1. 13/09 1. Rannsóknaráætlun Lýsing á rannsóknarverkefni Rannsóknarsnið
Markmið rannsóknar
Rannsóknaraðferðir
Aðgengi
Áætlun um framkvæmd
Hugsanleg vandamál
Mikilvægi rannsóknar

2. Við gerð rannsóknaráætlunar þarf að huga að;
frá hvaða sjónarhorni erum við að skoða?
Markmið með eigindlegum rannsóknum er að athuga hvaða skilning og merkingu fólkið sjálft leggur í líf sitt, athafnir og aðstæður
Áætlunin þarf að vera opin og sveigjanleg

3. II. Undirbúningur Ákveða rannsóknarsnið velja rannsóknaraðferðir
velja þátttakendur
val á stað eða viðfangsefni
aðgengi
atriðalisti fyrir gagnaöflun
spurningar fyrir opin viðtöl
gagnasöfnun á undirbúningsstigi

4. 1. Ákveða rannsóknarsniðið
Meginútlínur rannsóknar t.d Tilviksathugun
Rannsóknarspurningar eiga að vera sveigjanlegar
Varist fyrirfram hugmyndir
Efnislegar og fræðilegar rannsóknarspurningar

5. 2. Rannsóknaraðferðir Þátttökuathuganir Opin einstaklingsviðtöl
Hópviðtöl/rýnihópaviðtöl
skoða fyrirliggjandi gögn t.d. dagbækur, myndir, bréf o.fl.

6. 3. Velja þátttakendur Fræðilegt úrtak (theoretcial samping)
Markvisst úrtak (purposive sampling)
Veltiúrtak (snowballing)

7. 4. Val á stað eða viðfangsefni
Kjörstaðurinn:
ef auðvelt er að fá aðgang
ef auðvelt er að nálgast fólk sem gefur upplýsingar
þar sem viðburðir gerast sem heyra undir rannsóknarefnið
Grundvallarregla:
ekki rannsaka stað eða fólk sem við höfum haft persónuleg samskipti við

8. 5. Aðgengi Hliðverðir og lykilheimildafólk
Að formlegum stofnunum
beint í gegnum yfirmenn
nota milliliði
fara “bakdyramegin”
Að opinberum stöðum
koma sér í kynni við tengilið

9. 5.1 Aðgengi. Að persónulegu lífi fólks veltiaðferð
sækja stað eða stofnanir þar sem einstaklingana er að finna
auglýsa

10. 5.2. Aðgengi
Hvað á að segja hliðvörðum, lykilheimildarmönnum og þátttakendum?
grundvallarregla: vera heiðarleg(ur) en ekki OF nákvæmur
það er siðferðilega rangt að vera með fólki í rannsókn sem veit ekki af því
“covert” og “overt” rannsóknir

11. Thinking about sampling David Karp
Veltiaðferð
Auglýsingar í blöðum
Samsetning úrtaks; ýmis vandamál
of margir hvítir og vel menntaðir
þeir sem vilja tala eru öðruvísi en þeir sem vilja það ekki

12. Thinking about sampling David Karp frh.
Getum byrjað á hverjum sem er og rétt síðan úrtakið af eftir miðja rannsókn
ATH þeirra eigin skilgreining á vandanum er notuð til grundvallar

13. Thinking about sampling David Karp frh
Þrátt fyrir vanda varðandi samsetningu úrtaks bendir Karp á eftirfarandi þætti:
megindlegar rannsóknir á þunglyndi höfðu bara gefið mynd af hversu algengt og margslungið vandamálið er
eigindlegar rannsóknir höfðu getað nálgast líðan, hugsanir og reynslu þunglynds fólks

14. David Karp
“The ultimate test of a study’s worth is is that the findings ring true to people and let them see things in new way”

15. Hvað á að vera í vettvangsnótum
Lýsingar
nákvæmar lýsingar á orðum og athöfnum
nákvæmlega afrituð viðtöl
lýsa aðstæðum nákvæmlega
(aðkomu, húsnæði, einstaklingum og klæðaburði)

16. Hvað á að vera í vettvangsnótum
Mat, hugleiðingar og viðbrögð
Athugasemdir rannsakanda (A.R.)
Hugleiðingar (reflection)
Greiningablöð (analytic memo)

17. 06/09 Hvað er aðferð og aðferðafræði
Aðferð vísar til þess hvaða nálgun við notum við gagnasöfnun.
hlustum á þátttakendur,
fylgjumst með atferli
eða könnum gögn
Aðferðafræði er kenning eða greining á hvernig rannsókn er eða ætti að vera framkvæmd

18. Áreiðanleiki og réttmæti
Áreiðanleiki (reliability); sömu niðurstöður fást sé rannsókn endurtekin á sama hátt á mismunandi tíma.
Réttmæti (validity); rannsóknin mælir það sem hún á að mæla.

19. Áreiðanleiki og réttmæti
Innri áreiðanleiki
Samkvæmni og staðlað ferli. Allir fá sömu fyrirmæli og unnið er úr gögnum á sama hátt.
Ytri áreiðanleiki
annar rannsakandi við svipaðar aðstæður fær sömu niðurstöður
Innra réttmæti
Rannsakandi túlkar niðurstöður rétt
Ytra réttmæti
hægt sé að alhæfa um niðurstöður rannsóknarinnar

20. Afleiðsla Aðleiðsla kenning og/eða tilgáta söfnun gagna
úrvinnsla gagna
kenning og/eða tilgáta staðfest eða hrakin
söfnun gagna
úrvinnsla gagna
tilgáta og/eða kenning

21. Pósitivismi Naturalismi
Skýrandi gögn
Afleiðsla
Lýsandi gögn
Aðleiðsla

22. Helstu einkenni eigindlegra rannsókna
Hvaða merkingu leggja þátttakendur í líf sitt og aðstæður
Aðleiðsla
gagnasöfnun-úrvinnsla-tilgáta/kenning
Heildræni
Húmaniskar
Öll sjónarmið jafn gild
Rannsakandi þarf að útiloka
eigin skoðanir, viðhorf og fyrirfram hugmyndir
Réttmæti fremur en áreiðanleiki
Sveigjanlegar

23. Styrkleikar eða veikleikar
Óstaðlaðar aðferðir
Alhæfing
Lýsandi en síður skýrandi (orsakatengsl)

24. Eigindlegar rannsóknir
eru túlkandi/útskýrandi og byggja á kenningum um að veruleikinn sé félagslega skapaður
byggja á lýsandi rannsóknargögnum
(a) vettvangsnótum
(b) afrituðum viðtölum
(c) vídeóupptökum

25. Eigindlegar rannsóknir
(d) persónulegum gögnum
(e) opinberum skjölum og skýrslum
þær byggja á aðleiðslu

26. Megin munur eigindlegra og megindlegra rannsóknaraðferða
ólík hugmyndafræði
ólík nálgun á viðfangsefni
ólík gögn
ólíkar áherslur

27. Eigindlegar rannsóknaraðferðir
Saga
Hugmyndafræði
Einkenni

28. Ólík hugmyndafræði Fyrirbærafræði (phenomenology)
Leitast við að skilja hvernig fólkið sjálft upplifir aðstæður sínar
Samskiptaskóli (symbolic interactionism)
Svörun okkar er út frá merkingu sem er félagslega sköpuð
Félagsháttafræði (ethnomethodology)
Hvernig komumst við að því í okkar daglegu samskiptum að við höfum sameiginlegan skilning á veruleikanum?

29. Eigindlegar rannsóknaraðferðir Kostir Gallar
öðlumst skilning sem er ekki hægt með tölum
nýjar hugmyndir, frumrannsóknir
hagnýting
rödd minnihlutahópa
tímafrekar og dýrar
álag fyrir rannsakendur
erfitt að rannsaka stóra hópa

30. Naturalismi vs Pósitivismi
Ólíkar vísindaheimspekilegar forsendur:
Mannlegt eðli - er maðurinn afurð þjóðfélagsins eða formar hann það
Eðli veruleikans - er félagslegur veruleiki okkur hlutlægur eða huglægur
Eðli þekkingar - getum við fundið lögmálsbundin mynstur eða er veruleikinn síbreytilegur og afstæður

31. Verkefni í eigindlegum aðferðum
Rannsóknarverkefni (60%)
rannsóknaráætlun
vettvangsnótur
minnisblað
rannsóknarskýrsla
Skriflegt próf (20%)
Umsögn um grein (10%)
Mæting í umræðutíma og verkefnaskil 10%