1. Fræ í frjósömum jarðvegi Vangaveltur um einstaklingsmiðað nám
Ingvar Sigurgeirsson:
Fræ í frjósömum jarðvegi Vangaveltur um einstaklingsmiðað nám ?
Erindi flutt á ráðstefnunni Að sá lífefldu fræi Akureyri apríl 2006

2. Til eru fræ, sem fengu þennan dóm: Að falla í jörð, en verða aldrei blóm. Eins eru skip, sem aldrei landi ná, og iðgræn lönd, er sökkva í djúpin blá, og von sem hefur vængi sína misst, og varir, sem að aldrei geta kysst, og elskendur, sem aldrei geta mæst og aldrei geta sumir draumar ræst. Til eru ljóð, sem lifna og deyja í senn, og lítil börn, sem aldrei verða menn.
Davíð Stefánsson

3. Fræ í frjósömum jarðvegi Vangaveltur um einstaklingsmiðað nám
Ingvar Sigurgeirsson:
Fræ í frjósömum jarðvegi Vangaveltur um einstaklingsmiðað nám ?
Erindi flutt á ráðstefnunni Að sá lífefldu fræi Akureyri apríl 2006

4. Rök fyrir breyttum kennsluháttum
Samfélagsbreytingar
Ör tækniþróun
Þróun miðla
Nýjar (?) kröfur í atvinnulífi
Hnattvæðingin
Nemendahópurinn verður stöðugt fjölbreyttari
Námsálar- og kennslufræðileg rök

5. Dæmi um áherslur í stefnumörkun Reykjavíkurborgar
Ábyrgð nemenda á eigin námi
Þemanám – samþætting
Val nemenda
Samvinnunám
Fjölbreytt, sveigjanlegt námsumhverfi – skólinn sem vinnustaður
Markviss notkun tölvu og upplýsingatækni
Skapandi starf
Frumkvæði nemenda og sjálfstæði í vinnubrögðum
Sterk sjálfsmynd nemenda
Samvinna nemenda, kennara og foreldra
Náin tengsl við grenndarsamfélag, umhverfi og atvinnulíf
Þverfagleg samvinna kennara
Kennarinn sem leiðbeinandi

6. Heimasíða IS: http://starfsfolk. khi
Heimasíða IS: Vefsíða fyrir fyrirlesturinn:

7. Ótal orð ... sama kennslufræði?
Ensk heiti
Íslensk heiti
Individualized learning, instruction, -teaching, -curriculum, -education
Einstaklingsmiðun, einstaklingsmiðað nám, -kennsla ...
Differentiation, differentiated instruction, -teaching, -curriculum,
Námsaðlögun, námsaðgreining, einstaklingsmiðun
Multi-level instruction, -curriculum
Fjölþrepakennsla
Responsive instruction, -teaching
Gagnvirk kennsla, sveigjanlegir kennsluhættir, sveigjanlegt skólastarf
Adaptive learning
Sveigjanlegt nám
Personalized instruction
Einstaklingsmiðuð kennsla
Open school, open classroom, integrated day
Opinn skóli, opin skólastofa, heildstætt skólastarf,
Multiage education, mixed-age grouping
Aldursblöndun, samkennsla árganga, samkennsla aldurshópa
Inclusive education
Skóli án aðgreiningar, skóli fyrir alla
Multi-cultural education
Fjölmenningarleg kennsla

8. Opni skólinn hafði einstaklingsmiðun að leiðarljósi
Áhersla á tengsl við umhverfið
Höfð er hliðsjón af áhuga og þörfum nemenda – nemendur hafa val um viðfangsefni
Virkar kennsluaðferðir ... áhersla á sjálfstæð vinnubrögð, öflun upplýsinga ... leikni ... áþreifanleg viðfangsefni
Áhersla á ábyrgð nemenda
Fjölbreytt og áhugavekjandi viðfangsefni ... kennsluaðferðir
Fjölbreytt og örvandi námsumhverfi
Leiðsagnarhlutverk kennara
Úr bókinni Skólastofan: Umhverfi til náms og þroska.

9. Ingvar Sigurgeirsson (2005)
Ingvar Sigurgeirsson (2005). Um einstaklingsmiðað nám, opinn skóla og enn fleiri hugtök ... Uppeldi og menntun 14(2): 9–27
Netla – Veftímarit um uppeldi og menntun Rannsóknarstofnun Kennaraháskóla Íslands
Sproti birtur 26. nóvember 2004
Ingvar Sigurgeirsson
Hvað er einstaklingsmiðað nám?
Í þessum sprota er bent á hvar hægt er að lesa sér til um einstaklingsmiðað nám en á Netinu má finna margar gagnalindir um það efni ….
Viðtal birt 25. mars 2004
Einstaklingsmiðað nám í grunnskólum Reykjavíkur
Athyglisvert skólaþróunarverkefni
Gerður G. Óskarsdóttir
í viðtali …

10. Úr skólanámskrá Fossvogsskóla
Í opnum skóla er lögð áhersla á að nemendur sýni hver öðrum umburðarlyndi og efli þannig félagslega hæfni sína. Þeir eru líka þjálfaðir í að bera ábyrgð á námi sínu, m.a. með áætlanagerð. Nemendur þurfa að fá tækifæri til að tjá hug sinn og eiga samskipti við aðra … gera grein fyrir niðurstöðum úr hópvinnu eða koma skoðunum sínum á framfæri í máli, myndum eða með leikrænni tjáningu. Í heimastofum nemenda eru svokallaðir heimakrókar þar sem fram fara umræður, innlögn, söngur, sögulestur og margt fleira.

11. Samtök áhugafólks um skólaþróun www.skólaþróun.is www.skolathroun.is
                                      New Horizons for Learning Vefur alþjóðlegra samtaka áhugafólks um nýtingu rannsókna í uppeldis- og kennslufræðum. Þetta er einhver vandaðasti kennslufræðivefur sem unnt er að finna á Netinu.
Skref í átt til einstaklingsmiðaðs náms
Íslenskur upplýsingavefur
Samkennsla aldurshópa

12. Differentiated, flexible, personalized and responsive instruction
Carol Ann Tomlinson
Differentiated, flexible, personalized and responsive instruction
The Differentiated Classroom. Responding to the Needs of All Learners
How to Differentiate Instruction in Mixed-Ability Classrooms / 2001 (2. útgáfa).
Leadership for Differentiating Schools and Classrooms
Fulfilling the Promise of the Differentiated Classroom: Strategies and Tools for Responsive Teaching

13. Skilgreining Carol Ann Tomlinson
Að sumu leyti má segja að námsaðlögun (einstaklings-miðun) felist í því að kennarinn viðurkennir að krakkar læra á mismunandi hátt, og bregst við því með ákveðnum hætti í kennslu sinni. Orðabókarskilgreining er eitthvað á þessa leið: „að laga námsefni, viðfangsefni og verkefni að því hvar nemandinn stendur í náminu, með hliðsjón af áhuga hans og hvernig honum hentar best að læra.”
On some level, differentiation is just a teacher acknowledging that kids learn in different ways, and responding by doing something about that through curriculum and instruction. A more dictionary-like definition is "adapting content, process, and product in response to student readiness, interest, and/or learning profile.
(Bafile, 2004)

14. Markmið grunnskólans 2. grein
Hlutverk ... er að búa nemendur undir líf og starf í lýðræðisþjóðfélagi sem er í sífelldri þróun. Starfshættir ... skulu því mótast af umburðarlyndi, kristilegu siðgæði og lýðræðislegu samstarfi. Skólinn skal temja nemendum víðsýni og efla skilning þeirra á kjörum fólks og umhverfi, á íslensku þjóðfélagi, sögu þess og sérkennum og á skyldum einstaklingsins við samfélagið. Grunnskólinn skal leitast við að haga störfum sínum í sem fyllstu samræmi við eðli og þarfir nemenda og stuðla að alhliða þroska, heilbrigði og menntun hvers og eins (leturbr. mín). Grunnskólinn skal veita nemendum tækifæri til að afla sér þekkingar og leikni og temja sér vinnubrögð sem stuðli að stöðugri viðleitni til menntunar og þroska. Skólastarfið skal því leggja grundvöll að sjálfstæðri hugsun nemenda og þjálfa hæfni þeirra til samstarfs við aðra.

15. 29. grein grunnskólalaganna
að efla sjálfsvitund og félagsvitund nemenda,
að stuðla að líkamlegri og andlegri velferð, heilbrigðum lífsháttum og ábyrgri umgengni við líf og umhverfi,
þjálfun í íslensku í öllum námsgreinum og leikræna og listræna tjáningu,
hæfni nemenda til að skilja orsakasamhengi og draga rökréttar ályktanir,
skilning og frjótt, skapandi starf og jafnvægi milli bóklegs og verklegs náms,
að nýta leiki barna sem náms- og þroskaleið,
að námið nýtist nemendum í daglegu lífi, frekara námi og starfi,
að búa bæði kynin jafnt undir virka þátttöku í samfélaginu, fjölskyldulífi og atvinnulífi,
margvíslegar leiðir við öflun þekkingar með notkun tæknimiðla, upplýsingatækni, safna- og heimildavinnu,
náms- og starfsfræðslu, kynningu á atvinnulífi og námsleiðum til undirbúnings náms- og starfsvals.

16. Aðalnámskrá grunnskóla 1999
Það er skylda hvers skóla að laga námið sem best að nemendum hverju sinni. Nemendur eiga rétt að viðfangsefnum sem henta námsgetu þeirra og hæfni. (Aðalnámskrá grunnskóla. 1999:21)
Val á kennsluaðferðum og skipulag skólastarfs verður að miðast við þá skyldu grunnskóla að sjá hverjum nemanda fyrir bestu tækifærum til náms og þroska. Kennslan verður að taka mið af þörfum og reynslu einstakra nemenda og efla með nemendum námfýsi og vinnugleði. (Aðalnámskrá grunnskóla. 1999:32, leturbreytingar IS)

17. Viðmiðunarstundaskrá
Íslenska 19%
Stærðfræði 17%
Danska 5%
Enska 6%
Heimilisfræði 4%
Íþróttir 11%
Listir 11%
Lífsleikni 2%
Náttúrufræði 9%
Samfélagsgreinar 10%
Upplýsinga- og tæknimennt 6%
Valgreinar 12%
Hvaða líkur eru á því að þessi samsetning sé besti kostur fyrir alla grunnskólanemendur?

18. Úr námskrá Barnaskóla Hjallastefnunnar
…áhersla á jafnvægi milli hins frjálsa og sjálfsprottna leiks barnanna og formlegs náms. Þannig eru tvær 90 mínútna kennslustundir á dag ( og ) en á milli er einnig 90 mínútna leiktími barnanna sem hefst með valfundi sem er þjálfun okkar í lýðræði og samfélagslegri hegðun. Þar velja börnin milli útisvæðis, leikstofu (hreyfing og hlutverka- og ímyndunarleikir), kubbastofu (ímyndunarleikir, bygginga- og stærðfræðileikir), föndur-króks (skapandi starf, skriftaræfing), kubbakróks (bygg-inga- og stærðfræðileikir), tölvukróks og spila- og bóka-króks (röðun, flokkun, stærðfræðileikir og lestur).

19. Þetta eru líka mikilvægar þarfir ...
Öryggi, hlýja, virðing, hrós, hvatning
Fá að glíma við ögrandi viðfangsefni
Beita hugsun sinni
Þörf fyrir að sjá tilgang í því sem maður er að gera
Þörf fyrir að vera hluti af góðum hópi og eiga góð samskipti
Þörf fyrir að leggja af mörkum
Sköpun, tjáning
Forvitni ... löngun til að vita og skilja
Leik- og hreyfiþörf

20. Vísindamenn sem rannsakað hafa leiki barna ...
… hafa komist að þeirri niðurstöðu að leikir gegni þýðingarmiklu hlutverki í þroska barna …
vitsmunaþroska
félagsþroska
tilfinningaþroska
siðferðisþroska
sköpunargáfu
námshæfileika
Orðið leikur kemur einu sinni fyrir í Aðalnámskrá grunnskóla. Almennum hluta!

21. Úr skólanámskrá fyrir 1. bekk
Náms- og kennslutilhögun í dansi
Kennsla fer fram í bekkjarkennslu einn bekkur í einu og bekkjarkennari fylgir bekknum. Náið er fylgst með hreyfifærni barnanna. Reynt er að hafa danskennsluna fjölbreytta og er mikil áhersla lögð á að þau læri bæði suðurameríska og standard dansa. Áhersla er lögð á jákvæðan aga og að bera virðingu fyrir sjálfum sér og öðrum.

22. Skólanámskrá sex ára barna!
NÁTTÚRUFRÆÐI
2 stundir á viku
Eðlisvísindi
Jarðvísindi
Lífvísindi
SAMFÉLAGSFRÆÐI 3 stundir á viku
KRISTINFRÆÐI
1 stund á viku
HEIMILISFRÆÐI Námskeið
ÍÞRÓTTIR 3 stundir á viku SUND Námskeið LISTIR
4 stundir á viku
MYNDMENNT TÓNMENNT TEXTÍLMENNT DANS
ÍSLENSKA
8 stundir á viku Lestur Ritun Skrift Málfræði Bókmenntir Framsögn Leikræn tjáning
STÆRÐFRÆÐI
6 stundir á viku

23. Hversu oft koma þessi orð fyrir í námskrá?
Aðalnámskrá leikskóla
Grunnskóli: Almennur hluti
Uppeldi 56 14
Markmið         28
110
Þroski
51      24
Nemandi 3
192
Barn eða börn
370 38
Kennsla 79
Nám
105
346
Sköpun 23
Hreyfing 36 2
Umhverfi 33 9
List 29 15
Ásmundur Kristberg Örnólfsson 2006

24. 29. grein grunnskólalaganna
að efla sjálfsvitund og félagsvitund nemenda,
að stuðla að líkamlegri og andlegri velferð, heilbrigðum lífsháttum og ábyrgri umgengni við líf og umhverfi,
þjálfun í íslensku í öllum námsgreinum og leikræna og listræna tjáningu,
hæfni nemenda til að skilja orsakasamhengi og draga rökréttar ályktanir,
skilning og frjótt, skapandi starf og jafnvægi milli bóklegs og verklegs náms,
að nýta leiki barna sem náms- og þroskaleið,
að námið nýtist nemendum í daglegu lífi, frekara námi og starfi,
að búa bæði kynin jafnt undir virka þátttöku í samfélaginu, fjölskyldulífi og atvinnulífi,
margvíslegar leiðir við öflun þekkingar með notkun tæknimiðla, upplýsingatækni, safna- og heimildavinnu,
náms- og starfsfræðslu, kynningu á atvinnulífi og námsleiðum til undirbúnings náms- og starfsvals.

25. Ofvirku börnin (drengirnir!) og einstaklingsmiðað nám
Ágústa Elín Ingþórsdóttir (2005). Unglingar og fullorðið fólk með AD(H)D: Athyglisbrest með (eða án) ofvirkni [M.A.-ritgerð]. Reykjavík: Félagsvísindadeild Háskóla Íslands.
„að nemendur með athyglisbrest og ofvirkni væru í sjálfu sér ekkert vandamál, heldur kannski miklu frekar vanhæfni okkar hinna, þ.m.t. kennara, til að skilja og sætta okkur við það að ekki eru allir eins.”

26. Komdu sæll Ingvar Sigurgeirsson
Árið 1994 er ég að mæta til kennslu eftir 10 ára fjarveru í kennarastarfi …
Mér fannst ekki mikið hafa breytst í skólastarfinu á þessum tíu árum …
Við skipulögðum kennslustofuna með sérstökum stöðvum. Stöðvarnar voru Stærðfræðistöð, Þrautir og spil (skák), Náttúrufræðistöð (séráhersla á fugla og fiska, skipti síðan yfir í rafmagn), Upplýsingatæknistöð (ritun, kennsluforrit og einnig sérvalin leikjaforrit …), Íslenskustöð, Ljóðastöð, Tæknistöð og Samfélagsfræðistöð ...

29. Dæmi um viðfangsefni í Listasmiðju Fellaskóla
nýsköpun
módelteikning og listmálun
hljóðvinnsla og tónlistarsköpun,
leirmótun
ljósmyndun
stuttmyndagerð
margmiðlun
grafísk hönnun
leikræn tjáning
dans
Áhersla á … … skapandi hugsun … tjáningu … listiðkun … nýsköpunarstarf … samþættingu … félagsfærni …val …

30. Við erum mikið að velta fyrir okkur áherslum okkar …við viljum auka fjölbreytni og sveigjanleika ... Nýlega fékk ég tölvupóst frá manni sem var hérna í skólanum þegar Arnfinnur Jónsson var skólastjóri. Þessi maður er nú ljósmyndari og þekktur víða um heim ... Hann var að spyrja um Arnfinn því hann þakkar honum algerlega að hann skuli vera í þessari stöðu í dag. Ljósmyndarinn sagðist hafa verið mjög erfiður nemandi. Arnfinnur lét hann hafa aðstöðu hér niðri og keypti allt sem hann þurfti og hann var meira og minna hérna niðri í kjallara að vinna við ljósmyndir. Hann sagði að margir af félögum hans hefðu farið á Hraunið og lent í óreglu. En ljósmyndarinn þakkar Arnfinni að hafa haft áhuga og skilning á þessum sérþörfum sínum ... þetta sýnir bara að við þurfum að pæla svo miklu meira í þessu ...
Þorsteinn Hjartarson

31. Takk fyrir!