1. PASCAL`DA
ŞƏRT OPERATORU

2. Gündəlik həyatımızda bir çox seçimlərlə
qarşılaşırıq və bunlardan birini seçməli
oluruq.
Seçimlərimiz bizim yolumuzu müəyyən
edir. Bunun üçün biz qərar qəbul edirik
və yolumuzla gedirik.
Bu seçimləri proqramlaşdıran zaman
şərtə ehtiyac duyulur. Şərt nəticəsində
proqram strukturlaşdırılır və seçim yolu
müəyyən edilir.
Pascalda dilində şərtin 3 tipi var:
İf.....then
( əgər ...onda )
İf.....then.....else
( əgər ...onda ...əks halda )
Case
( seçim )

3. İf...then operatoru İF şərt THEN əməliyyat ;
Şərt yalnız düz olduqda əməliyyat
yerinə yetirilir, səhv olduqda isə
kompüter heç bir əməliyyat aparmır.
İF şərt THEN əməliyyat ;
Yazılışı

4. İf...then...else operatoru İF şərt THEN əməliyyat 1 ELSE əməliyyat 2 ;
Şərt düz olduqda əməliyyat 1,
səhv olduqda isə əməliyyat 2
yerinə yetirilir.
Yazılışı
İF şərt THEN əməliyyat 1 ELSE əməliyyat 2 ;

5. hesablayan proqram yazın.
TAPSIRIQ _ kvadrat
Kvadratın sahəsini
hesablayan proqram yazın.
GİRİŞ:
tərəfin uzunluğu
(mənfi ədəd ola bilməz)
HESABLAMALI:
Sahə:= ( tərəf )2
ÇIXIŞ:
sahə
NÜMUNƏ
Giriş verilənlərinə nümunə
Çıxış verilənlərinə nümunə
3.5
Sahə = 12.25
tərəf
PROGRAM KVADRAT;
VAR teref : REAL;
BEGIN
WRITELN( ‘ Terefi daxil edin ’ );
READLN ( teref) ;
İF teref > THEN WRITELN (‘Sahe = ’, sqr(teref):6:2)
ELSE WRITELN (‘Bele kvadrat yoxdur’);
READLN;
END.

6. Natural ədədlərinin kvadratını və kubunu hesablayaq
Şərt doğru olduqda birdən çox operatoru yerinə yetirmək
lazım olarsa onda «operator mötərizələrindən» istifadə edilir.
(begin və end açar sözləri operator mötərizələri adlanır )
Natural ədədlərinin kvadratını və kubunu hesablayaq
PROGRAM EDEDLER;
VAR eded, kvadrat, kub : İNTEGER;
BEGIN
WRITELN( ‘ Natural ededi daxil edin ’ );
READLN ( eded) ;
İF eded > 0 THEN
kvadrat: = eded * eded;
kub: = exp (3 * ln(eded));
WRITELN (‘Ededin kvadrati= ’, kvadrat);
WRITELN (‘Ededin kubu= ’, kub);
END ;
READLN;
END.

7. İf...then...else... şərt zənciri Bəzən elə məsələlər olur ki,
Əməliyyat 2
Şərt
Yalan
Doğru
Əməliyyat 1
Əməliyyat 3
Bəzən elə məsələlər olur ki,
şərt içində şərt yaranır. Onda
şərt operatoru iç-içə yazılır.
İF şərt
THEN əməliyyat 1
ELSE İF şərt
THEN əməliyyat 2
ELSE əməliyyat 3
…………………. ………...
Yazılışı

8. Rəqəmlərin əlamətini təyin edən
TAPSIRIQ _ ədədlər
Rəqəmlərin əlamətini təyin edən
proqram yazın.
GİRİŞ:
tam ədədlər
ÇIXIŞ:
müsbət, mənfi və sıfır
NÜMUNƏ
Giriş verilənlərinə nümunə
Çıxış verilənlərinə nümunə 17
Müsbət
PROGRAM EDEDLER;
VAR eded : İNTEGER;
BEGIN
WRITELN( ‘ Ededi daxil edin ‘ );
READLN ( eded) ;
İF eded > THEN WRITELN (‘musbet’)
ELSE
İF eded = 0 THEN WRITELN (‘sifir’)
ELSE WRITELN (‘menfi’);
READLN;
END.

9. Case...of operatoru ... İç-içə operatorlar olduqda və
Əməliyyat 1
Şərt 1
Yox Hə
Şərt 2
Şərt n
Əməliyyat 2
Seriya n+1
Əməliyyat n
...
İç-içə operatorlar olduqda və
burda olan ifadə tam qiymət aldıqda
onu seçim operatoru ilə yazmaq
daha məqsədə uyğundur.
CASE şərt OF
tam qiymət1 : ifadə1;
tam qiymət1 : ifadə2; …
ELSE
ifadə ;
END ;
Yazılışı

10. Rəqəmlərə görə ayları təyin edən
TAPSIRIQ _ aylar
PROGRAM AYLAR;
VAR eded : İNTEGER;
BEGIN
WRITELN( ‘ Ededi daxil edin ‘ );
READLN ( eded) ;
CASE eded OF
1: WRITELN (‘Yanvar’);
2: WRITELN (‘Fevral’);
3: WRITELN (‘Mart’);
4: WRITELN (‘Aprel’);
5: WRITELN (‘May’);
6: WRITELN (‘İyun’);
7: WRITELN (‘İyul’);
8: WRITELN (‘Avqust’);
9: WRITELN (‘Sentyabr’);
10: WRITELN (‘Oktyabr’);
11: WRITELN (‘Noyabr’);
12: WRITELN (‘Dekabr’);
ELSE WRITELN (‘Eded sehvdir’);
END;
READLN;
END.
Rəqəmlərə görə ayları təyin edən
proqram yazın.
GİRİŞ:
1-12 qədər rəqəm
ÇIXIŞ:
İlin aylarının adları
NÜMUNƏ
Giriş verilənlərinə nümunə
Çıxış verilənlərinə nümunə 10
Oktyabr

11. Ayın rəqəmlərinə görə fəsilləri təyin edən proqram yazın.
Seçim operatoru interval şəklində olarsa onda min. və max. qiymətlərin
arasında iki nöqtə (..) qoymaqla yazılır.
Əgər müxtəlif qiymətlər alarsa onda vergül (,) qoymaqla yazılır.
TAPSIRIQ _ fəsillər
Ayın rəqəmlərinə görə fəsilləri təyin edən proqram yazın.
GİRİŞ:
1-12 qədər rəqəm
ÇIXIŞ:
İlin fəsilləri
PROGRAM FESİLLER;
VAR eded : İNTEGER;
BEGIN
WRITELN( ‘ Ededi daxil edin ‘ );
READLN ( eded) ;
CASE eded OF
: WRITELN (‘Qış’);
: WRITELN (‘Yaz’);
7 .. 9: WRITELN (‘Yay’);
10..12: WRITELN (‘Payız’);
ELSE WRITELN (‘Eded sehvdir’);
END;
READLN;
END.
NÜMUNƏ
Giriş verilənlərinə nümunə
Çıxış verilənlərinə nümunə 10
Payız

12. Dairənin sahəsini və çevrənin uzunluğunu hesablayan proqram yazın.
EV TAPSIRIGI
№_1_
Dairənin sahəsini və çevrənin uzunluğunu
hesablayan proqram yazın.
Giriş verilənləri:
radius (müsbət ədəd olmalı)
Hesablamalı:
Sahə:= pi* (radisu)2
Uzunluq := 2*pi*radius
Çıxış verilənləri:
sahə və uzunluq
NÜMUNƏ
Giriş verilənlərinə nümunə
Çıxış verilənlərinə nümunə
radius 3
Sahə=28,26
Uzunluq=18,84
№_2_
İşıqforun işıq rənginə görə sürücünün hərəkətini təyin edən program yazın.
GİRİŞ:
Rənglər (Q-qırmızı, S-sarı, Y-yaşıl)
ÇIXIŞ:
«GÖZLƏ», «HAZIRLAŞ», «KEÇ» ,
«İŞIQFORDA BELƏ RƏNG YOXDUR»
NÜMUNƏ
Giriş verilənlərinə nümunə
Çıxış verilənlərinə nümunə S
Hazırlaş

13. əlavə_GOTO operatoru
Proqramının çalışma yönünü dəyişmək üçün GOTO –şərtsiz keçid
operatorundan istifadə edilir.
Klaviaturada daxil edilən ixtiyari ədədin
cüt ədəd olduğunu tapan proqrama baxaq.
label AA;
Var a:integer;
Begin
AA: writeln(‘Ededi daxil edin: ' );
readln(a);
if (a>0) and (a mod 2=0) then writeln(' Eded cut ededdir')
else goto AA;
End.
GOTO AA
AA: keçid edilən sətirin nişanıdır, bu nişan label AA adı ilə tanıdılır.
Sətirdə isə AA-dan sonra : (iki nöqtə ) yazılır.

14. Ordubad rayon Dırnıs kənd tam orta məktəbi
dddddddd
cccccccc
Təşəkkürlər
Etibar Süleymanov
Ordubad rayon Dırnıs kənd tam orta məktəbi
ggggggggg hhhhhhhhh
aaaaaaaa
bbbbbbbb