1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐIỆN BIÊN TRUNG TÂM GDTX TUẦN GIÁO
Ch­¬ng 3: Cacbon – silic
Bµi 15: Cacbon
GIÁO VIÊN : TRẦN THỊ NGUYỆT
HÓA HỌC LỚP : 11

2. Ch­¬ng 3: Cacbon – silic
Bµi 15: Cacbon

3. VÞ trÝ vµ cÊu h×nh electron nguyªn tö.
VÞ trÝ cña Cacbon trong b¶ng tuÇn hoµn:
Cacbon thuéc « 6; chu kú 2; nhãm IVA.
CÊu h×nh e nguyªn tö:
CÊu h×nh e: 1s22s22p2 ( 2/4). Cacbon cã thÓ t¹o tèi ®a 4 liªn kÕt céng hãa trÞ víi c¸c nguyªn tö kh¸c.
C¸c sè oxi hãa cña cacbon lµ:
-4, 0, +2, +4
H·y cho biÕt vÞ trÝ, cÊu h×nh e nguyªn tö vµ c¸c sè oxi hãa cña nguyªn tè cacbon

4. iI. TÝnh chÊt vËt lý
Nguyªn tè Cacbon cã mét sè d¹ng thï h×nh nh­: Kim c­¬ng, than ch×, fuleren. Chóng kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt vËt lý vµ cÊu t¹o. H·y ®iÒn ®Çy ®ñ th«ng tin vµo b¶ng sau ®©y
TÝnh chÊt vËt lý
CÊu t¹o
øng dông
Kim c­¬ng
Than ch×
Fuleren

5. VÞ trÝ vµ cÊu h×nh electron nguyªn tö.
II. TÝnh chÊt vËt lý:
Nguyªn tè C cã mét sè d¹ng thï h×nh nh­: Kim c­¬ng, than ch×, fuleren. Chóng kh¸c nhau vÒ tÝnh chÊt vËt lý vµ cÊu t¹o.
Lµm ®å trang søc.
ChÕ t¹o mòi khoan, dao c¾t kÝnh, bét mµi
- Mçi nguyªn tö C liªn kÕt víi 4 nguyªn tö C kh¸c n»m ë 4 ®Ønh cña h×nh tø diÖn ®Òu b»ng 4 liªn kÕt céng hãa trÞ bÒn
ChÊt tinh thÓ trong suèt, kh«ng mµu, kh«ng dÉn ®iÖn, dÉn nhiÖt kÐm.
ChÊt rÊt cøng, cøng nhÊt trong c¸c chÊt r¾n.
Kim c­¬ng
øng dông
CÊu t¹o
TÝnh chÊt vËt lý
Kim c­¬ng

6. II. TÝnh chÊt vËt lý:
TÝnh chÊt vËt lý
CÊu t¹o
øng dông
Than
Ch×
Than ch×
ChÊt tinh thÓ, mµu ®en x¸m, dÉn nhiÖt, dÉn ®iÖn tèt.
MÒm, khi viÕt lªn giÊy ®Ó l¹i vÖt ®en gåm nhiÒu líp tinh thÓ.
- CÊu t¹o líp. Trong mçi líp, mçi nguyªn tö C liªn kÕt víi 3 nguyªn tö C l©n cËn n»m ë 3 ®Ønh cña tam gi¸c ®Òu.
Lµm ®iÖn cùc, nåi nÊu ch¶y c¸c hîp kim chÞu nhiÖt
ChÕ t¹o chÊt b«i tr¬n, bót ch×....

7. II. TÝnh chÊt vËt lý:
TÝnh chÊt vËt lý
CÊu t¹o
øng dông
Fuleren
Tinh thÓ mµu ®á tÝa, hấp thụ mạnh ánh sáng
Ph©n tö gåm: C60, C (Ph©n tö C60 cã cÊu tróc h×nh cÇu rçng, gåm 32 mÆt víi 60 ®Ønh lµ 60 nguyªn tö C)
Tæng hîp d­îc phÈm, vËt liÖu cho quang ®iÖn tö, dÇu nhít cao cÊp, mü phÈm...

8. II. TÝnh chÊt vËt lý:
Cacbon ®iÒu chÕ nh©n t¹o: Than gç, than x­¬ng, than muéi... gäi lµ than v« ®Þnh h×nh. Than gç, than x­¬ng (Than ho¹t tÝnh) cã cÊu t¹o xèp nªn cã kh¶ n¨ng hÊp phô m¹nh chÊt khÝ vµ chÊt tan trong dung dÞch.

9. Cho biÕt vai trß cña C trong ph¶n øng trªn
H·y x¸c ®Þnh sè oxi hãa cña C trong ph¶n øng vµ nhËn xÐt vÒ sù thay ®æi ®ã
III. TÝnh chÊt hãa häc
C¸c sè oxi hãa cña Cacbon C
Cacbon võa cã tÝnh oxi hãa võa cã tÝnh khö
1. TÝnh khö:
T¸c dông víi oxi.
Cho biÕt vai trß cña C trong ph¶n øng trªn
C + O CO2
C + O CO2
 H < 0
ë nhiÖt ®é cao C khö ®­îc CO2 t¹o ra CO
C + CO CO
C + CO CO
 H > 0
Vai trß cña cacbon:
Cacbon lµ chÊt khö

10. H·y viÕt PTHH, x¸c ®Þnh sè oxi hãa vµ nhËn xÐt g× vÒ sù thay ®æi sè oxi hãa cña Cacbon.
III. TÝnh chÊt hãa häc
TÝnh khö:
T¸c dông víi oxi.
T¸c dông víi hîp chÊt.
Khö ®­îc mét sè oxit kim lo¹i ë nhiÖt ®é cao.
T¸c dông víi HNO3 ®Æc, H2SO4 ®Æc, KClO3...
Vai trß cña C:
Cacbon lµ chÊt khö

11. H·y viÕt PTHH, x¸c ®Þnh sè oxi hãa vµ nhËn xÐt g× vÒ sù thay ®æi sè oxi hãa cña Cacbon.
III. TÝnh chÊt hãa häc
TÝnh khö:
TÝnh oxi hãa:
T¸c dông víi Hi®ro.
b. T¸c dông víi kim lo¹i.
Vai trß cña C trong ph¶n øng:
KÕt luËn: Trong ph¶n øng hãa häc Cacbon võa mang tÝnh khö, võa mang tÝnh oxi hãa. Trong ph¶n øng víi kim lo¹i vµ hi®ro cacbon lµ chÊt oxi hãa, trong ph¶n øng víi O2 vµ c¸c chÊt oxi hãa m¹nh C lµ chÊt khö.
Cacbon lµ chÊt oxi hãa

12. c¸c d¹ng thï h×nh cña Cacbon
Mét sè h×nh ¶nh øng dông
c¸c d¹ng thï h×nh cña Cacbon

13. IV. øng dông
Kim c­¬ng: §å trang søc, mòi khoan, dao c¾t thuû tinh, bét mµi...
Than ch×: lµm ®iÖn cùc, nåi nÊu ch¶y c¸c hîp kim chÞu nhiÖt, chÕ t¹o chÊt b«i tr¬n, bót ch×...
Than cèc: lµm chÊt khö trong luyÖn kim, ®Ó luyÖn kim lo¹i tõ quÆng.
Than gç: ®­îc dïng ®Ó chÕ t¹o thuèc næ ®en, thuèc ph¸o.
Than ho¹t tÝnh: ®­îc dïng trong mÆt n¹ phßng ®éc, trong c«ng nghiÖp hãa chÊt.
Than muéi: ®­îc dïng lµm chÊt ®én cao su, s¶n xuÊt mùc in, xi ®¸nh giÇy...

14. - Hợp chất : Khoáng vật V. Tr¹ng th¸i tù nhiªn - Cacbon đơn chất
Trong tự nhiên cacbon tồn tại ở những trạng thái nào?
Kim cương và than chì
Canxit (CaCO3)
Magiezit (MgCO3)
Đolomit (CaCO3.MgCO3)
- Hợp chất : Khoáng vật
- Than mỏ: than antraxit, than mỡ, than nâu, than bùn…
- Thành phần của dầu mỏ và khí thiên nhiên
- Là cơ sở của tế bào động thực vật

15. Mét sè h×nh ¶nh tr¹ng th¸I tån t¹i cña Cacbon trong tù nhiªn
Má than
ë qu¶ng ninh
KhÝ thiªn nhiªn-
DÇu má

16. H·y nghiªn cøu SGK vµ Hoµn thµnh b¶ng sau ®©y
Vi. §iÒu chÕ
H·y nghiªn cøu SGK vµ Hoµn thµnh b¶ng sau ®©y
C¸c d¹ng thï h×nh
C¸ch ®iÒu chÕ
Kim c­¬ng
Than ch× nh©n t¹o
Than cèc
Than gç
Than muéi

17. C¸c d¹ng thï h×nh C¸ch ®iÒu chÕ
Vi. §iÒu chÕ
C¸c d¹ng thï h×nh
C¸ch ®iÒu chÕ
Kim c­¬ng
Nung than ch× ë nhiÖt ®é 20000C d­íi ¸p suÊt 50 – 100 ngh×n atm víi xt Fe, Cr hay Ni
Than ch× nh©n t¹o
Nung than cèc ë kho¶ng 2500 – 30000C trong lß ®iÖn, kh«ng cã KK
Than cèc
Nung than mì ë kho¶ng 10000C trong lß cèc, kh«ng cã KK
Than gç
§èt gç trong ®iÒu kiÖn thiÕu kh«ng khÝ
Than muéi
NhiÖt ph©n Metan cã xóc t¸c.
CH C H2

18. Cñng cè bµi häc
Bài tËp 2 (SGK- trang 70):
TÝnh oxi hãa cña cacbon thÓ hiÖn ë ph¶n øng nµo trong c¸c ph¶n øng sau:

19. Bµi tËp 3 (SGK trang 70) Cñng cè bµi häc
TÝnh khö cña cacbon thÓ hiÖn ë ph¶n øng nµo trong c¸c ph¶n øng sau:

20. H­íng dÉn vÒ nhµ
Lµm bµi tËp 4,5 SGK trang 70
Chó ý víi bµi 5 ph¶i ®æi ®¬n vÞ: 1m3 = 1000dm3 = 1000(lÝt)
Bµi tËp 3.1 ®Õn 3.5 SBT Hãa häc 11
Xem tr­íc bµi 16: Hîp chÊt cña cacbon:
Hîp chÊt cña Cacbon gåm lo¹i hîp chÊt nµo?
TÝnh chÊt vËt lý, tÝnh chÊt hãa häc vµ c¸ch ®iÒu chÕ tõng lo¹i hîp chÊt ®ã.
øng dông cña tõng lo¹i hîp chÊt ®ã. Hîp chÊt nµo g©y lªn hiÖu øng nhµ kÝnh, lµm cho tr¸i ®Êt nãng lªn.

21. XIN CH¢N THµNH C¶M ¥N C¸C THÇY C¤ GI¸O
Vµ C¸C EM HäC SINH!