1. Eigindlegar rannsóknaraðferðir II
6. Gagnagreining I
Grunduð kenning, kódun og minnisblöð
Rannveig Traustadóttir
Rannveig Traustadóttir

2. Gagnagreining Nokkrar ólíkar nálganir og aðferðir
1. Nálgun grundaðrar kenningar
Þróun vettvangstengdra kenninga
(grounded theory approach)
2. Túlkunarfræðileg nálgun (hermeneutics)
3. Oðræðugreining (discource analysis)
4. Innihaldsgreining (content analysis)
5. Táknfræðigreining (semiotic analysis)
6. Frásagnargreining (narrative analysis)
7. Beiting kenninga/hugtaka á gögnin

3. Greining samhliða gagnaöflun Bogdan og Biklen, 1998
1. Taka ákvarðanir sem þrengja rannsóknina
2. Ákveða hvernig rannsókn þetta á að vera
3. Þróa rannsóknarspurningarnar
efnislegar spurningar
fræðilegar spurningar
4. Skipuleggja gagnasöfnun með hliðsjón af því sem þú hefur þegar lært
5. Skrifa mikið af A.R. um hugmyndir þínar
framhald

4. Greining samhliða gagnaöflun Bogdan og Biklen, 1998, frh.
6. Skrifa minnisblöð um hvað maður hefur lært
7. Prófa hugmyndir og þemu á þátttakendum
8. Byrja að lesa heimildir á meðan á gagnasöfnun stendur
9. Leika sér með hliðstæður, samlíkingar og hugtök
10. Nota myndræna framsetningu

5. Greining rannsóknargagna
1. Marg-lesa gögnin
2. Skrifa niður hugmyndir, innsýn og þemu
3. Leita að þemum, munstrum, sögum
4. Búa til „flokkanir“ eða „tegundir“
5. Þróa hugtök og fræðilegar yrðingar
6. Lesa fræðibækur og aðrar rannsóknir
7. Finna söguþráð

6. Greinandi aðleiðsla (analytic inducation) Bogdan og Biklen, 1998
Aðallega notuð í rannsóknum sem snúast um ákveðna spurningu, vandamál eða tilgátu
Helstu þrep:
1. Snemma á rannsóknarferlinu er þróuð skilgreining og/eða skýring á fyrirbærinu sem verið er að rannsaka
2. Bera skýringuna saman við gögnin um leið og þeirra er aflað
framhald

7. Greinandi aðleiðsla (analytic inducation) Bogdan og Biklen, 1998, frh.
3. Endurskoða eða aðlaga skýringuna/tilgátuna með hliðsjón af nýjum gögnum
4. Reyna að finna tilvik sem ekki passa við skýringuna
5. Halda áfram að „pússa“ tilgátuna með nýjum gögnum
Notað er markvisst úrtak

8. Sífelldur samanburður (constant comparative method) Bogdan og Biklen, 1998
Aðallega notuð í rannsóknum sem beinast að því að þróa kenningar, hugtök, tilgátur eða fræðilegar yrðingar
Helstu þrep:
1. Byrja að safna gögnum
2. Leita að þemum, lykilorðum, endurtekningum o.s.frv. í gögnunum
3. Safna gögnum sem gefa sem fjölbreyttasta mynd af viðfangsefninu
framhald

9. Notað er fræðilegt úrtak
Sífelldur samanburður (constant comparative method) Bogdan og Biklen, 1998, frh.
4. Skrifa (minnisblöð) um þá þætti sem verið er að rannsaka - velta upp ólíkum hliðum og tilbrigðum og leita að nýjum
5. Vinna með gögnin og „pússa“ þau hugtök, kenningar eða „módel“ sem er að taka á sig mynd
6. Halda áfram að safna gögnum, kóda og skrifa um gögnin á sama tíma og þau eru greind með hliðsjón af þeim þáttum sem rannsóknin beinist að
Notað er fræðilegt úrtak

10. Gagnagreining Spyrja gögnin spurninga Emerson, Fretz og Shaw, 1995
Hvað er fólkið að gera?
Hverju vill fólkið koma til leiðar
Hvernig, nákvæmlega, gerir fólk þetta?
Hvaða leiðir/aðferðir notar fólk?
Hvernig talar fólk um, skilgreinir og skilur það sem er að gerast?
Hvað gefur fólk sér?
Hvað sýnist mér vera að gerast?
Hvað get ég lært af þessum nótum?

11. Gagnagreining Kódun og minnisblöð Emerson, Fretz og Shaw, 1995
Tvær meginleiðir í kódun:
1. Opin kódun (open coding)
2. Markviss kódun (focused coding)
Tvær meginleiðir minnisblaða:
1. Minnisblöð um einstök atriði
2. Samþættandi minnisblöð

12. Greining sem beinist að því að þróa grundaða kenningu Strauss, 1987
Helstu skref í ferlinu:
1. „Concept-indicator módel“
Grunduð kenning byggist á „concept-indicator“ módeli þar sem hugtakagreining (conceptual coding) er gerð á raunverulegum athöfnum/ vísbeningum í gögnunum (empirical indicators)
2. Gagnasöfnun
Kenninga-miðuð greining á fljótlega að gera gagnasöfnun markvissa og koma skipulagi á gögnin
framhald

13. Greining sem beinist af því að þróa grundaða kenningu Strauss, 1987
Helstu skref í ferlinu, frh.:
3. Kódun
4. Megin-hugtök/flokkar/þættir (categories)
5. Fræðilegt úrtak
þar sem val þátttakenda/atburða/athafna o.s.frv. stýrist af þeirri kenningu sem er í mótun
6. Samanburður
á þátttakendum/atburðum/athöfnum o.s.frv.
framhald

14. Greining sem beinist af því að þróa grundaða kenningu Strauss, 1987
Helstu skref í ferlinu, frh.:
7. Fræðileg mettun
þegar viðbótargreining leiðir ekki til nýrra uppgötvana/skilnings um þann þátt/flokk/hugtak sem verið er að skoða
8. Samþætting kenningarinnar
9. Fræðileg minnisblöð
10. Fræðileg flokkun
þ.e. flokkun fræðilegra minnisblaða og kódunarflokka í því skyni að samþætta kenninguna

15. Þróun grundaðrar kenningar Strauss, 1987
Meira um kódun:
I. Kódunarviðmið (coding paradigm)
Ástand (conditions)
Samskipti þátttakenda (interaction)
Klækir, úrræði til að fá einhverju framgengt o.s.frv. (strategies and tactics)
Afleiðingar, niðurstöður (concequences)
framhald

16. Þróun grundaðrar kenningar Strauss, 1987
Meira um kódun, frh.:
II. Aðferðir við kódun
Opin kódun (open coding)
Öxul-kódun (axial coding)
Afmörkuð kódun (selective coding)
III. Tvær tegundir kóda
(Félags)fræðilega sköpuð kód (sociologically constructed codes)
Lifandi kód (in vivio codes)

17. Greining rannsóknargagna Strauss, 1987
Þumalsfingursreglur um skrif minnisblaða:
1. Halda minnisblöðum og gögnum aðskildum
2. Stoppa alltaf kódun til að skrifa minnisblað um góða hugmynd sem maður fær
3. Greiningin getur af sér minnisblað þegar maður fer að skrifa um ákveðin kód eða kódunarflokka
4. Ekki vera hrædd um að breyta minnisblöðum eftir því sem rannsókninni miðar
framhald

18. Greining rannsóknargagna Strauss, 1987
Þumalfingursreglur frh.:
5. Halda lista yfir kód í fæðingu
6. Skrifa minnisblöð þar sem kód eru borin saman - sérstaklega ef mörg virðast lík
7. Útúrdúrum þarf að fylgja eftir
8. Halda minnisblöðum opnum eins lengi og hægt er
framhald

19. Greining rannsóknargagna Strauss, 1987
Þumalfingursreglur, frh.:
9. Við skrif á minnisblöðum þarf að halda sig á hugtaka-plani í umræðum um innihalds-kód þegar þau eru þróuð yfir í fræðileg-kód
10. Ef þú hefur tvær spennandi hugmyndir, skrifaðu um þær sitt í hvoru lagi
11. Minnisblöð um „mettun“
12. Vera sveigjanleg í minnisblaða-tækni

20. Greining rannsóknargagna Strauss, 1987
Eigindlegar rannsóknara›fer›ir II
Greining rannsóknargagna Strauss, 1987
Ýmsar tegundir minnisblaða:
Undirbúnings-minnisblöð
Upphafs-minnisblöð
Neista-minnisblöð
Minnisblöð sem opna skilning á nýjum fyrirbærum
Minnisblöð um ný fyrirbæri/flokka/þemu
Upphafleg uppgötvunar-minnisblöð
Minnisblöð sem aðgreina tvö eða fleiri fyrirbæri
Minnisblöð sem byggja á og útvíkka hugtök sem tekin eru að láni
…og margt, margt fleira
Rannveig Traustadóttir