1. بسم الله الرحمن الرحیم

3. فنون جمع آوری داده ها

4. مقدمه

5. فراگیر در پایان این جلسه باید بتواند:
روش های مختلف گردآوری داده هاتمیز داده و مزایا و معایب هریک را بیان کند .
زمان و نحوه استفاده از این روشها را در یک پژوهش خاص بیان کنید .
مزایای ترکیب چند روش گرد آوری داده ها را بیان کنید .
مراحل مختلف طراحی پرسشنامه را تمیز دهید .
روش درست جمله بندی و ترکیب پرسشنامه را برای بدست آوردن بهترین پاسخ ها نشان دهید .
علل مختلف تورش را در گردآوری داده ها بیان کرده و راههای جلوگیری از آن را ذکر کنید .
روش مناسب گرد آوری داده ها را برای طرح پژوهشی خود تعیین نماید .
ابزارهای لازم برای گردآوری داده ها مورد نیاز خود را آماده کنید و مواظب باشید که تمام متغیرهای مهم را در نظر بگیرید .

6. روش های جمع آوری داده ها روش های کیفی روش های کمی روش ترکیبی
گردآوری داده ها و اطلاعات در مورد موضوع پژوهش یکی از اصلی ترین مراحل هر کار تحقیقاتی می باشد جمع آوری اطلاعات به صورت منظم و مرتب می تواند پژوهشگر را در اجرای تحقیقات و نتیجه گیری داده ها کمک کند .
روش های کیفی
روش های کمی
روش ترکیبی
استفاده از داده های جاری (روتین)
استفاده از داده های غیر جاری

7. روش های مختلف گرد آوری داده ها
1- استفاده از اطلاعات موجود 2- مشاهده 3- مصاحبه 4-پرسشنامه 5- معاینه و آزمون 6- روشهای متکی بر موافقت عمومی

8. مشاهده
روشی است که در آن رفتار و مشخصات موجودات زنده ،اشیاءو پدیده ها با استفاده از خواص گوناگون ،ملاحظه و ثبت می گردد.
انواع مشاهده :
1- مشارکتی
2- غیر مشارکتی
کابرد مشاهده : ممکن است منبع اصلی گردآوری اطلاعات باشد و یا برای تکمیل اطلاعات سایر روشها استفاده شود .
بررسی وجود حمام در منزل – اندازه گیری وزن و قد و درجه حرارت

9. معایب مشاهده : مزایای مشاهده : امکان بررسی جزئیات موضوع
امکان آزمودن صحت اطلاعات جمع آوری شده بوسیله دیگران
معایب مشاهده :
استاندارد کردن و طبقه بندی اطلاعات حاصله دشوار است
نیاز به فرد آموزش دیده
امکان خطای مشاهده گر
تاثیر حضور مشاهده گر بر پدیده
مشکلات اخلاقی مشاهده اعمال فرد

10. انواع فرم ها چک لیست مشاهده(observation check list)
پرسشنامه خود ایفا self - administered questionnaire
مصاحبه (interview)
چک لیست مشاهده(observation check list)
فرم جمع آوری اطلاعات مستند(documentary sources)

11. قبل از ایجاد پرسشنامه چه سوالاتی باید از خود بپرسیم؟
داده های مربوط به چه چیزی گردآوری می شوند؟
جمعیت مورد مطالعه چه کسانی هستند؟
سطح سواد آنها چقدر است؟
آیا شهری یا روستایی هستند؟
گرد آوری داده ها با چه روشی مناسب تر است؟

12. فرم ثبت اطلاعات باید شامل چه قسمتهایی باشد؟
داده های مقدماتی شامل متغیر های زمینه ای
سوالات اصلی پرسشنامه
در صورت لزوم نتایج معاینات یا آزمایش ها
هر پرسشنامه باید دارای عنوان – فضای کافی برای شماره- تاریخ و محل مصاحبه باشد
محل مناسبی برای کد گذاری در نظر گرفته شود
محل و فضای مناسبی برای پاسخ به سوالات باز در نظر گرفته شود

13. سوالات باز
سوالات بسته

14. راهنمایی در مورد طراحی فرم ها
خیلی طولانی نباشد
از سوالات هدایت کننده بپرهیزید

15. راهنمایی در مورد طراحی فرم ها
پرسش ها از آسان به دشوار تنظیم شوند
پرسشهای ناراحت کننده در پایان پرسشنامه آورده شوند
درمورد موضوعاتی که خارج از کار پاسخگو است یا مدتها پیش روی داده و فرد بیاد ندارد پرهیز شود
جمله بندی ساده و صریح باشد
از اصطلاحات فنی استفاده نشود

16. کد گذاری اطلاعات
اگر پاسخ ها با علامت عددی مشخص شوند تجزیه و تحلیل آسان تر می شود

18. سایر نکات قابل توجه در طراحی فرم ثبت اطلاعات
باید تمام اطلاعات لازم در آن گنجانده شود تا امکان اشتباه کم شود
توالی پرسش ها
در نظر گرفتن زمینه فرهنگی افراد
برای هر فرد فرم جداگانه ای تهیه شود
اگر در روال پرسشنامه نیاز به تغییر موضوع بود قبل از شروع موضوع جدید باید مقدمه ای عنوان شود

19. مثال هایی از اشکال در پرسشنامه
سوالات مبهم: آیا تابحال دخانیات مصرف کرده اید؟
آیا قاعدگی شما منظم است؟
دو سوال در یک سوال:
نظر شما و همسرتان در مورد تنظیم خانواده چیست؟
استفاده از کلمات مبهم :
سن هنگام شروع پریود
سوالاتی فرد پاسخ آنها را بیاد ندارد:
زمانی 6 تا 10 ساله بودید چند بار در هفته هویج می خوردید؟

20. سوالات بمنظور مقایسه عوامل مختلف:
در زیر فعالیت های مربوط به اوقات فراغت لیست شده اند لطفا” مشخص کنید شما بیشترین و کمترین وقتتان را برای کدامیک صرف می کنید؟
1- کارهای خانه
2- کار در حیاط
3- ملاقات با دوستان
4- گوش دادن به رادیو – دیدن تلویزیون

21. پاسخ های گروه بندی شده (Category responses)
روزی چند بار اجسامی با وزن بیش از 10 کیلوگرم بلند می کنید؟
هرگز کمتر از 5 بار تا 25 بار بیش از 25 بار
Overlapping interval

22. Ranked responses پاسخگو به پاسخ های از پیش تعیین شده رتبه می دهد
بنظر شما در کدام مقطع تحصیلی آموزش مسائل جنسی بهتر است؟ (از یک تا 5 رتبه دهید)
دبستان
راهنمایی
دبیرستان

23. Scaled responses Likert scale
پاسخگو خود را با توجه به قدرت نگرش در یکی از درجات قرار می دهد
شدیدا” مخالف مخالف موافق بسیار موافق بی نظر
Likert scale

24. خلاصه نحوه گردآوری داده ه ها
ارسال پستی
ارزان – پایان سریع تر – کاهش سوگرایی مصاحبه گر-زمانی که نیاز به جمع آوری اطلاعات برای پاسخگویی است
میزان پاسخگویی پایین(1و3 هفته بعد پیگیری پاسخ ها)(40%بازگشت پس از اولین پیگیری60% پس از دومین پیگیری)
بدلیل مشخص شدن نام و مشخصات عدم پاسخگویی به سوالات شخصی
اگر در ابتدای پرسشنامه نباید سوالات آخر را بداند مناسب نیست
چون فرصتی برای مشاوره با دیگران است برای بررسی آگاهی مناسب نیست

25. مصاحبه تلفنی هزینه آن نصف مصاحبه حضوری است
میزان پاسخگویی نسبت به مصاحبه حضوری کمتر است
مصاحبه تلفنی در شهر ها مناسب است
ارسال یک نامه قبل از تماس تلفنی احتمال پاسخگویی را بیشتر می کند
مصاحبه گر حتما” باید خودش را معرفی کند و هدف از مطالعه را بیان نماید
مصاحبه گر آشکار و واضح و بالحن ملایم سخن بگوید
فرصتی به افراد برای رفع سو تفاهم ها داده شود
اطلاعات در محدوده وسیع تر و از تعداد افراد بیشتری بدست می آید
اگر فرد در منزل نباشد تلفن مجدد راحتتر است
امنیت جانی مصاحبه گر بیشتر است

26. اهمیت استفاده از چند روش گرد آوری داده ها
استفاده از چند روش گرد آوری کیفیت داده های بدست آمده را به حد اعلا رسانده و احتمال تورش را کم می کند .

27. تورش در اطلاعات گرد آمده
تورش یکنوع انحراف در داده هایی است که گرد می آوریم به طوریکه این داده نمایش درستی از وضع واقعی نیست .
منابع احتمالی تورش :
1- تورش در اثر وسایل اندازه گیری
2- تورش مشاهده گر
3- تاثیر مشاهده گر بر پاسخگو

28. با تشکر از حسن توجه
شما عزیزان