1. آثار واحکام نقض اساسی جناب آقای دکتر فیضی سارا عراقی سارا یاری
(حقوق تجارت بین الملل)
پاییز93

2. وضع ضمانت اجرای عدم انجام تعهدات
مقدمه
بیع بین المللی رایج ترین نوع قراردادهای تجاری بین الملی
وضع قانون
وضع قانون
تعیین تعهدات طرفین
اولین گام
وضع ضمانت اجرای عدم انجام تعهدات
فسخ
نقض اساسی

3. مفهوم نقض ویران کردن – شکستن عهد و پیمان در لغت (فرهنگ عمید)
در اصطلاح حقوقی
یکی از طرفین یا هردو به تعهدات خود عمل نکند
به طرف مقابل اعلام کند که به تعهدات قراردادی اش پایبند نخواهد بود
با رفتارش نشان دهد که از اجرای قرارداد ناتوان است

4. نقض اساسی در کنوانسیون ماده49 Article 49:
1. The buyer may declare the contract avoided:
a) If the failure by the seller to perform any of this obligations under the contract or this convention amounts to a fundamental breach of contract
ماده 49:
1 (در صورت تحقق موارد ذیل) خریدار میتواند قرارداد را فسخ شده اعلام کند:
الف) در صورتیکه قصور بایع در اجرای هر یک از تعهداتش به موجب قرارداد یا این کنوانسیون، نقض اساسی تلقی شود
ماده49

5. ماده64 Article 64: 1. The seller may declare the contract avoided:
a) If the failure by the buyer to perform any of his obligations under the contract or this convention amounts to a fundamental breach of contract
ماده 64:
1. (در صورت تحقق موارد ذیل) بایع میتواند قرارداد را فسخ شده اعلام کند:
الف) در صورتیکه قصور خریدار در اجرای هر یک از تعهداتش به موجب قرارداد یا این کنوانسیون، نقض اساسی تلقی شود
ماده64

6. اعطای حق فسخ به طرف مقابل
نقض اساسی از سوی یک طرف
اثر نقض
اعطای حق فسخ به طرف مقابل
نقض اساسی مهم ترین سبب فسخ قرارداد در کنوانسیون است
فسخ قرارداد یک راه حل استثنایی بوده و اصل بر بقای قرارداد است

7. معیارهای ذکر شده در ماده 25 کنوانسیون
نقض اساسی
صرف نقض یکی از تعهدات
معیارهای ذکر شده در ماده 25 کنوانسیون
فسخ
در غیر اینصورت مشمول سایر ضمانت اجراهای قراردادی، مانند جبران خسارت خواهد شد

8. ماده 25
Article 25:
A breach of contract committed by one of the parties is fundamental if it results in such detriment to the other party as substantially to deprive him of what he is entitled to expect under the contract, unless the party in breach did not foresee and a reasonable person of the same kind in the same circumstances would not have foreseen such a result
ماده 25:
نقض قرارداد توسط یکی از طرفین هنگامی نقض اساسی محسوب میشود که منجر به ورود چنان خسارتی به طرف دیگر گردد که او را از آنچه استحقاق انتظار آن را به موجب قرارداد داشته است، اساسا محروم کند، مگر اینکه طرفی که مبادرت به نقض قرارداد نموده است چنین نتیجه ای را پیش بینی نمیکرده و یک فرد متعارف همانند او نیز در اوضاع و احوال مشابه، نمیتوانسته آن امر را پیش بینی کند

9. امکان استثناء این مقرره(طبق ماده 6 کنوانسیون)
نوبودن مفهوم نقض اساسی
امکان استثناء این مقرره(طبق ماده 6 کنوانسیون)
طرفین میتوانند شمول این کنوانسیون را استثنا یا،با رعایت ماده 12،آثار هر یک از مقررات آن را تغییر دهند یا از آنها عدول نمایند .
The parties may exclude the application on this convention or, subject to article12,derogate from or vary the effect of any of its provision.

10. عنا صر تشکیل دهنده ی نقض اساسی
ورود خسارت اساسی به منافع عمده طرف مقابل از قرارداد
it results in such detriment to the other party as substantially
قابلیت پیش بینی خسارت وارده
unless the party in breach did not foresee
محرومیت اساسی طرف مقابل از منافع مورد انتظار طرف مقابل از قرارداد
substantially to deprive him of what he is entitled to expect under the contract

11. ورود خسارت عمده به منافع طرف دیگر
عنصر اول
ورود خسارت عمده به منافع طرف دیگر
باید یکی از طرفین متحمل خسارت شده باشد
خسارت باید عمده و اساسی باشد(نه جزئی و فرعی)
خسارت به منافع مورد انتظار از قرارداد باشد(نه برای هر نفع قابل تصوری)

12. شرط دوم برای تحقق نقض اساسی
عنصر دوم
قابلیت پیش بینی ضرر
امکان پیش بینی آثار نقض
شرط دوم برای تحقق نقض اساسی
لزوم اثبات دو نکته توسط نقض کننده
فرد نقض کننده خسارت وارده را به هیچ وجه پیش بینی نمیکرده
یک فرد متعارف هم در جایگاه او قابلیت پیش بینی آثار نقض را نداشته

13. مفهوم پیش بینی یا قابلیت پیش بینی
مفهوم مشابه در باب جبران خسارت ناشی از قرارداد مطرح شده در برخی نظام های حقوقی
زیان قابل پیش بینی
سبب متعارف و اصلی
تشخیص سبب موثر در وقوع زیان در هنگام تداخل اسباب در وقوع حادثه
تعیین میزان مسولیت مسئول
مسئول شناسایی شده بوسیله ی نظریه ی سبب متعارف به چه میزان مسئولیت دارد
یافتن مسئول حادثه

14. در ماده ی25 نسبت به آن سکوت اختیار شده است
زمان پیش بینی ضرر
ماده ی 10 کنوانسیون لاهه قبول زمان انعقاد قرارداد بعنوان مبنای پیش بینی آثار ناشی از نقض
بدین معنی: نقض اساسی زمانی واقع میشود که یک فرد متعارف چنانچه نقض قرارداد و آثار آن را پیش بینی میکرد،مبادرت به انعقاد قرارداد نمی نمود.
اما
در ماده ی25 نسبت به آن سکوت اختیار شده است

15. ارائه دو معیار برای پیش بینی ضرر
معیار زمان ارتکاب نقض قرارداد
معیار زمان انعقاد قرارداد

16. منافات با اصل حسن نیت (ذکر شده در بند 1 ماده ی7 کنوانسیون)
دلایل قبول نظریه اول
طرفین در لحظه ی انعقاد قرارداد بیش از همه به اجرا می اندیشند نه به آثار نقض قرارداد از سوی آن ها برای طرف مقابل
آثار انجام هر عملی به طور طبیعی به هنگام انجام آن عمل پیش بینی میشود نه قبل از آن
سکوت کنوانسیون حذف ضابطه ی زمان انعقاد،مندرج در ماده ی 10 کنوانسیون لاهه
عدم مسئولیت طرف قرارداد در رابطه با اعمالی که آثار آن در زمان نقض پیش بینی میشده
منافات با اصل حسن نیت (ذکر شده در بند 1 ماده ی7 کنوانسیون)

17. امکان پیش بینی امور بوسیله ی اطلاعات موجود به هنگام انعقاد قرارداد
دلال قبول نظریه دوم
عامل تعیین کننده برای نقض اساسی:منافع زیان دیده به موجب شروط قرارداد است
امکان پیش بینی امور بوسیله ی اطلاعات موجود به هنگام انعقاد قرارداد
قرار دادن معیار زمان انعاد قرارداد در موردی مشابه در ماده 74
مثال مشهور:
پرداخت ثمن: دینار کویت در سال 1990
تاخیر خریدار در اجرای تعهد
عدم امکان پیش بینی کاهش ارزش پول کویت در زمان انعقاد قرارداد
امکان پیش بینی این موضوع در زمان تاخیر

18. مفهوم شخص متغارف واقعا آثار نقض را پیش بینی نمی کند
یک فرد متعرف همانند او در شرایط و اوضاع و احوال مشابه چنین پیامد و نتیجه ای را نمیتوانسته پیش بینی کند
Reasonable person of the same kind in the same circumstances would not have foreseen such a result
شخص متعارف هانند او در اوضاع و احوال مشابه چنین آثاری را پیش بینی نمیکرده
واقعا آثار نقض را پیش بینی نمی کند
قرار دادن یک تاجر متعارف در جایگاه ناقض
درهمان اوضاع واحوال مشابه
نه تنها موقعیت های مختلف بازار جهانی و داخلی،قوانین،سیاست ها و معاملات قبلی و...توجه می شود

19. عدم پذیرش مطلق هیچ یک از معیارهای شخصی و نوعی در کنوانسیون
به نفع افرادیست که کمتر می دانند
معیار شخصی
معیار نوعی
امکان فرار تاجران زیرک از زیر بار مسئولیت
معافیت از مسئولیت ناشی از نقض اساسی منوط به وجود هر دو شرط است
طرف نقض کننده چنین نتیجه ای را پیش بینی نمی کرده و یک فرد متعارف همانند او در شرایط مشابه چنین نتیجه ای را نمیتوانسته است پیش بینی کند.
هم یک شخص متعارف در اوضاع و احوال مشابه قادر به پیش بینی آن نبوده باشد
هم خود نقض کننده نتایج ناشی از نقض را پیش بینی نکرده است

20. بار اثبات پیش بینی یا قابلیت پیش بینی آثار
نقض کننده
زیان دیده
برابرصدر ماده ی اصل اینست که ورود خسارت به منافع عمده ی مورد انتظار طرف مقابل از قرارداد نقض اساسی تلقی میشود حق فسخ
ماده ی 10 کنوانسیون لاهه
مخالفت فیلیپین:اضافه شدن عبارت مگراینکه به ماده ی25
اثبات خلاف اصل با مدعی است

21. نقض اساسی نسبت به جزیی از قرارداد
حق خاتمه ی کل قرارداد
نقض اساسی نسبت به کل قرارداد
حق برهم زدن کل قرارداد
نقض اساسی نسبت به جزء قرارداد
علی رغم سکوت کنوانسیون در رابطه با امکان تجزیه قرارداد
حق برهم زدن جزیی از قرارداد(تجزیه قرارداد)
1-در مواد 51 و 73 می توان دو معیار برای تجزیه پذیری قرارداد استنباط کرد
2-محترم شمرده شدن اراده در ماده ی 6

22. تشریح دو معیار تجزیه پذیری در ماده ی 51و73
معیار اول
بند1 ماده51
تجزیه پذیر واقعی و طبیعی موضوع قرارداد
ماده 51:درصورتی که فروشنده تنها قسمتی از کالا را تسلیم کند یا فقط قسمتی از کالای تقسیم شده مطابق قرارداد باشد اصول 46تا50 در رابطه با بخشی که تسلیم نشده یا مطابق قرارداد نیست اعمال میگردد.
طبق بند 1 ماده49:در صورت تحقق نقض اساسی،امکان فسخ قرارداد را پیش بینی کرده است؛چون بحث خاتمه ی بخش اجرا نشده است،نقض نسبت به همان جزء کافیست.

23. اندراج اقساط در قرارداد
معیار دوم
بند1 ماده73
اندراج اقساط در قرارداد
ماده73:در مورد تقسیم کالا به نحو اقساط،اگر عدم توفیق یک طرف نسبتبه ایفاء هرکدام از تعهداتش در رابطه با هر قسط،طرف دیگر میتواند اعلام اجتناب از قرارداد ذر رابطه با آن قسط نماید.
اگر در قرارداد متضمن نقض اساسی نسبت به یک قسط نقض اساسی صورت گیرد،طرف مقابل محق به خاتمه ی قرارداد نسبت به آن قسمت خواهد بود.

24. عدم قطعیت دو معیار ماده 51و73
بند3ماده73:خریداری که اعلام اجتناب از قرارداد در رابطه با هر یک از اقساط تسلیم شده مینماید می تواند همزمان با چنین اعلامی نسبت به اقساطی که تابحال تسلیم نشده است یا اقساط آتی نیز اعلام فسخ نماید مشروط بر انکه بعلت وابستگی متقابل اقساط کالا به یکدیگر نتوان از کالاهایی که تسلیم شده یا میشود در مقاصد مورد نظر طرفین که در زمان انعقاد قرارداد ملحوظ بوده استفاد کرد.
بند2ماده51:خریدار فقط در صورتی می تواند از تمام قرارداد اجتناب کند که عدم توفیق در تسلیم همه ی کالا یا عدم توفیق در تسلیم کالای مطابق با قرارداد منجر به نقض اساسی گردد.
امکان فسخ قرارداد در قراردادهای تجزیه پذیر
نقض اساسی کل قرارداد
نقض یک جز از قرارداد
در کل غلبه با خاتمه نیافتن قرارداد و تجزیه پذیری قرارداد است

25. زمان تاثیر فسخ در کنوانسیون وین
زمان عقد
عدم صراحت
خاتمه
زمان فسخ
تکلیف به برگرداندن عوض دریافتی
Article 81:
2.A party who has performed the contract either wholly or in part may claim restitution from the other party of what ever the first party has supplied or paid under the contract. If both parties are bound to make restitution, they must do so concurrently.
بند 2 ماده 81
عدم ارائه حکم در خصوص اثر فسخ

26. نمایانگر اثر قهقرایی فسخ
Article84:
If the seller is bound to refund the price, he must also pay interest on it, from the date on which the price was paid.
The buyer must account to the seller for all benefits which he has derived from the goods or part of them:
If he must take restitution of the goods or part of them; or
If it is possible for him to make restitution of all or part of the goods or to make restitution of all or part of the goods substantially in the condition in which he received them, but he has nevertheless declared the contract avoided or required the seller to deliver substitute goods.
ماده 84
نمایانگر اثر قهقرایی فسخ

27. شبهه در خصوص معتبر بودن شروط
Article 81:
1. Avoidance of the contract releases both parties from their obligations under it, subject to any damages which may be due. Avoidance does not affect any provision of the contract for the settlement of disputes or any other provision of the contract governing the rights and obligation of the parties consequent upon the avoidance of the contract.
اگر قرارداد از ابتدا بی اعتبار شود، لازم است شروط آن نیز به تبعیت فرع از اصل منتفی شود
بند1
ماده 81
تحلیل قصد متعاقدین
رفع شبهه

28. موضوع قراردادهای مالی، عین است
حقوق ایران
عین معین
عین کلی
موضوع قراردادهای مالی، عین است

29. قراردادهایی که موضوع آنها عین معین است
نقض سایر تعهدات
نقض مربوط به تسلیم کالا
در بعضی موارد حق فسخ
فسخ جایز نیست
شرط صفت (م 410)
خیار رویت (م411)
خیار عیب (م 354)
اجبار متعهد

30. قراردادهایی که موضوع آنها عین کلی است
هر گونه عهد شکنی
ابتدا
مراجعه به دادگاه و الزام به اجرای عین قرارداد
اگر اجرا ممکن نشد
فسخ

31. موضوع اغلب قراردادهای بیع بین المللی
نتیجه
فروش و تحویل عین کلی
موضوع اغلب قراردادهای بیع بین المللی
در حقوق ایران بر خلاف راه حل پذیرفته شده در کنوانسیون در باب فسخ قرارداد، اساسا به نوع تعهد نقض شده و آثار آن توجه نشده و در تعهدات کلی، نقض قرارداد چه اساسی و چه غیر اساسی موجب ایجاد حق فسخ نمیگردد.

32. با تشکر از توجه شما دوستان عزیز و حوصله استاد گرامی
با تشکر از توجه شما دوستان عزیز و حوصله استاد گرامی

33. منابع
1-جمعي از نويسندگان/ ترجمه دكتر مهراب داراب پور/ تفسيري بر حقوق بيع بين الملل/ گنج دانش/ چاپ اول/ 1383.
2-ميرزا نژاد.اكبر/بحثي پيرامون نقض اساسي قرارداد در كنوانسيون بيع بين المللي كالا با مطالعه تطبيقي/ مجله دانشكده حقوق وعلوم سياسي/شماره 85/ 1381.
3-ميرزا نژاد.اكبر/ فسخ جزئي قرارداد در كنوانسيون بيع بين المللي(وين1980) و حقوق ايران/ مجله حقوقي و دفتر خدمات حقوق بين الملل/ تهران/ شماره29/ 1382.
4-دريايي.رضا/ شيوه هاي خاتمه قرادادهاي تجاري بين المللي با عنايت به كنوانسيون بيع بين المللي كالا(وين1980)/ پايان نامه/ دانشگاه علامه/ 1388.
5-کنوانسیون بیع بین المللی کالا(وین1980)