیوه جبران در صورت عدم وقوع معامله جانشین ( ماده 76)
Article 76: If the contract is avoided and there is a current price for the goods, the party claiming damages may, if he has not made a purchase or resale under article 75, recover the difference between the price fixed by the contract and the current price at the time of avoidance as well as any further damages recoverable under article 74. If, however, the party claiming damages has avoided the contract after taking over the goods, the current price at the time of such taking over shall be applied instead of the current price at the time of avoidance.
For the purposes of the preceding paragraph, the current price is the price prevailing at the place where delivery of the goods should have been made or, if there is no current price at that place, the price at such other place as serves as a reasonable substitute, making due allowance for differences in the cost of transporting the goods.
شیوه جبران در صورت عدم وقوع معامله جانشین ( ماده 76)
با توجه به ماده 75 کنوانسیون در صورتی که:
معامله جانشین واقع نشده یا به شیوه متعارف نبوده است.
برای کالا قیمت رایجی در بازار موجود باشد.
قیمت کالا افزایش یا کاهش یافته باشد.
قیمت کالا در قرارداد – قیمت رایج بازار = خسارت
برای محاسبه قیمت رایج بازاراز نظر زمان محاسبه قیمت رایج دو فرض متصور است:
کالا به فبض مشتری داده نشده باشد زمان فسخ قرارداد
کالا به قبض مشتری در آمده باشد زمان قبض مشتری
معیار محاسبه قیمت رایج

12. شیوه جبران در صورت عدم وقوع معامله جانشین ( ماده 76)
Article 76: If the contract is avoided and there is a current price for the goods, the party claiming damages may, if he has not made a purchase or resale under article 75, recover the difference between the price fixed by the contract and the current price at the time of avoidance as well as any further damages recoverable under article 74. If, however, the party claiming damages has avoided the contract after taking over the goods, the current price at the time of such taking over shall be applied instead of the current price at the time of avoidance.
For the purposes of the preceding paragraph, the current price is the price prevailing at the place where delivery of the goods should have been made or, if there is no current price at that place, the price at such other place as serves as a reasonable substitute, making due allowance for differences in the cost of transporting the goods.
شیوه جبران در صورت عدم وقوع معامله جانشین ( ماده 76)
معامله جانشین واقع نشده یا به شیوه متعارف نبوده است.
برای کالا قیمت رایجی در بازار موجود باشد.
قیمت کالا افزایش یا کاهش یافته باشد.
قیمت کالا در قرارداد – قیمت رایج بازار = خسارت
برای محاسبه قیمت رایج بازار از نظر مکان محاسبه قیمت رایج دو فرض متصور است:
محل تسلیم کالا
محلی که جایگزینی منطقی باشد + هزینه حمل کالا تا محل تسلیم
معیار محاسبه قیمت رایج
اگر در محل تسلیم، کالا قیمت رایج داشته باشد
اگر در محل تسلیم ، کالا قیمت رایج نداشته باشد

13. تخفیف در میزان خسارت (ماده 77)
Article 77: A party who relies on a breach of contract must take such measures as are reasonable in the circumstances to mitigate the loss, resulting from breach. If he fails to take such measures, the party in breach may claim a reduction in the damages in the amount by which the loss should have been mitigated.
تخفیف در میزان خسارت (ماده 77)
در کنوانسیون برای ناقض قرارداد شرایطی در نظر گرفته شده است که با استناد بر آن ها می تواند از میزان خسارات بکاهد:
طرفی که به خسارت در نتیجه نقض قرارداد استناد می کند، باید اقداماتی ( مانند انعقاد معامله جایگزین) را که موجب کاهش خسارت وارده (از جمله عدم النفع) می شود، و با توجه به اوضاع و احوال آن اقدامات امکان پذیر است را انجام دهد.
در صورتی که طرف خسارت دیده قرارداد از انجام این دسته اقدامات خودداری کند، طرف نقض کننده قرارداد می تواند به میزانی که آن اقدامات ( در صورت انجام شدن) موجب کاهش خسارت می گردید، درخواست نماید که در میزان خسارتی که باید پرداخت کند، تخفیف داده شود.

14. منابع
صفایی سید حسین، حقوق بیع بین المللی بررسی کنوانسیون بیع بین المللی 1980، انتشارات دانشگاه تهران، 1390، چاپ سوم
داراب پور مهراب ، تفسیری بر حقوق بیع بین المللی، انتشارات گنج دانش، 1391، چاپ دوم
سماواتی حشمت الله، حقوق معاملات بین المللی، انتشارات ققنوس، 1377، چاپ اول
محسن قاسمی ،جبران خسارت نقض قرارداد در کنوانسییون بیع بین المللی کالا ،حقوق ایران،فرانسه، مصرو لبتان ،مجله حقوقی ، نشریه دفتر خدمات حقوقی بین الملل جمهوری اسلامی ایران ، شماره 32 ، 1384
C.schneider Eric, measuring damages under the CISG- article 74, 9 Pace Int’l L. Rev. 223, 1997
W. Katz Avery, Remedies for contract under the CISG , International Review of Law and Economics 25, 2006