1. معاونت غذا ودارو

2. CARBON MONOXIDE POISONING مسمومیت با منواکسید کربن (قاتل خاموش و نا پیدا)
دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
معاونت غذا ودارو
مرکزاطلاع رسانی دارو هاوسموم
دکتر سید منصور هاشمی فشارکی

5. یک خبر یک هشدار
حوادث ناشي از گازگرفتگي در روزهاي سرد سال و انتشار خبرهاي ناراحت‌كننده‌اي مبني بر مرگ دسته‌جمعي اعضاي يك خانواده بر اثر رعايت نكردن نكات ايمني علي‌رغم هشدارهاي كارشناسان و مسئولان موضوعي است كه به راحتي نبايد از كنار آن گذشت چرا كه آمار تعداد فوت‌شدگان بر اثر گازگرفتگي نشان‌دهنده ميزان توجه شهروندان به آموزش مسائل و رعايت نكات ايمني در فصل سرما است

6. مسمومیت حاد با کربن منواکسیدیکی از متداول ترین وخطرناک ترین از مسمومیت ها است که می تواند منجر به مرگ شود
کربن منواکسید به علت نداشتن بو و رنگ به عنوان قاتل خاموش ونا پیدا نامیده می شود
مقادیر اندک از کربن منواکسید در طولانی مدت نیز می تواند در خون تجمع نماید ومسمومیت مزمن با آن ایجاد می کند

7. Carbon Monoxide Dangers
What is CO (carbon monoxide) ?
CO (carbon monoxide) is a gas that is
Colorless
Tasteless
Odorless
Produced from incomplete combustion in a fuel burning device
CO can kill you and you won’t even know you died!!
C O
Joseph R. Perea, MD, Maj CAP
NM Wing Director of Safety
January Safety Briefing

8. Carbon Monoxide (CO) vs. Carbon Dioxide (CO2)
A byproduct of burning fuels
Gas exhaled with normal breathing
A poison even at low doses
An asphyxiant and poisonous at high doses
Carbon Monoxide (CO) is often confused with carbon dioxide (CO2).
Carbon Monoxide is a POISON, even at low levels.
Carbon dioxide is the gas exhaled with normal breathing.
Carbon dioxide is an asphyxiant and can be poisonous too.
Source: Vermont Department of Health

9. یک خبر یک هشدار
پيكرهاي بي جان زوج جوان ۷ ساعت پس از شروع زندگي مشترك شان در خانه بخت پيدا شد.     دو روز قبل از اين حادثه مادر نوعروس هنگام جابه جايي جهيزيه و اسباب و اثاثيه دخترش ناگهان بي حال روي زمين افتاد. پزشكان پس از معاينه وي اعلام كردند او مسموم شده است. پس از چند ساعت و در پي بهبود نسبي اش او به درخواست خود از بيمارستان مرخص شد تا بتواند در جشن عروسي تنها دخترش شركت كند. شب عروسي پس از پايان جشن، ميهمانان عروس و داماد را تا خانه شان همراهي كردند. عقربه هاي ساعت دو بامداد را نشان مي داد كه آخرين ميهمانان هم آنجا را ترك كردند. اما صبح روز بعد زوج جوان ديگر از خواب بيدار نشدند.با وقوع اين حادثه كارشناسان پزشكي قانوني علت مرگ زوج جوان را گازگرفتگي در اثر مسدود شدن لوله بخاري اعلام كردند.

10. متداول ترین منابع ایجاد CO
گازخارج شده از اگزوز اتومبیل ها بخوص در محیط های سر بسته (مانند گاراژ ها)وزمانی که موتور اتومبیل تنظیم نبود وسوخت ناقص می سوزد
هرجاکه سوخت ناقص باشد کربن منواکسید وجودارد incomplete combustion

11. متداول ترین منابع ایجاد CO
دودناشی از سوختن زغال در محیط که اکسیژن کامل به آن نرسد (گاز کرسی یا گاز منقل)دود خارج شده از دودکش های وسایل گاز سوز متداول بخصوص اگر دودکش از جای خود خارج شده ودود در هوای بسته اطاق پخش می شود

12. مرگ ۳ عضو یک خانواده بر اثر گازگرفتگی
مرگ ۳ عضو یک خانواده بر اثر گازگرفتگی جام جم آنلاین: سخنگوی فرماندهی انتظامی استان همدان، از گازگرفتگی یک خانواده در شهر همدان خبر داد که به جان باختن سه عضو خانواده منجر شد.
سرهنگ محسن اقبالیان، در گفت‌وگو با ایسنا، افزود: سه دختر این خانواده، نفیسه ۱۶ ساله، فائزه ۱۴ ساله و ندا ۶ ساله بر اثر گازگرفتگی جان باختند و مادر ۳۵ ساله آنها نیز در حالت کما است.
وی تصریح کرد: کارشناسان آتش‌نشانی در حال بررسی علت این ماجرا هستند.
persianv

13. یک خبر یک هشدار
آمارهای اعلام شده از سوی سازمان پزشکی قانونی این واقعیت تلخ را ثابت می کند. به گزارش این سازمان، در شش ماهه اول سال گذشته ۲۳۰ نفر بر اثر مسمومیت با گاز CO جان خود را از دست دادند. این در حالی است که این رقم در شش ماهه دوم سال به ۷۹۴ نفر افزایش یافت.

14. چگونگی برخورد با افراد مسموم شده با گاز منواکسید کربن
: ۱- فرد مسموم را  از محیط آلوده به هوای آزاد منتقل کنید .
۲-   یقه پیراهن و کمربند و لباس های تنگ افراد مسموم را باز کنید
۳- درصورت امکان اکسیژن دهی به فرد مسموم شده
۴ –  باز نگه داشتن راه‌های هوایی و تماس با اورژانس --۵ در مراحل بعدی درمانی باید مورد توجه قرار گیرد.
به یاد داشته باشید که خارج کردن افراد مصدوم از محیط آلوده، قرار گرفتن در محیط باز و  به این افراد از مهمترین اقدامات پیشگیرانه محسوب می‌شود

15. علایم مسمومیت با منواکسید کربن
شایدتعجب کنید که علایم مسمومیت با منواکسید کربن بسیار باعلایم سرماخوردگی شباهت دارد
فرد مسدوم معمولا متوجه مسمومیت خود نمی شودزیرا گاز منواکسید کربن یک گاز غیر محرک است ولذا فرد به سمت مسمومیت شدید ومرگ پیش می رود بدون آنکه خود متوجه شود
باید این را پذیرفت که منواکسید کربن یک قاتل خاموش –ناپیدا است

16. علایم مسمومیت با منواکسید کربن
علایم مسمومیت با گاز منواکسید کربن به شکال خفیف متوسط وشدید تقسیم می شوند
1-علایم خفیف:سردرد-تهوع-اسفراغ-تحریک پذیری-درد درقفسه سینه تاری دید
2- علایم متوسط:کلیه علایم مسمومیت خفیف به همراهخواب آلودگی-احساس ضعف سرگیجه-بی حالی-سردرد شدید ومشکل در تفکر
3- علایم شدید کلیه علایم مسمومیت متوسط به همراه افزایش تعداد ضربا قلب –عدم تکام آسیب غیر قابل برگشت مغز ومرگ

17. Carbon MonoxideO (Symptoms)
Immediate Death
Unconsciousness, Respiratory Failure, Death in Long Exposures
Headache, Disorientation, Fainting, Collapse
Pronounced Headache, Fatigue, Irritability, Impaired Judgment
Extreme Shortness of Breath during Moderate Exertion, Minor Headache
No major effect except for Shortness of Breath on Extreme Physical Activity
No effect

18. علائم مراحل پایانی و نزدیک به مرگ:
کبودی دست، دور لب‌ها و نوک انگشتان از علایم پایانی مسمومیت با گاز CO به شمار می‌روند که در نهایت فرد دچار تنگی نفس شده و فوت می‌کند.

19. یک خبر یک هشدار
همين چند روز پيش روزنامه‌ها در صفحه حوادث، خبر مرگ ناشي از گازگرفتگي 6 عضو يك خانواده در شهر ري را چاپ كردند. در ميان قربانيان يك كودك 4ماهه هم بود.

20. چرا آگاهی از این علایم اهمیت دارد؟
با توجه به این مسئله که فرد مسدوم قادر به درک این علایم نیست ویک فردی ثانوعی است کهبا آگاهی از این علایم و شواهد مبنی بر در معرض گاز منواکسید کربن با یدبا اقدامات سریع ودرست جان این بیمار را نجات دهد

21. مرگ 21 نفر بر اثر گازگرفتگي در 10 ماه سال جاري
مرگ 21 نفر بر اثر گازگرفتگي در 10 ماه  سال جاري
معاون عمليات سازمان آتش نشاني تهران با اشاره به اين که آمار تلفات حوادث گازگرفتگي در 10 ماه سال جاري نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش يافته است، از مرگ 21 نفر در تهران بر اثر مسموميت با گاز منواکسيد کربن در 10 ماهه امسال خبر داد.  به گزارش ايلنا، تيموري در رابطه با آمار گازگرفتگي در سال جاري اظهار کرد: از اول فروردين ماه سال جاري تاکنون 37 مورد حادثه ناشي از گاز منواکسيد کربن در تهران رخ داده، اين در حاليست که اين آمار در سال گذشته 182 مورد و در سال 1386 نيز 202 مورد بود.  وي با اشاره به اين که در حوادث ناشي از گاز منواکسيد کربن در سال گذشته 53 زن و 35 مرد آسيب  ديدند، افزود: آمار افرادي که در سال 86 دچار گازگرفتگي شدند، 186 نفر بود که 95 تن از آن ها زن و 91 تن ديگر مرد بود.  به گفته تيموري، تعداد افرادي که در سال جاري با گاز منواکسيدکربن مسموم شدند، تاکنون 27 تن گزارش شده است.  معاون عمليات سازمان آتش نشاني تهران بزرگ تصريح کرد: در سال 1386 شمار قربانيان حوادث گازگرفتگي در پايتخت 19 زن و 32 مرد بود که اين آمار در سال گذشته به 29 نفر رسيد که چهار تن از قربانيان زن و 25 تن ديگر مرد بودند.  تيموري خاطرنشان کرد: تعداد قربانيان حوادث ناشي از مسموميت با گاز منو اکسيد کربن از ابتداي امسال تاکنون 21 نفر گزارش شده است.  وي در پايان با اشاره به اين که حوادث ناشي از انتشار گاز منو اکسيد کربن(CO) هر سال به ويژه در فصل زمستان با توجه به استفاده از وسايل گرمازا افزايش مي يابد، يادآور شد: توجه به اصول ايمني و رعايت آن مي تواند شمار تلفات اين گونه حوادث را کاهش دهد

22. چرا مونواكسيد كربن اينقدر خطرناك است؟
مونواكسيد كربن با غلظت زياد در خون موجب مرگ مي شودو وقتي شخصي اين گاز را تنفس مي كند، مولكول آن بجاي مولكول اكسيژن وارد اندامهاي بدن مي شود و سبب خفگي دروني مي گردد. هر ساله صدها نفر بر اثر تنفس گاز مونواكسيد كربن مي ميرند

23. یک خبر یک هشدار
بر اساس آمار موجود، مرگ ناشی از مسمومیت با گاز CO در پائیز سال گذشته ۱۹۹ نفر و در زمستان ۵۹۵ نفر بود که این ارقام نشان دهنده افزایش مرگ و میر ناشی از مسمومیت با گاز CO در فصول سرد سال است. بنا به گزارش سازمان پزشکی قانونی استان تهران با رقم ۲۲۶ نفر، بیشترین تعداد کشته های مسمومیت با گاز CO را در نیمه دوم سال گذشته به خود اختصاص داده است. سازمان پزشکی قانونی کشور با اعلام این آمار در روزهای گذشته، ضمن هشدار در خصوص استفاده از وسایل گرمازا و ضرورت توجه به نکات ایمنی، به عموم هموطنان توصیه کرده است

24. پیشگیری از مسمومیت با گاز CO بسیار ساده است
اصول ایمنی و پیشگیری از گاز گرفتگی و مسمومیت با منواکسید کربن
کنترل و انسداد منافذ مسیر دودکش قبل از راه اندازی بخاری بهترین راه پیشگیری از بروز حوادث مسمومیت به شمار می‌رود و دقت و توجه به داغ بودن دودکش نیز بهترین آزمایش سلامت دودکش است. همچنین داشتن کلاهک مخصوص برای دودکش در پشت بام‌ها برای جلوگیری از عدم بروز خاموشی بخاری و به دنبال آن انتشار گاز CO اهمیت بالایی دارد.

25. پیشگیری از مسمومیت با گاز CO بسیار ساده است

26. یک خبر یک هشدار
مرگ خاموش در كنار بخاري‌هاي روشن‌
جام جم آنلاين: سال گذشته با كاهش كم‌نظير دما و سرماي شديد اواخر پاييز و ماه‌هاي زمستاني،كار به جايي رسيد كه سازمان پزشكي قانوني بر خلاف روال معمول، آمار تلفات ناشي از تصادفات و مسموميت با گاز CO را تنها در يك هفته و فقط در روزهاي 16 تا 21 دي ماه 86 اعلام كرد تا هموطنان نسبت به وسايل گرمايي و نحوه استفاده از آنها دقت بيشتري داشته باشند. فوت 68 نفر از هموطنان بر اثر مسموميت با اين گاز كه به مرگ خاموش معروف است در يك هفته و آمار 1024 نفر در طول سال 86 آماري نيست كه بتوان ساده از آن عبور كرد، خصوصا كه توجه به اصول ساده استفاده درست از وسايل گرمايشي، بهترين و ساده‌ترين راه پيشگيري از مسموميت و خطر ناشي از اين گاز است

27. چنانچه مشكوك به سميت مونواكسيد كربن هستيم چه كنيم؟
با انجام اقدامات زير مي توانيم جان مصدومين را نجات دهيم: ¯   مصدوم را سريعاً به هواي آزاد انتقال دهيم. ¯  سريعاً به اورژانس تلفن بزنيم و كمك بخواهيم. ¯   براي بيمار بيهوش سريعاً بايد استفاده از اكسيژن ۱۰۰% را شروع كرد. ¯   اگر بيمار دچار قطع تنفس شده سريعاً بايد عمليات احياء قلبي عروقي شروع شود. هميشه بايد اين نكته را مد نظر داشته باشيم كه كمك كننده ها خود نبايد در معرض گاز مونواكسيد بصورت طولاني مدت باقي بمانند زيرا خودشان مصدوم خواهند شد و ديگر نمي توانند كمك كنند.

28. یک خبر یک هشدار
مرگ همه اعضای یک خانواده 4 نفره در اولین شب اقامت در منزل جدید و به دنبال آن فوت جوانی 23 ساله در اثر گازگرفتگی، ساعاتی پس از اتفاق نخست، حوادثی نیست که بتوان از کنار آن بی‌اعتنا گذشت؛ حوادثی که شاید با کمی‌دقت، اصلا اتفاق نمی‌افتادند.

29. چگونه كارمندان و ساكنان يك محل مي توانند از مسموميت با مونواكسيد كربن جلوگيري کنند ؟
۲-  با بررسي دائمي، هميشه از سلامت و استاندارد بودن دستگاههاي گرمازا و وسايل غذاپزي اطمينان حاصل نمائيد. ۳-  سعي كنيد وسايل و موتورهاي احتراقي را با وسايل الكتريكي و وسايلي كه با باطري كار مي كنند جايگزين نمائيد. ۴- به اين نكته توجه نمائيد كه وسايل بنزين سوز حتماً بايد در محيط باز استفاده شوند. ۵-  اگر خطر وجود گاز Co در محيط كار وجود دارد حتماً از هشداردهنده هاي مونواكسيد كربن در محيط استفاده نمائيد. ۶-  كاركنان را در خصوص منابع آلودگي Co و طريقه برخورد با آن آموزش دهيد.
-  1-يك سيستم تهويه هوا بايد در محيط باشد

30. چگونه كارمندان و ساكنان يك محل مي توانند از مسموميت با مونواكسيد كربن جلوگيري کنند ؟
-  از نصب آبگرمکن در حمام، روشن کردن شعله‌های اجاق گاز در آشپزخانه جهت گرم نگه داشتن محیط داخل خانه، جدا خودداری کرد.
۸- شومینه مشترک برای چند واحد در صورت کوچک بودن سایز مجرای خروجی و لوله کشی آن باعث برگشت دود از شومینه روشن طبقات پایین به داخل آپارتمان در شومینه خاموش طبقات بالاتر می گردد.
۹ – انتهای کلیه دودکش ها باید حداقل یک متر ازسطح بام وحداقل یک متر ازدیوار جانبی بام فاصله داشته ودارای کلاهک مخصوص (به شکل H ) باشد. ۱۰ – دودکش واتصالات آن باید ازجنس مقاوم وبدون هیچگونه منفذ یا نشتی درسرتاسر آن باشد و به کارگیری لوله های آکاردئونی آلومینیومی مجاز نیست. ۱۱

31. چگونه كارمندان و ساكنان يك محل مي توانند از مسموميت با مونواكسيد كربن جلوگيري کنند ؟
– شیب لوله های افقی درداخل واحدها باید مثبت و روبه بالا وارتفاع عمودی لوله دربیرون حداقل سه برابر طول افقی آن باشد. ۱۲ – قطر لوله دودکش باید مساوی یا بزرگتر ازقطر لوله خروجی دستگاه گازسوز باشد. ۱۳ – اگر فضای خود را با شوفاژ و سیستم حرارت مرکزی گرم می کنید درزبندی وبستن منافذ به منظور جلوگیری ازاتلاف حرارتی بلاملانع می باشد. ۱۴ – درصورتیکه ازبخاری های گازسوز به منظور گرمایش محیط استفاده می کنید حتما مختصری تهویه ازطریق درب یا پنجره درفضا ایجاد نمائید وازدرزبندی وبستن کامل منافذ خودداری کنید. ۱۵ – ازقراردادن لوله خروجی بخاری به داخل ظرف آب جدا خود داری

32. چگونه كارمندان و ساكنان يك محل مي توانند از مسموميت با مونواكسيد كربن جلوگيري کنند ؟
۱۶- از به کار بردن وسایل گرمایشی بدون نصب دودکش ویا دارای نقص دردودکش جدا خودداری کنید. ۱۷- آب گرمکن های دیواری گازی اگر به مدت طولانی روشن باشند خطرناک می شوند. ۱۸- به کارگیری آب گرمکن های دیواری درفضاهای بسته یا مکان های فاقد جریان هوا ، مجاز نیست. ۱۹- هروسیله گازسوز باید دارای یک دودکش مستقل ومنتهی به فضای بیرون باشد. ۲۰- سرتاسر مسیر دودکش هارا به منظور اطمینان ازهدایت مناسب محصولات احتراق به فضای بیرون کنترل واطمینان حاصل کنید.

33. چگونه كارمندان و ساكنان يك محل مي توانند از مسموميت با مونواكسيد كربن جلوگيري کنند ؟
– هیچگاه از کباب‌پز یا منقل را درون خانه، گاراژ یا محوطه بسته استفاده نکنید.
۲۲- هیچگاه از چراغ یا بخاری نفتی یا گازی که فاقد دودکش است، درون خانه، به خصوص هنگام خواب استفاده نکنید.
۲۳ – درون خانه، به خصوص در محل خواب‌تان دستگاه هشدار مونوکسید کربن نصب کنید.
۲۴- تعمیر وسایل گرمایشی توسط افراد غیر مجرب و بی تجربه و یا نصب آنها توسط افراد خانواده باعث ایجاد خطر می‌شود

34. آسیب مغزی ناشی از منواکسید کربن علت اصلی مرگ در این مسمومیت است

35. منابع
^ a b c Prockop LD, Chichkova RI (Nov 2007). "Carbon monoxide intoxication: an updated review". Journal of the Neurological Sciences 262 (1-2): 122–130. doi: /j.jns PMID   
^ a b c d Buckley NA, Isbister GK, Stokes B, Juurlink DN (2005). "Hyperbaric oxygen for carbon monoxide poisoning: a systematic review and critical analysis of the evidence". Toxicological Reviews 24 (2): 75–92. doi: / PMID   
^ a b c d Omaye ST (Nov 2002). "Metabolic modulation of carbon monoxide toxicity". Toxicology 180 (2): 139–50. doi: /S X(02) PMID