1. اصول و قواعد مستندسازي
دکتر ملیحه قبادی نیا

2. اهميت اطلاعات در مراقبت درماني
ارزش مدارك پزشكي
تعريف مستندسازي
اصول مستندسازي پزشكي
قوانين مستندسازي پزشكي در ايران
قوانين مستندسازي پزشكي در آمريكا

3. اهميت اطلاعات در مراقبت درماني
اطلاعات مراقبت بهداشتي شامل كليه اطلاعات مربوط به فرآيند مراقبت از بيمار اعم از اطلاعات هويتي ، مالي و در ماني است كه در قالب پرونده پزشكي قرار مي گيرند. مراقبت بهداشتي يك فرآيند مستمر است كه در خلال ان داده ها بطور فزاينده گرد آوري مي شوند و لذا پرونده پزشكي بايد به منزله يك سيستم مادام العمر (قبل از تولد تا پس از مرگ ) عمل نمايد تا نيازهاي هر نوع مراقبت اعم از اوليه يا ويژه را برطرف نمايد.

4. اهميت اطلاعات در مراقبت درماني
بطور ايده ال پرونده پزشكي بايد مخزن اوليه و اصلي كليه اطلاعات مربوط به مراقبت بيمار باشد تا امكان پشتيباني از تصميم را فراهم كند و به مثابه ابزاري مهم براي حمايت از فعاليتهاي وابسته به مراقبت بهداشتي از قبيل : مديريت ، تضمين كيفيت ، پژوهش و اپيدميولوژي عمل كند.

5. اهميت اطلاعات در مراقبت درماني
پرونده پزشکی بیمار از اوراق مختلفی جهت ثبت خدمات ارائه شده به بیمار ، مراقبت و درمان وی تشکیل می شود و این اوراق بایستی به طور صحیح ، دقیق و علمی توسط مستند سازان تکمیل گردد به طوری که اطلاعات با توضیحات کافی و دور از ابهام ، همراه با تاریخ و زمان ارائۀ خدمت به دقت ثبت گردد تا بتوانند این اوراق جوابگوی اهداف مورد نیاز باشند

6. ارزش مدارك پزشكي براي بيمار :
مدارك پزشكي شامل داده هاي مربوط به بهداشت گذشته و فعلي و مستندات دست اندركاران بهداشت در مورد وضعيت فعلي بيمار به شكل يافته هاي فيزيكي ، نتايج تشخيصي و اقدامات درماني و واكنشهاي بيمار مي باشد. از آنجا كه دست اندر كاران بهداشت در طول يك دوره درماني به تعدادي از افراد مراقبت ارائه مي دهند انتظار نمي رود كه جزئيات بيماري هر بيمار و پاسخگويي به درمان را به خاطر بياورند.

7. ارزش مدارك پزشكي براي بيمار :
بيمار نيز ممكن است جزئيات مهم بيماريها و درمان را به خاطر نداشته باشد. بنابراين مدارك پزشكي به عنوان مرجعي براي بيمار و دست اندركاران بهداشت تهيه مي شود و براي اثبات مراقبت ارائه شده به بيمار در مراحل مختلف مورد نياز است.

8. براي مؤسسات مراقبت بهداشتي:
مدارك پزشكي داده هايي را جهت ارزيابي كار دست اندركاران بهداشتي كه در يك مركز مراقبت بهداشتي كار مي كنند و ارزيابي استفاده از منابع خدماتي مانند تجهيزات تشخيصي ويژه و خدمات ارائه شده به وسيله مؤسسات ايجاد مي كند.مدارك در بررسيهاي مربوط به گواهيها ، و نيز ارزيابي مراقبتهاي ارائه شده از سوي مؤسسات و تعيين تطابق با استاندارد مربوط مورد استفاده قرار مي گيرد.

9. براي پرداخت كنندگان ثالث
مؤسسات مراقبت بهداشتي داده ها را براي گزارش تشخيصي يا دلايل مواجهه با مراقبت بهداشتي و اقدامات انجام شده براي يك بيمار جهت بازپرداخت شركتهاي بيمه استخراج مي كنند. از آنجا كه مدارك مراقبت ارائه شده را به صورت مستند ارائه مي كند مي تواند در صورت لزوم براي حمايت از مؤسسات در شكايات مورد استفاده قرار گيرد.

10. براي ارائه دهندگان مراقبت بهداشتي
مدارك پزشكي اطلاعاتي را براي كمك به همه دست اندر كاران مراقبت از بيمار در طول يك دوره مراقبت و مراجعات بعدي به يك مؤسسه ارائه خدمات تهيه مي كند.
مدارك ، مراقبت ارائه شده توسط همه اشخاص را مستند مي كند.بنابراين از حقوق قانوني آنها حمايت مي كند. همه دست اندركاران ممكن است براي آموزش خود مدارك پزشكي بيماراني كه مراقبت دريافت نموده اند را مرور كنند.

11. براي مربيان ، پژوهشگران و مأمورين بهداشت عمومي:
مدارك پزشكي شامل اطلاعاتي است كه به دست اندركاران و دانشجويان رشته هاي بهداشت براي آموزش مراقبت از بيمار و فرآيند بيماري كمك مي كند. پرونده هاي پزشكي در تحقق پژوهشهاي پزشكي ، به وسيله ايجاد بانك اطلاعاتي ارزيابي تأثير درمان بر بيماريهاي خاص ، ضروري هستند.

12. تعريف مستند سازي
سند مدرك مدوني است كه داراي پيام (داده) مي باشد و با تاييد يا امضاء و تاريخ ثبت گزارش اعتبار مي يابد .
به فرآيند توليد سند مستند سازي گفته مي شود.
با توجه به تعريف سند مراحل مستند سازي شامل اين مراحل است: ثبت داده ها - تاييد و تصديق - ثبت تاريخ
در تعريف ديگر به فرآيند ثبت اطلاعات در پرونده پزشكي مستند سازي گويند.

13. اصول مستند سازي عيني بودن : صريح باشد:
حقايق را ثبت كنيد و نظرات شخصي خود را حين مستندسازي منعكس نكنيد. به وسيله مستندسازي، چيزهايي كه ديده، شنيده يا لمس مي شوند، بايد واضح و بدون سمت گيري باشند. علايم و نشانه ها را شرح دهيد دقيقا آنچه را كه مشاهده مي كنيد شرح دهيد و آنچه را كه مي بينيد مستند كنيد ( فعاليت بيمار را شرح دهيد نه آنچه را كه فكر مي كنيد)
صريح باشد:
براي ثبتيات، بايد از بيان صريح، به جاي گفته هاي كلي و مبهم استفاده شود. حدسيات و گمان ها را مستند نكنيد. ثبتيات بايد حاوي اطلاعات واقعي و حقيقي باشند.نمونه اي از عبارات كلي و مبهم «بيمار خوب بود، ظاهراً وضعيت خوبي دارد، وضعيت متعادل، مناسب و طبيعي و غيره»

14. اصول مستند سازي از نقل قول مستقيم استفاده شود:
لزوما از كلمات دقيق بيمار استفاده كنيد و نقل قول مستقيم بيمار را بنويسيد. بين كلمات بيمار از آنچه شما مشاهده كرده ايد با قرار دادن نقل قول بيمار در علامت نقل قول تفاوت قائل شويد . بنابراين سايرين متوجه مي شوند كه جمله داراي علامت نقل قول دقيقا چيزي است كه بيمار گفته است.
مثلا اين مطلب كه خانم حسيني اظهار نمود «من سر درد دارم» مشخص است و درد را توسط بيمار توصيف مي كند.
شنيده ها را ثبت نكنيد نظير آنچه كه شخص ديگري درباره بيمار به شما مي گويد. به عنوان مثال همسر خانم حسيني گفت «همسر من غذاي اينجا را دوست ندارد »

15. اصول مستند سازي مستند سازي بايستي بهنگام باشد:
چون حافظه انسان به آساني دچار فراموشي مي شود، ثبت اطلاعات مراقبت درماني بايد به هنگام رخداد حوادث انجام شود. بنابراين بعد از ارائه مراقبت درماني تجويز داروها و انجام درمان ها اطلاعات مربوطه را هميشه بعد از دادن دارو يا انجام درمان و نه قبل از آن ثبت كنيد.
اگرثبت يك امرمقتضي رافراموش كرديد وآنرا بعدازسايرمستندات به پرونده بيماراضافه كرد يد بايستي داده ي ثبت شده را به عنوان ورودي د يرثبت شده مشخص كنيد تحت عنوان(Late Entery ).

16. اصول مستند سازي مستند سازي واضح ومداوم باشد:
كليه اطلاعات ثبت شده بايد خوانا ومرتب باشد. رعايت املاء صحيح ، نقطه گذاري وجمله بندي صحيح درثبت اطلاعات ضروري است. جمله (بيمارحمام شده درويلچردرراهرو) جمله واضحي نيست. آيا منظوراين است كه بيمارحمام شده وسپس درراهرو برروي صند لي چرخدارقرارگرفته است.
اطلاعات بايستي باروش منطقي ومتوالي ثبت شود واستمرارثبت اطلاعات بايد وجود داشته باشد.جهت مستند سازي ازساختارمشخص شده توسط مؤسسه درماني استفاده كنيد.

17. اصول مستند سازي كامل بودن :
تمام حقايق و اطلاعات مربوط به يك واقعه، دوره درمان، وضعيت بيمار، پاسخ بيمار به درمان ها و انحرافات از استانداردهاي مربوط به درمان و مراقبت (بخصوص دلايل ايجاد چنين انحرافاتي) بايد مستند شود. بايد اطمينان حاصل شود كه ثبتيات كامل هستند و حاوي تمام اطلاعات حايز اهميت مي باشند.

18. اصول مستند سازي خوانا بودن :
تعيين معيار براي خوانايي، چيز ساده اي نيست. به طور كلي خوانايي را مي توان اين گونه تعريف كرد كه آيا يك يادداشت به وضوح و راحتي قابل خواندن است يا نه. تمام ثبتيات داخل پرونده بايد خوانا باشند. ناخوانا بودن مستندات مي تواند بيمار را در معرض مخاطرات زيادي قرار دهد. خوانا بودن مستندات، به ساير درمانگران كمك مي كند و تداوم طرح مراقبت بيمار را تضمين مي كند. اگر ثبتيات قابل خواندن نيستند، بهتر است ثبت كننده از ابتدا ثبتيات را در سطح بعدي تكرار كند و توضيح دهد، چرا نوشته فوق را مجدداً تكرار كرده است و تأكيد كند كه نوشته اول ناخوانا بوده است. اما موارد ثبت شده كه براي بار دوم ثبت مي شوند، بايد دقيقاً مشابه اولي باشند و حتماً تاريخ و امضا داشته باشند

19. قوانين مستند سازي در ايران
خود تان اختصارها را اختراع نكنيد.
چنانچه ازاستاندارد بودن اختصار مطمئن نيستيد به رفرنسهاي مربوطه مراجعه كنيد.
فرم مربوطه راباذ كرنام ونام خانوادگي وطبقه شغلي امضاء كنيد.
درفرم خط خالي نگذاريد وبراي ثبت اطلاعات بترتيب تاريخ ازهمه خطوط استفاده كنيد.
چنانچه مستند سازي رابرروي پشت صفحه يا يك صفحه جد يد ادامه مي دهيد ، .كلمه ادامه را نوشته ومجددًا تاريخ وساعت راقبل ازورود داده ها بنويسيد.

20. قوانين مستند سازي در ايران
چنانچه بين داده ها ي ورودي ، يك خط خالي قرارگيرد ، بايد يك خط برروي آن كشيده شود .
اشتباهات مستند سازي ثبت شود:
چنانجه دچار اشتباه شويد، هرگزآنراپاك نكنيد. يك خط برروي قسمت اشتباه بكشيد ودريك پرانتز ذ كركنيد اشتباه (Error ).تذكربايد خوانا باشد.
پاك كردن و استفاده از مايع تصحيح ( لاك) در پرونده بيمار غير قانوني است.
اين كار مي توتند به عنوان سر پوشي بر كيفيت پايين مراقبت درماني يا يك اشتباه در مراقبت بيمار تلقي شود .

21. قوانين مستند سازي در ايران
همه اطلاعات مربوطه ثبت شود:
پرستاران مي بايست يادداشتهاي پزشك را مطالعه كنند، چنانچه هر اطلاعاتي از قلم افتاده باشد. آنها مسئول ثبت آن در يادداشتهاي پرستاري هستند. سپس بايد آنرا به پزشك نشان دهند. تمام ارتباطهايي كه با ساير اعضاء تيم درماني جهت درمان بيمار وجود داشته باشد بايد ثبت شود.
چنانچه پرونده ها تحت بررسي قرار گيرند و يا شما به دادگاه احضار شويد ، اگر اطلاعات يا اقدامات انجام شده ثبت نشود ، از نظر قانون آن كار انجام نشده است.

22. قوانين مستند سازي در ايران
محرمانه بودن اطلاعات ثبت شده رعايت گردد.
منظور از محرمانه بودن اين است كه مشاهدات ، ارزيابيها و اقدامات درماني ثبت شده تنها بايد در اختيار تيم درماني قرار گيرد و هرگز نبايد با كس ديگري در ميان گذاشته شود.

23. استانداردهاي انجمن مديريت اطلاعات بهداشتي آمريكا در خصوص مستند سازي مدارك پزشكي
در تمام فرم ها بايد نام و شماره پرونده بيمار روي هر دو طرف برگه موجود باشد و سپس ثبتيات مربوط به بيمار، در آن مستند شود.
تمام ثبتيات پرونده بايد شامل روز، ماه و زمان مربوطه باشد. اين قانون براي تمام اوراقي كه اطلاعات به صورت مشروح ثبت مي شوند، نيز بايد اجرا شود

24. استانداردهاي انجمن مديريت اطلاعات بهداشتي آمريكا در خصوص مستند سازي مدارك پزشكي
ثبتيات بايد، هر چه سريعتر بعد از وقوع يا انجام اقدام يا بررسي، ثبت شوند. هيچ يك از ثبتيات نبايد پيشاپيش، يا قبل از وقوع اقدامي ثبت شود. ضروريست حوادثي كه در طول يك دوره زماني ايجاد مي شوند (مثل يك شيفت كاري) نشانه يا علاماتي، زمان واقعي هر كدام از اطلاعات را نشان دهد

25. استانداردهاي انجمن مديريت اطلاعات بهداشتي آمريكا در خصوص مستند سازي مدارك پزشكي
ثبت داده ها قبل يا بعد از تاريخ واقعي، غيراخلاقي و غيرقانوني است. ثبتيات بايد دقيقاً در زماني كه وقايع اتفاق مي افتند، ثبت شوند. اگر ثبتي قبل يا بعد از تاريخ واقعي انجام گيرد، دليل اصلي بايد تعيين شود تا مشخص كند كه آيا نقصي در سيستم وجود دارد.

26. استانداردهاي انجمن مديريت اطلاعات بهداشتي آمريكا در خصوص مستند سازي مدارك پزشكي
هر كدام از موارد ثبت شده در پرونده هاي پزشكي بايد توسط ثبت كننده تصديق و تأييد شود. موارد ثبت شده نبايد توسط كسي غير از نويسنده امضا شود. اين قانون، تمام ثبتيات اعم از برگه هاي سير بيماري، ارزيابي ها، دستورات،‌نمودارها را شامل مي شود. هر موسسه بايد با توجه به ملزومات قانوني و بازپرداخت كنندگان , روش هاي مناسب و قابل قبولي براي تاييد موارد ثبت شده داشته باشد. برخي از روش هاي تأييد ثبتيات در ذيل آورده شده اند:

27. استانداردهاي انجمن مديريت اطلاعات بهداشتي آمريكا در خصوص مستند سازي مدارك پزشكي
روش هاي تأييد ثبتيات
امضا
موارد ثبت شده معمولاً به وسيله امضا تایيد مي شوند. امضا بايد حداقل شامل حرف اول نام و نام خانوادگي و عنوان (اعتبارنامه يا مدرك) فرد باشد. يك موسسه مي تواند ملزومات جدي و سختگيرانه تري مانند نام كامل ثبت كننده، همراه با عنوان و مرتبه شخص كه به شناسايي كامل فرد ثبت كننده كمك مي كند را لحاظ كند.
در مواقعي كه، دو نفر داراي نام و نام خانوادگي و حرف اول اسم مشابه هستند، بايد از امضاي كامل خود استفاده كنند. هر موسسه بايد يك فرمت مورد قبول براي امضاي در پرونده پزشكي، تعيين كند.

28. استانداردهاي انجمن مديريت اطلاعات بهداشتي آمريكا در خصوص مستند سازي مدارك پزشكي
روش هاي تأييد ثبتيات
تصديق امضا:
در مواردي كه به وسيله قانون ايالتي مشخص شده، مانند (پرستار فارغ التحصيلي كه به عنوان دستيار درمانگران مجاز نيست) استفاده مي شود. فردي كه امضا دوم را انجام مي دهد، بايد براي انجام اين كار از صلاحيت برخوردار باشد. به عنوان مثال پرستار داراي گواهي كه اختيار نظارت و سرپرستي را دارا نيست، نبايد امضا دوم، براي ثبتيات يك پرستار بدون گواهي را انجام دهد. در صورتي كه امضاي دوم مربوط به تصديق اقداماتي مانند پانسمان زخم، نحوه درمان و غيره مي شود، جهت تضمين صحت اقدامات انجام شده، مشاهده و نظارتي صورت گيرد. متخصصان مربوطه بايد با دقت اين موارد را امضا كنند.

29. استانداردهاي انجمن مديريت اطلاعات بهداشتي آمريكا در خصوص مستند سازي مدارك پزشكي
روش هاي تأييد ثبتيات
پاراف
پاراف، مي تواند براي تأييد موارد ثبت شده در برگه هاي نموداري، اوراق مربوط به ثبت داروها و درمان ها استفاده شود. اما نبايد از پاراف براي تأييد موارد ثبت شده كه به صورت نقل قول شرح داده مي شوند و يا ارزيابي ها استفاده كرد.در مواقعي كه قانون استفاده از امضا را ضروري دانسته، نبايد از پاراف استفاده كرد.
در صورتي كه موسسه اي از پاراف براي تأييد موارد ثبت شده استفاده مي كند، بايد مشخصات كامل فرد امضا كننده بر روي اوراق ديگر يا زيرنويس امضا مشخص شده باشد.

30. استانداردهاي انجمن مديريت اطلاعات بهداشتي آمريكا در خصوص مستند سازي مدارك پزشكي
استفاده از اختصارات :
هر موسسه اي، بايد استانداردهايي را براي استفاده از اختصارات قابل قبول، در مدارك پزشكي، تعيين كند (ليستي از اختصارات مخصوص به موسسه را ايجاد كند) تنها اختصاراتي كه توسط موسسه تأييد مي شود، بايد در مدارك پزشكي، استفاده گردد. زماني كه بيش از يك معني براي يك اختصار تأييد شده وجود دارد، موسسات بايد يك معني را انتخاب كنند

31. استانداردهاي انجمن مديريت اطلاعات بهداشتي آمريكا در خصوص مستند سازي مدارك پزشكي
ثبتيات بي وقفه (پيوسته) :
در پرونده هاي دستي، موارد ثبت شد بايد، بلافاصله در سطر يا فضاي موجود بعدي، مستند شوند، يعني تمام خطوط بايد، به ترتيب پر شوند. هيچ فاصله خالي يا قابل استفاده اي نبايد در بين نوشته ها باقي بماند. برگه جديدي نبايد شروع شود، مگراينكه تمام خطوط برگه قبلي پر شده باشد. اگر برگه جديدي را شروع مي كنيد در حالي كه خطوط خالي در صفحه قبلي وجود دارد، خطوط خالي صفحه قبلي را خط بزنيد. اگر مورد ثبت شده خارج از ترتيب زماني ثبت مي شود، بايد با عنوان «ورودي دير ثبت شده» مستند شود

32. استانداردهاي انجمن مديريت اطلاعات بهداشتي آمريكا در خصوص مستند سازي مدارك پزشكي
اصلاح اشتباهات
وقتي در ثبت اطلاعات داخل پرونده اشكالاتي به وجود مي آيد، اقدامات زير بايد انجام شود:
خطي روي ثبتيات اشتباه بكشيد، به طوري كه نوشته هاي قبلي هنوز خوانا باشند.
امضا كنيد و تاريخ ثبتيات را بزنيد.
دليل بروز اشتباه را در ثبت بيان كنيد (در حاشيه يا در بالاي فرم).

33. بررسي از قلم افتادگي ها در مستندسازي
استانداردهاي انجمن مديريت اطلاعات بهداشتي آمريكا در خصوص مستند سازي مدارك پزشكي
اطلاعات صحيح را مستند كنيد، اگر اشتباه در برگه هايي مانند سير بيماري ايجاد شود، ممكن است لازم باشد، اطلاعات صحيح را در خط موجودي بعدي مستند كنيد. اين اطلاعات را تاريخ بزنيد و زمان آنرا درج كنيد و به اشتباه ثبت شده اشاره كنيد.
اشتباه اوليه را اصلاً محو نكنيد، مثلاً از ماژيك يا لاك سفيد براي اصلاح ثبتيات اشتباه استفاده نكنيد.
بررسي از قلم افتادگي ها در مستندسازي
در مواقعي كه ضروريست مواردي را خارج از ترتيب زماني، ثبت كنيد، يا مستنداتي را به صورت مكمل اضافه کنید ، باید به شکل زیر عمل کنید:

34. استانداردهاي انجمن مديريت اطلاعات بهداشتي آمريكا در خصوص مستند سازي مدارك پزشكي
(1) ثبتيات تأخيري يا ورودي دير ثبت شده
زماني كه يكي از موارد ثبتي، از قلم مي افتد و به موقع ثبت نمي شود، ورودي دير ثبت شده مي باشد و بايد به ترتيب ذيل عمل كرد:
مورد ثبت شده را به عنوان «ورودي دير ثبت شده» وارد كنيد.
تاريخ و زمان، لحظه اي كه اطلاعات را ثبت كرده ايد، مستند كنيد.
به تاريخ و واقعة اصلي كه اطلاعات «ورودي دير ثبت شده» به آن مربوط مي شود اشاره كنيد.
هيچ گونه چارچوب زماني براي «ثبت دير ثبت شده» وجود ندارد.
ولي بهتر است هر چه سريعتر براي مستندسازي اين موارد اقدام كنيد. چرا كه هرچه زمان بيشتري در فاصلة مستندسازي اين موارد با واقعه اصلي سپري شود، اين نوع ثبتيات، از اعتبار و قوت كمتري برخوردار خواهند بود.

35. استانداردهاي انجمن مديريت اطلاعات بهداشتي آمريكا در خصوص مستند سازي مدارك پزشكي
(2) پي نوشت ها (ملحقات)
پي نوشت ها نيز، نوع ديگري از «ورودي دير ثبت شده» است و براي افزودن اطلاعات بيشتر به اطلاعات قبلي، به كار مي روند. براي اصلاح اين نوع ثبتيات، يادداشت هاي قبلي، از اول نوشته مي شوند و ملحقات يا پي نوشت ها به آن اضافه مي شوند.
پي نوشت فقط براي اضافه كردن اطلاعات استفاده مي شود و در مورد ثبتيات فراموش شده يا غلط استفاده نمي شود.

36. استانداردهاي انجمن مديريت اطلاعات بهداشتي آمريكا در خصوص مستند سازي مدارك پزشكي
وقتي ملحقات و پي نوشت ها را ثبت مي كنيد، تاريخ و زمان آن را مستند كنيد.
اصطلاح پي نوشت را ثبت كنيد و دليل اضافه كردن ملحقات را با اشاره به نوشته اصلي بيان كنيد.
هر گونه منبعي كه به عنوان تأمين كننده و حمايت كننده اطلاعات پي نوشت است، مشخص كنيد.

37. استانداردهاي انجمن مديريت اطلاعات بهداشتي آمريكا در خصوص مستند سازي مدارك پزشكي
(3) نوشتن توضيحات
يكي ديگر از انواع «ورودي دير ثبت شده» استفاده از يادداشت هاي توصيفي است. توضيح بدين منظور نوشته مي شود تا از تفسير نادرست اطلاعاتي كه قبلاً ثبت شده است، جلوگيري كند. به عنوان مثال، بعد از خواندن يكسري موارد ثبت شده اين حالت به وجود مي آيد كه سوء تفاهمي ايجاد شده است، در اين صورت براي توضيح بايد به ترتيب ذيل عمل كرد:
زمان و تاريخ جاري را درج كنيد.
عبارت توضيح را بنويسيد و دليل آن را شرح دهيد و به داده هايي كه اول ثبت شده است نيز اشاره كنيد.
وقتي يادداشت هاي توصيفي را مي نويسيد هر چه سريعتر آن را بعد از ثبتيات اصلي كامل كنيد

38. منابع:
1-Lippincott Williams & Wilkins. Complete Guide to Documentation.2nd ed.
2- مقدسي، حميد.داده پردازي بهداشتي.انتشارات واژه پرداز. تهران 1387.
3- ميداني ، زهرا ؛ و همكاران.استانداردهاي مديريت اطلاعات بهداشتي درماني. انتشارات عبادي فر. تهران 1383. 5-
6- مقدسي ، حميد . كيفيت اطلاعات در در مراقبت بهداشتي. انتشارات واژه پرداز. تهران

39. Thank you!
Any Question?