1. بسم‌الله الرحمن الرحیم

2. جایگاه بازار سرمایه در بانکداری تجاری
28 آبان‏ماه 93
حسین عبده تبریزی

3. Recession
کسادی
Depression
رکود
تعاریف

4. An extended decline in general business activities
کاهش مستمر در فعالیت‌ عمومی کسب‌وکار
سه نیم‌فصل یا دو نیم سال پی در پی کاهش درآمد ناخالص داخلی
(کسادی) Recession

5. prolonged recession period
دورۀ کسادی طولانی
(رکود) Depression

6. رکود، درۀ بین دو قلۀ رونق اقتصادی
کاهش فعالیت‌های اقتصادی= رشد اقتصادی منفی
کاهش قیمت‌ها
افزایش بیکاری
افزایش موجودی کالا
ترس و نگرانی عمومی
کاهش تولید صنعتی
کاهش مصرف
سرمایه‌گذاری کمتر کسب‌وکارها
شکل‌گیری کمتر کسب‌وکارها
ورشکستگی و تعطیلی کسب‌وکارها
کاهش قیمت‌ سهام
رکود، درۀ بین دو قلۀ رونق اقتصادی
ویژگی‌های دوران رکود

7. افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری
گرایش به دارایی‌های نقدشونده
کاهش ریسک سرمایه‌گذاری
افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری

8. ویژگی‌های سرمایه‌گذاران در دوران رکود
کاهش هزینۀ فرصت
کاهش تولید
تنگنای اعتباری
افزایش تمایل به سرمایه‌گذاری در دارایی‌های نقد
افزایش صرف نقدینگی
افزایش ریسک‌گریزی
افزایش صرف ریسک
کوتاه‌ترشدن افق سرمایه‌گذاری
ویژگی‌های سرمایه‌گذاران در دوران رکود

9. گرایش سرمایه‌گذاران در دوران رکود
دارایی‌های مالی مبتنی بر سرمایه
دارایی‌های مالی مبتنی بر بدهی
گرایش سرمایه‌گذاران در دوران رکود

10. طرح و متغیرهای کلان اقتصادی
مديريت آن، اصلاح نرخ، قيمت واردات، تأثير بر اشتغال
نرخ ارز
نرخ کوتاه مدت، بلندمدت
نرخ پول
اهداف اقتصاد سیاسی، تعدیل توزیع ثروت
نحوة بازتوزيع درآمدها
سياست دولت در قبال واردات
تعرفه‌هاي بازرگاني
نحوة مديريت كسري بودجة احتمالي
انظباط پولي
طرح و متغیرهای کلان اقتصادی

11. روندهای موردانتظار در ایران
افزایش ریسک مشتریان بانک‌ها
افزایش ریسک اعتباری
افزایش تعداد بانک‌ها
افزایش نسبت پول داغ نسبت به سپرده‌های پایه
افزایش ریسک نقدینگی
نگرانی عمده‌ نسبت به نرخ‌های آتی سود و ارز
افزایش ریسک بازار
روندهای موردانتظار در ایران

12. ریسک نقدینگی کلیۀ بدهی‌های بانک‌ها در سال‌های آتی افزایش خواهد یافت:
ریسک نقدینگی‌ بانک‌ها با افزیش تعداد بانک‌ها و تشدید رقابت افزایش خواهد یافت.
سپرده‌گذاران به‌سادگی نرخ‌ها را مقایسه می‌کنند و وجوه خود را بین مؤسسات مختلف برای کسب بازدۀ بیشتر جابجا می‌کنند.
بنابراین این مهم است که مزیت‌های نقدینگی که به‌واسطۀ سپرده‌های پایه مهیا می‌شود، مورد توجه قرار گیرد.

13. توصیه‌ای برای کاهش ریسک نرخ سود
یک استراتژی مؤثر در کاهش ریسک نرخ سود و نرخ وجوه بلندمدت بانک، رقابت شدید برای سپرده‌های پایۀ خرد است.
سپرده‌گذاران انفرادی نسبت به نهادی کمتر به نرخ سود حساسند.
عموماً پس از این‌که سپرده‌گذار انفرادی توسط بانک جذب می‌شود، ماندۀ سپردۀ وی طی چرخه‌های نرخ بهره تغییر چندانی نمی‌کند، مگر اینکه کیفیت خدمات بانک تغییر یابد.
بنابراین، این سپرده‌ها پایدارتر از سایر سپرده‌های بانک‌ها است و ریسک نرخ سود بانک را کاهش می‌دهد.

14. تغییر ترکیب بدهی‌ها-افزایش ریسک تأمین مالی
بیشتر بانک‌ها تغییر در ترکیب بدهی‌ها از سپرده‌های دیداری به سپرده‌های مدت‌دار هزینه‌زا و دیگر وجوه استقراضی را تجربه خواهند کرد.این روند پیامد سه واقعۀ زیر خواهد بود:
محیط متلاطم نرخ بهره؛
ایجاد سپرده‌های جدید و محصولات بازار پول؛
رقابت بازار سرمایه
تغییر ترکیب بدهی‌ها-افزایش ریسک تأمین مالی

15. گرایش به درآمدهای کارمزدمحور
تشدید رقابت و افزایش هزینۀ وجوه بانک به‌وضوح درآمدهای سنتی بانک را کاهش داده است.
این امر به کاهش نسبت سرمایه و افزایش نسبت‌های اهرمی در بانک‌ها انجامیده است.
بنابراین هزینه‌های استقراض افزایش می‌یابد و بانک‌ها برای جبران هزینه‌های خود به درآمدهای کارمزدمحور گرایش می‌یابند.

16. رکود و بانک‌های خشن تسهیلات را کاهش می‌دهند.
پیش‌پرداخت‌ها، وجه‌الضمان‌ها، و سایر آورده‌های مشتری را افزایش می‌دهند.
و گاهاً نرخ‌ها را هم بالا می‌برند که ریسک را پوشش داده باشند.
گاهاً دچار تنگنای نقدینگی می‏شوند.
رکود و بانک‌های خشن

17. مشکلات شرکت‌های ایرانی در بانک‌ها
دریافت تسهیلات بویژه بدون وثیقه، بسیار دشوار شده است.
وام‌دهندگان با معوقه‌های سنگینی که دارند، ریسک‌گریز شده‌اند.
به دلیل کاهش قیمت املاک و مستغلات، استفاده از وثیقه بسیار دشوار شده است.
تسهیلات خرید دین و مضاربۀ عام (overdraft) یکی محدود و دیگری متوقف شده است.
گرایش به تسهیلات کوتاه‌مدت‌تر و تأکید بر بازپرداخت قبل از دریافت وام جدید
مشکلات اعتبارات اسنادی و انتقالات ارزی
مشکلات شرکت‌های ایرانی در بانک‌ها

18. جستجوی راه‌کارهای تأمین مالی
جستجوی حوزه‌های جدید تأمین مالی به ویژه در بازار سرمایه
گسترش فعالیت‌های سیاهه‌پرداز (Factoring)
بیمه‌های اعتباری
مراجعه به لیزینگ‌ها
جستجوی راه‌کارهای تأمین مالی

19. بازاری است که ابزار مالی با سررسید کمتر از یک سال در آن معامله می‌شود.
بازار سرمایه
بازاری است که ابزار مالی با سررسید یک سال یا بیشتر در آن معامله می‌شود.
بازار پول
بازاری است که ابزار مالی با سررسید کمتر از یک سال در آن معامله می‌شود.
بازارهای مالی

20. مبتنی بر بدهی
مبتنی بر سرمایه
روش‌های تأمین مالی

21. شرکت‌های تأمین سرمایه در مقابل بانک‌های تجاری
بانک تجاری
تأمین سرمایه
سپرده‌پذیر
غیرسپرده‌پذیر
تأمین مالی افراد و شرکت‌ها
تأمین مالی شرکت‌ها
عمدۀ فعالیت‌ها در بازار پول
عمدۀ فعالیت‌ها در بازار سرمایه
عمدۀ درآمد از شکاف نرخ بهره
عمدۀ درآمد از کارمزد مشاوره‌ها
تحت نظارت شدید
تحت نظارت ضعیف
شرکت‌های تأمین سرمایه در مقابل بانک‌های تجاری

22. ابزار جدید قابل معامله در بورس و فرابورس ایران
اوراق مشارکت
گواهی سپرده
اوراق بهادار با پشتوانۀ وام‌های رهنی
اوراق صکوک
اوراق استصناع
محصولات مبتنی بر بدهی
واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها
صندوق قابل‌معامله در بورس
صندوق زمین و ساختمان
صندوق طلا
صندوق پروژه
محصولات مبتنی بر سرمایه
ابزار جدید قابل معامله در بورس و فرابورس ایران

23. راه‌اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری
وجوه سرمایه‌گذاران دارایی‌های غیرمالی
صندوق سرمایه‌گذاری در دارایی غیرمالی
تجهیز سرمایه
راه‌اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری

24. نمونه‌هایی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری
وجوه جمع‌آوری شده
(میلیارد ریال)
کف تضمین
سال تأسیس
نام صندوق
700 19
1387
صندوق سرمایه‌گذاری مشترک یکم ایرانیان
340 17
1388
صندوق سرمایه‌گذاری مشترک مهر ایرانیان
1000
5ر16
صندوق سرمایه‌گذاری نوین سامان ( با درآمد ثابت)
900
صندوق سرمایه‌گذاری آتیه نوین سامان ( با درآمد ثابت)
نمونه‌هایی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری

25. گواهی سپردۀ ارزی
صندوق ارزی
اوراق مشارکت ارزی
تأمین مالی از خارج

26. تأمین مالی ارزی گواهی سپردۀ ارزی
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، در آذر‌ماه سال 1387 به‌منظور تجهیز منابع ارزی در بازار مالی داخل کشور و هم‌چنین، بازار مالی بین‌المللی به‌ویژه از طریق جذب سرمایۀ ایرانیان خارج از کشور، امکان صدور گواهی سپردۀ ارزی مدت‌دار بانام یا بی‌نام، قابل‌معامله و قابل‌انتقال به غیر در سقف کلی یک میلیادر یورو را با لحاظ شرایطی معین امکان‌پذیر نمود.
تأمین مالی ارزی

27. صندوق ارزی تأمین مالی ارزی
سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان مقام ناظر، پس از تأیید بانک مرکزی آمادۀ صدور مجوز صندوق ارزی است.
تأمین مالی ارزی

28. تأمین مالی ارزی اوراق مشارکت ارزی
هیأت وزیران ( بر اساس پیشنهاد بانک مرکزی و وزارت امور اقتصاد و دارایی) در تیر ماه سال 87، آیین‌نامۀ اجرایی اوراق مشارکت ارزی را تدوین کرد.
تأمین مالی ارزی

29. تولید محصولات دارای تضمین و با درآمد ثابت برای تأمین مالی شرکت‌ها (اوراق بهادار و صندوق‌ها)
تسهیل امکانات افزایش سرمایه در بورس و فرابورس
گسترش ابزارهای اسلامی در بازار سرمایه
تسریع در اعطای مجوزها بویژه مجوزهای انتشار اوراق بهادار قابل‌طبقه‌بندی در خانوادۀ سرمایه
تقویت ابزارهای نظارتی مقام ناظر
اقدامات بازار سرمایه

30. اقدام برای کنترل ریسک سرمایه‌گذاری
پوشش ریسک با هزینۀ منطقی
متنوع‌سازی ریسک از طریق صندوق‌ها
تعیین کف تضمین
اقدام برای کنترل ریسک سرمایه‌گذاری

31. ایجاد دارایی‌های نقدشونده
بازار کالا
تبدیل به اوراق بهادارکردن دارایی‌ها
بازار اوراق بهادار
افزایش نقدشوندگی
ایجاد دارایی‌های نقدشونده

32. ایجاد دارایی‌های نقدشونده
سرمایه‌گذاری مستقیم در سکه و طلا
دارایی غیر نقد
تبدیل به اوراق بهادار کردن
تسهیل معاملات
سرمایه‌گذاری در واحدهای صندوق طلا
دارایی نقد
ایجاد دارایی‌های نقدشونده

33. ایجاد دارایی‌های نقدشونده
دارایی غیرنقد
سرمایه‌گذاری مستقیم در املاک و مستغلات
کاهش هزینۀ معاملات
تبدیل به اوراق بهادار کردن
سرمایه‌گذاری در واحدهای صندوق زمین و ساختمان
ایجاد دارایی‌های نقدشونده

34. ایجاد دارایی‌های نقدشونده
راه‌اندازی صندوق‌های قابل‌معامله در بورس
صندوق طلا
راه‌اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذرای مشترک
صندوق زمین و ساختمان
راه‌اندازی صندوق‌های بهره‌برداری
انتشار صکوک اجاره
ایجاد دارایی‌های نقدشونده

35. اوراق مشارکت
اوراق مبتنی بر تأمین مالی ساختاریافته
ابزار مبتنی بر بدهی

36. اوراق مشارکت اوراق بهادار با نام يا بی‌نامی است كه به قيمت اسمي مشخص برای مدّت معين و براي تأمين بخشي از منابع مالی مورد نياز طرح‌های عمرانی- انتفاعی دولت يا براي تأمين منابع مالی موردنياز جهت ايجاد، تكميل و توسعة طرح‌هاي سودآور توليدي، ساختمانی و خدماتي در شرکت‌های غيردولتی منتشر مي‌شود و به سرمايه‌گذارانی كه قصد مشاركت در اجراي طرح‌هاي يادشده را دارند، از طريق عرضة عمومي واگذار مي‏شود.اوراق مشارکت قابل‌انتقال به غير بوده و دارندۀ اوراق مالك آن شناخته مي‌شود. در مقاطع معين از بابت سود سرمايه‌گذاری در طرح‌هاي موضوع اوراق مشاركت، به تناسب مبلغ اسمي هر ورقۀ مشاركت، به دارندگان اوراق سود علي‌الحساب تعلق می‌گيرد. نرخ سود علي‌الحساب اوراق مشاركت و مقاطع پرداخت آن در شرايط انتشار اوراق درج و براساس شمارۀ كوپن‌های ضميمۀ اصل اوراق، در شعب فروشندة اوراق به دارندگان آن پرداخت مي‌شود. پس از سررسيد اوراق، ميزان سود قطعی قابل‌پرداخت به دارندگان اوراق مشاركت محاسبه مي‌شود. چنانچه سود قطعی تعيين‌شده بيش از سودهاي علي‌الحساب پرداختی باشد، مابه‌التفاوت حاصل با رعايت مقررات مربوطه به دارندگان برگۀ تسويه حساب نهائی مشاركت پرداخت می‌شود. همچنين اگر طرح به هر دليلی زيان بدهد جبران هزينه به عهدۀ ناشر است و سهمي از آن به دارندة اوراق تعلق نمي‌گيرد.
اوراق مشارکت

37. تأمین مالی ساختاریافته
حوزه‌ای از دانش مالی است که برای رفع نیازهای مالی منحصر به فرد شرکت‌ها توسعه یافته است. این نیازهای مالی معمولاً با ابزار مالی موجود در بازار مرتفع نمی‌شود.
ابزار مبتنی بر بدهی

38. روش‌های تأمین مالی ساختاریافته
تبدیل به اوراق بهادار کردن
تأمین مالی قبضۀ مالکیت
وام سندیکایی
تأمین مالی پروژه
روش‌های تأمین مالی ساختاریافته

39. وام سندیکایی
يك شيوۀ رايج در دنيا براي تأمين مالی پروژه‌های بزرگ، syndication يا گروهی‌کردن چند وام‌دهنده يا financerبرای تأمين منابع موردنياز يك طرح است. اين عمل معمولاً توسط مؤسّسات تأمین سرمایه یا investment bank انجام می‌شود. اين مؤسسات وظيفۀ معرفی پروژه به چند تأمين‌كننده را بر عهده گرفته و تفاهم‌نامه‌ها و مشاركت‌نامه‌های فی‌مابين اعضای گروه تأمين‌كننده ( (financerو بين گروه و وام‌گيرنده را تنظيم می‌كنند. گروه تأمين‌كننده می‌تواند شامل چند بانك، چند مؤسسۀ مالی و شركت ليزينگ يا تركيبی از آن‌ها باشد.
وام سندیکایی

40. تبدیل به اوراق بهادار کردن
اوراق بهادار با پشتوانۀ وام‌های رهنی
گواهی انتقالی قرضه با پشتوانۀ وام‌های رهنی
تعهدات رهنی وثیقه‌دار
اوراق بهادار با پشتوانۀ دارایی‌ها
اوراق بهادار با پشتوانۀ حساب‌های دریافتنی
اوراق بهادار با پشتوانۀ وام‌های دانشجویی
تبدیل به اوراق بهادار کردن

41. تأمین مالی بلندمدت پروژه‌های زیربنایی و صنعتی بر اساس جریان‌های نقدی پروژه و نه جریان‌های نقدی ترازنامۀ بانی پروژه
تأمین مالی پروژه

42. ابزارهای مبتنی بر سرمایه
سهام عادی
سهام پروژه
صندوق سهام اختصاصی
صندوق‌های تخصصی
ابزارهای مبتنی بر سرمایه

43. صندوق زمین و ساختمان
صندوق طلا
صندوق‌های تخصصی

44. اهداف صندوق زمین و ساختمان
تأمین منابع مالی مورد نیاز برای پروژۀ ساختمانی
بهره‌مندی سرمایه‌گذاران خرد از سود ناشی از ساخت و ساز
مصونیت سرمایه‌گذاران خرد از افزایش قیمت بخش مسکن
اهداف صندوق زمین و ساختمان

45. تفاوت صندوق با تراست تخصیص وجوه به خرید و اجاره
تحریک طرف تقاضا
تراست املاک و مستغلات
تخصیص وجوه به ساخت پروژه
تحریک طرف عرضه
صندوق زمین و ساختمان
تفاوت صندوق با تراست

46. فرآیند کلی عملکرد صندوق زمین و ساختمان
تخصیص وجوه به پروژۀ ساختمانی
فروش واحدهای ساختمانی پروژه
اعطای وجوه بدست آمده به سرمایه گذران
جمع آوری وجوه از سرمایه گذاران
فرآیند کلی عملکرد صندوق زمین و ساختمان

47. ابزار مالی اسلامی

48. ابزار با بازدهی انتظاری
اوراق قرض‌الحسنه
ابزار غیرانتفاعی
ابزار با بازدهی معین
ابزار با بازدهی انتظاری
ابزار انتفاعی
ابزار مالی اسلامی

49. ابزارهای اسلامی انتفاعی
ابزار با بازدهی معین
اوراق مرابحه
اوراق اجاره
اوراق منفعت
اوراق استصناع
ابزار با بازدهی انتظاری
اوراق مشارکت
اوراق مضاربه
اوراق مزارعه
اوراق مساقات
ابزارهای اسلامی انتفاعی

50. اوراق اجاره به شرط تملیک
اوراق اجارۀ عادی
اوراق اجاره به شرط تملیک
ابزار با بازدهی معین

51. ابزار با بازدهی انتظاری
ناشر اوراق مضاربه با واگذاری اوراق، وجوه متقاضیان اوراق را جمع‌آوری کرده، در فعالیت اقتصادی سودآور (بازرگانی) به‌کار می‌گیرد و در پایان هر دورۀ مالی سود حاصله را براساس نسبت‌هایی که روی اوراق نوشته‌شده، بین خود و صاحبان اوراق تقسیم می‌کند. دارندۀ اوراق نقش مالک و ناشر اوراق نقش عامل قرارداد مضاربه را دارند.
اوراق مضاربه
ابزار با بازدهی انتظاری

52. با تشکر