1. Izvori toplote za površinu Zemlje i atmosferu
5-7

2. Prosečan godišnji albedo Zemlje (1987)
Izvori toplote za Zemljinu površinu i atmosferu
Vrste KT zračenja na površini Zemlje
Reflektovano zračenje
Albedo
A=R/G
Refleksivnost, tj. albedo površine Zemlje se menja u zavisnosti od karaktera površine.
svež sneg do 95%
suv pesak %
zimzelene šume 5-10 %
listopadne šume %
travnata vegetacija %.
Albedo suvog snega je veći od albeda vlažnog snega.
Prosečan albedo planete je oko 30 %.
Prosečan godišnji albedo Zemlje (1987)
Primer:
Ako na površinu vinograda stiže 200 W/m2 kratkotalasnog zračenja i albedo listova je 0.2, koliko zračenja se vratilo u atmosferu a koliko je ostalo da zagreje biljni sklop?
5-7

3. Prosečna godišnja količina KT zračenja apsorbovana
Izvori toplote za Zemljinu površinu i atmosferu
Vrste KT zračenja na površini Zemlje
Apsorbovano KT zračenje na površini Zemlje
Gz = G – R = G (1-A)
Prosečna godišnja količina KT zračenja apsorbovana
na površini Zemlje (1987)
5-7

4. Apsorpcija KT zračenja od strane vegetacije
Izvori toplote za Zemljinu površinu i atmosferu
Apsorpcija KT zračenja od strane vegetacije
Biljni sklop apsorbuje 90 – 95 % zračenja koje dolazi na gornju granicu sklopa
5-7

5. DT zračenje na površini Zemlje
Izvori toplote za Zemljinu površinu i atmosferu
DT zračenje na površini Zemlje
Empirijske formule su one formule u kojima znak jednakosti stoji samo uslovno između leve i desne strane. Parametri koji se u njima javljaju rezultat su iskustva.
Zemljino izračivanje. Bz=esTz4
Dugotalasno zračenje Zemlje u pravcu atmosfere.
Intenzitet ovog zračenja može da se meri bilansmetrom ako se na njega postave kupole koje apsorbuju KT zračenje ili kombinacijom Šulcovog bilansmetra i piranometra
Protivzračenje atmosfere. (Atmosfersko zračenje)
Dugotalasno zračenje koje iz pravca atmosfere stiže na površinu Zemlje. Najviše na njegov intenzitet utiče sadržaj vodene pare u atmosferi. Ovo zračenje kompenzuje gubitak toplote Zemljinim izračivanjem tokom noći.
Efektivno izračivanje
Ef= Bz - BA
Primer
Koliko DT zračenja emituje zemljište čija je temperatura 26,85 oC?
5-7

6. Prosečna godišnja količina DT zračenja Zemlje apsorbovana u atmosferi
Izvori toplote za Zemljinu površinu i atmosferu
Propustljivost vazduha za dugotalasno zračenje. “Efekat staklene bašte”.
“Efekat staklene bašte” - zagrevanje površine Zemlje i atmosfere koji je posledica apsorpcije DT zračenja Zemlje od strane gasova “staklene bašte” (CO2, H2O, CH4, O3, NOx).
Bez ovih procesa, prosečna temperatura vazduha na planeti bi bila oko -18 oC i nebi bilo uslova za život.
Navedeni procesi NEMAJU NIKAKVE VEZE sa mehanizmom zagrevanja vazduha u STAKLENOJ BAŠTI.
Prosečna godišnja količina DT zračenja Zemlje apsorbovana u atmosferi

7. Natural and Anthropogenic Sources
Izvori toplote za Zemljinu površinu i atmosferu
Greenhouse Gas
Concentration
1750
2003
Percent Change
Natural and Anthropogenic Sources
Carbon Dioxide
280 ppm
376 ppm
34%
Organic decay; Forest fires; Volcanoes; Burning fossil fuels; Deforestation; Land-use change
Methane
0.71 ppm
1.79 ppm
152%
Wetlands; Organic decay; Termites; Natural gas & oil extraction; Biomass burning; Rice cultivation; Cattle; Refuse landfills
Nitrous Oxide
270 ppb
319 ppb
18%
Forests; Grasslands; Oceans; Soils; Soil cultivation; Fertilizers; Biomass burning; Burning of fossil fuels
Chlorofluorocarbons (CFCs)
880 ppt
Not Applicable
Refrigerators; Aerosol spray propellants; Cleaning solvents
Ozone
Unknown
Varies with latitude and altitude in the atmosphere
Global levels have generally decreased in the stratosphere and increased near the Earth's surface
Created naturally by the action of sunlight on molecular oxygen and artificially through photochemical smog production
Gasovi “staklene bašte”: koncentracija u prošlosti i budućnosti i najznačajniji izvori.

8. Izvori toplote za Zemljinu površinu i atmosferu
Prostiranje energije
Kondukcija (provođenje) – unutar supstance energija se prenosi sudarima molekula
Konvekcija – vertikalna razmena delića fluida (vrtloga) koji sobom nose toplotu (količinu kretanja, vlagu ...). U procesu konvekcije energija se prenosi u vidu osetne i latentne toplote
Osetna top. – dovodi do promene temperature tela
Latentna top. – ne stvara osećaj promene temp. već dovodi do promene agregatnog stanja pri ne promenjenoj temperaturi. Iznad vodene površine, fluks latentne toplote je veći od fluksa osetne toplote.
Zračenje – prenošenje energije talasima
5-7

9. Bilans zračenja na površini Zemlje
Izvori toplote za Zemljinu površinu i atmosferu
Bilans zračenja na površini Zemlje
Aktivna apsorpciona površina (sloj) – površinski sloj Zemlje u kome se, sa izuzetkom reflektovanog zračenja, apsorbuje skoro svo zračenje koje dospeva u ovaj sloj.
Različite površine različito apsorbuju upadno zračenje. Pri istim atmosferskim uslovima sa pšeničnog polja se izrači manje energije nego sa gole stene.
B = G – R + BA – r – Bz (+/- H +/- LE) dan
B = BA – r – Bz (+/- H +/- LE) noć
Atmosfera apsorbuje 19% zračenja koje stiže od Sunca.
5-7

10. Bilans zračenja na površini Zemlje
Izvori toplote za Zemljinu površinu i atmosferu
Bilans zračenja na površini Zemlje
Aktivna apsorpciona površina (sloj) – površinski sloj Zemlje u kome se, sa izuzetkom reflektovanog zračenja, apsorbuje svo zračenje koje dospeva u ovaj sloj.
Različite površine različito apsorbuju upadno zračenje. Pri istim atmosferskim uslovima sa pšeničnog polja se izrači manje energije nego sa gole stene.
B + LE + H + Gz = 0
##95
116
Primer
Ako je bilans zračenja na površini tla 350 W/m2, toplota utrošena na isparavanje sa površine zemljišta 100 W/m2 , a toplota razmenjena sa usled kontakta sa hladnijim vazduhom 50 W/m2, koliko toplote je otišlo u dublje slojeve zemljišta ?
5-7