1. transparencë dhe cilësi në vendimarrje
Raportimi dhe Auditimi i Financave Publike
transparencë dhe cilësi në vendimarrje

2. PERMBAJTJE Buxheti Publik 2013
Entitetet Publike – aktiviteti financiar
Reforma e raportimit financiar ne sektorin publik
Verifikim dhe analize (Hapi i I-re)
Reforma ligjore dhe administrative (Hapi i II-te)
Raportimi financiar sipas standarteve nderkombetare (Hapi III-te)
Auditimi i jashtem i pasqyrave financiare te qeverise (Hapi i IV-t)
Reforma te tjera te rendesishme

3. BUXHETI PUBLIK 2013 NE DEFICIT QE NE PLAN
Deficiti ne rritje ne varesi te
mos-realizimeve / mbishpenzimeve!

4. Institucione Qendrore
ENTITETET PUBLIKE
Qeveria Qendrore
Institucione Qendrore
Ministrite
Kontribuese
Shpenzuese
Korporata
Entitetet kane aktivitetin e tyre ekonomik qe krijon:
Te Ardhura
Shpenzime
Asete
Detyrime

5. REFORMA E RAPORTIMIT FINANCIAR TE SEKTORIT PUBLIK
Me baze inkasimi
Me baze Akruale
Te Ardhura (kur inkasohen)
Te Ardhura (kur ndodhin)
Shpenzimet (kur paguhen)
Shpenzimet (kur ndodhin)
Asete
Qeveria Shqiptare punon kryesisht ne baze inkasimi!
Detyrime
Standartet nderkombetare (IPSAS) jane me baze akruale!

6. Nje reforme e tille eshte e nevojshme dhe ne Shqiperi!
REFORMA E RAPORTIMIT FINANCIAR TE SEKTORIT PUBLIK
Vendet e zhvilluara ne Europe e me gjere kane zbatuar raportimin akrual sipas standarteve nderkombetare. Shembull i nje reforme te sukseshme eshte dhe Slovakia.
Hapi 2:
Reforme (Ligjore + Administ.)
Hapi 3:
Raportimi financiar sipas standarteve nderkombetare (IPSAS)
Hapi 4:
Auditim i Jashtem i Pasqyrave Financiare te Qeverise
Hapi 1:
Verifikim & Analize
Reforma ne Raportimin Financiar te Sektorit Publik
Nje reforme e tille eshte e nevojshme dhe ne Shqiperi!

7. REFORMA E RAPORTIMIT FINANCIAR TE SEKTORIT PUBLIK
KA DISA PERPARESI:
Rritjen ndjeshem te cilesise se raportimit financiar ne sektorin publik duke mundesuar nje kuptim me te mire te financave publike ne te gjitha nivelet dhe nje vendimmarrje me te informuar ne lidhje me investimet, menaxhimin e buxhetit dhe gjendjes pasurore etj.
Bashkeveprim me efikas me investitore / pale te treta qe nderveprojne me qeverine
Transparence e rritur mbi aktivitetin financiar te qeverise qendrore dhe atyre lokale
Mundesia per te pasur verifikim te raportimit financiar nga auditore te jashtem
Pergatitja per implementimin e Standarteve Europiane te Kontabilitetit te Sektorit Publik

8. VERIFIKIM DHE ANALIZE (HAPI I I-RE I REFORMES)
Mund te behet ne kuader te fillimit te reformes apo me qellim te verifikimit te situates financiare ne nje moment te caktuar kohor (nderrim pushteti a fund viti fiskal etj.)
Analize e entiteteve dhe gjenerimit, perpunimit, konsolidimit dhe raportimit te informacionit financiar.
Analize dhe pershkrim i nivelit aktual te raportimit financiar permes entiteteve qeveritare nga ato te nivelit me te ulet deri te niveli i ministrive.
Analize dhe verifikim i gjendjes pasurore te qeverise dhe entiteteve te kontrolluara prej saj (Asete e Detyrime).
Analize dhe verifikim ne lidhje me kontratat me te medha te sherbimit a te puneve publike qe jane ne progress per te pare shpenzimet akruale.
Analize e nevojave per raportim financiar permes anketes apo intervistave me palet qe jane perdoruese te informacionit financiar ne sektorin publik.
Analize e sistemeve te informacionit qe perdoren aktualisht nga qeveria shqiptare per te rregjistruar transaksionet me fondet publike dhe per te gjeneruar raporte financiare.

9. 3. Analize dhe verifikim i gjendjes pasurore te qeverise dhe entiteteve te kontrolluara prej saj (Asete e Detyrime):
Asete
Detyrime
Analize e verifikim i aseteve likuide.
Analize dhe verifikim i aseteve te tjera financiare.
Analize dhe verifikim i aseteve jo-financiare (te trupezuara ose jo)
Analize e struktures dhe maturitetit te detyrimeve;
Verifikim i detyrimeve (borxheve) me institucione financiare
Verifikim i detyrimeve te tjera me baze instrumentash (bono thesari, obligacione etj.)
Verifikim i detyrimeve te tjera me pale te treta

10. VERIFIKIM DHE ANALIZE (HAPI I I-RE I REFORMES)
4. Analize dhe verifikim ne lidhje me kontratat me te medha te sherbimit a te puneve publike qe jane ne progress per te pare shpenzimet akruale:
Analize e kontratave me te medha ne progres dhe e termave / progresit te punimeve.
Analize e pagesave te kryera nga Qeveria dhe krahasim me progresin e punimeve dhe termat e kontrates per te pare:
Nese pagesat jane me te avancuara se punimet a a cfare parashikohet termat e kontrates e per pasoje ka nje te drejte nga Qeveria (Aset)
Nese pagesat jane me te prapambetura se punimet a cfare parashikohet ne termat e kontrates e per pasoje ka nje Detyrim nga ana e Qeverise (Shpenzim akrual shtese).

11. Reforma Ligjore Reforma Administrative
REFORMA LIGJORE DHE ADMINISTRATIVE (HAPI I II-TE)
Reforma Ligjore
Reforma Administrative
Draftimi dhe miratimi ne parlament i ligjit i cili rregullon raportimin financiar te entiteteve publike duke perdorur standartet nderkombetare te kontabilitetit per sektorin publik SNKSP (IPSAS).
Ketu mund te behet diferencim per kerkesa raportimi te entiteteve ne nivele te ndryshme. Gjithashtu duhet pasur parasysh qe kompani publike mund te kene kerkesa te tjera te raportimit financiar sipas SNRF.
Ligji duhet te percaktoje dhe detyrimin e auditimit te ketyre pasqyrave financiare te pakten ne nivelin me te larte te konsolidimit – ate te ministrise.
Te ngrihet dhe zbatohet sistemi i ri i raportimit financiar sipas SNKSP sipas ligjit.
Per secilin entitet kjo do te kerkoje:
Zhvillimin e udhezuesve te raportimit
Perkthimin e SNKSP per reference nga perdoruesit
Implementimin e softwareve te ri apo azhornimin e softwareve ekzistues qe te mundesojne raportimin e ri
Trainim te stafit qe do te merret me raportimin financiar (si atyre qe punojne ne departamentet e finances dhe te drejtuesve te tjere te institucioneve)

12. RAPORTIMI FINANCIAR SIPAS STANDARTEVE NDERKOMBETARE (HAPI I III-TE)
Raportimi ne nivel entiteti e me tej Konsoliduar ne nivel Minstrie / Qeverie sipas kerkesave IPSAS:
Pasqyra e pozicionit financiar (Asete / Detyrime)
Pasqyra e performances financiare (Te Ardhura / Shpenzime)
Pasyra e ndryshimit ne Kapital
Pasyra e levizjes se parase (Inkasimet / pagesat)
Pasyra e krahasimit me buxhetin (nese kerkohet: buxhet vs aktual)
Shenimet perkatese plotesuese (politika kontabel dhe shenime shpjeguese)

13. AUDITIMI I JASHTEM I PASQYRAVE FINANCIARE TE QEVERISE (HAPI I IV-T)
Auditim i Jashtem i Pavarur nga kompanite Big 4
Auditim i kryer sipas Standarteve Nderkombetare te Auditimit (ISA)
Auditohen pasqyrat e pergatitura dhe konsoliduara ne nivel Ministrie
Pasqyrat financiare te audituara botohen per efekt transparence
Ministrite marrin dhe raport shtese (Letra ndaj drejtuesve) qe permbledh gjetje te tjera mbi sistemet e kontrollit te brendshem, riskun etj.)

14. II. Rritja e efikasitetit te Auditimit te Brendshem
Reforma te tjera te rendesishme qe ndikojne ne cilesine e raportimit financiar dhe te aktivitetit financiar te qeverise ne pergjithesi jane:
I. Permiresimi i sistemit te kontrolleve te brendshme
Zbatimi i kornizave nderkombetare te kontrollit (Psh. COSO)
Diagnostifikim / zhvillimi / permiresimi i sistemeve te kontrollit.
Udhezues te kryerjes se proceve themelore e mbeshtetese etj.
II. Rritja e efikasitetit te Auditimit te Brendshem
Outsourcing te elementeve me teknike te punes (analiza e riskut, planifikimi i punes, testimet specifike, raportimi etj.)
Ristrukturimi i funksionit te Auditimit te Brendshem
Rritja e kapaciteteve te Auditimit te Brendshem (trainime, zhvillime udhezuesish, rishikim i puneve / raporteve etj.

15. transparencë dhe cilësi në vendimarrje
Raportimi dhe Auditimi i Financave Publike
transparencë dhe cilësi në vendimarrje