2. تحلیل کاربردی شاخص های مرتبط با مدیریت سلامت جامعه
به نام خدا
تحلیل کاربردی شاخص های مرتبط با مدیریت سلامت جامعه

3. اهداف آموزشی این دوره
انتظار می رود، شرکت کنندگان در پایان دوره ،بتوانند:
در مورد هدف از تولید داده ها، قضاوت منطقی کنند.
سطوح مختلف تصمیم گیری در نظام سلامت را،طبقه بندی نمایند.
مراحل تولید اطلاعات را بر اساس سطوح تصمیم گیری در نظام سلامت،سطح بندی نمایند.
شاخص های شایع در مدیریت نظام سلامت را تولید کنند.
شیوه های شایع در مقایسه شاخص های اصلی مدیریت نظام سلامت را بدرستی بکار بگیرند.

4. حاصل نهائی اثر(پی آمد) برونداد فرآیند خدمت گیرنده خدمت
مدل زنجیره ای
حاصل نهائی اثر(پی آمد) برونداد فرآیند خدمت گیرنده خدمت
نیروی
انسانی
مواد
تجهیزات

5. عناصر تشکیل دهنده مدل زنجیره ای
درون داد:عامل محیطی یا گیرنده خدمت که تحت تاثیر فرآیند خدمت تغییر می یابد.
فرآیند خدمت:مجموعه فعالیت هائی که به منظور ایجاد یک تغییر تعریف شده بر روی گیرنده خدمت یا عامل محیطی طراحی شده است.
فرآیندهای پشتیبان:مجموعه فعالیت هائی که به منظور تامین منابع استاندارد برای فرآیند خدمت ،طراحی شده است .
برونداد :نتیجه مستقیم فرآیند خدمت که واجد تغییرات مقدماتی در جهت تبدیل به یک تغییر نسبتا پایدار است .
پی آمد (اثر):یک تغییر نسبتا پایداردر گیرنده خدمت که وقوع آن به معنای حل یک مشکل سلامتی در یکی از سطوح پیشگیری در گیرنده خدمت است .
حاصل نهائی :کاهش بار یک مشکل سلامتی در جامعه،افزایش امید به زندگی وتوانائی در جامعه

6. حاصل نهائی اثر(پی آمد) برونداد فرآیند خدمت گیرنده خدمت
مدل زنجیره ای
حاصل نهائی اثر(پی آمد) برونداد فرآیند خدمت گیرنده خدمت
پایش
ارزشیابی

7. اهداف غائی نظام سلامت (PERFORMANCE GOALS)
1 – وضعیت سلامت مردم تحت پوشش
2 – رضایتمندی شهروندان
3 – حفاظت شهروندان در برابر خطرات مالی

8. دسترسی به خدمات سلامت
دسترسی به خدمات سلامت،عبارت است از توانائی حصول خدمات سلامتی در زمانی است که به آنها نیاز وجود دارد.کمبود دسترسی مناسب برای میلیونها انسان،یک بحران در کشور ایالات متحده امریکا است.
دسترسی به خدمات سلامت،دارای اجزای اصلی زیر می باشد:
الف )توانائی در پرداخت هزینه های خدمات سلامتی
ب)دسترسی به پرسنل ارائه کننده خدمات سلامتی وتسهیلاتی که به محل زندگی مردم نزدیک باشد.
ج) برای رفت و آمد در دسترس باشد.
د) از نظر فرهنگی ،قابل قبول باشد.
ر)دارای آنچنان ظرفیتی باشد که خدمات مناسب و کافی را در زمان مناسب،فراهم سازد.
س) به زبان آن فردی که نیاز به کمک دارد، گفتگو گردد.

9. الف ) عدالت در دسترسی جغرافیائی
آیا شواهدی دال بر اینکه مداخلات انجام شده،منجر به کاهش فاصله بین مناطق جغرافیائی مختلف دربعضی شاخص های زیر،بر حسب جنسیت، سن،نژاد،وضعیت اجتماعی- اقتصادی و وضعیت پوشش خدمات، شده است؟
- درصدی از مرگ هائی که بدون هرگونه مراقبت پزشکی، به وقوع پیوسته است.
- درصدی از مردم مناطق روستائی که برای دریافت خدمات سلامت لازم به طی کردن مسافتی بیش از یک ساعت هستند و یا در مناطق شهری،فاصله مردم با مراکز ارائه دهنده خدمات سلامت بیش از نیم ساعت می باشد.
- امکان دریافت خدمات سلامت در همان روزی که به خدمت مزبور نیاز دارد در مراکز ارائه دهنده خدمات سلامت اولیه.
- درصدی از مراکز سلامت که موانع عملی در امر دسترسی را تخفیف داده اند:(برای مثال:برنامه جدول زمان کاری،زبان و یا سایر موارد)
- بر اساس مدت زمان در لیست انتظاراعمال جراحی برای سه عمل انتخابی

10. ب ) عدالت در دسترسی فیزیکی (توزیع منابع )
بر اساس تمام یا بعضی از شاخص های زیر،قضاوت ،انجام خواهد گرفت: میزان هزینه های سرانه سلامت شهروندان
- میزان سرانه هزینه های سلامت که بر دوش مردم می باشد.
- تعداد پزشکان به ازای ده هزار نفر جمعیت
- پرستار حرفه ای به ازای ده هزار نفر جمعیت
- تعداد تخت های مصوب بیمارستانی به ازای هزار نفر جمعیت
(در صورت امکان، برای سه شاخص آخر،شاخص ها در بخش های دولتی با بخش های خصوصی، تفکیک شوند.)

11. اهداف بینابینی نظام سلامت
1 – دسترسی = (ACCESS ) در راستای تحقق عدالت در سلامت
A)PHYSICAL AVAILABILITY
B) EFFECTIVE AVAILABILITY =UTILIZATION

12. میزان پوشش (Coverage)
درصد ی از جمعیت که بطور منظم تحت پوشش یک بسته خدمتی قرار گرفته اند. مانند:
- پوشش ایمن سازی در شیرخواران زیر یک سال
- پوشش معاینات دوران بارداری که توسط پرسنل آموزش دیده انجام شده است.
- پوشش زنانی که وسایل ضد بارداری را مصرف می کنند (در صورت امکان ،حداقل بر حسب روشهای جراحی و غیر جراحی،طبقه بندی شوند).

13. بهره مندی از منابع (Resource Utilization)
– بر اساس شاخص های زیر:
ویزیت های سرپائی بیماران به ازای هزار نفر جمعیت
هزینه ها به ازای هزار نفر جمعیت
درصد زایمانهائی که توسط فرد دوره دیده ، انجام شده است.

14. عدالت در دسترسی و یا برخورداری از خدمات
آیا شواهدی مبنی بر تغییر در شاخص های زیر در مناطق جغرافیائی مختلف ،دیده می شود.
میزان مرگ شیرخواران
میزان مرگ مادران در اثر عوارض بارداری
درصد نوزادان متولد شده با وزن زیر 2500 گرم
میزان مرگ در اثر یک سرطان شایع
میزان بروز : (بطور مثال،ایدز، بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن...)
میزان مرگ در اثر عوارض حاد دیابت قندی نوع 2( در بالای 25 سال)
میزان مرگ در اثر عوارض حاد پرفشاری خون ( در بالای 25 سال) بر حسب مناطق جغرافیائی یا گروه های جمعیتی.

15. اهداف بینابینی نظام سلامت
2 – اثربخشی = EFFICIENCY
الف – اثربخشی تخصیصی = A)TECHNICAL EFFICIENCY
B) ALLOCATIVE EFFICIENCYب – اثربخشی فنی =
QUALITY –3- کیفیت
،مانند ::) CLINICAL QUALITY( الف ) کیفیت بالینی
مهارت پزشکان، دقت و درستی در روشها و وسایل بکار گرفته شده
ب) کیفیت ظاهری =
B) SERVICE QUALITY(HOTEL SERVICES, FOOD ,
CLEANLINESS و TRAVEL,WAITING TIMES, RESPECT)

16. الف ) اثربخشی در تخصیص منابع = In Resource Allocation
اثربخشی = Efficiency
الف ) اثربخشی در تخصیص منابع = In Resource Allocation
آیا مکانیسم های تخصیص منابع بر اساس بیشترین اثربخشی ،صورت گرفته است؟ اگر چنین باشد، آنها چی هستند و چه نتایجی داشته اند؟
نحوه توزیع آب آشامیدنی در مناطق روستائی و شهری
نحوه جمع آوری و دفع بهداشتی فاضلابها و زباله ها
درصدی از بودجه سلامت که به خدمات سلامت عمومی تخصیص پیدا کرده است.
درصدی از بودجه سلامت که به خدمات سلامت اولیه تخصیص پیدا کرده است .
درصدی از بودجه سلامت که به مراقبت های فردی و یا پیشگیری از حوادث و ... تخصیص پیدا کرده است .
درصدی از بودجه سلامت که به برنامه های پیشگیری از بیماریهای شایع و در اولویت (مانند پرفشاری خون ،دیابت یا سرطان سرویکس رحم ) ، تخصیص پیدا کرده است .

17. ب ) اثربخشی فنی =Effectiveness) ) = Technical Efficiency
اثربخشی درمدیریت منابع = Efficiency In Resources Management
- درصد مراکز سلامت و یا بیمارستانها که مطابق با استانداردها و مقیاسهای عملکردی ،فعالیت می کنند.
درصد بیمارستانها که حداقل بعضی ازشاخص های عملکردی زیر را ارتقاء داده اند،مانند : میزان اشتغال تخت میزان متوسط روز بستری
مقدار هزینه به ازای تخت بیمارستانی
مقدار هزینه به ازای یک روز بستری در بیمارستانی
درصد زایمانهای که بصورت سزارین انجام می شوند
مقدار هزینه به ازای یک ویزیت سرپائی
درصد مراکز سلامت و یا بیمارستانهائی که نظام بودجه ای آنها بر اساس عملکرد استوار شده است.

18. الف ) کیفیت بالینی =Clinical Quality
درصد مرکز ارائه خدمات سلامت اولیه که دارای کمیته مصوب و فعال کنترل کیفیت هستند
درصد بیمارستانهائی که دارای کمیته مصوب و فعال کنترل کیفیت هستند
میزان دسترسی به داروهای اساسی در سطوح مختلف ارائه خدمات
میزان بروز عفونت های بیمارستانی
درصد بیمارانی که موقع ترخیص،کارت یا خلاصه پرونده،دریافت می کنند

19. ب )کیفیت ظاهری Service Quality= ((Perceived Quality
- امکان آنکه مشتریان حق داشته باشند تا ارائه دهنده خدمات سلامت اولیه را بدون در نظر گرفتن قدرت پرداخت خودش،انتخاب کنند
- درصد تسهیلات بهداشتی درمانی که برنامه های مصوب و فعالی در جهت ارتقاء ارتباط با مشتریان دارند و در جهت بهبود عمل می کنند (مانند بیمارستانهای دوستار مشتری)
- درصد تسهیلات بهداشتی درمانی که شیوه های مخصوص هدایت مشتریان را بکار گرفته اند
- درصد بیمارستانها و یا مراکز سلامت که تحقیقات مبتنی بردرک مشتریان و یا نظرات آنان، را هدایت می کنند
- میزان رضایت مندی مشتریان از خدمات مراکز سلامت
- درصد مرکز ارائه خدمات سلامت که دارای کمیته مصوب و فعال بازرسی و ارزیابی عملکرد هستند

20. عوامل موثر بر بهره مندی از خدمات سلامتی
دددرب
دسترسی اقتصادی
دسترسی -فرهنگی
دسترسی جغرافیائی
تقاضا
بهره مندی
احساس نیاز
اثربخشی
درک از کیفیت
تداوم خدمت

21. HEALTH PROGRAM ASSESSMENT
شناسائی
برقراری ارتباط و ارزیابی
خروج از برنامه
نیاز
تقاضا
آموزش

22. یافتن علت و برطرف کردن آن
ارائه خدمت
نیاز به مراجعه مجدد
مراجعه به موقع
یافتن علت و برطرف کردن آن

24. نیاز به اطلاعات در سطوح مختلف
سیاستگذاران به خلاصه اطلاعات مبتنی بر میزان دستیابی به اهداف کلان یا بینابینی و هزینه های صرف شده جهت اندازه گیری اثربخشی نیاز دارند.
مدیران اجرائی به شاخص های عملکردی،سطح فعالیت های انجام شده و منابع بکارگرفته شده نیاز دارند.
کارکنان به اطلاعات مربوط به حجم و چگونگی ارائه خدمات سلامت نیاز، دارند.

25. ماتریس جامعیت اثر= پی آمد برونداد فرآیند خدمت پشتیبانی گیرنده خدمت
مرکز سلامتی
شبکه شهرستان
مرکزبهداشت استان
وزارت بهداشت

26. ماتریس جامعیت پی آمد برونداد نوع خدمت پشتیبانی گیرنده خدمت -پوشش خدمات
گیرنده خدمت
-پوشش خدمات
- میزان تغییر رفتار در گروه هدف برنامه
-حجم خدمات انجام شده -آگاهی گیرنده خدمت
- رضایت مشتری
-میزان رعایت استاندارد فعالیتها
-میزان رعایت استاندارد ها در فرآیند های پشتیبانی
-حجم گروه هدف
-پوشش و بهره مندی از خدمات
مرکز بهداشتی درمانی و خانه های بهداشت تابعه

27. ماتریس جامعیت پی آمد برونداد نوع خدمت پشتیبانی گیرنده خدمت
گیرنده خدمت
1- پوشش خدمات
2-میزان تغییر رفتار در گروه هدف برنامه
3-میزان فراوانی بیماریها ومشکلات تندرستی
1-حجم خدمات انجام شده
2-آگاهی گیرنده خدمت
3-رضایت مشتری
میزان رعایت استاندارد فعالیتها و منابع در واحدهای ارائه دهنده خدمات
میزان رعایت استاندارد ها در فرآیند های پشتیبانی مراکز بهداشتی و درمانی تابعه
دسترسی به واحد های ارائه دهنده خدمات سلامتی
شبکه بهداشت و درمان شهرستان

28. ماتریس جامعیت دسترسی به واحد های ارائه دهنده خدمات سلامتی
پی آمد
برونداد
نوع خدمت
پشتیبانی
گیرنده خدمت
1- پوشش خدمات
2-میزان تغییر رفتار در گروه هدف برنامه
3-میزان بار بیماریها
1-حجم خدمات انجام شده
2-آگاهی گیرنده خدمت
3-رضایت مشتری
میزان رعایت استاندارد فعالیتها و منابع در واحدهای ارائه دهنده خدمات
میزان رعایت استاندارد ها در فرآیند های پشتیبانی مراکز بهداشتی و درمانی و شبکه های بهداشت شهرستانهای تابعه
دسترسی به واحد های ارائه دهنده خدمات سلامتی
مرکز بهداشت استان