2. طراحی الگوی خرید راهبردی مراقبت های سلامت براي نظام سلامت ایران
استاد راهنما:
دکتر علی جنتی
اساتید مشاور:
دکتر همایون صادقی، دکتر علی ایمانی
ارائه‌کننده:
جواد قدوسی‌نژاد

3. مقدمه و اهداف

4. خرید راهبردی مراقبت‌های سلامت
مقدمه
ارزش پولی بیشتر
پیچیدگی سیستم سلامت
نیازهای فزاینده مردم
خرید راهبردی مراقبت‌های سلامت
هزینه‌های فزاینده

5. لزوم طراحی مدل بومی خرید راهبردی مراقبتهای سلامت برای ایران
مقدمه (ادامه)
بازپرداخت نامحدود هزینه‌ها به ارایه دهندگان
عدم تمرکز قراردادها بر کیفیت و کارایی
فقدان پیوستگی خدمات
سلامت محور نبودن نظام ارایه‌ی مراقبت‌ها
ماده ی 32، بند ج در قانون برنامه پنجم توسعه
لزوم طراحی مدل بومی خرید راهبردی مراقبتهای سلامت برای ایران

6. اهداف
هدف کلی:
طراحی مدل خرید راهبردی مراقبت های سلامت در نظام سلامت ایران

7. اهداف (ادامه) اهداف اختصاصی
تعیین ویژگی های خريد راهبردی مراقبت های سلامت
تعیین ديدگاه متخصصين و خبرگان در خصوص خريد راهبردي مراقبت‌های سلامت در ايران
تعیین وضعيت خريد راهبردی مراقبت های سلامت در ايران در سازمان‌های منتخب
تدوین مدل اولیه خرید راهبردی مراقبت های سلامت در ایران
اعتبارسنجی و نهايي سازي مدل خرید راهبردی مراقبت ها در نظام سلامت ایران

8. روش کار یافته‌ها

9. روش‌شناسی پژوهش نوع مطالعه:
این پژوهش از نوع تلفیقی است که در آن از چند نوع روش‌شناسی متفاوت استفاده شد: مرور نظام مند متون، روش کیفی و نیز روش کمی به تناسب هدف مورد نظر
هم چنین این پژوهش از نوع تحقیق در نظام سلامت می‌باشد.

10. استخراج ویژگی‌های مدل‌های خرید راهبردی
کلیات روش اجرا
فاز اول:
مرور نظام‌مند و جامع متون مرتبط:
استخراج ویژگی‌های مدل‌های خرید راهبردی
فاز دوم:
استخراج ویژگی های بومی مدل خرید راهبردی، معیارهای موفقیت مدل پیشنهادی با استفاده از نظرات متخصصین و صاحب نظران
فاز سوم:
شناسایی و تعریف وضعیت خرید راهبردی مراقبت ها در ایران با استفاده از مستندات مربوط و نظر متخصصین و تجارب آنها
فاز چهارم:
طراحی اولیه مدل پیشنهادی با استفاده از اصول طراحی مدل و روابط بین ارکان و مولفه‌ها
فاز پنجم:
اعتبارسنجی مدل و نهایی‌سازی آن

11. روش کار هدف اختصاصی اول: تعیین ویژگی های خريد راهبردی مراقبت‌های سلامت
مرور نظام‌مند متون
کلیدواژه‌های انگلیسی:
Strategic, purchasing, commissioning, procurement, buying, health, medicine, healthcare
کلیدواژه‌های فارسی:
خرید راهبردی، خرید استراتژیک، مراقبت‌های سلامت، خدمات بهداشتی، خدمات سلامت

12. موتورهای جستجو و پایگاه‌های داده‌ای مورد جستجو: فارسی:
روش کار هدف اختصاصی اول: تعیین ویژگی های خريد راهبردی مراقبت‌های سلامت (ادامه)
موتورهای جستجو و پایگاه‌های داده‌ای مورد جستجو:
فارسی:
Sid, magiran, iranmedex
انگلیسی:
PubMed, web of science, Ovid, ProQuest, Google Scholar, Scopus

13. روش کار هدف اختصاصی اول: تعیین ویژگی های خريد راهبردی مراقبت‌های سلامت (ادامه)
تحلیل
پروتکل پریسما
ارزیابی با استفاده از چک‌لیست CASP
تجزیه و تحلیل با استفاده از جدول تطبیقی

14. یافته‌های هدف اختصاصی اول: تعیین ویژگی‌های خريد راهبردی مراقبت‌های سلامت

15. یافته‌های هدف اختصاصی اول: تعیین ویژگی‌های خريد راهبردی مراقبت‌های سلامت (ادامه)
جدول تطبیقی مطالعات (ویژگی‌های مدل)
جدول تطبیقی مطالعات (معیارهای موفقیت مدل)

16. روش کار هدف اختصاصی دوم: تعیین ديدگاه متخصصين و خبرگان در خصوص خريد راهبردي مراقبت های سلامت در ايران
بخش اول: تعیین دیدگاه متخصصین و خبرگان از طریق مصاحبه و بحث گروهی متمرکز
یک جلسه بحث گروهی متمرکز (6 نفر)
18 مصاحبه (14 مصاحبه حضوری، 4 مصاحبه ی تلفنی)
سه تن از مشارکت‌کنندگان بصورت نوشتاری (در مجموع 27 نفر)
نمونه‌گیری هدفمند گلوله برفی
تحلیل نتایج از طریق تحلیل محتوا
تایید قوام داده بر اساس باز بینی توسط شرکت کنندگان

17. تایید روایی محتوایی (CVR-CVI) پرسشنامه‌ی دلفی تصمیم‌گیری (49 گویه)
روش کار هدف اختصاصی دوم: تعیین ديدگاه متخصصين و خبرگان در خصوص خريد راهبردي مراقبت های سلامت در ايران (ادامه)
بخش دوم: تایید ویژگیها و معیارهای موفقیت مدل پیشنهادی خرید راهبردی از دیدگاه متخصصان
طراحی پرسشنامه دلفی
تایید روایی محتوایی (CVR-CVI)
پرسشنامه‌ی دلفی تصمیم‌گیری (49 گویه)
ملاک تصمیم‌گیری در مورد گویه‌های مورد پذیرش میانه بود (1 تا 4 رد، 4 تا 7 دور دوم و 7 به بالا قبول)

18. بخش اول: کدبندی و دسته بندی مفهومی نظرات مصاحبه‌شوندگان
یافته‌های هدف اختصاصی دوم: تعیین ديدگاه متخصصين و خبرگان در خصوص خريد راهبردي مراقبت‌های سلامت در ايران
بخش اول: کدبندی و دسته بندی مفهومی نظرات مصاحبه‌شوندگان
پس از مشخص کردن کدها (556 کد)، 45 زیرعنوان و 5 عنوان اصلی استخراج شد.
جدول ویژگی‌های مدل پیشنهادی و معیارهای موفقیت مدل از نظر متخصصین

19. دلفی ساختاریافته در دو دور برگزار شد. (تحلیل نتایج دور اول دلفی)
یافته‌های هدف اختصاصی دوم: تعیین ديدگاه متخصصين و خبرگان در خصوص خريد راهبردي مراقبت‌های سلامت در ايران (ادامه)
بخش دوم: تعیین ویژگی های مدل و معیارهای موفقیت آن از دیدگاه متخصصین به روش دلفی
دلفی ساختاریافته در دو دور برگزار شد. (تحلیل نتایج دور اول دلفی)
جدول تحلیل دلفی دور دوم

20. روش کار هدف اختصاصی سوم: تعیین وضعيت خريد راهبردی مراقبت های سلامت در ايران در سازمان های منتخب
مصاحبه با متخصصین
مشاهده‌ی مستندات (چک‌لیست محقق‌ساخته: 27 گویه در پنج حیطه (1- چه بخریم؟ شامل 7 گویه، 2- از چه کسی بخریم شامل 6 گویه، 3- چگونه بخریم شامل 8 گویه، 4- برای چه کسی بخریم شامل 3 گویه و 5- با چه قیمتی بخریم شامل 3 گویه))
سازمان بیمه سلامت ایرانیان، سازمان تامین اجتماعی، شرکت بیمه نفت، بیمه ایران و بیمه‌ی نیروهای مسلح

21. یافته‌های هدف اختصاصی سوم: تعیین وضعيت خريد راهبردی مراقبت های سلامت در ايران در سازمان های منتخب
بخش اول: تعیین وضعیت فعلی خرید مراقبت‌ها در نظام سلامت ایران از دیدگاه متخصصین
مفهوم
زیرمفهوم
زیرساخت اعمال برنامه خرید راهبردی
ضوابط و مقررات و اسناد بالادستی
امکان‌سنجی انجام خرید راهبردی
خرید مراقبت‌ها در سطوح مختلف مراقبت
بسته ی مراقبت‌های خرید راهبردی
عدم رعایت الزامات علمی و استاندارد تهیه‌ی بسته
فشارهای سیاسی و ملاحظات غیرعلمی برای تعریف بسته مراقبت‌ها
نظام پرداخت
اشکالات تعیین تعرفه
نظام پرداخت گذشته نگر مبتنی بر کارانه
وضعیت خریداران مراقبت‌ها
تعارض منافع
عدم جدایی خریدار از ارائه‌کننده
وضعیت ارایه دهندگان مراقبت‌ها
توجه کم به کیفیت در ارائه‌ی مراقبت‌ها
دیدگاه سودمحور ارائه‌کنندگان
وابستگی به دولت و وزارت بهداشت

22. یافته‌های هدف اختصاصی سوم: تعیین وضعيت خريد راهبردی مراقبت های سلامت در ايران در سازمان های منتخب (ادامه)
بخش دوم: تعیین وضعیت خرید راهبردی مراقبت‌های سلامت با استفاده از چک‌لیست محقق ساخته
بر اساس معیارهای ورود و خروج، سازمان‌های منتخب عبارت بودند از: بیمه سلامت ایرانیان، سازمان تامین اجتماعی، سازمان بیمه خدمات درمانی نیروهای مسلح (ساخد)، بیمه ایران، و بیمه شرکت نفت.

23. نام سازمان خریدار/ حیطه های خرید راهبردی
یافته‌های هدف اختصاصی سوم: تعیین وضعيت خريد راهبردی مراقبت های سلامت در ايران در سازمان های منتخب (ادامه)
نام سازمان خریدار/ حیطه های خرید راهبردی
ساخد
نفت
ایران
تامین اجتماعی
بیمه سلامت ایرانیان
چه بخریم
(14 امتیاز) 9
(64.28%) 11
(78.57%) 12
(85.71%) 10
(71.42)
از چه کسی بخریم
(12 امتیاز) 1
(8.33) 6
(50%) 8
(66.66%) 5
(41.66%)
چگونه بخریم
(16 امتیاز) 2
(12.5%) 7
(43.75%)
(31.25%)
(37.50%)
برای چه کسی بخریم
(6 امتیاز) 4
(33.33%)
(83.33%) 3
با چه قیمتی بخریم
مجموع
(54 امتیاز) 18 31
(57.40%) 37
(68.51%) 28
(51.85%)

24. روش کار هدف اختصاصی چهارم: تدوین مدل اولیه خرید راهبردی مراقبت های سلامت در ایران
طراحی مدل بر اساس ویژگی‌های تایید شده در دلفی و نظرات متخصصین مشارکت کننده
استفاده از مدل CIPP
قوانین و اسناد بالادستی

25. یافته‌های هدف اختصاصی چهارم: تدوین مدل اولیه خرید راهبردی مراقبت‌های سلامت در ایران

26. روش کار هدف اختصاصی پنجم: اعتبارسنجی مدل خرید راهبردی مراقبت‌های سلامت در نظام سلامت ایران
برای تایید اعتبار مدل از شاخص روایی محتوا و کاپای تغییریافته استفاده شد.
بر اساس نظر پولیت و همکاران در جدولی که در مقاله ارایه کرده‌اند مقادیر لازم (منصفانه)، خوب و عالی برای محاسبه‌ی I-CVI، و نیز k* را محاسبه و پیشنهاد کرده‌اند (کاپای بالای 0.40 منصفانه، بین 0.60 تا 0.74 خوب و بالاتر از 0.74 عالی). از مقادیر این جدول برای قضاوت در مورد نظر متخصصین استفاده شد و روایی مدل از نظر نفر از متخصصین مورد سنجش قرار گرفت.

27. یافته‌های هدف اختصاصی پنجم: اعتبارسنجی و نهايي سازي مدل خرید راهبردی مراقبت ها در نظام سلامت ایران
ردیف
حیطه
I-CVI K*
وضعیت حیطه 1
قابلیت اجرایی (پیاده‌سازی) مدل پیشنهادی
0.48
قابل قبول 2
انطباق مدل پیشنهادی با اسناد بالادستی
عالی 3
قابلیت پذیرش مدل پیشنهادی از طرف ذی‌نفعان 4
کارایی مدل پیشنهادی 5
انعطاف پذیری (قابلیت تطبیق با شرایط) مدل پیشنهادی
0.83 6
اثربخشی مدل پیشنهادی
0.75
0.73
خوب 7
سادگی (قابل فهم بودن) مدل پیشنهادی 8
انسجام و یکپارچگی بین اجزای مدل پیشنهادی 9
جامعیت مدل پیشنهادی 10
توالی اجزای مدل پیشنهادی 11
تناسب و توازن بین اجزای مدل پیشنهادی 12
مناسب در مجموع چقدر مدل پیشنهادی را برای نظام سلامت ایران مناسب می‌دانید؟
0.62

28. بحث و نتیجه‌گیری

29. * ویژگی/مدل پژوهش حاضر انگلیس امریکا کانادا غنا تایلند کامبوج نیوزیلند
ایتالیا
چه بخریم *
برای چه کسی بخریم
چگونه بخریم
با چه قیمتی
از چه کسی بخریم

30. * مدل/چالش زیرساخت خرید راهبردی ذی‌نفعان خرید راهبردی نظام پرداخت
تولیت
بسته‌ی مراقبت‌ها
قیمت‌ گذاری
نیازهای نامحدود بیماران
فشارهای سیاسی و افکار عمومی
مراقبت‌های انتخابی
هزینه‌های بالا
وابستگی به کمک‎‌های خارجی
مدیریت قراردادها
پژوهش حاضر *
باستانی (دارو)
انگلستان
کامبوج
غنا
تایلند
ایالات متحده‌ی امریکا
کانادا
ایتالیا

31. نتیجه‌گیری

32. نتیجه‌گیری (ادامه)
خرید راهبردی یک ضرورت برای بهبود وضعیت سلامت در نظام سلامت ایران است. وضعیت فعلی خرید راهبردی با چالش‌های متفاوت و اساسی روبرو است که غلبه بر این چالش‌ها و اجرای موفق خرید راهبردی برای نظام سلامت ایران مستلزم همکاری و هماهنگی تمامی ذی‌نفعان، پشتوانه‌ی قانونی قوی برای اجرای تولیت صحیح و برطرف کردن تعارض منافع در راس تولیتی وزارت بهداشت می باشد.

33. نتیجه‌گیری (ادامه)
لازم است که وزارت بهداشت از ارایه ی مراقبت‌های سلامت کناره‌گیری کند و فقط به ایفای نقش نظارتی و تولیتی بپردازد و از این راه برای تامین نیازهای سلامتی مردم تلاش کند.
جدایی واقعی خریدار از ارائه‌کنندگان نیز می‌تواند منجر به کاهش تعارض منافع و سیاستگذاری صحیح و عملیاتی در راستای خرید راهبردی مراقبتهای سلامت بشود.

34. نقاط قوت و محدودیت‌های پژوهش
محدود بودن متخصصن و خبرگان در زمینه خرید راهبردی
عدم اجرای پایلوت مدل پیشنهادی به دلیل محدودیت زمانی و نیز محدودیت های سازمانی
استفاده از نظرات ذی نفعان مختلف در خرید راهبردی در سازمان‌های مختلف
استفاده از نظرات متخصصین و ذی‌نفعان در این پژوهش، نقطه‌ی قوت مهمی برای تایید روایی و اعتبار مدل
جامعیت پژوهش

35. پیشنهادات حاصل از یافته‌‌ها
تعدیل مدل مفهومی طراحی شده در این پژوهش در سازمان‌های مختلف اجرای آزمایشی آن
تشکیل کمیته تخصصی خرید راهبردی مراقبت‌های سلامت
طراحی نظام مدیریت اطلاعات یکپارچه ای با استفاده از پرونده‌ی الکترونیکی سلامت
تشکیل صندوق تامین مالی یکپارچه سلامت

36. پیشنهادات حاصل از یافته‌‌ها
تقویت توان نظارتی و تولیتی نظام سلامت برای حصول مزایای اجرای خرید راهبردی
تعریف بسته‌ی مراقبتی خاص با هدف‌ پوشش نیازمندان، و بیماران و هم‌چنین در نظر گرفتن هزینه-اثربخشی مراقبت‌ها با استفاده از اصول یارانه‌های متقاطع
استفاده از نظام پرداخت موثر آینده نگر به‌جای‌نظام‌های پرداخت گذشته نگر

37. پیشنهادات حاصل از یافته‌‌ها
طراحی خطوط راهنمای بالینی بومی و منطقه ای برای نظام سلامت ایران
توان و استقلال کافی خریداران برای نظارت بر ارایه دهندگان مختلف
استفاده از تدوین قراردادهای انتخابی

38. پیشنهادات برای پژوهش‌های بعدی
سنجش اثرات و پیامدهای اجرای مدل پیشنهادی در پژوهشی بلند مدت و جامع
طراحی و اجرا و سنجش اثرات نظام خرید راهبردی برای خدمات مختلف که بار هزینه‌ای زیادی را به مردم و خانوارها تحمیل می‌کنند از جمله خدمات دندان‌پزشکی
بررسی تاثیر طرح تحول و پیامدهای آن بر اجرای خرید راهبردی

39. پژوهانه معاونت تحقیقات و فن‌آوری دانشگاه علوم پزشکی تبریز
موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی

40. تقدیر و تشکر مشارکت‌کنندگان در پژوهش
مسئولین سازمان‌های بیمه سلامت ایرانیان، تامین اجتماعی، بیمه شرکت نفت، بیمه نیروهای مسلح، بیمه ایران و دانشگاه‌های علوم پزشکی بیرجند، مشهد، ایران، تهران، تبریز، شیراز، و سایر دانشگاه‌هایی که در پژوهش حاضر همکاری نمودند.

41. با سپاس از توجه شما