1. (Master) Ligjerata 8 Metodologjia hulumtuese Metodat kualitative në hulumtimet shkencore Prof.dr. Avdullah Hoti 1 1

2. Literatura
‘Research methods for Business Students’, Saunder, M., Lewis, P. And Thornill, A., Pearson Education Limited, Essex, 2009
Kapitulli 13, faqe

3. QËLLIMI I LIGJËRATËS Çfarë është kërkimi kualitativ?
Karakteristikat themelore të kërkimit kualitativ,
Mundësitë e përdorimit të kërkimit kualitativ,
Si ndikon natyra e problemit në qasjen që aplikohet në kërkimin kualitativ?
Shembuj praktik të kërkimit kualitativ

4. Çfarë është studimi kualitativ?
Studim ku të dhënat janë jo numerike ose që nuk mund të maten në terma sasior:
Listë e përgjigjeve të mundshme: ku i kaloni pushimet (hulumtim në turizëm)
Pyetje të hapura: jep vlerësimin për NVM
Intervistat e thella: përvoja individuale në një sektor
Anketa e përvojës: përvoja individuale në një sektor
Studimet e rastit: përvoja e një firme në eksportin e mallit në BE
Intervistat: për çështje kualitative
Dokumentet: të dhënat sekondare siç janë raportet e auditimit
Materiale audio vizuale etj.

5. Qqasja në analizën e të dhënave kualitative
Kategorizo dhe gjej lidhjen në mes të kategorive
‘Puzzle’
Pjesët përfaqësojnë të dhënat
Kategorizoni të dhënat
Lidhni kategoritë
Fitoni ‘pikturën’

6. Dallimet në mes të të dhëna ‘kualitative’ dhe ‘kuantitative’
Të dhënat kuantitative
Të dhënat kualitative
Kuptimi
Derivohet nga numrat
Derivohet nga fjalët
Natyra e të dhënave
Numerike
Të standardizuara dhe rëndom të shprehura në njësi të vazhdueshme
Tekstuale
Të pa standardizuara që rëndom shprehen në kategori
Analiza
Bëhet duke përdorur diagrame dhe tregues statistikor
Buke përdorur teknikat e konceptualizimit

7. Dallimet në mes të të dhëna ‘kualitative’ dhe ‘kuantitative’
Të dhënat kuantitative
Të dhënat kualitative
Korniza teorike
Kërkohet të konfirmohen hipotezat lidhur me fenomene
Përdoren instrumente të standardizuara, si anketat
Kërkohet të eskplorohen fenomenet
Përdoren instrumente jo standarde (biseda për përvojën)
Objektivat hulumtuese
Të kuantifikohet variacioni i X dhe Y
Të predikohet lidhja shkak-pasojë në mes të X dhe Y
Të përshkruhen karakteristikat e popullacionit
Të përshkruhet variacioni i X dhe Y
Të përshkruhet lidhja në mes të X dhe Y
Të përshkruhen përvojat individuale dhe normat e sjelljes grupore

8. Dallimet në mes të të dhëna ‘kualitative’ dhe ‘kuantitative’
Të dhënat kuantitative
Të dhënat kualitative
Formati i pyetjeve
Të mbyllura
Të hapura
Fleksibiliteti në dizajnimin e studimit
Dizajni i studimit është i definuar nga fillimi në fund
Përgjigja e të anketuarit nuk e determinon se cilën pyetje e shtron anketuesi në vijim
Dizajnimi i studimit është i përcaktuar nga supozimet bazike fillestare
Studimi mund të ndryshoi gjatë zhvillimit
Përgjigjet e të anketuarit e përcaktojnë rrjedhën e hulumtimit
Dizajnimi i studimit është interaktiv

9. Përgaditja e të dhënave kualitative për analizë
Të dhënat kualitative mund të gjendet në forma të ndryshme
Të dhëna nëpër dokumente
Raporte
dhe gazetë
Audio dhe vizuale
Përgjigje nga pyetje të hapura etj
Transkriptimi i bisedave, intervistave etj.
Mbledhja, kategorizimi dhe analiza e të dhënave kualitative është proces interaktiv
Shumë çështje analitike mund të lindin gjatë mbledhjes të të dhënave
Interaksioni mundëson identifikimin e çështjeve më të rëndësishme
Kjo mundëson ri-kategorizimin e të dhënave

10. Qasjet në analizimin e të dhënave kualitative
Qasja deduktive
Përdorimi i teorizë ekzistuese për të:
dizajnuar hulumtimin,
kategorizuar përgjigjet,
analizuar pergjigjet,
testuar teorinë/hipotezat dhe
nxjerrë konkludimet
Qasja induktive
Ndërtimi i një teorie që mbështetet në të dhënat në dispozicion

11. Qasjet në analizimin e të dhënave kualitative
Qasja deduktive
Teoria përdoret për të dizajnuar hulumtimin
Si rezultat, të dhënat që nxjerren analizohen në kontekst të teorisë
Megjthëse, më shumë adekuate tek të dhënat kuantitative
Argumenti kundër përdorimit të kësaj qasje tek të dhënat kualitative:
Specifikimi paraprak i teorisë dhe pritjeve e kufizon çështjen që hulumtohet në gjetjen e përgjigjeve ose jo në çëshjtet e pritura
Në plot situata, teoria në shkencat sociale lidhet me kontekste, prandaj mund të mos jetë adekuate
Por, kjo qasje ka avantazhe pasi e lidh studimin e juaj me teorinë dhe studimet paraprake

12. Qasjet në analizimin e të dhënave kualitative
Qasja induktive
Korniza analitike:
Mbledh të dhënat dhe pastaj eksploro ato
Nuk ka qasje/pritje/hipoteza paraprake
Identifikoni lidhjet në mes të të dhënave dhe zhvilloni konceptin e përgjithshëm për dukurinë që analizoni
Teoria (lidhja në mes të variablave) derivohet nga të dhënat
Qasje e vështirë për ata që nuk kanë përvojë, pasi nuk dinë ku janë nisur dhe ku shkojnë
Qasja adekuate: analizo të dhënat gjatë mbledhjes dhe dizajno procesin hulumtues në vijim
Prapë, kjo involvon një formë të qasjes deduktive pasi duke analizuar të dhënat gjatë procesit mund të ngritni një hipotezë dhe ta testoni me të dhënat më tutje

13. Proceseve analitike tek hulumtimet kualitative
Nuk ka qasje standarde për të analizuar të dhënat kualitative
Tri llojet të proceseve të tilla:
Përmbledhje/kondenzim i kuptimeve (induktive),
Kategorizim i kuptimeve (deduktive),
Strukturim i të dhënave bazuar në narracion.
Procesi që përdoret varet nga situata dhe të dhënat që analizojmë
Proceset mund të kombinohen

14. Proceseve analitike tek hulumtimet kualitative
Përmbledhje/kondenzim i kuptimeve
Vlerësime të gjata në vlerësime të shkurtra dhe precize
Nxjerrje e principeve të të menduarit dhe vepruarit

15. Proceseve analitike tek hulumtimet kualitative
Kategorizimi i kuptimeve
Dy procese:
Derivimi i kategorive
Nga të dhënat ose nga teoria
Bazuar në qëllimin e hulumtimit (përgjegjet e femrave vs meshkujve, firmave të vogla vs të mëdha etj.)
Kategoritë duhet të kenë:
kuptim ‘internal’: të dhënat në atë kategori duhet të jenë të ngjajshme
Kuptim ‘eksternal’: të kenë lidhje me kategoritë e tjera
Unisimi i të dhënave
Lidhja e të dhënave me kategorinë përkatëse
Testimi i pritjeve paraprake

16. Proceseve analitike tek hulumtimet kualitative
Kategorizimi i kuptimeve (vazhdim)

17. Proceseve analitike tek hulumtimet kualitative
Strukturim i të dhënave bazuar në narracion
Avantazhi: të dhënat nuk ‘copëtohen’ në kategori
Mundësohet analiza e të dhënave si tërësi
Problem: narracioni i të dhënave bazohet në përvojën e hulumtuesit që mund të jetë e kufizuar
Metoda më e përhapur: intervistat e thella
Analiza ka këtë formë:
Për çfarë është hulumtimi?
Çfarë ka ndodhur dhe përse?
Pasojat e asaj që ka ndodhur
Rëndësia e kësaj ngarjeje
Rezultati final

18. Çështje tjera lidhur me hulumtimet kualitative
Mund të përdoret krahas studimit kuantitativ
Mund t’i paraprijë studimit kuantitativ dhe ta definoi të më mirë

19. Përmbledhje Çfarë kuptojmë me kërkim kualitativ?
Karakteristikat e kërkimit kualitativ
Pse ky lloj hulumtimi përshkruhet si proces interaktiv?
Çfarë lloj të dhënash analizohen në këtë proces hulumtues?
Si definohet dhe përdoren qasjet induktive dhe deduktive në hulumtime kuantitative?
Cilat janë proceset në analizimin e të dhënave kualitative?

20. Shembuj në studimet kualitative
Përvoja e një personi (personave) të pa punë nga humbja e vendit të punës deri në inkuadrimin të sërishëm në punë
Rëndësia e këtij studimi: rritja e efikasistetit të ‘Zyrave të punës’
Intervistim ‘i thellë’ i një personi ose fokus grupi.
Procedurat e nevojshme për të eksportuar mallra në BE
Rëndësia e studimit: niveli i byrokratizimit dhe koha që marrin procedurat për eksport të mallit në BE
Studim i përvojës së një firme ose disa firmave lidhur me këto procedura
Përmirësimi i ambientit për biznes në Kosovë
Fokus grup
Ose anketim me firma (mostra sikur në metoda kuantitative, por duhet kodifikuar përgjigjet)

21. Detyrë
Dizajnoni një hulumtim kualitativ dhe përshkruani në detale qasjen që do të përdornit në atë studim