12. توزیع جغرافیایی مرگ به دلیل بدخیمی در کشور
Age-standardized incidence rate of all cancers
per 100 000 in female in Iran 2005–2006.
Age-standardized incidence rate of all cancers
per 100 000 in male in Iran 2005–2006.
Mousavi S M et al. Ann Oncol 2008;annonc.mdn642
© The Author Published by Oxford University Press on behalf of the European Society for Medical Oncology. All rights reserved. For permissions, please
علي اكبر حقدوست
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

13. توزیع جغرافیایی بروز بدخیمی در کشور
علي اكبر حقدوست
دانشگاه علوم پزشكي شيراز

14. بر پایه گزارش کشوری ثبت موارد سرطانی در سال ۱۳۸۴ که در برگیرنده اطلاعات جمع آوری شده از مراکز پاتولوژی ۴۱ دانشگاه علوم پزشکی سراسر کشور ایران است:
تعداد کل ۵۵ هزار و ۸۵۳ مورد سرطان جدید ثبت شده که ۳۱ هزار و ۳۵۵ (۱۳/۵۶ درصد) مورد مربوط به مردان و ۲۴ هزار و ۴۹۸ (۸۷/۴۳ درصد) مورد در زنان اتفاق افتاده است
بنابراین نسبت جنسی بروز سرطان در سال ۱۳۸۴، برابر ۱۲۸ است، یعنی در مقابل هر ۱۰۰ بیمار زن، ۱۲۸ بیمار مرد وجود داشته است.

15. شایع ترین سرطان ها در ایران در سال 84 بر اساس جمع کل مرد و زن، به ترتیب شامل سرطان های:
۱) پوست (1/۱۵ درصد)،
۲) پستان (7/۱۰ درصد)،
۳) معده (4/۱۰ درصد)،
۴) کولورکتال (3/۷ درصد)،
۵) مثانه (۷ درصد)،
۶) مری (۵/۵ درصد) بوده
و دیگر سرطان ها به ترتیب عبارت اند از بدخیمی های دستگاه خون ساز، پروستات، غدد لنفاوی و ریه.

16. اگر بخواهیم به تفکیک جنسیت بیماران، شایع ترین سرطان های ایران را رتبه بندی نماییم،
در مردان به ترتیب:
پوست، معده، مثانه، پروستات، کولورکتال، دستگاه خون ساز، مری، ریه، غدد لنفاوی و مغز
در زنان به ترتیب:
پستان، پوست، کولورکتال، معده، مری، دستگاه خون ساز، تیرویید، تخمدان، غدد لنفاوی و مثانه قرار دارند.

17. در میان سرطان ها نیز به ترتیب: سرطان معده (۸ هزار و ۱۰۶ مورد مرگ)،
بر اساس گزارش «سیمای مرگ و میر در ۲۹ استان کشور، سال ۱۳۸۳» که آخرین گزارش چاپ شده برنامه کشوری ثبت موارد مرگ است، سرطان ها در رتبه سوم علل مرگ و میر ایستاده اند و باعث مرگ ۴۹ هزار و ۴۴۷ نفر در کل جمعیت کشور ایران شده اند.
در میان سرطان ها نیز به ترتیب:
سرطان معده (۸ هزار و ۱۰۶ مورد مرگ)،
سرطان ریه و برونش (۴ هزار و ۴۷۵ مورد)،
لوسمی ها (۳ هزار و ۵۱۵ درصد)،
سرطان کبد و سیستم صفراوی (۳ هزار و ۱۷۸ مورد)
سرطان مری (۲ هزار و ۳۰ مورد)،
پنج سرطان اول کشنده کشور را تشکیل داده اند.

33. Smoking causes lung cancer
True or False?
Smoking causes lung cancer
False
From epidemiological point of view, there is a good association between smoking and lung cancer. This does not mean causation. Many people who smoke never develop lung cancer

34. Large percentage of cancers are preventable
True or False?
Large percentage of cancers are preventable
True

35. True or False?
In the past 20 years tremendous improvements in the treatment of all cancers have been achieved
False
We have seen improvement in detection, monitoring, and treatment for some cancers. However, there is large number of cancers, where we have seen little improvement, such as pancreatic and ovarian.

36. Preventing cancer is easier than treating cancer
True or False?
Preventing cancer is easier than treating cancer
True

37. Screening tests are available for most cancers
True or False?
Screening tests are available for most cancers
False
Screening tests are available for some cancers, such as prostate, colorectal, and breast.
There are many cancers for which we do not have screening tests yet, such as pancreatic, brain, etc.

38. 60 تا 70 درصد از سرطانها قابل پيشگيري هستند
عمده سرطانها به زماني حدود 20 سال براي استقرارشان زمان نياز دارند لذا انجام اقدامات كنترلي سرطان هيچگاه دير نيست.
كنترل سرطان صرفا تشخيص و درمان موثر آن نيست بلكه اجزاء بسياري در يك برنامه كنترل سرطان وجود دارد

39. برنامه كنترل سرطان در كشورهاي در حال توسعه
اين برنامه شامل 4 مبحث است:
پيشگيري: به معني كاهش عوامل خطر زا در بروز سرطانهاي مختلف
آموزش: به معني فراهم نمودن و ارائه اطلاعات لازم براي عامه و خواص جهت شناساندن عوامل خطر زا و راههاي مقابله و دوري نمودن از آنها و نيز شناساندن راههاي تشخيص زودهنگام و غربالگري و راههاي دران موثر و بازتواني پس از درمان
غربالگري: شامل تدوين دستورالعملهاي استاندارد در خصوص غربالگري گروههاي در معرض خطر و فراهم كردن امكانات لازم و در دسترس قراردادن اين امكانات جهت تمامي افراد جامعه در معرض خطر
درمان: شامل فراهم كردن و در دسترس قرار دادن امكانات درماني اعم از بيمارستان ،تجهيزات و داروها و پزشكان و پرسنل مورد نياز

40. آموزش به چه كساني؟ مردم : در دو گروه عمده - عموم مردم
مردم : در دو گروه عمده
- عموم مردم
- گروه هدف(high risk) مباحث آموزش شامل:
- ملاحظات در شيوه زندگي سالم بخصوص رژيم غذائي سالم فعاليت فيزيكي روزانه
- عوامل خطر زا در ايجاد سرطان
- علائم زودرس سرطان

41. آموزش به چه كساني؟ 2- كادر بهداشتي و درماني
- در جهت ايجاد جديت و اشتياق آنها در كنترل سرطان
- ارائه مشاوره بطور فعالانه به عموم و گروههاي در معرض خطر در خصوص عوامل خطر زاي سرطان زا و اقدامات پيشگيرانه
- ارجاع فراد در معرض خطر به متخصصين ازجمله متخصصين تغذيه و مجريان برنامه كنترل دخانيات بسته به مورد
- توجيه و آموزش عموم در مورد شيوه زندگي سالم و عوامل خطرزاي سرطان و برنامه هاي فعال پيشگيري و غربالگري

42. آموزش به چه كساني؟ 3- سياستمداران و برنامه ريزان جامعه
4- سازمانها و ارگانهاي همكار و مرتبط
ويژگي مهم برنامه هاي آموزشي در كنترل سرطان دامنه دارو مداوم بودن آنها است كه الزامي نيز مي باشد.

43. آموزش در خصوص چه موضوعاتي؟
آموزش ملاحظات شيوه زندگي سالم
آموزش علائم زودرس سرطان
آموزش در خصوص برنامه هاي غربالگري و امكانات در دسترس در جهت اجراي برنامه هاي غربالگري
آموزش اين مطلب كه تشخيص زود هنگام و درمان مناسب مي تواند زندگي طولاني بدون سرطان را با حداقل معلوليت به همراه داشته باشد.

44. اپیدمیولوژی سرطان پستان
شایع ترین سرطان در بین زنان ایرانی
اولین علت مرگ ناشی از سرطان در زنان میانسال
30% کل سرطانهای خانم ها
از هر 15 زن یک نفر مبتلا
8500 مورد جدید سالیانه در کشور

45. سرطان پستان در ایران
بيشترين سن بروز سرطان پستان در دنيا سنين 50 تا 59 سالگي است اما متاسفانه اين سن در ايران 40 تا 49 سال است.
مطالعات موجود نشان می دهد که مرگ ومیر،میزان بقا و همچنین میزان عود سرطان پستان پس از درمان در ایران، معادل کشورهای پیشرفته است. تنها نقطه تفاوت ما مربوط به زمان تشخیص این بیماری است به طوریکه عمده تشخیص‌های کشور ما در مرحله 2 و 3 صورت می‌گیرد اما در کشورهای پیشرفته عمده تشخیصها در مرحله 1 و 2 است
به دنبال پیشرفت‌های انجام شده در درمان سرطان پستان ، بیماران پس از پایان درمان از طول عمر طبیعی و طولانی برخوردار خواهند شد. البته بازگرداندن بیماران بهبود یافته سرطان پستان به زندگی طبیعی، بسیار مهم است.

46. اتیولوژی دهه 5 و 6 شایعترین سن ابتلاء سن جنسیت
موارد فامیلیال بدون ژن شناخته شده و موارد ارثی
همراهی با سرطان های کولون و تخمدان
ارث
ابتلاء پستان مقابل
سابقه اشعه درمانی قفسه صدری
سن منارک زودرس (قبل از 12)
یائسگی دیر رس (بعد از 55)
سن اولین زایمان بعد از 30 سال
نازائی
HRT
سیگار.الکل.چاقی.رژیم غذائی

47. جمعیت در معرض خطر ابتلاء یک عضو از بستگان درجه اول با سن زیر 50 سال
ابتلاء دو نفر یا تعداد بیشتری از بستگان درجه اول به سرطان های پستان، تخمدان، پانکراس و پروستات
ابتلاء خویشاوند درجه اول مرد به سرطان پستان
کشف ژن موتاسیون یافته
بیوپسی غیر طبیعی مانند اتیپی
سابقه رادیوتراپی قفسه سینه
سابقه فردی سرطان پستان یا تخمدان

48. پیشگیری از سرطان پستان
سطح اول: بهبود شیوه زندگی کنترل وزن، تشویق برای بارداری در سنین کمتر، ترویج تغذیه با شیر مادر، ورزش، فعالیت فیزیکی، مصرف میوه ها و سبزیجات تازه، اجتناب از مصرف الکل و دخانیات. سطح دوم : تشخیص به موقع و اولیه سرطان اجرای روش های غربالگری طول عمر جمعیت هدف را افزایش می دهد و منجر به بهبود کیفیت زندگی، شانس درمان بالا و کاهش مرگ و میر و کاهش هزینه های درمان می شود. سرمایه گذاری در پروژه های پیشگیری هزینه-اثربخشی اثبات شده دارد و از طریق ادغام برنامه غربالگری در نظام سلامت تحقق می یابد.

49. غربالگری سرطان پستان
آموزش زنان از سن 20 سالگی انجام معاینه بالینی انجام ماموگرافی معاینه: از سن 30 سالگی ماموگرافی: از سن 40 سالگی هر دو سال

50. روش‏هاي غربالگري سرطان پستان
1-ماموگرافي سالانه درزنان 40 ساله ومسن‏تر
2-معاينه پستان‏ها توسط زنان به صورت ماهيانه ازسن 20سالگي
3-معاينه باليني پستان توسط پزشك در زنان 20 تا69ساله، سالانه

51. سرطان سرویکس(دهانه رحم)
سرطان دهانه رحم یکی از شایعترین سرطانهای دستگاه تناسلی زنانه است که در نتیجه رشد غیر قابل کنترل سلولهای دهانه رحم ایجاد می‌شود.
سرطان گردن رحم، پس از سرطان پستان، دومین سرطان رایج در زنان است.

52. سرطان دهانه رحم
این سرطان یکی ازسرطانهای قابل پیشگیری تلقی می گردد زیرا : 1- دوره پیش بدخیمی طولانی دارد. 2- برنامه غربالگری موثر از طریق سیتولوژی دارد که می توان ضایعات پیش سرطانی را تشخیص داد. 3- درمان ضایعات پیش سرطانی موفقیت آمیزاست.