1. Epidemik parotit

2. Epidemik parotit
Tərifi :Epidemik parotit, ağız suyu vəzlərinin iltihabı və bəzən də testislər, beyin zarları, pankreas və digər orqanların tutulması ilə özünü göstərən kəskin, yoluxucu, viral bir infeksion xəstəlıkdir. Xəstəlik bütün dünyada yayılan , əsasən də uşaqlıq çağı infeksiyasıdır.

3. Törədici :
Epidemik parotit Törədicisi bir virusdur və damcı infeksiyası şəklində yoluxir. Parotis vəzi iltihabının başlanğıcından 9 gün əvvəl 8 gün sonraya qədər virüs tüpürcəkdən izole ediləbilir, amma gerçək yoluxuculuq dövrü daha qısadır. İnfeksiya tüpürcək ilə və xalı kimi əşyalarla indirekt olaraq keçiriləbilər.

4. Virusun xüsusiyyətləri
Paramiksoviride ailesidən paramiksovirus cinsindən
200 nm böyüklüyündə qaydasız sferik bir partikul
Zərfli tək zəncirli bir RNT virusu
Xarici üzündə hemaglutinin, neyraminidaza və fuzion glukoproteinləri mövcuddur
+4 C’də birneçə gün, -60C’də illərlə canlı qalır.
50-60 C’də 20 dəqiqə və UB ilə infektivliyini itirir.

5. Parotit virusunun hədəf orqanları
Parotid vezi
Parotit virusunun hədəf orqanları
Overlər vəya testisler

6. Parotitdə patogenez

7. Parotit 5-9 yaşları arasında ən sıxdır.
Bir ya da iki parotis vəzində şişmə.
Stensen kanalı ağzında hiperemiya.
İnfeksiaların %30-40’ı subklinik keçər.
Photo Courtesy of U.S. Centers for Disease Control and Prevention

8. Klinika : İnkubasiya dövrü 11-23 gün, çox vaxt 15-19 gün çəkir.
ümumi zəiflik, kefsizlik, ayaq və bel əzələlərində əzginlik, ağrı, yuxu və iştahın pisləşməsi, az baş ağrısı olur. Stomatit bu dövrün ən əlamətdar təzahürü hesab edilir.
Tezliklə temperatur yüksək dərəcələrə qalxır. Lakin xəstəliyin subfebril və normal temperaturla gedən formaları da rast gəlir.
İntoksikasiya əlamətləri ilə yanaşı epidemik parotitdə meningit, meninqoensefalit, periferik sinirlərin nevriti təsadüf edilir.

10. Parotitin gedişi -14-24. gün 0.gün 3-7. gün 7-10.gün İnkübasiya ORXİT
Parotisdə şişlik
ağırlaşmalar
Bulaşma
Parotisdə şişlik
Şişlik itir
ORXİT
MENİNGİT
PANKREATİT
YOLUXUCULUQ
OOFORİT
AĞIRLAŞMA

11. Parotitin ağırlaşmaları
MSS
Orxit
Pankreatit
Karlıq
Ölüm
Klinik xəstələrin %15’i
Post-pubertal oğlanlarda %20-%50
%2-%5
1/20,000
1-3/10,000

12. Histologiya
Haemadsorption of erythrocytes on the surface of cells infected with mumps virus

13. Müayinə: Virus izolyasiyası Seroloji testlər Pozitiv IgM antikoru
IgG antikor titrində görünən artma

14. Müalicə Müalicə simptomatikdir. Orxit– dincəlmə və elevasiya
Pankreatit– maye dəstəyi
Meningoensefalit–
maye dəstəyi
Antibiotik müalicəsi lazım deyil.
Xəstələr mütləq sağlamlardan izolyasiya olunub ayrılmalıdırlar

15. Profilaktika :
Epidemik parotitə qarşi aktivliyi azaldilmiş diri vaksinlə peyvənd aparılır. Peyvənd alanlarda xəstəlik yüngül gedir, immunitet 30 aya qədər saxlanır. Çox vaxt qızılcaya bənzər məxmərək, qızılca və parotitə qarşı diri vaksinlər birlikdə işlədilir.
Peyvənd planlı sürətdə 15 aylıq uşaqlar arasında aparılır. Vaksinləşmədən sonra immunitet 4 ildən 7-9 ilə qədər davam edir.

16. MMR Vaccines