1. Dr Lisa Sheppard (Sheppardlc@Caerdydd.ac.uk)
Addysgu Barddoniaeth
Dr Lisa Sheppard

2. Nod y sesiwn
Ymgyfarwyddo â’r fanyleb newydd a’r deunyddiau asesu enghreifftiol
Ystyried yr wybodaeth a’r sgiliau dadansoddi a dehongli y mae disgwyl i fyfyrwyr eu harddangos wrth ateb cwestiynau asesu
Cyflwyno syniadau am weithgareddau a deunyddiau ychwanegol a all helpu myfyrwyr ddatblygu’r sgiliau a’r wybodaeth honno

3. Y FANYLEB NEWYDD - Uned 3: iaith a barddoniaeth
Adran B: Barddoniaeth
Gosodir cwestiwn ar y farddoniaeth isod. Wrth ymateb yn bersonol disgwylir i ymgeiswyr drin y materion canlynol: cynnwys y cerddi, themâu, arddull ac ymateb i destun y cerddi. Yn ogystal disgwylir i'r ymgeiswyr ystyried dehongliadau eraill (disgyblion eraill, athrawon a beirniaid llenyddol) a dylid eu hyfforddi i ddyfynnu a defnyddio termau beirniadaeth lenyddol yn briodol.
Wrth drafod y farddoniaeth dylid hyfforddi ymgeiswyr i ddefnyddio iaith yn y cywair priodol gan roi ystyriaeth i'r pwrpas a'r gynulleidfa.
Nodir isod enwau'r cerddi i'w hastudio. Daw'r cerddi o'r gyfrol Fesul Gair.
Iwan Rhys: Caerdydd
Grahame Davies: Lerpwl
Gwion Hallam: Dim ond serch
Myrddin ap Dafydd: Twyll
Tudur Dylan Jones: Newyddion

4. Deunyddiau asesu enghreifftiol

5. Gweithgaredd un
Rhoi pennill yn ei gyd-destun Copi mawr o’r gerdd Uwcholeuwyr Post-its Defnyddiwch gwahanol liwiau i gysylltu elfennau o’r pennill gyda elfennau tebyg yng ngweddill y gerdd

6. Gweithgaredd 2
Technegau Arddull Sut i osgoi trafodaeth sylfaenol – ‘Mae odli’n bwysig oherwydd mae’n gwneud i’r gerdd lifo’ Cysylltu’r technegau arddull â phrif neges y gerdd / tensiwn yn y gerdd

7. tensiwn
‘The thing to do is to look for a contrast or opposition in the poem, a contrast which is at the heart of and informs the whole poem’
John Peck, How to Study a Poet, t. 4
Oes rhywbeth annisgwyl neu od yn y gerdd?
Pam yr ydych yn teimlo ei fod yn od?
A oes rhywbeth yn newid yn ystod y gerdd?

8. Enghraifft - ODLI
Cyfleu’r syniad bod y drws i’r gymuned Gymraeg yn agor i groesawu siaradwyr newydd?
Cyfleu’r syniad bod y Gymraeg yn agor drysau, yn cynnig cyfleoedd?
Tensiwn rhwng drws yn agor a drws yn cau?
Dangos sut y mae’r sefyllfa wedi newid yn ddiweddar – mwy o Gymraeg yn cael ei siarad na mewn cyfnodau cynt.
Rhowch gynnig ar wneud yr un peth trwy edrych ar enghreifftiau o oferu yn y gerdd.

9. Gweithgaredd 3
Cysylltu’r gerdd â’r byd ehangach Ble i ddod o hyd i wybodaeth eilaidd?

10. Adnoddau a Ffynonellau Eilaidd
Am wybodaeth ystadegol: Cyfrifiad 2011 – Ystadegau Allweddol am Gymru /ystadegau-allweddol-ar-gyfer-awdurdodau-unedol-yng-nghymru/stb-2011-key-statistics-for-wales---welsh.html Statiaith awdurdod-lleol/

11. Am wybodaeth yn y Gymuned: Mentrau Iaith: http://www. mentrauiaith
Am wybodaeth yn y Gymuned: Mentrau Iaith: Urdd Gobaith Cymru: Cyngor Lleol (tudalenau addysg?): Cymdeithas yr Iaith: Dyfodol yr Iaith: Comisiynydd y Gymraeg: Papurau Bro: Sefydliadau Cymraeg: e.e. Yr Hen Lyfrgell (Caerdydd), Tŷ’r Gwrhyd (Pontardawe)

12. Awgrymiadau am ddeunyddiau pellach
Mae Ysgol y Gymraeg yn bwriadu creu llyfryn o weithgareddau i’w defnyddio yn nosbarthiadau Cymraeg Safon Uwch/UG Ail Iaith.
Mae croeso mawr ichi gysylltu gydag awgrymiadau am ddeunyddiau pellach a fyddai’n diwallu’ch anghenion: