1. روش های غیر دارویی کاهش عوارض دوران بارداری
فیزیولوژی درد و
روش های غیر دارویی کاهش عوارض دوران بارداری
کنترل درد زایمان

2. تعریف درد: درد امری نسبی است یعنی محرکی که باعث درد در یک فرد می شود ممکن است در شخص دیگر هیچ دردی را بوجود نیاورد. یا حتی در همان فرد در زمان و شرایطی دیگر تولید درد نکند.

3. فیزیولوژی درد: 1- تعریف درد 2- علایم درد 3- منشا درد های زایمان
4- متغییرهای موثر بر درد زایمان
5- درک درد و تئوری های مربوط به آن
6- راه های انتقال درد زایمان

4. :علایم درد
علایم فیزولوژی:
نبض
فشار خون
تنفس
تغییر عمق تنفس
رنگ پریدگی

5. علایم رفتاری: گزیدگی لب قفل کردن دندان ها بستن چشم ها داد و فریاد
گریه و اشک ریزی
نکته: علایم رفتاری در اشخاص متفاوت است و به عواملی مثل وضعیت جسمانی ، روانی ، تجربه قبلی از درد و اعتقادات فرهنگی- اجتماعی بستگی دارد.

6. درد زایمان یکی از شدیدترین دردهایی است که یک زن در دوران
زندگی آن را تجربه می کند

7. شدت درد زایمان در هر زنی
با زن دیگر و حتی خود او
متفاوت است

8. د رد یا رنج؟ PAIN OR SUFFERING?
با همه این موارد کنترل درد زایمان با دردهای دیگر متفاوت است
گرچه درد و رنج معمولا با هم اتفاق می افتد اما گاهی اوقات درد بدون رنج و گاهی رنج بدون درد را هم تجربه می کنیم

9. رنج یا Suffering رنج یعنی وجود هر گونه مسائل سایکولوژیک
مانند: ترس ، اضطراب، عدم سازگاری با
شرایط، ترس از آسیب رسیدن به نوزاد،
از دست دادن کنترل

10. درد
از درد زایمان به عنوان
Healthy Pain
نام می برند

11. منشا دردهای زایمان: دیلاتاسیون وافاسمان سرویکس اسکیمی رحم
فشار و کشیدگی ساختمان های لگن
کشش واژن و پرینه

12. The American College of Obstetricians and Gynecologists has recognized this double-standard, noting that parturition is the only circumstance in which it is considered acceptable to experience severe pain, amenable to safe relief, while under a physician's care

13. دردهای کمتر در لیبر با رضایتمندی بیشتر مادر همراه است
چنانچه مادر بیش از حد درد داشته باشد نه تنها نمی تواند از این لحظه خوشایند لذت ببرد بلکه رضایتمندی وی را نیز در بر ندارد

14. تصمیم گیری خود مادر و توانمندی وی در انتخاب روش
زایمان و روشهای کنترل درد در رضایتمندی وی بسیار
موثر است
پس به خاطر داشته باشید درگیر کردن مادر در تصمیم گیری در کاهش درد و رضایتمندی وی موثر است

15. بنابراین مدیریت و کنترل درد زایمان یکی
از اهداف اصلی مراقبتهای دوران بارداری و
زایمان است

16. راهکارهای رویارویی مادر با درد زایمان:
1- حقیقت این امر که لیبر دردناک است.
2- بین درد و رنج تفارت هست.
3- استفاده از رویکرد سازش با درد نه انکار و رهایی
Philosophy of Birth4-

17. Practices That Promote Normal Birth
Research reveals not only the dangers of interfering in the natural process of birth, but also maternity care practices that help keep birth normal.
Labor should begin on its own.
Laboring women should be free to move throughout labor.
Laboring women should have continuous support from others throughout labor.
There should be no routine interventions during labor and birth
Mothers and babies should not be separated after birth
and should have unlimited opportunity for breastfeeding.

18. :راههای انتقال درد زایمان
مرحله اول زایمان:
ایمپالس ها درد از طریق :
رشته های حسی- احشایی رحم
سرویکس
قسمت فوقانی واژن
از طریق اعصاب سمپاتیک که در کنار سرویکس قرار دارد به شبکه هایپوگاستریک تحتانی رسیده از آنجا به شبکه هایپوگاستریک میانی و فوقانی وارد می شود و از طریق اعصاب وارد نخاع می شود . L1,d12,d11,d10
مرحله دوم زایمان:
. منشعب می شودS1, S2, S4رشته های حسی عصب پودندال از شاخه های قدامی

19. درک درد و تئوریهای آن هنوز مشخص نیست که چطور درد درک می شود
و تسکین پیدا می کند
اما درک درد به خلق و خو و روحیات فرد بستگی دارد

20. متغیرهای موثر بر درد زایمان
عوامل فيزيكي
شدت لیبر،آمادگی سرویکس،وضعیت جنین،حالت قرارگیری مادر، خصوصیات لگن، خستگی، مداخلات مراقبتی
عوامل روحي رواني
سیستم حمایتی،تجربه قبلی از درد،آمادگی برای زایمان،سطح اعتماد و اطمینان
عوامل فرهنگي اجتماعي
نژاد، قومیت، ملیت
عوامل محيطي
محیط بیمارستان، اتاق زایمان، دمای اتاق، تعداد افراد در اتاق زایمان

21. تئوری کنترل دریچه ای Gate Control
از شناخته شده ترین تئوری های درد است که در سال 1965
توسط Melzack & wall ارائه شده است .
انگلیسی کانادایی

22. تئوری کنترل شیمیایی درونی درد
مکمل تئوری کنترل دریچه ای است به ترکیباتی اشاره می کند که می تواند درک درد را تغییر دهد

23. تئوری کنترل دریچه ای تشخيص تحريك از فيبرهاي عصبي كوچك محيطي
انتقال تحريك به شاخ خلفي نخاع
عبور ايمپالسها از شبكه سلولي متراكم (ماده ژلاتيني )در نخاع و ايجاد سيناپس
برگشت ايمپالس از طريق عصب حركتي به محيط
برخورد جسم داغ با دست

24. ادامه سيناپس مدار كوتاه ، رسيدن ايمپالس به هيپوتالاموس وكورتكس مغز
تفسير ايمپالس و احساس درد
با اين مكانيسم در ماده ژلاتيني قادر به متوقف كردن ايمپالس در سطح نخاع
فعاليت فيبرهاي بزرگ باعث مهار انتقال اطلاعات در حاليكه فعاليت فيبرهاي كوچك انتقال را تسهيل مي بخشد.
در حالت طبيعي فعاليت فيبرهاي بزرگ غالب است .

25. ادامه سه تكنيك همراه با اين مكانيسم : تحريك پوستي انحراف فكر
كاهش اضطراب

26. انواع روشها
روش دارویی کاهش درد و بی دردی
روش غیر دارویی فقط کاهش درد

27. تفاوت عمده روشهای دارویی و غیر دارویی
روشهای دارویی موجب بی دردی یا کاهش درد از نظر فیزیکی می شوند
روشهای غیر دارویی موجب کاهش رنج مادر حین لیبر می گردند.

28. روش های دارویی داروهای موضعی - بیحسی ناحیه ای و بیهوشی - روش اپی دورال
سایر روشهای بیحسی ناحیه ای
داروهای سیستمیک
- اپوئيدها
مسکن ها و آرام بخش ها
داروهای ضد درد تنفسی
- انتونوكس

29. روش های غیر دارویی روشهايي كه گيرنده هاي حسي محيطي را فعال مي سازند:
حرارت و سرماي سطحي
غوطه خوردن درآب هنگام ليبر و زايمان
لمس و ماساژ
طب سوزني و طب فشاري
تحريك الكتريكي اعصاب عبور كننده از پوست
تزريق داخل جلدي آب استريل
آروماتراپي

30. ادامه روش های غیر دارویی
روشهايي كه فیدبک محیطی به درد را کاهش می دهند:
تمركز و منحرف کردن حواس، تجسم خلاق
هيپنوتيزم
موسيقي وآوا ازطريق شنوايي
بيوفيدبك

31. ادامه روش های غیر دارویی
روشهايي كه محركهاي دردآور را كاهش مي دهند:
حركت مادر وتغيير وضعيت
فشار متقابل

32. حرارت سطحي
استفاده از یک وسیله گرم (حوله مرطوب داغ، بالشتک گرمایی، کیسه سیلیکونی حاوی ژل گرم شده، بسته برنج گرم شده و کیسه آب گرم) روی قسمت تحتانی شکم، قله رحم، کشاله ران، کمر، شانه ها و پرینه
استفاده از پتوی گرم کننده برای پوشاندن تمام بدن
استفاده از پد مرطوب گرم در ناحیه پرینه در صورت تمایل مادر
استفاده از دوش آب گرم به طور موضعی در ناحیه دردناک
استفاده از وان آب گرم برای کاهش درد و افزایش سرعت زایمان
نکته: این روش می تواند به طور متناوب در طول زایمان(مراحل اول و دوم و سوم زایمان)، بعد از زایمان به جز در ناحیه پرینه و رحم و به درخواست مادر انجام شود.

33. سرماي سطحي
استفاده از یک وسیله سرد (کیسه یخ، بسته ژل، دستکش پلاستیکی پر از قطعات خرد شده یخ، کیسه برنج و بطری پلاستیکی حاوی یخ) در ناحیه سر، گلو، شکم و یا هر قسمتی که مادر تمایل دارد
گذاردن بسته ژل یخ زده در پارچه دو لایه و یا ظرف پلاستیکی دارای یخ روی مقعد برای کاهش دردهای بواسیر دردناک در مرحله دوم زایمان
نکته: استفاده از یک یا دو لایه پارچه یک بار مصرف بین پوست و جسم سرماده برای جلوگیری از ناراحتی ناگهانی که در اثر تماس مستقیم سرما با پوست ایجاد می شود.
این روش می تواند به طور متناوب با روش گرمادرمانی در طول لیبر، مراحل زایمان (مراحل اول و دوم زایمان)، بعد از زایمان (در محل رحم و پرینه برای پیشگیری از خونریزی ) و به درخواست مادر انجام شود.

34. غوطه خوردن درآب هنگام ليبر و زايمان
استفاده از دوش هاي دستي براي ريختن آب روي شكم و كمر
پاشويه
دوش گرفتن
استفاده از وان زايمان در آب
گذراندن طول ليبر در آب(مرحله اول)
انجام زايمان درآب (مرحله دوم )

37. طب سوزني در مرحله قبل از زایمان، زایمان و پس از زایمان قابل انجام است.
سوزن هایی از جنس فولاد و ضد زنگ به طول 25/1 تا 5/12 سانتیمتر و شماره های 26 تا 34 ( به تازگی قطر سوزن ها به باریکی تار مو45/0 سانتیمتر تهیه شده است) در نقاط اکوپانچر (200 نقطه) وارد می شوند. بعد از ورود سوزنها با چرخاندن هر پایه و بیان مادر در مورد احساس جزجز و یا برق گرفتگی، موقعیت درمانی هدایت می شود. در این روش احساس آرامش عمیق و حتی خواب ایجاد می شود. تأثیر آن ممکن است تا چند ساعت باقی بماند. این روش نیاز به انجام در چند جلسه و هر جلسه به مدت 30 تا 60 دقیقه دارد. با این روش، زنان باردار نیاز به استراحت بیشتری دارند.

38. لمس و ماساژ
ماساژ می تواند از حالت نوازش تا فشار محکم بر ناحیه مورد نظر انجام شود.
حالات مختلف ماساژ عبارتست از:
 ایجاد لرزش(vibration)
ضربه ملایم(knocking)
فشار چرخشی عمیق (deep circular pressure)
 فشار محکم و مداوم (continual steady pressure)
 مالش پیوسته( joined manipulation)
انجام این روشها با نوک انگشتان، کف دست و یا ابزارهای مخصوص ماساژ (به صورت چرخش، لرزش و فشار) انجام می گیرد.
ماساژ به طور مشخص حین انقباضات رحم (حداقل از 30 تا 40 ثانیه) شروع می شود و به طور متناوب بیشتر می شود. معمولاً فشار محکم و مداوم در طول انقباض و ماساژ ملایم به صورت نوازش در بین انقباضات استفاده می شود. در پاره ای از موارد، نیاز به کمک فرد دیگر(غیر از عامل زایمان) برای انجام ماساژ وجود دارد.
نکته: دستان ماساژ دهنده باید بدون زخم و زیورآلات بوده و ناخن ها کوتاه باشند. براي جلوگيري از اصطكاك با روغن مخصوص چرب شود.

39. طب فشاري فشار ،گرما يا سرما در نقاط طب سوزني
نقاط طب فشاري شامل : شانه ها،پائين پشت ،لگن ،قوزك پا،ناخن كوچك انگشتان پا، كف پا ، ساكرال
اين نقاط دانسيته افزايش يافتهاي از رسپتورهاي عصبي داردو هدايت الكتريكي بالايي دارد
به تئوري كنترل دروازه اي و افزايش اندورفين ها نسبت داده مي شود
فشار با بند انتهايي انگشت شست و ساير انگشتان

40. تحريك الكتريكي اعصاب عبور كننده از پوست TENSTranscutaneous electrical nerve stimulation
وصل الكترود به پوست وتوليد جریان الکتریکی خفیف ضربان دار
كاهش درد مشابه ماساژ با اثرات روحی، مکانیکی و فیزیولوژیکی
بر اساس تئوری gate control ، با تحریک فیبرهای عصبی- محیطی بزرگ، دروازه های درد را می بندد.
الکترودها معمولاً به طور موازی در دو طرف ستون فقرات قرار می گیرند. اولین جفت الکترودها بین دهمین مهره توراسیک تا اولین مهره کمری ((T10- L1 قرار می گیرد. دومین جفت الکترودها بین مهره دوم تا چهارم ساکرال (S2-S4) قرار می گیرد.
شدت جریان از جریان متناوب بالا (high frequency) تا جریان متناوب پایین(low frequency) حداکثر بهبود درد را ایجاد می کند.

42. آروماتراپي
استفاده از روغن های تقطیر شده از درختان، گل ها، علف ها و گیاهان شفابخش براي تقويت سلامتی و احساس خوشایند و ايجاد بهبودي
اسانس های گیاهاني از قبیل اسطوخودوس، شمعداني ، مريم گلي،رز، ياسمن و ...
کمپرس های خیس بر روی بدن ،ماساژ ،اسپری ،استشمام روی نوارهای پارچه ای، بالش زیر سر ،پاشويه ،دوش حمام

44. تكنيكهاى افزايش مهار مسيرهاى پايين برنده درد :
1- تمرکز و انحراف
2- موزيك و دعا
3- هيپنوتیزم
Biofeed back
4- بيوفيدبك

45. تمركز و منحرف کردن حواس، تجسم خلاق
ثبت يك تحريك در سلولهاي ساقه مغز به عنوان درد
تمركز روي شي يا عمل خاص
ياد آوري صحنه خوش آيند به كمك همراه

46. تکنیک های تنفسی و تن آرامی
این روش از طریق افزایش انحراف فکر باعث کاهش انتقال سیگنال درد و دریافت آن توسط مغز می شود
برحسب زمان مراجعه مادر، آموزش می تواند انجام شود. در هنگام لیبر، آموزش در فاز نهفته و ابتدای مرحله اول صورت گیرد.
هدف تکنیک تنفسی: کنترل تنفس و تنفس آگاهانه است.
هدف شل سازی: آرامش و وانهادگی بدن (جسمی و ذهنی) برای کسب انرژی

48. ده درصد مي توانند از اين روش استفاده كنند
هيپنوتيزم
حالتی از سستی فیزیکی عمیق با مغز هوشیار . دراین حالت نیروهای ذهنی موقتاً از کار می افتد و درک ناخودآگاه بین هوشیاری و بیهوشی زودتر وراحت تر بوجود می آید.
تصوير ذهني قادر به تغيير فيزيولوژي بدن
ايجاد حالت آرامش جسمي و رواني گسترده
ده درصد مي توانند از اين روش استفاده كنند

49. موسيقي وآوا ازطريق شنوايي
نوعی آوادرمانی است که با استفاده از آواهای منظم، تغییرات خاص در بدن ایجاد می شود. موزیک و آوا (قرآن) باعث تولید آندروفین ها شده که منجر به اثرات مثبت جسمی- روحی- احساسی در بدن می شود.
این روش در بارداری، زایمان و فاز فعال لیبر و پس از زایمان قابل استفاده است. مدت انجام روش20 تا30 دقیقه به صورت متناوب با توجه به انتخاب مادر.

50. بيوفيدبك يكي از تكنيكهاي ريلكسيشن تشخيص سيگنالهاي فيزيكي
از طريق ديداري يا شنيداري اطلاعاتي در مورد عملكرد خودكار فيزيولوژيك بدن كسب مي كند

51. وضعیت ها وضعیت های upright:
standing، walking،,swaying ,lunging ,rocking ,lateral (side lying), (semi-recumbent) forward leaning , squatting kneeling
مزایا:
- کاهش طول مرحله اول و دوم زایمان
- انقباضات موثرتر رحمی
- استفاده از نیروی جاذبه زمین
- کاهش نیاز به مسکن
- تسهیل حرکات مفاصل لگنی
- کاهش احساس درد به خصوص دردهای کمری
- بهبود گردش خون رحمی – جفتی
- کمک به چرخش جنین و نزول سر
- کاهش پارگی پرینه و واژن
- کاهش عفونت بعد از زایمان به علت معاینه کمتر واژینال
- امکان انجام ماساژ (استفاده از دو روش کاهش درد به طور همزمان)

53. حركت كردن مادر حين ليبر
در اكثر روش هاي زايمان سنتي حركت فعال زنان در كاهش درد و تسهيل امر زايمان بسيار اهميت داشته ودارد.
حركت فعال حين ليبر باعث مي شود مادر بتواند روش هاي تنفسي و شل كردن عضلات حين انقباضات را بهتر انجام دهد.
حركت , تغييروضعيت و قرار گيري در وضعيت مناسب هر مرحله از زايمان باعث كاهش هيپرلوردوز ودر نتيجه اصلاح انحناي لگن مي شود.
قطر قسمت فوقاني لگن براي قرارگيري جنين پهن تر ميشود

54. ادامه مانع چرخش غير طبيعي جنين مي شود نيروي ثقل افزايش مي يابد
انقباضات قوي تر و موثرتر ميشود
حركت و تغيير وضعيت باعث كاهش خستگي ، بهبود وضعيت جسماني و گردش خون مي شود.
قدم زدن حين ليبر باعث تغيير ابعاد لگن مي شود
وزن روي پاها فشار آورده و موجب تغيير شكل لگن ميشود بنابراين چرخش و نزول جنين به خوبي صورت مي گيرد.

56. فشار متقابل COUNTER PRESSURE
محرك معكوس احساس فشار داخلي درد
فشار يكنواخت با مشت يا پاشنه دست در ناحيه ساكرال
فشار روي لگن ، ران ها، شانه ها و دستها
معمولا“ در اوايل ليبرتاثير گذار است

57. همراه حمايت روحي و رواني
مي تواند همسر يا فرد هم جنس به انتخاب مادر باشد
در هر شرایطی در دسترس باشد
حمايت روحي و رواني
يادآوري تكنيك هاي آموزش داده شده در دوران بارداري
تشويق مادر
مراقبت از مادر
كمك به عامل زايمان براي افزايش همكاري مادر