1. Tamaid i Gnoi Cil
Dysgu am…
Dir
Uwchradd

2. Dinesydd Byd-eang Gweithgar!
Dysgu
Meddwl
Gweithredu

3. Ein hamcanion dysgu:
Deall pam fod tir yn bwysig, a phwy sydd â’r mwyaf o reolaeth drosto
Adnabod effaith prynu ardaloedd mawr o dir
Archwilio materion tegwch, grym a chynaladwyedd.

4. Pe bai gennych dir, beth fyddech chi’n ei wneud?-

5. Mater pwysig: dim digon o dir?
Yn Guatemala, wyddoch chi mai 8% o ffermwyr sydd berchen bron i 80% o’r tir?
8% o ffermwyr berchen cymaint â hyn o dir.
Mae gan weddill y ffermwyr cymaint â hyn o dir.

6. Dirgelwch…
Drwy Garedigrwydd Llyfrgelloedd Prifysgol Texas , Prifysgol Texas yn Austin
Yn 2009, penderfynodd llywodraeth Tanzania roi terfyn ar werthu tir ar gyfer datblygu biodanwydd. Roeddent am ymchwilio ac ystyried a oedd hyn yn beth da neu beidio.
Pam dewis gwneud hyn yn eich barn chi?
Ceisiwch ddatrys y dirgelwch!

7. Dirgelwch…
Meddyliwch bedd fyddai cyflwyniad, canol a diweddglo’r stori
Cardiau Cyflwyniad
Cardiau Canol
Cardiau Diweddglo
I’ch helpu i ddarganfod pa ddarnau o wybodaeth sydd yn helpu i osod y cyd-destun, pa ddarnau o wybodaeth sydd yn cysylltu pethau a’i gilydd a beth sydd yn edrych fel diweddglo.
Efallai y byddai edrych ar bethau fel dyddiadau a geiriau cyswllt yn helpu.
Dechreuwch drwy eu gosod yn y categoriau uchod (cyflwyniad, canol a diweddglo) ac yna penderfynwch ar yr union drefn.
Ystyriwch yr hyn sy’n digwydd ar ddechrau, canol a diwedd y stori.
Cardiau dechrau Cardiau canol Cardiau diwedd
Meddyliwch pa fath o wybodaeth sy’n helpu i osod yr olygfa, pa fath o wybodaeth sy’n cysylltu pethau gyda’i gilydd, a beth sy’n edrych fel diweddglo.
Gall fod yn ddefnyddiol edrych ar ddyddiadau a chysyllteiriau.
Dechreuwch drwy eu gosod mewn categorïau, ac yna penderfynwch ar yr union drefn.

8. Biodanwyddau Tanzania
© Aubrey Wade/Oxfam
© Aubrey Wade/Oxfam
© Aubrey Wade/Oxfam
Ffynhonnell: Land Matrix Partnership
© Aubrey Wade/Oxfam
© Aubrey Wade/Oxfam

9. Trafodaeth Cyfarfod y Pentref: A ddylid parhau i werthu tir?
Oes modd cyfaddawdu…?
Ffynhonnell:
© Aubrey Wade/Oxfam
© Aubrey Wade/Oxfam
© Aubrey Wade/Oxfam

10. Beth yw’ch barn chi? Pwy sy’n elwa fwyaf o’r math hwn o fuddsoddiad?
Pa broblemau tymor hir sy’n codi?
Pwy oedd yn cefnogi’r defnydd hwn o’r tir? Pam hynny?
Pwy sy’n ennill a phwy sy’n colli? Pam?
A yw buddsoddiad tir o’r math hwn yn deg?

11. Cwestiynau… Ystyriwch y syniadau allweddol hyn… Tegwch Cynaladwyedd
Grym
Grym

12. Sicrhau newid…
Pwy oedd â’r grym i benderfynu beth fyddai’n digwydd i’r tir?
Pa grŵp â llawer o rym oedd yn gofyn am y tir?
Felly pwy sy’n medru NEWID y ffordd mae tir yn cael ei ddosrannu, ac amddiffyn ffermwyr bach?
Llywodraethau sy’n medru deddfu
Busnesau sy’n medru ystyried hawliau defnyddwyr tir a gwneud penderfyniadau moesegol
Y cyhoedd sy’n medru dweud wrth lywodraethau a busnesau beth yw eu dymuniad

13. Sicrhau newid… Os oes un gennych, llenwch ran o’ch siart wal!
(need to cut English wallchart and paste Welsh version)

14. Class for change
A phan fyddwch wedi dysgu am y system fwyd, wedi meddwl sut y gall newid, ac wedi cynllunio a gweithredu eich hun, rhannwch yr hyn a ddysgwyd ar
Gofod ar gyfer dinasyddion byd-eang gweithgar!
Dysgu Meddwl Gweithredu Rhannu

15. Telerau ac amodau
Hawlfraint © Oxfam GB
Gallwch ddefnyddio’r adnoddau a ddarperir at ddibenion addysgiadol. Sicrhewch fod y ffordd yr ydych yn defnyddio’r deunydd yn gyson gyda’r holl wybodaeth cyd-destun a ddarperir, ac mae angen cydnabod unrhyw luniau a ddefnyddir gyda’r awdur a enwir ac Oxfam. Mae’r holl wybodaeth berthnasol i’r lluniau hyn yn perthyn i ddyddiad ac amser gwaith y prosiect.