1. اهمیت دسترسی به اطلاعات علمی در گسترش فعالیتهای پژوهشی
یزدان منصوریان
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت معلم تهران
اردیبهشت 1390

2. چند پرسش اساسی
آیا دسترسی به شبکه وب اطلاعات کافی در اختیار محققان قرار می دهد؟
آیا نوع و میزان اطلاعات موجود در وب متناسب با نیاز محققان است؟
آیا مشکل اصلی در دسترسی به اطلاعات ناشی از انبوهی اطلاعات است؟
آیا شبکه وب می تواند جایگزین خوبی برای خدمات کتابخانه ها باشد؟
دسترسی به اطلاعات الکترونیکی با چه فرصتها و چالشهایی همراه است؟
گسترش کمّی و کیفی فعالیتهای پژوهشی تا چه اندازه به دسترسی به اطلاعات علمی وابسته است؟

3. مروری بر تناقضهای اینترنتی
فزونی و کمیابی اطلاعات
اعتبار و بی اعتباری منابع در اینترنت
تنوع و تشابه منابع اطلاعاتی
تازگی و کهنگی اطلاعات
پایداری و ناپایداری منابع اطلاعاتی
سادگی در نشر و محو اطلاعات
پیدایی و پنهانی اطلاعات
منصوریان، یزدان (1389). تناقضهای پنهان و آشکار دنیای اینترنت. نشريه الکترونيکي عطف. ش 4.

4. جریان تولید و مصرف اطلاعات علمی
اطلاعات به عنوان یک کالا چه ویژگیهایی دارد؟
آیا فرایند تولید و مصرف اطلاعات با کالاهای دیگر قابل مقایسه است؟
تولیدکنندگان و مصرف کنندگان اصلی منابع علمی چه کسانی هستند؟
اطلاعات علمی جدید معمولاً در چه رسانه هایی منتشر می شود؟
سطح دسترسی به منابع علمی تا چه میزان پاسخگوی نیاز محققان است؟
راهکارهای افزایش سطح دسترسی به اطلاعات علمی کدامند؟

5. Adapted from "Evolution of Scientific Information
Adapted from "Evolution of Scientific Information." [From Allan Kent and Harold Lancour, eds., Encyclopaedia of Library and Information Science (New York, 1979).

6. برگرفته از سایت کتابخانه دانشگاه واشنگتن به نشانی:

7. برگرفته از سایت کتابخانه دانشگاه واشنگتن به نشانی:

8. وجوه مختلف دسترسی به اطلاعات علمی
سطح دسترسی: گستره و جامعیت اطلاعات در دسترس
سرعت دسترسی: زمان مورد نیاز برای پاسخ به یک نیاز اطلاعاتی
دقت بازیابی: درجه ربط منابع بازیابی شده و تناسب آن با نیاز کاربر
هزینه دسترسی: قیمت تمام شده برای دسترسی به اطلاعات
تداوم در دسترسی: میزان اطمینان کاربر به استمرار دسترسی
اعتبار اطلاعات: درجه وثوق و درستی منابع بازیابی شده
قالب دسترسی: نوع رسانه ای که اطلاعات را در اختیار کاربر قرار میدهد
امکانات جستجو: توانایی نظام بازیابی در ارائه امکانات مختلف جستجو

9. نهادهای تاثیر گذار بر فرایند نشر اطلاعات علمی
نهادهای تولید کننده اطلاعات علمی: دانشگاهها، پژوهشگاهها و ...
مجله های علمی و تخصصی (ملی و بین المللی)
ناشران مجله های علمی (ملی و بین المللی)
ناشران منابع مرجع (چاپی و دیجیتالی)
طراحان و متولیان پایگاهها و بانکهای اطلاعات علمی
کتابخانه ها (سنتی، هیبرید و دیجیتالی)

10. تاثیر وجوه مختلف دسترسی به اطلاعات علمی بر مراحل و گامهای اصلی در فرایند پژوهش

11. گامهای اصلی و بنیادی در فرایند پژوهش
گامهای اصلی و بنیادی در فرایند پژوهش

12. گامهای اصلی در فرایند پژوهش
شناسایی مسئله
مبانی نظری و دانش موجود
تبیین هدف و محدوده پژوهش
تدوین پرسشهای پژوهش
مرور پیشینه پژوهش
انتخاب روش پژوهش
گردآوری و تحلیل داده ها
گزارش یافته ها
طرح پرسشهای تازه

13. دسترسی به اطلاعات در فرایند پژوهش
دسترسی به اطلاعات در مرحله انتخاب موضوع پژوهش
نیاز به اطلاعات در مرحله تحدید موضوع و تعیین پیوندهای بین رشته ای
ضرورت دسترسی به منابع علمی در مرور پیشینه پژوهش
نقش دسترسی به اطلاعات در انتخاب روش تحقیق
نیاز به منابع اطلاعاتی در مرحله انتشار یافته های پژوهشی

14. نقش دسترسی در مرحله انتخاب موضوع و مرور پیشینه
آيا به منابع بنیادی در حوزه کار خود دسترسی دارید؟
آيا امکان مرور شماره هاي اخير مجلات مطرح در رشته شما وجود دارد؟
آيا خلاصه مقالات ارائه شده در کنفرانسهاي اخير رشته را بررسی نموده اید؟
آيا مي توانيد نقشه موضوعي دقیقی از محدوده رشته خود ترسيم کنيد؟
آيا در پايگاههاي اصلي رشته خود به جستجو پرداخته ايد؟
آيا استراتژي جستجوي شما از جامعيت لازم برخوردار است؟
آيا می توانید بهترين کليد واژه ها را در اصطلاحنامه ها پیدا کنید؟

15. نقش دسترسی به اطلاعات در مرحله انتشار یافته ها
آیا با شیوه های استاندارد نگارش مقالات علمی آشنا هستید؟
آیا به مجله های علمی و تخصصی معتبر در رشته خود دسترسی دارید؟
آیا با شیوه نامه های ملی و جهانی استناد به منابع علمی آشنایی دارید؟
آیا از فرایند داوری و معیارهای ارزیابی آثار علمی اطلاع دارید؟
آیا آثار نویسندگان موفق در حوزه تخصصی خود را می شناسید؟
آیا مقاله های داغ و پراستناد رشته خود را مطالعه نموده اید؟

16. سخن پایانی: عناصر اساسی در دسترسی به اطلاعات علمی
گزینش و فراهم آوری منابع علمی
سازماندهی اطلاعات
جستجو و بازیابی
استفاده از اطلاعات در فرایند پژوهش
تولید اطلاعات جدید
دسترسی