1. Chẩn đoán và điều trị nhức đầu
BS TRẦN QUANG THẮNG
BS LÊ VĂN NAM

2. Đại cương
Nhức đầu là triệu chứng thường gặp trong rất nhiều loại bệnh lý nhưng lại là triệu chứng không đặc hiệu
Theo phân loại của IHS có hai nhóm bệnh nhức đầu
Nhức đầu nguyên phát
Nhức đầu Migraine
Nhức đầu co cơ (Tension type headache)
Nhức đầu từng cụm (Cluster headache)
Nhức đầu thứ phát
Là một triệu chứng của một bệnh lý nội sọ hay toàn thể

3. Dịch tễ học
60-75% người trưởng thành có ít nhất 1 lần bị nhức đầu/1 năm
5-10% bệnh nhân nhức đầu có đi khám bệnh
2.8 triệu bệnh nhân/năm vào khám tại khoa cấp cứu vì nhức đầu
10% các bệnh nhân nhức đầu là các trường hợp cần điều trị cấp cứu

4. (Lifetime Prevalence)
Dịch tễ học
Loại nhức đầu
Tỷ lệ lưu hành
(Lifetime Prevalence)
Nhức đầu nguyên phát
Nhức đầu co cơ
Nhức đầu migraine
Nhức đầu từng cụm
69%
15%
0.1%
Nhức đầu thứ phát
Lạm dụng rượu
Sốt
Bệnh biến dưỡng
Bệnh mũi xoang
Chấn thương sọ não
Bệnh mắt
Bệnh lý mạch máu
72%
63%
22% 4% 3% 1%

5. Tiếp cận chẩn đoán nhức đầu
Triệu chứng nhức đầu
Có các dấu hiệu báo động
Có bằng chứng các bệnh nặng trong bệnh sử hay lâm sàng
Không Có
Chẩn đoán nhức đầu nguyên phát
Theo dõi chẩn đoán nhức đầu thứ phát Có
Không
Điều trị nhức đầu nguyên phát
Tiếp tục theo dõi nhức đầu thứ phát

6. Các cấu trúc nhạy cảm với cảm giác đau ở vùng đầu
Các xoang tĩnh mạch
Các động mạch nền sọ và các nhánh chính
Động mạch màng cứng
Màng cứng vùng nền sọ
Tất cả cấu trúc ngoài sọ
Không nhạy cảm
Nhu mô não
Mạng màng mạch
Màng nuôi
Màng nhện
Màng cứng vòm sọ
Xương sọ

7. Bệnh sử Vì sao bệnh nhân phải đi khám bệnh
Đau đầu lần đầu tiên hay đau dữ dội
Nhức đầu kèm theo các triệu chứng lạ
Khởi phát của triệu chứng nhức đầu
Đột ngột
Từ từ
Bệnh nhân đã bao giờ bị nhức đầu như vậy chưa, nếu có thì bệnh khởi phát và diễn tiến như thế nào

8. Bệnh sử Đau ở đâu ? Một bên/hai bên Trán/chẩm/vùng mặt
Đặc tính cơn đau ?
Theo nhịp mạch, đau ngầm ngầm, đau như điện giật, đau xoắn vặn, đau như dao đâm
Cường độ cơn đau ?
Nhẹ, trung bình, nặng
Các triệu chứng kèm theo ?
Buồn nôn, ói, mất ý thức,chảy nước mắt, cứng gáy, sợ ánh sáng, sợ tiếng động, chóng mặt …

9. Bệnh sử Yếu tố khởi phát cơn hay làm tăng cơn
Chấn thương, gắng sức, tư thế, thức ăn, thuốc, thời tiết, lo lắng, chu kỳ kinh nguyệt
Yếu tố làm giảm cơn
Phòng tối, tư thế, đè trên vùng đầu, thuốc
Tiền căn nội khoa
HIV,ung thư, chấn thương sọ não
Chọc dò dịch não tủy
Thay đổi thuốc điều trị

10. Bệnh sử Tiền căn gia đình Nhức đầu migraine Xuất huyết màng não
Môi trường
Carbon monoxide
Nghề nghiệp
Tư thế
Thời gian
Tính chất công việc

11. Khám lâm sàng Dấu sinh tồn Sốt, tăng huyết áp Đầu mặt cổ
Chấn thương, âm thổi, điểm đau
Mắt
Kết mạc, giác mạc, đồng tử, đáy mắt (phù gai thị)
Tai
Viêm tai giữa
Miệng
Răng, khớp thái dương-hàm
Đầu mặt cổ
Đau, cứng gáy
Âm thổi động mạch Da
Tử ban
Thần kinh
Nhận thức
Đồng tử, PXAS, thị trường
Dấu định vị
Hội chứng Horner
Thất điều

12. Các triệu chứng báo động
Nhức đầu khởi phát sau 50 tuổi hay dưới 5 tuổi
Nhức đầu khởi phát đột ngột
Nhức đầu với tần suất và cường độ tăng dần
Bệnh nhân có nguy cơ cao: HIV, ung thư, thai kỳ
Có triệu chứng toàn thân (sốt, dấu màng não, tử ban)
Rối loạn tri giác hay có các triệu chứng định vị
Phù gai thị
Chấn thương sọ não

13. Nhức đầu co cơ Thời gian 30 phút tới 7 ngày
Tiêu chuẩn chẩn đoán của International Headache Society
Thời gian
30 phút tới 7 ngày
Đặc tính cơn đau (có ít nhất 2 đặc tính)
Cảm giác đau nặng đầu
Cường độ nhẹ tới trung bình
Đau hai bên
Không tăng khi hoạt động
Triệu chứng kèm theo (phải có tất cả)
Không nôn ói
Chỉ có một trong các triệu chứng: buồn nôn, sợ ánh sáng, sợ tiếng động
Thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng không phát hiện bệnh lý khác

14. Migraine không tiền triệu
Tiêu chuẩn chẩn đoán của International Headache Society
Thời gian
Kéo dài từ 4-72 giờ nếu không điều trị
Đặc tính cơn đau (ít nhất 2 đặc tính)
Đau một bên
Đau theo nhịp mạch
Cường độ trung bình tới nặng
Tăng khi hoạt động
Triệu chứng kèm theo (ít nhất 1 triệu chứng)
Buồn nôn, ói
Sợ ánh sáng, sợ tiếng động
Thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng không phát hiện bệnh lý khác

15. Migraine có tiền triệu Đặc tính của aura ( ít nhất 3 đặc tính )
Tiêu chuẩn chẩn đoán của International Headache Society
Đặc tính của aura ( ít nhất 3 đặc tính )
Một hay nhiều triệu chứng chứng tỏ có rối loạn cục bộ tại bán cầu hay thân não, xuất hiện và biến mất hoàn toàn
Có ít nhất 1 triệu chứng aura xuất hiện trên 4 phút hoặc nhiều triệu chứng xuất hiện lần lượt
Không có aura kéo dài > 60 phút
Nhức đầu xuất hiện trong vòng 60 phút sau khi có aura
Thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng không phát hiện bệnh lý khác

16. Nhức đầu từng cụm Thời gian
Tiêu chuẩn chẩn đoán của International Headache Society
Thời gian
Cơn đau kéo dài 15 tới 180 phút nếu không điều trị
Đặc tính cơn đau
Đau dữ dội một bên hốc mắt, trên hốc mắt hay vùng thái dương
Triệu chứng kèm theo (có ít nhất 1 triệu chứng, cùng bên đau)
Xung huyết kết mạc mắt, chảy nước mắt
Nghẹt mũi, chảy nước mũi
Phù nề vùng da đầu hay mặt
Phù mi mắt
Hội chứng Horner
Tần số
1 tới 8 cơn mỗi ngày

17. Nhức đầu thứ phát Xuất huyết trong sọ Xuất huyết màng não
Xuất huyết não
Tụ máu ngoài/dưới màng cứng
Viêm màng não/viêm não
Bệnh não do cao huyết áp
Nhồi máu não
Huyết khối tĩnh mạch não
Thiếu oxy, tăng CO2, ngộ độc CO

18. Nhức đầu thứ phát Viêm động mạch thái dương Tổn thương chiếm chỗ
U não, áp xe não
Bệnh độ cao
Bệnh biến dưỡng
Hạ đường huyết, sốt, nhược giáp, thiếu máu
Tăng nhãn áp
Tăng áp lực nội sọ giả u

19. Nhức đầu thứ phát Đau thần kinh V vô căn Nhức đầu sau chấn thương
Viêm xoang
Nhức đầu sau chọc dò dịch não tủy
Nhức đầu do thuốc
Nhức đầu sau hoạt động gắng sức

20. Các thuốc có thể gây nhức đầu
Amantadine
Captopril
Cimetidine
Dipyridamol
Estrogen
Nifedipine
Nitroglycerin
Ranitidine
Tetracyclines
Theophyllines
Trimethoprim-Sulfamethoxazole
Vitamin A
Prazocin

21. Xét nghiệm cận lâm sàng
Đa số các trường hợp nhức đầu không cần làm các xét nghiệm cận lâm sàng
Nếu thực hiện CT scan cho mọi trường hợp nhức đầu thì phát hiện bất thường 0.8% trường hợp
Các xét nghiệm cận lâm sàng:
Hình ảnh học
Xét nghiệm tổng quát
EEG
Dịch não tủy

22. Xét nghiệm hình ảnh học
Chỉ định trong trường hợp nhức đầu có triệu chứng báo động
Khởi phát sau 50 tuổi hay dưới 5 tuổi
Khởi phát đột ngột
Cường độ tăng dần
Bệnh nhân có nguy cơ cao HIV, ung thư, thai kỳ
Có triệu chứng toàn thân (sốt, dấu màng não, tử ban)
Rối loạn tri giác hay có triệu chứng định vị
Phù gai thị
Tiền căn chấn thương sọ não

23. Xét nghiệm hình ảnh học CT không cản quang CT có cản quang
Xuất huyết trong sọ
CT có cản quang
U não, áp xe não, dị dạng mạch máu não
CT scan multislices
Dị dạng mạch máu não
Phình động mạch não
MRI, MRA
Tổn thương chiếm chỗ hố sau
Huyết khối tĩnh mạch nội sọ

24. Các xét nghiệm khác X Quang sọ Điện não đồ Dịch não tủy
Rất ít giá trị chẩn đoán trừ khi nghi ngờ có tổn thương xương sọ trong các trường hợp chấn thương sọ não
Tư thế Hirtz: rất khó đánh giá
Điện não đồ
Chỉ thực hiện trong trường hợp trên lâm sàng có cơn động kinh hay nghi ngờ động kinh
Trên người bình thường và trên bệnh nhân migraine có thể phát hiện sóng động kinh trên điện não đồ
Dịch não tủy
Viêm màng não
Xuất huyết màng não

25. Điều trị migraine: Tổng quát
Các guidelines về điều trị migraine
BASH Guidelines for the Management of Headache. The British Association for the Study of Headache. 2007
EFNS guideline on the drug treatment of migraine. European Federation of Neurological Societies. 2006
American Academy of Neurology Practice Guidelines
Evidence-based guidelines for migraine headache. 2000
Pharmacological treatment of migraine headache in children and adolescents. 2004
Treatment Guidelines: Drugs for Migraine. The Medical Letter. 2008

26. Điều trị migraine: Tổng quát
Mục tiêu: kiểm soát hoàn toàn cơn nhức đầu
Trên thực tế ít khi đạt được mục tiêu này
Điều trị không đúng mức (under-treatment) là một sai lầm
Bệnh nhân phải chịu các cơn đau không cần thiết
Tăng chi phí do khám bệnh và sử dụng nhiều thuốc
Bệnh migraine thay đổi theo thời gian
Cần có sự điều chỉnh trong quá trình điều trị

27. Điều trị migraine: Tổng quát
Bốn yếu tố để có thể điều trị migraine hiệu quả ở người lớn
Chẩn đoán chính xác và kịp thời
Giải thích và trấn an
Nhận diện và tránh các yếu tố thuận lợi và khởi phát
Điều trị với thuốc và không thuốc
Ở trẻ em
Thường đáp ứng tốt với các phương pháp điều trị như người lớn

28. Yếu tố thuận lợi Yếu tố thuận lợi khác với yếu tố khởi phát
Có 5 yếu tố thuận lợi chính của nhức đầu migraine
Căng thẳng
Trầm cảm, lo âu
Chu kỳ kinh nguyệt
Mãn kinh
Chấn thương đầu, cổ

29. Yếu tố khởi phát Một số bệnh nhân ghi nhận có yếu tố khởi phát cơn đau
Nghỉ ngơi sau khi quá căng thẳng (cuối tuần, ngày lễ)
Thay đổi thói quen trong sinh hoạt (giấc ngủ, du lịch)
Ánh sáng và tiếng động với cường độ mạnh
Dinh dưỡng: một số thực phẩm, ăn không đúng giờ (20%)
Lao động thể lực quá sức
Chu kỳ kinh nguyệt
Bệnh nhân nên tránh yếu tố khởi phát nếu có thể

30. Điều trị cấp tính: cắt cơn
Các thuốc cắt cơn đau được sử dụng theo 5 bước tùy theo cường độ cơn đau đầu
Phải đánh giá độ nặng cơn đau của bệnh nhân để có thể điều trị hiệu quả ngay lần đầu
Đau vừa phải (bước 1)
Đau nặng (bước 2-3)
Đau dử dội (bước 4-5)
Chỉ chuyển sang bước kế tiếp sau khi thất bại ở mỗi bước trong ít nhất 3 lần liên tiếp

31. Điều trị cấp tính: cắt cơn
Bước 1: giảm đau và chống nôn dạng uống
Giảm đau thông thường, nếu được, dùng dạng hòa tan
Aspirine ( mg), Paracetamol (1000mg),
Ibuprofen ( mg), Naproxen ( mg)
Các thuốc như trên phối hợp thuốc chống nôn
Metoclopramide (10mg) hay Domperidone (10mg)
Phối hợp giảm đau và chống nôn cho hiệu quả tương đương nhóm Triptan
Chống chỉ định
Aspirine cho trẻ em dưới 16 tuổi
Metoclopramide cho trẻ nhỏ

32. Điều trị cấp tính: cắt cơn
Bước 2: giảm đau và chống nôn qua trực tràng
Tọa dược Diclofenac (100mg) và tọa dược Domperidone (30mg)
Chống chỉ định
Loét dạ dày, bệnh lý đại tràng
Tiêu chảy
Bệnh nhân không chấp nhận dùng thuuốc
Bệnh nhân người lớn không quen sử dụng tọa dược

33. Điều trị cấp tính: cắt cơn
Bước 3: Nhóm Triptans
Có nhiều loại thuốc và đáp ứng với thuốc thay đổi tùy bệnh nhân
Không hiệu quả khi uống lúc mới có aura, chỉ uống khi có cơn đau
Có thể phối hợp Metoclopramide hay Domperidone
Cơn nhức đầu có thể tái phát sau 24 giờ
Chống chỉ định
Tăng huyết áp
Bệnh mạch vành, viêm động mạch
Trẻ em dưới 12 tuổi

34. Điều trị cấp tính: cắt cơn
Các thuốc thuộc nhóm Triptans
Sulmatriptan (50-100mg), dạng khí dung (10mg) được khuyến cáo dùng cho trẻ em. Dạng chích dưới da (6mg) dùng cho trường hợp nặng
Zolmitriptan (2.5mg) uống, khí dung hay đặt dưới lưỡi
Rizatriptan (10mg)
Naratriptan (2.5mg)
Almotriptan (12.5mg)
Eletriptan (20mg)
Fovratriptan (2.5mg)

35. Điều trị cấp tính: cắt cơn
Bước 4: phối hợp
Phối hợp bước 1 và 3:
Sumatriptan 50mg+Naproxen 500mg hiệu quả hơn một thuốc đơn độc
Nếu không hiệu quả:
Phối hợp bước 2 và 3
Bước 5
Diclofenac (75mg IM) và
Chlorpromazine (25-50mg IM) hay
Metoclopramide (10mg IM/IV)

36. Điều trị cấp tính: cắt cơn
Cơn đau tái phát
Sử dụng thuốc thuộc bước 1 và 2 với liều tối đa cho phép
Có thể cho lại nhóm Triptan sau tối thiểu 2 giờ
Tuy chưa có sự đồng thuận nhưng Naproxen 500mg có thể sử dụng trong lần tái phát thứ nhất và thứ hai
Nếu cơn đau migraine kéo dài trên 3 ngày thì Naproxen và Diclofenac được khuyến cáo sử dụng thay vì dùng nhóm Triptan

37. Điều trị mãn tính: chỉ định ngừa cơn
Chỉ định điều trị ngừa cơn khi có 1 trong các yếu tố sau:
Bệnh migraine ảnh hưởng tới đời sống bệnh nhân dầu đã được điều trị cắt cơn
Các thuốc cắt cơn có chống chỉ định, không hiệu quả, không dung nạp hay có tình trạng lạm dụng thuốc
Có ≥ 2 cơn migraine mỗi tuần
Một số thể migraine đặc biệt
Ý muốn của bệnh nhân
Điều trị ngừa cơn phải phối hợp với điều trị cấp tính
Silberstein SD et al. Wolff’s Headache And Other Head Pain

38. Điều trị mãn tính: tiêu chuẩn chọn thuốc
Thuốc phòng ngừa migraine có nhiều loại nhưng một số thuốc chỉ dùng theo kinh nghiệm hay các nghiên cứu ít tin cậy
Các thuốc phòng ngừa được chọn là các thuốc được các Guidelines đánh giá dựa vào các chỉ tiêu:
Bằng chứng về hiệu quả thuốc
Ảnh hưởng của thuốc với các bệnh lý thường kèm theo bệnh migraine
Chống chỉ định và nguy cơ trên thai kỳ
Thuốc có dung nạp tốt, dễ tuân thủ điều trị (số lần uồng ít)
Các Guidelines có thể có sự khác biệt trong đánh giá

39. Điều trị mãn tính: mục tiêu
Giảm tần suất, cường độ và thời gian của cơn nhức đầu migraine
Cải thiện sự đáp ứng của cơn nhức đầu migraine với các thuốc điều trị cấp tính
Cải thiện hoạt động hằng ngày của bệnh nhân và giảm mức độ thương tật
Silberstein SD et al. Wolff’s Headache And Other Head Pain

40. Điều trị mãn tính: nguyên tắc
Khởi đầu với liều thấp và tăng liều chậm
Phải đánh giá sau khi dùng đủ thời gian (2-3 tháng) với liều lượng thích hợp.
Nếu hiệu quả sẽ dùng từ 4-6 tháng
Tránh các chống chỉ định, lạm dụng và tương tác thuốc
Đánh giá điều trị
Theo dõi qua nhật ký cơn đau
Giảm liều và ngưng thuốc từ từ (2-3 tuần) khi cơn đau được kiểm soát
Silberstein SD et al. Wolff’s Headache And Other Head Pain

41. Điều trị mãn tính: các nhóm thuốc sử dụng
Thuốc chống động kinh
Thuốc chống trầm cảm
Ức chế 
Ức chế kênh Calci
Kháng viêm không corticoid
Đồng vận Serotonin
Các thuốc khác
Sinh tố
Khoáng chất
Cây cỏ
Botulinum toxin

42. Điều trị mãn tính: chọn thuốc với các bệnh kèm theo
Chọn thuốc có tác dụng trên cả hai bệnh
Không dùng loại thuốc điều trị migraine có chống chỉ định với bệnh kèm theo
Không dùng thuốc điều trị bệnh kèm theo có tác dụng làm nặng bệnh migraine
Chú ý tương tác thuốc
Phụ nữ trong thời kỳ sinh sản
Silberstein SD et al. Headache in Clinical Practice. 2nd ed

43. Điều trị mãn tính: chọn thuốc với các bệnh kèm theo
Chọn thuốc điều trị được bệnh lý kèm theo
Tăng huyết áp hay đau thắt ngực: ức chế 
Trầm cảm: chống trầm cảm ba vòng
Động kinh hay hưng cảm: Valproic acid, Topiramate
Run vô căn: Topiramate
Các thuốc có chống chỉ định do bệnh lý kèm theo
Ức chế  trên bệnh nhân trầm cảm, suyễn, huyết áp thấp
Valproic acid trên bệnh nhân run vô căn
Flunarizine trên bệnh nhân trầm cảm, bệnh Parkinson
Silberstein SD et al. Headache in Clinical Practice. 2nd ed

44. Điều trị mãn tính: thuốc chọn lựa
Hàng thứ nhất
Ức chế 
Propranolol
Ức chế Calci
Flunarizine
Thuốc chống động kinh
Valproic acid
Chứng cớ về hiệu quả trung bình nhưng sử dụng nhiều
Topiramate
Chứng cớ về hiệu quả rất tốt nhưng ít thông dụng

45. Điều trị mãn tính: thuốc chọn lựa
Hàng thứ nhì
Chống trầm cảm 3 vòng
Amitriptyline
Sử dụng cho bệnh nhân có các bệnh kèm theo
Đau đầu loại căng cơ
Rối loạn giấc ngủ
Trầm cảm
Kháng viêm không corticoid
Naproxen

46. Điều trị mãn tính: thuốc chọn lựa
Hàng thứ ba
Gabapentine
Fluoxetine
Aspirine
Pizotifen
Riboflavin
Methylsergide
Verapamil
Clonidine
Botulinum toxin: không có bằng chứng hiệu quả

47. Điều trị mãn tính: điều trị không dùng thuốc
Đây là một chọn lựa có thể áp dụng trong một số trường hợp
Do yêu cầu của bệnh nhân
Dung nạp, đáp ứng thuốc kém hoặc có chống chỉ định với thuốc
Thai kỳ, dự định có thai
Bệnh nhân có tiền căn lạm dụng thuốc
Cuộc sống căng thẳng hay bệnh nhân chịu đựng kém
Goslin RE et al. Behavioral and Physical Treatments for Migraine Headache

48. Điều trị mãn tính: điều trị không dùng thuốc
Dinh dưỡng
Một số thức ăn có Tyramine có thể là yếu tố khởi phát cơn migraine trên một số bệnh nhân
Fromage, rượu chát đỏ …
Tránh các chất phụ gia thực phẩm
Monosodium Glutamate, đường hóa học …
Không phải loại nào cũng có chứng cớ làm nặng thêm bệnh nhưng bệnh nhân có thể kiêng ăn nếu muốn
Ăn chay có thể làm thiếu Vitamin B12 và các chất khác và làm migraine nặng hơn
Mauskop A. Headche, In Complementary Therapies in Neurology: An Evidence-Based Approach. Edit: Oken B.S. The Parthenon Publishing Group, London. 2004

49. Điều trị mãn tính: điều trị không dùng thuốc
Châm cứu:
Chưa có bằng chứng về hiệu quả nhưng hay được sử dụng
Reflexology
Chỉ có hiệu quả do tác dụng placebo
Vật lý trị liệu
Chưa có bằng chứng có hiệu quả
Tâm lý trị liệu: có thể hiệu quả trên bệnh nhân có vấn đề tâm lý
Thư giãn, Yoga
Giảm căng thẳng
Biofeedback
Mauskop A. Headche, In Complementary Therapies in Neurology: An Evidence-Based Approach. Edit: Oken B.S. The Parthenon Publishing Group, London. 2004

50. Điều trị mãn tính: điều trị không dùng thuốc
Tập vận động: thể dục, Aerobic
Không có nghiên cứu chứng minh hiệu quả nhưng có thể làm giảm số cơn trong một số trường hợp
Có thể việc vận động làm bệnh nhân bớt lo lắng, giảm căng cơ, tăng tiết endorphine
Chiropractic manipulation
Không hiệu quả và rất nguy hiểm
Mauskop A. Headche, In Complementary Therapies in Neurology: An Evidence-Based Approach. Edit: Oken B.S. The Parthenon Publishing Group, London. 2004

51. Điều trị mãn tính: điều trị không dùng thuốc
Các loại cây cỏ
Feverfew: một loại cây thuộc họ hướng dương là loại cây cỏ có nghiên cứu đối chứng, có hiệu quả hơn so với placebo một ít
Các loại cây có được sử dụng nhưng không có hiệu quả
Ginkgo biloba
Gừng
Cây bạc hà
Aromatherapy
Mauskop A. Headche, In Complementary Therapies in Neurology: An Evidence-Based Approach. Edit: Oken B.S. The Parthenon Publishing Group, London. 2004

52. Kết luận Điều trị cắt cơn đau hiệu quả, tránh lạm dụng thuốc
Chọn lựa thuốc ngừa cơn thích hợp với bệnh nhân
Điều trị đủ thời gian
Chú ý bệnh lý kèm theo
Các guidelines là phương tiện tham khảo

53. Kết luận
Nhức đầu là triệu chứng rất thường gặp trong thực hành lâm sàng
Bệnh sử, lâm sàng và cận lâm sàng giúp chẩn đoán trong các trường hợp nhức đầu thứ phát
Đối với nhức đầu nguyên phát chẩn đoán dựa vào bệnh sử, đặc tính cơn đau và chẩn đoán loại trừ
Cần lưu ý các trường hợp nhức đầu với các triệu chứng báo động

54. Xin cám ơn sự chú ý