1. نحوه طراحی محتوای آموزشی
دکتر مجید توکلی
معاون دفتر آموزش و ارتقای سلامت
معاونت بهداشت وزارت بهداشت و آموزش پزشکی
پست الکترونیکی: gmail.com
کاشان – آبان ماه 1390

2. تعریف
محتوای آموزشی تبیین کننده هدف هاي برنامه است و يادگيري از طريق آن تحقق مي يابد.
دانش ها، مهارت ها و نگرش هاي مرتبط با موضوع آموزشی و تجربه هاي فراگیران و مدرسان، محتوای آموزشی را شکل می دهد.
محتوای آموزشی بعنوان دانش، مهارت ها و گرايش ها و ارزشهايي است که بايد ياد گرفته شود.
دکتر مجید توکلی
معاون دفتر آموزش و ارتقای سلامت
وزارت بهداشت و آموزش پزشکی 1 20

3. خصوصیات
محتوا به خودي خود هدف نيست، بلکه وسيله ای است برای رشد و تعالی فراگیران است.
محتوا نبايد فقط به ارایه آموزه های تخصصي، اکتفا کند، بلکه بايد در بردارنده ملاحظات اخلاقي و معنوي نيز باشد.
محتوا بايد موجب درک عميق و نه درک سطحي از دانش شود.
دکتر مجید توکلی
معاون دفتر آموزش و ارتقای سلامت
وزارت بهداشت و آموزش پزشکی 2 20

4. خصوصیات
محتوا باید پيوستگي دقيق داشته تا مانع پراکندگی موضوع شده و يادگيري عميق ايجاد کند.
فرصت هايي براي سطوح شناختي بالاتر مانند استدلال، حل مساله، تفکر انتقادي و خلاقيت فراهم کند.
فرصت هايي براي رشد و توسعه نگرشها و ارزشها فراهم کند.
به تحول فراگیران کمک کند تا به فراگيرانی مستقل مادام العمر تبديل شوند.
دکتر مجید توکلی
معاون دفتر آموزش و ارتقای سلامت
وزارت بهداشت و آموزش پزشکی 3 20

5. خصوصیات دارای منابع معتبر باشد.
مبتنی بر نياز و علايق فراگیران طراحی شود.
با توجه به سطح علمی، فرهنگی و باورهای فراگیران تهيه شود.
توالی مباحث آن منطقی بوده و از آنچه فراگیران مي دانند، به سمت آنچه نمي دانند، حرکت کند.
دکتر مجید توکلی
معاون دفتر آموزش و ارتقای سلامت
وزارت بهداشت و آموزش پزشکی 4 20

6. خصوصیات محتواي آموزشي:
انتقال دانش يا اطلاعات و آگاهي (حیطه شناختی یا دانشی)
انتقال مهارت در انجام تغيير رفتار مورد نظر (حیطه حرکتی)
ايجاد نگرش صحيح در فراگير نسبت به لزوم انجام مهارت كسب شده و تغيير رفتار لازم (حیطه عاطفی)
دکتر مجید توکلی
معاون دفتر آموزش و ارتقای سلامت
وزارت بهداشت و آموزش پزشکی 5 20

7. خصوصیات در طراحي محتوای آموزشي بايد ديد كه فراگیران: Must to Know
به چه دانشي نياز دارند.
كدام كارهاي عملي را باید انجام دهند.
بايد چه نگرش و طرز برخوردي كسب كنند.
Must to Know
Must to do
دکتر مجید توکلی
معاون دفتر آموزش و ارتقای سلامت
وزارت بهداشت و آموزش پزشکی 6 20

8. نتیجه گیری نحوه طراحی محتوا بر اساس: و تحلیل مخاطب اهداف رفتاری 7 20
دکتر مجید توکلی
معاون دفتر آموزش و ارتقای سلامت
وزارت بهداشت و آموزش پزشکی 7 20

9. اهداف رفتاری از تجزيه هدف هاي كلي بدست مي آيد.
شامل مهارتها و توانايي هايي است كه فراگيران در جريان آموزش به آن دست می يابند.
رفتار هاي قابل اندازه گيري و مشاهده است.
شامل: 1- محتوا شرايط معيار فعل رفتاري
مثال :
قد نوزاد را در حالت خوابيده و با 1% خطا اندازه گيري كند.
فعل
ضابطه يا معيار
شرایط
محتوا
دکتر مجید توکلی
معاون دفتر آموزش و ارتقای سلامت
وزارت بهداشت و آموزش پزشکی 8 20

10. K A P انواع حيطه هاي يادگيري حیطه دانشی (شناختی)
Knowledge(cognitive)domain
حیطه نگرشی (عاطفی)
Attitude (Affective)domain
حیطه مهارتی (روانی – حرکتی)
Practice (Psychomotor )domain
K A P
دکتر مجید توکلی
معاون دفتر آموزش و ارتقای سلامت
وزارت بهداشت و آموزش پزشکی 9 20

11. مفهوم حیطه های یادگیری 1.حیطه شناختی ( Cognitive )
حفظ و بخاطر آوردن دانش و اطلاعات جدید است.
2.حیطه عاطفی ( Affective )
تغییر در نگرش ها ، ارزش ها و احساسات است.
3.حیطه روانی حرکتی ( Psychomotor )
بدنبال تغییراتی است که برای کسب یک مهارت فیزیکی ایجاد می شود.
دکتر مجید توکلی
معاون دفتر آموزش و ارتقای سلامت
وزارت بهداشت و آموزش پزشکی 10 20

12. سطوح حیطه شناختی از ساده به پیچیده:
1- آگاهی (دانش) : جنبه حفظی / بخاطر سپردن نامها – آدرس و افعال رفتاری: بنویسد، نام ببرد ، تعریف کند.
2- ادراک ( فهمیدن) : حفظ و یادآوری جملات خاص و جدید توسط فراگیر افعال رفتاری: توضیح دهد، مثال بزند، تمیز دهد، ..
3- کاربرد ( بکار بستن): بکارگیری اصول و مفاهیم ، فرمولها، روشها / حل مسایل ریاضی / افعال رفتاری: محاسبه کند، بکار ببرد
4- تجزیه و تحلیل : قادربه خرد کردن مطالب به اجزای ریزتر و تشخیص روابط اجزا / قادر به تشخیص نظریه های مردود و قادر به تشخیص حقیقت و استنباط شخصی / افعال رفتاری: تجزیه کند، ارتباط دهد، تفکیک کند.
5- ترکیب : قادر به اتصال اجزا باشد و نتیجه جدید پیدا کند/ گزارش نویسی افعال رفتاری: اصلاح کند.
6- ارزشیابی : نقد آثار با استفاده از معیارهای درونی و بیرونی
دکتر مجید توکلی
معاون دفتر آموزش و ارتقای سلامت
وزارت بهداشت و آموزش پزشکی 11 20

13. سطوح حیطه شناختی (دانشی)
ارزشیابی
ترکیب
تجزیه و تحلیل
کاربرد
درک
دانش
دکتر مجید توکلی
معاون دفتر آموزش و ارتقای سلامت
وزارت بهداشت و آموزش پزشکی 12 20

14. سطوح حیطه نگرشی
بمنظور اجرای این حیطه باید مراحل زیر، پشت سر هم طی شود:
1- مواجهه با موضوع ( گرفتن یا دریافت کردن ):
ایجاد محرک یا تمایل فراگیر را به طرق مختلف مثل نمایش فیلم یا تعریف یک داستان و ... با مساله مورد نظر مواجه می کنیم.
هدف کلی : با دقت گوش کند/ افعال رفتاری : بپرسد، توصیف کند، اشاره کند.
2- واکنش یا پاسخ دادن به محرک :
فراگیر نسبت به طرز فکر و ارزش مورد نظر واکنش نشان می دهد. بعد از مرحله بالا حتما باید پیگیری صورت گیرد در غیر این صورت فراگیر به پاسخ دیر یا اصلا نمیرسد. هدف کلی : در بحث کلاس شرکت کند /افعال رفتاری : جواب دهد.
3- ارزش گذاری :
ارزش مورد نظر توسط فراگیر پذیرفته شده و نسبت به آن تعهد پیدا می کند.
هدف کلی : خود را مسوول بداند / افعال رفتاری: گزارش کند.
دکتر مجید توکلی
معاون دفتر آموزش و ارتقای سلامت
وزارت بهداشت و آموزش پزشکی 13 20

15. سطوح حیطه نگرشی 4- سازماندهی یا تدوین :
بعد از پذیرش ارزش ،فراگیر آنرا در ساخت ارزشی خود سازمان دهی می کند. مثل طبقه بندی مایملک/ وظیفه مربی این است که فراگیر جای صحیح ارزشها را در ساختار ارزشی خود پیدا کند و متناسب با جایگاه آن عمل کند.
اهداف کلی : به میل خود مسوولیت قبول می کند – توانائیها و ضعف های خود را می شناسد و قبول می کند/ اهداف رفتاری: ادغام می کند/ هواخواهی می کند/تعمیم می دهد.
5- درونی شدن ارزشها یا تبلور شخصیت:
ارزش مورد نظر در رفتار او تجلی پیدا می کند .بدون اینکه مراقبی مواظبت کند. اهداف کلی : عادات خوب را حفظ می کند . آگاهانه عمل می کند.
افعال رفتاری : تشخیص می دهد. عمل می کند . تجدید نظر می کند و ....
دکتر مجید توکلی
معاون دفتر آموزش و ارتقای سلامت
وزارت بهداشت و آموزش پزشکی 14 20

16. سطوح حیطه عاطفی تبلور ارزش در شخصیت سازماندهی ارزش ها سازماندهی
ارزش گذاری
پاسخ دادن
توجه
دکتر مجید توکلی
معاون دفتر آموزش و ارتقای سلامت
وزارت بهداشت و آموزش پزشکی 15 20

17. سطوح حیطه روانی حرکتی
فکر و عمل دخالت دارند. باید علاوه بر زمینه معلوماتی برای انجام فعالیت، مهارت هم پیدا کرد.
1- آمادگی و تقلید:
آمادگی ذهنی : فراگیر بطور نظری در جریان مهارت قرار می گیرد . کلاس تئوری تزریق واکسن
آمادگی فیزیکی : نحوه استفاده از قسمتهای مختلف بدن را برای اجرای مهارت یاد می گیرد.
آمادگی عاطفی : فایده و کاربرد مهارت را می آموزد  مربي چند بار مهارت را انجام می دهد.
2- اجرای مستقل: اجرای عمل بدون کمک مربی ولی با نظارت او ادامه دارد. وسایل را آماده می کند/ اندازه می گیرد- مرتب می کند.
دکتر مجید توکلی
معاون دفتر آموزش و ارتقای سلامت
وزارت بهداشت و آموزش پزشکی 16 20

18. سطوح حیطه روانی حرکتی
3- سرعت و دقت : مهارت را تا حدود زیاد یاد گرفته ولی سرعت و دقت کافی را ندارد  تمرین بیشتر
هدف کلی : درست وزن کند – با دقت دور سر بگیرد / افعال رفتاری : انجام دهد – بکار ببرد.
4- هماهنگی حرکات : تمرین بیشتر
5- عادی شدن : مهارت را بدون فکر کردن و خیلی راحت انجام می دهد.
دکتر مجید توکلی
معاون دفتر آموزش و ارتقای سلامت
وزارت بهداشت و آموزش پزشکی 17 20

19. سطوح حیطه روانی حرکتی عادی شدن هماهنگی دقت اجرای مستقل آمادگی 18 20
BMSU – NF 18
دکتر مجید توکلی
معاون دفتر آموزش و ارتقای سلامت
وزارت بهداشت و آموزش پزشکی 20

20. تشبیه حیطه های یادگیری به اعضای بدن یک انسان
تشبیه حیطه های یادگیری به اعضای بدن یک انسان
1.حیطه شناختی (دانشی) ( Cognitive )
مغز
2.حیطه روانی حرکتی ( Psychomotor )
دست و پا
3.حیطه عاطفی ( Affective )
قلب
انما الاعمال بالنیات
دکتر مجید توکلی
معاون دفتر آموزش و ارتقای سلامت
وزارت بهداشت و آموزش پزشکی 19 20

21. هماهنگی بین حیطه های یادگیری
Cognitive
Affective
Psychomotor
دکتر مجید توکلی
معاون دفتر آموزش و ارتقای سلامت
وزارت بهداشت و آموزش پزشکی 20 20

22. خسته نباشید
BMSU – NF