1. Upplýsingaveitur á Netinu
Verkefni í upplýsingatækni – hluti B
31. október 2007
Upplýsingaveitur á Netinu
Sigríður Halldóra Gunnarsdóttir
Október 2007
© Sigríður H. Gunnarsdóttir

2. Verkefni í upplýsingatækni – hluti B
31. október 2007
Námskeiðið í dag
Hvar.is
Leitaraðferðir og tækni
Heimildanotkun
Þjónusta sem gagnasöfn bjóða upp á fyrir notendur
Upplýsingaveitur – gagnasöfn
Hvar.is
Hvað er Hvar.is og hvað hefur hann upp á að bjóða.
Leitaraðferðir og tækni:
Skoðum hvar sé best að byrja og hvers vegna, hvert er best að fara og hvað ber að varast.
Heimildanotkun:
Hvernig skráum við greinar sem við finnum á netinu sem heimild. APA-staðallinn.
Þjónustu sem grunnarnir bjóða upp á:
s.s. árverkniþjónustu, vista leitirnar niður o.s.frv.
Upplýsingaveitur – gagnagrunnar:
Kíkjum á Proquest og ScienceDirect
31. október 2007
© Sigríður Halldóra Gunnarsdóttir
© Sigríður H. Gunnarsdóttir

3. Verkefni í upplýsingatækni – hluti B
31. október 2007
Hvar.is
Landsaðgangur að gagnasöfnum
TDNet – tímaritaleit / efnisleit
Heildarleit í gagnasöfnum
Leiðbeiningasíða
Landsaðgangurinn er mikilvægur og eins dæmi í heiminum – vegna smæðar Íslands líta fyrirtæki á okkur sem eitt stórt háskólasamfélag sem hefur gefið okkur þann kost að fá áskrift fyrir landið í heildsinni.
Kostnaður við landsaðganginn hefur helst lent í höndum bókasafna, en það eru einnig stofnanir og fyrirtæki sem hafa verið að greiða aðganginn niður. Þar á meðal Orkuveitan.
Landsbókasafn Íslands – Háskólabókasafn rekur landsaðganginn með þjónustusamningi við menntamálaráðuneyti.
Þeir sem ákveða áskrift: Fulltrúar í nefndinni eru frá þessum safnategundum: Almenningssöfn, framhaldsskólasöfn, rannsóknabókasöfn, heilbrigðisbókasöfn, háskólabókasöfn, Landsbókasafn.
Hvar.is – TDNet – Tímaritaleit - Law – gefur 173 tímarit
Finnst það of mikið og viljum þrengja okkur
Human law – gefur 2 niðurstöður
Efnisleit í tímaritum - Law – gefur 238 tímarit
Heildarleitin – þá getur þú valið um í hvaða gagnasöfnum þú leitar samtímis í kostur er að þú færð heildaryfirlit yfir hve margar greinar/efni er í hverjum grunni fyrir sig. Galli er að þú hefur ekki mikla stjórn á leitinni.
Leiðbeiningasíða hefur verið stórbætt og með mörgum hjálpartólum.
31. október 2007
© Sigríður Halldóra Gunnarsdóttir
© Sigríður H. Gunnarsdóttir

4. Leitaraðferðir og tækni
Verkefni í upplýsingatækni – hluti B
31. október 2007
Leitaraðferðir og tækni
? Hvar byrjum við ?
Mynd fengin af
Skilgreina efnið og velja efnisorð
Tenglar á orðabækur / alfræðirit:
(Britannica online)
(Merriam-Webster orðabókin)
(Tölvuorðasafn)
Að hverju erum við að leita – Nota handbækur, orðabækur og uppsláttarrit til að auðvelda okkur að fá sem fjölbreytilegustu efnisorðin – bæði víðari og þrengra heiti og jafnframt að ná í samheiti. Orðabækur til að átta okkur á að mismunandi ritun getur verið á orðum eftir enskri eða amerískri stafsetningu. Theasarus.
Á Hvar.is höfum við m.a. Britannica er alfræðirit, sem gott er að nota ef við þörfnumst þess að ýta undir almennan skilning á e-ju efni. Með landsáskrift að Britannica Online fylgir aðgangur að orðabókinni Merriam-Webster's Collegiate Dictionary.
Einnig að spyrja sig að því á hvaða tungumáli geta upplýsingarnar verið á, lesum við öll tungumál, litið gagn af því að finna 20 greinar um efnið og þær eru allar á tungumáli sem við lesum ekki.
Hvað mega upplýsingarnar vera gamlar, eru þær orðnar úreltar 1 ár, 3 ár, 5 ár eða eldri jafnvel 10 ára, t.d. Ljósleiðarinn hann er nú ekki orðinn gamall.
31. október 2007
© Sigríður Halldóra Gunnarsdóttir
© Sigríður H. Gunnarsdóttir

5. Leitaraðferðir og tækni
Verkefni í upplýsingatækni – hluti B
31. október 2007
Leitaraðferðir og tækni
Velja hentugan gagnagrunn eða gagnagrunna
Proquest – ScienceDirect – EBSCO Host
Leitaraðferðir og tækni gagnagrunnanna
Stýfingar (e. truncation / wildcard)
Stop words
AND – OR - NOT (e. boolean)
Á hvar.is er aðgangur að öllum gagnasöfnum sem eru í landsaðgangi, þetta er alls ekki tæmandi listi og má þar nefna s.s. hinar almennu leitarvélar. Exalead.com
Ritrýndar greinar, áreiðanleiki – meta upplýsingarnar.
Stýfingar:
Proquest:
Disab* Nær til disable, disabled, disability og disabilities - truncation
Wom?n Nær til women, woman - wildcard
ScienceDirect:
behav! would find "behave", "behaviour", "behavioural". - truncation
wom*n would find "woman" and "women“ - wildcard
EBSCO Host:
Comput* Nær til computing, computer - truncation
Ne?t Nær til neat, next - wildcard
Stop words:
s.s. enskur greinir, and, or – með litlum stöfum ef þessi litlu orð eiga að vera með þá verður leitarstrengurinn að vera innan gæsalappa.
“Gøg og Gokke” “Stan and Ollie”
Samtengingar / rökaðgerðir - AND – OR – NOT (boolean)
Dæmi: EBSCO Host - (blog* or webblog*) and teaching
31. október 2007
© Sigríður Halldóra Gunnarsdóttir
© Sigríður H. Gunnarsdóttir

6. Leitaraðferðir og tækni
Verkefni í upplýsingatækni – hluti B
31. október 2007
Leitaraðferðir og tækni
AND OR OR
Phrase " " / ( )
AND / OG
Gögn sem innihalda bæði leitarorðin, hvar sem þau eru staðsett í texta.
OR / EÐA
Finnur bæði orðin þ.e.a.s. er innihalda eingöngu Reykjavík eða eingöngu Iceland og síðan gögn þar sem þessi leitarorðin koma bæði fyrir.
AND NOT – er notaður til að útiloka ákveðin atriði úr leitinni, ágætur út af fyrir sig en ég legg til að hann sé notaður í hófi. Getur lent í því að hann útiloki atriði sem hann á ekki að útiloka.
AND NOT
31. október 2007
© Sigríður Halldóra Gunnarsdóttir
© Sigríður H. Gunnarsdóttir

7. Verkefni í upplýsingatækni – hluti B
31. október 2007
Heimildanotkun
Gerð heimildaskrár og vísanir í texta
Bók:
Höfundur. (ártal). Titill. Útgáfustaður: Útgefandi.
Sveinn Ólafsson. (2002). Upplýsingaleikni. Reykjavík: Mál og menning.
Vísun í texta:
(Sveinn Ólafsson, 2002, bls )
Ég ætla að sýna ykkur dæmi um skráningu bóka, tímaritagreina og efni af Netinu.
Þetta er samkvæmt APA staðlinum/kerfinu, sem er ein leið af mörgum til að gera þetta – aðalatriðið er að hafa samræmi í skráningu á heimildunum í heimildaskrá og í vísunum í texta.
Í Word – væri farið í paragraph og valið hanging fyrir uppsetningu á heimildum í heimildaskránni.
Ef við myndum notfæra okkur footnotes í word, þá myndi vísunin koma alveg eins nema sviga væri sleppt og punktur kæmi fyrir aftan blaðsíðutal.
Sveinn Ólafsson, 2002, bls
31. október 2007
© Sigríður Halldóra Gunnarsdóttir
© Sigríður H. Gunnarsdóttir

8. Verkefni í upplýsingatækni – hluti B
31. október 2007
Heimildanotkun
Tímaritsgrein:
Höfundur. (dagsetning). Titill greinar. Titill tímarits, árgangur(númer heftis), blaðsíðutal.
Jóhanna Gunnlaugsdóttir. (2006). Skjöl og skjalastjórn í tíu þúsund ár. Bókasafnið, 30,
Vísun í texta:
(Jóhanna Gunnlaugsdóttir, 2006, bls )
Hér hefur hvert hefti ekki númer og er því atriði þá sleppt.
Ef vitað er að tímaritið hefur komið út í júlí, er júlí bætt fyrir framan ártalið innan svigans.
31. október 2007
© Sigríður Halldóra Gunnarsdóttir
© Sigríður H. Gunnarsdóttir

9. Verkefni í upplýsingatækni – hluti B
31. október 2007
Heimildanotkun
Tímaritsgrein af Netinu:
Höfundur. (dagsetning). Titill. Tímarit, árgangur(númer heftis), blaðsíðutal. Dagsetning þegar greinin var sótt, slóð.
Rittenberg, L. E., og Anderson, R. J. (júlí 2006). A strategic player. Journal of Accountancy, 202(1), Sótt 21. nóvember 2006, í Proquest gagnagrunninn.
Vísun í texta:
(Rittenberg og Anderson, 2006, bls )
Alveg sama hér nema nú er einnig tekið fram hvenær greinin var sótt á netið og hvert.
Sumir setja slóðina í tímaritið sjálft og það er allt í lagi
Blaðsíðutal er eingöngu tekið fram ef það er gefið.
31. október 2007
© Sigríður Halldóra Gunnarsdóttir
© Sigríður H. Gunnarsdóttir

10. Verkefni í upplýsingatækni – hluti B
31. október 2007
Gagnasafnsþjónusta
Árvekniþjónusta
- Geyma leitir / History
- Senda upplýsingar / Alerts
- Geymir uppsetninguna
Proquest:
Set up Alert – upp að einu ári – þá dettur út.
ScienceDirect:
Hér býr maður sig til sem notanda og um leið og maður hefur gert það býður grunnurinn upp á heilmikla árvekniþjónustu
EBSCO Host:
Hér býr maður sig til sem notanda og um leið hefur maður aðgang að enn frekari þjónustu.
31. október 2007
© Sigríður Halldóra Gunnarsdóttir
© Sigríður H. Gunnarsdóttir

11. Verkefni í upplýsingatækni – hluti B
31. október 2007
Gagnagrunnar
Hér sýni ég visual search
- ath hvort það virki fyrst í stofunni, þar sem hún þarfnast ákveðins hugbúnaðs til að virka.
31. október 2007
© Sigríður Halldóra Gunnarsdóttir
© Sigríður H. Gunnarsdóttir

12. Upplýsingaveitur á Netinu
Verkefni í upplýsingatækni – hluti B
31. október 2007
Upplýsingaveitur á Netinu
Takk fyrir 
31. október 2007
© Sigríður Halldóra Gunnarsdóttir
© Sigríður H. Gunnarsdóttir