1. Sigurjón Mýrdal sigurjon. myrdal@mrn. stjr
Sigurjón Mýrdal Ný menntastefna Hæfnimiðuð námskrá
Endurmenntun Háskóla Íslands, 18. okt. 2008
Námskeið fyrir framhaldsskólakennara
Að vanda til námsmats

2. Ný menntalöggjöf 2008 Lög um framhaldsskóla nr. 92
Lög um grunnskóla nr. 91
Lög um leikskóla nr. 90
Lög um menntun og ráðningu kennara og skólastjórnenda við leikskóla, grunnskóla og framhaldsskóla nr. 87
2007
Lög um námsgögn nr. 71/2007
Lög um sameiningu Kennaraháskóla Íslands og Háskóla Íslands nr. 37/2007
2006
Lög um háskóla nr. 63/2006

3. Ný aðalnámskrá leikskóla er í undirbúningi
Hafist verður handa haustið 2008 við endurskoðun aðalnámskrár leikskóla Þar verður tekið mið af breytingum á leikskólastarfi undanfarin ár og byggt á nýju leikskólalögunum.
Sigurjón Mýrdal 3

4. Gildandi aðalnámskrár grunnskóla
Aðalnámskrá 1999 byggir á grunnskólalögum frá 1995 gildir til 2010
Aðalnámskrá 2007 byggir á grunnskólalögum frá 2006
Ný aðalnámskrá byggð á grunnskólalögum frá 2008 er í undirbúningi
Sigurjón Mýrdal 4

5. Ný aðalnámskrá grunnskóla er í undirbúningi
Hafist verður handa haustið 2008 við undirbúning almenns hluta sem byggir á nýju lögunum.
Næstu ár verður hugað að endurskoðun sérnámskráa fyrir einstaka námsgreinar eða námsþætti. Þær verða byggðar á úttektum og ekki endilega unnar allar í einu.
Sigurjón Mýrdal 5

6. Ný aðalnámskrá framhaldsskóla er í undirbúningi
Hafist verður handa haustið 2008 við undirbúning almenns hluta sem byggir á nýju lögunum.
Ný lög um framhaldsskóla gera ráð fyrir dreifðri námskrárgerð þar sem einstakir framhaldsskólar þróa námsbrautir. Votti ráðuneytið slíkar námsbrautir verða þær hluti af aðalnámskrá framhaldsskóla.
Sigurjón Mýrdal 6

7. Aðalnámskrá framhaldsskóla : almennur hluti og námsbrautarlýsingar
21. gr. Almennur hluti aðalnámskrár skal m.a. innihalda:
ákvæði um uppbyggingu námsbrautarlýsinga og um vægi kjarnagreina framhaldsskóla
skilyrði um hvernig markmið einstakra áfanga og námsbrauta og lokamarkmið náms skulu skilgreind
viðmið um námskröfur og námsframvindu
reglur um námsmat og vitnisburð
skilgreiningu á vinnustaðanámi og reglur um fyrirkomulag vinnustaðanáms
Sigurjón Mýrdal 7

8. 21. gr. Aðalnámskrá : almennur hluti og námsbrautarlýsingar
Almennur hluti aðalnámskrár skal m.a. innihalda:
reglur um mat á starfsnámi og skilgreiningu færnimarkmiða
reglur um raunfærnimat, jafngildingu náms og mat á námi þegar nemendur flytjast milli skóla eða námsbrauta
almennar reglur um skólanámskrár
ákvæði um mat á skólastarfi
almennar reglur um réttindi og skyldur nemenda og meðferð ágreiningsmála
Sigurjón Mýrdal 8

9. Nýjar áherslur í menntamálum
Stefnumörkun
Löggjöf
Námskrá
Stefnumótun

10. Ný menntastefna: Nám alla ævi Samfellt nám Skýr menntaviðmið
Efling listnáms og verknáms
Sveigjanleiki og fjölbreytni
Dreifð ábyrgð
Gæðamat
- Nemandinn í forgrunni

11. Samfella er á milli skólastiga – stígandi og tengsl
Hvert skólastig hefur sín sérkenni - hefðir. Mism. blöndu af uppeldi, almennri menntun og starfsmenntun
Grunnskóli
Framhaldsskóli
Leikskóli
Í almennum hluta aðalnámskrár verða hugsanlega sameiginlegir kaflar sem m.a. skilgreina menntastefnu og gera grein fyrir sameiginlegum þáttum allra skólastiganna.
Enn ríkari áhersla verður lögð á samfellu skólastiga með það í huga að hvert skólastig vinni að þroska og framförum nemenda í nám í beinu framhaldi af því næsta á undan og að við lok framhaldsskóla séu þeir vel undirbúnir fyrir áframhaldandi nám eða störf.

12. Menntakerfisbreytingar?
2006-8
1976-8
1946-8
1907
1877
1847

13. Breytingar og umbætur Þjóðfélagsbreytingar
efnahagsmál, tækni, atvinnulíf, fólksflutningar
fjölskyldugerðir, margmiðlun, fjölmenning
Umbætur í menntamálum erlendis
Rannsóknir, tilraunir, stefnumörkun
ESB, OECD, UNESCO, Evrópuráðið
Ný menntastefna?

14. „Evrópskir” straumar Lærdómur eða afrakstur náms (Learning Outcomes)
Lykilhæfni fyrir nám alla ævi (Key Competences for Lifelong Learning)
Evrópskur rammi um námslok og próf (European Qualifications Framework,
EQF- 8 hæfniþrep) 14

15. Lærdómur eða afrakstur náms
Meginhugmynd hérlendis í aðalnámskrá grunnskóla síðan 1976 og í aðalnámskrá framhaldsskóla síðan EÐA HVAÐ?
Má endurskilgreina m.t.t. til lykilhugtaka
Knowledge: þekking, kunnátta
Skill: færni, kunnátta, vitneskja
Competence: hæfni, geta 15

16. Menntastefna Evrópusambandsins
Aðföng
- lengd
- aðferð
- staðsetning
- námsbraut
- stofnun
Afrakstur
Hvað á nemandi að kunna, skilja og geta gert að námi loknu?

17. Námskrárfræði Ralph W. Tyler
Náms-greinin
Nem-andinn
Sam-félagið
Almenn markmið
Uppeldis-heimspeki
Sálarfræði
náms
Nákvæm námsmarkmið
Sigurjón Mýrdal 17

18. Fjórar grundvallarspurningar námskrárgerðar og kennsluáætlunar:
1. What educational purposes should the school seek to attain ?
2. What educational experiences can be provided that are likely to attain these purposes ?
3. How can these educational experiences be effectively organized ?
4. How can we determine whether these purposes are being attained ?
(Ralph W.Tyler. Basic Principles of Curriculum and Instruction )
Sigurjón Mýrdal 18

19. Hverning má lýsa afrakstri náms (learning outcomes?)
Flokkunarkerfi Blooms (taxonomy) Þekkingarmarkmið Cognitive objectives
Viðhorfamarkmið Affective emotive skills
Leiknimarkmið Psychomotoric skills
ES Lykilhæfni (Key-competences)
Þekking Knowledge
Færni Skills
Viðhorf Attitudes
Evrópski menntaramminn (EQF)
Hæfni (sjálfstæði Competence (autonomy
og ábyrgð) and responsibility)

20. How to describe learning outcomes? Influences….
EU Key-competences Knowledge
Skills
Attitudes
EQF Knowledge
Competence (autonomy and responsibility)
France Savoir
Savoir faire
Savoir ĕtre
A key challenge is to capture and balance the outcomes of learning to know, learning to do, learning to live together and learning to be (UNESCO)

21. Námskrárgerð Markmiðuð Inntaksmiðuð Viðtökumiðuð þekking Raunfærni
- námsefni
Markmiðuð
þekking
skilningur
leikni
viðhorf
Viðtökumiðuð
Raunfærni
kunnátta
færni
hæfni

22. Jafngilding menntunar Raunfærnimat
Lærdómur
Óformlegt nám
Formlaust nám
Formlegt nám

23. Raunfærni (hæfni)
Afurð
Ástand
Er nám ferli eða útkoma?

24. Country B Country A EQF Level 8 EQF Level 7 EQF Level 6 EQF Level 5
Qualification
Qualification

25. Rammi um lærdómsviðmið
Skilgreind þekking, færni og hæfni sem einkennir hvert þrep
Til að auðvelda útfærslu er áhersla lögð á að nemandi læri að afla, greina og miðla þekkingu sína, færni og hæfni
Við höfum reynt að búa til ramma fyrir þekkingu, færni og hæfni sem einkennir hvert þrep óháð inntaki
við vonumst til að nýta megi þennan ramma hvort sem er fyrir námsgrein, eins og stærðfræði og íslensku, eða sérsvið brautar eins og fótaaðgerðafræði, eða bílamálun í starfsnámi eða tungumál eða náttúrufræði á stúdentsbrautum

26. Námskrárgerð (frh.sk.)
Rammi um lærdómsviðmið auðveldar gerð brautarlýsingar og námskrár
Vonast er til að hann nýtist við allar tegundir náms, s.s. bóknám, starfsnám, listnám og óformlegt nám
Hann á að tryggja að öllum lykilhæfniþáttum sé gerð skil, s.s. sköpunarmætti, fagmennsku, siðferðisvitund, frumkvæði og sjálfstæði í vinnubrögðum, hæfni í að tjá hugmyndir, lýsa og rökstyðja...
Í raun má segja að þegar búið er að fylla í rammann fyrir viðkomandi braut séu komin fram lokamarkmið námsins. Náminu er ætlað að skila nemanda með ákveðna hæfni og er hún byggð upp með röð áfanga sem skilgreindir eru á þrep.

27. Námskrárgerð
ÞEKKING
Þekking er safn staðreynda, lögmála, kenninga og aðferða sem tengjast grein, námssviði eða starfi. Þekking getur verið staðreyndaþekking, fræðileg eða hagnýt.
AFLA
tekur til þess að afla þekkingar, færni og hæfni.
Aðferðir geta verið mismunandi eftir hvert námið er. Oftast er um að ræða lestur, hlustun, áhorf, verklegar æfingar og tjáskipti.
Að afla er einn grunnþáttur upplýsingatækn­innar; öflun upplýsinga.
Stighækkandi hæfniþættir 1-3 sem tengjast hæfni í að lesa, hlusta á, ræða og tileinka sér grundvallarþekkingu í námsgrein, eða á sérsviði og stoðgreinum með það að markmiði að veita breiðan grunn, sérhæfingu og/eða sem undirbúningur undir áframhaldandi nám.
Þrep 1
Að loknu þrepi 1 skal nemandi búa yfir hæfni til að afla almennrar þekkingar og skilnings á stoðgreinum greinar/sérsviðs.
Þrep 2
Að loknu þrepi 2 skal nemandi búa yfir hæfni til að afla sértækrar þekkingar og skilnings á grein/sérsviði.
Þrep 3
Að loknu þrepi 3 skal nemandi búa yfir hæfni til að afla sértækrar þekkingar og skilnings á öllum helstu undirflokkum greinar/sérsviðs.
GREINA
tekur til þess að greina þekkingu, færni og hæfni.
Aðferðir geta verið mismunandi eftir því hvers konar nám fer fram en oftast er átt við að draga ályktanir, velja og þróa aðferðir, bera saman, finna samband, einfalda, rökstyðja, gagnrýna, o.s.frv. Einnig er átt við vinnubrögð, skipulag verkferla, og gæðamat.
Að greina er einn grunnþáttur upplýsingatækn­innar; greining upplýsinga.
Stighækkandi hæfniþættir 1-3 sem tengjast því að ræða, greina og bera saman þekkingu almennt en einnig í tengslum við sérsvið og stoðgreinar námsins
Að loknu þrepi 1 skal nemandi búa yfir hæfni til að einfalda, finna samband og bera saman almenna þekkingu sem tengist stoðgreinum greinar/sérsviðs.
Að loknu þrepi 2 skal nemandi búa yfir hæfni til að einfalda, finna samband og bera saman sértæka þekkingu sem tengist grein/sérsviði.
Að loknu þrepi 3 skal nemandi búa yfir hæfni til að einfalda, finna samband og bera saman sértæka þekkingu sem tengjast öllum helstu undirflokkum greinar/sérsviðs.
Við höfum sjálf prófað að setja inn ýmsar námsbrautir og námsgreinar

28. Menntun – lærdómur
Þrepaskipting náms eykur gagnsæi á öllum stigum skólakerfisins
Þrep byggð á lærdómi, þekkingu, færni og hæfni sem einstaklingur hefur tileinkað sér við námslok
Raunfærnimat - lærdómsviðmið

29. Námsmat Fjölbreytt nám krefst fjölbreytts námsmats
Matið snýst um lærdóm - fjölbreytni
Aukin ábyrgð skóla
Könnunarpróf áfram í 4.,7. og 10. bekk
Hefðbundinn samræmd próf felld niður í grunnskólum (og framhaldsskólum)

30. Frelsi og ábyrgð
Skólar og sveitarfélög fá meira frelsi til að skilgreina eigin sérkenni
Því fylgir aukin ábyrgð allra í kerfinu
Hvaða samræmi þarf samt að vera í námsmati?
Hvaða samræmi þarf að vera í einkunnagjöf?

31. Gæðatrygging menntakerfisins
Skóli
Upplýsingaskylda ráðuneytis, ásamt ytra mati •
Aðalnámsskrár
Upplýsingar sveitarfélaga til MRN •
Menntastefna sveitafélaga
Sjálfsmat skóla •
Skóla-
námskrár
Menntamála- ráðuneyti
Fagleg vinna starfsmanna •
Sveitafélög
Árangursstjórn-unarsamningar •
Skólastjórnendur
Starfsfólk
Námsbrautir •
Áfangalýsingar •

32. Nemandinn í forgrunni Nám Velferð Öryggi
Fræðsluskylda til 18 ára aldurs, nám við hæfi, ábyrgð á eigin námi, valfrelsi, fjölbreytni…
Velferð
Forvarnir, lýðheilsa, aðgerðir gegn einelti, stuðningsþjónusta við hæfi,
Nemandinn njóti bernsku sinnar…
Öryggi
Námsumhverfi, slysavarnir,…

33. Skóli og samfélag Tengsl skóla við nærsamfélag
Aukin lýðræðisleg aðkoma foreldra að skólum
Samstarf við aðila utan skóla

34. Aukin aðkoma foreldra Skólaráð grunnskólum
Foreldraráð í leik og framhaldsskólum
Áheyrnarfulltrúar foreldra í skólanefndum sveitarfélaga og framhaldsskóla

35. Samstarf við aðila utan skóla
Samhæfa starfsemi skóla og annarra aðila
Félags- og tómstundastarf
Frístundastarf og æskulýðsstarf
Íþróttir
Tónlistarskólar
Kirkjustarf
Tengsl við aðliggjandi skólastig

36. Næstu skref
Reglugerðir
Námskrár
Þróunarstarf
Mat

37. Upplýsingar um ný lög og nýja menntastefnu
nymenntastefna.is