1. Cynhadledd Tiwtoriaid
Cymraeg i oedolion
2 Rhagfyr 2011

2. Amcanion Rhoi gwybod i gynadleddwyr am arolygiadau Estyn
Codi ymwybyddiaeth am y modd y byddwn yn barnu gwaith tiwtoriaid

4. Beth yw’r newidiadau allweddol?
Arolygiadau craidd byrrach yn ogystal â gwaith dilynol amrywiol
Ymestyn arolygiadau sy’n cael eu harwain gan Estyn a chynnwys cymheiriaid
Pwyslais ar adeiladu cynhwysedd ar gyfer hunan arfarnu
Ffocws ar foddhad cwsmeriaid

5. Dibenion arolygu Cyflawni atebolrwydd cyhoeddus
Hyrwyddo a lledaenu arfer dda
Llywio polisi

6. Beth yw’r newidiadau allweddol?
Adroddiadau cliriach, mwy hygyrch
Fframwaith a system farnu symlach
Cyfnod byrrach o rybudd ymlaen llaw

7. Cryfderau yn gorbwyso meysydd i’w gwella Anfoddhaol
Y fframwaith newydd
Barnau:
Rhagorol
Llawer o gryfderau, gan gynnwys enghreifftiau arwyddocaol o arfer sy’n arwain y sector Da
Llawer o gryfderau a dim meysydd pwysig y mae angen eu gwella’n sylweddol
Digonol
Cryfderau yn gorbwyso meysydd i’w gwella
Anfoddhaol
Meysydd pwysig i’w gwella yn gorbwyso cryfderau

8. perfformiad cyfredol y darparwr rhagolygon gwella
Dwy farn gryno
Barnau cryno:
perfformiad cyfredol y darparwr
rhagolygon gwella

9. Cwestiynau allweddol
Cwestiwn allweddol 1: Safonau a lles Cwestiwn allweddol 2: Darpariaeth yn cynnwys addysgu a gofal, cymorth ac arweiniad Cwestiwn allweddol 3: Arweinyddiaeth a rheolaeth

10. Cadw ac ymestyn nodweddion o’r hen gylch
Dechrau gyda hunan arfarniad y Ganolfan Ranbarthol
Cynnwys arolygwyr cymheiriaid
Defnyddio enwebeion
Cylch chwe blynedd

11. Hyrwyddo gwelliant Mwy o waith dilynol: Astudiaeth achos arfer dda
Monitro gan Estyn
Gwelliant sylweddol
Mesurau arbennig

12. Cwestiynau y dylai darparwyr eu gofyn
A yw safonau ….?
Beth yw cyfradd y cynnydd?
Sut mae ein darpariaeth yn cymharu?
Beth mae angen ei wella?
Beth mae’n rhaid i’r ganolfan ei wneud i wella?

13. Trefn yr arolygiad Dydd Llun: Cyfarfod cyn arolygiad
Dydd Mawrth: Ymweliadau a chyfarfodydd
Dydd Mercher: Ymweliadau a chyfarfodydd
Dydd Iau: Ymweliadau a chyfarfod cymedroli
Dydd Gwener: Ysgrifennu’r adroddiad drafft Cyfarfod adborth i’r uwch swyddogion

14. Ymweliad dosbarth Hyd yr ymweliad
o leiaf 30 munud, ond yn aml 60 munud
Gweithgareddau
Arsylwi ar gynnydd y dysgwyr
Edrych ar lefelau presenoldeb
Edrych ar gynllun y wers
Edrych ar adnoddau a chyflwr yr ystafell
Sgwrsio gyda’r dysgwyr am 10 munud
Cynnig sgwrs broffesiynol gyda’r tiwtor

15. Arsylwi ar gynnydd dysgwyr -1
Ydy’r dysgwyr yn:
gwneud cynnydd da yn eu dysgu?
gwrando’n astud?
dwyn i gof ffurfiau a ddysgwyd yn flaenorol?
ynganu’n gywir?
eiddgar i gyfrannu ar lafar?
siarad yn gynyddol hyderus yn ôl eu profiad a lefel y dosbarth?
datblygu eu medrau iaith a chyfathrebu trwy gyfrwng y Gymraeg yn dda?

16. Arsylwi ar gynnydd dysgwyr - 2
Ydy’r dysgwyr yn darllen:
yn gywir?
darllen yn hyderus?
deall cynnwys y testun?
Ydy’r dysgwyr yn ysgrifennu:
mewn amrywiaeth o ffurfiau?

17. Arsylwi ar gynnydd dysgwyr - 3
Ar lefelau uwch ydy’r dysgwyr yn:
siarad yn gywir?
siarad yn ddigymell ?
siarad yn estynedig?
defnyddio ystod helaeth o eirfa?
defnyddio cystrawen yr iaith yn gywir?
medru defnyddio’r Gymraeg yn eu bywydau beunyddiol a’u gwaith, lle bynnag y bo modd?

18. Addysgu -1 Ydy’r tiwtor yn: cynllunio’r wers yn dda?
cyflwyno’r wers gyda brwdfrydedd ac egni?
atgyfnerthu dysgu blaenorol y dysgwyr yn dda cyn symud ymlaen i bwnc newydd?

19. Addysgu - 2
Ydy’r tiwtor yn defnyddio ystod eang o weithgareddau dysgu effeithiol, er enghraifft
drilio iaith newydd;
gweithgareddau gwylio neu wrando pwrpasol;
gwaith llafar unigol, gwaith pâr, gwaith grŵp, dosbarth cyfan; a
gweithgareddau darllen ac ysgrifennu.

20. Addysgu - 3 defnyddio’r iaith Gymraeg yn helaeth yn ystod y wers?
Ydy’r tiwtor yn:
defnyddio’r iaith Gymraeg yn helaeth yn ystod y wers?
sicrhau bod cyflymder y gwersi yn dda?
gwneud defnydd da o ystod o adnoddau addysgu o ansawdd uchel?
talu sylw da i ynganu?
gwneud defnydd da o dasgau gwaith cartref i wella sgiliau dysgwyr?

21. Addysgu - 4 Ydy’r tiwtor yn:
herio dysgwyr i ymestyn eu dealltwriaeth a'u defnydd o sgiliau iaith mewn ystod o gyd-destun gwahanol?
cynnig adborth da i ddysgwyr a sôn am y camau dysgu nesaf iddynt?
cywiro camgymeriadau mewn modd sensitif?

22. Barn dysgwyr Cyn yr arolygiad:
Bydd sampl o ddysgwyr yn llenwi holiadur barn
Yn ystod yr arolygiad:
Trefnir grwpiau ffocws o ddysgwyr ar draws y rhanbarth
Yn y dosbarth trefnir 10 munud o sgwrs gyda’r dosbarth heb y tiwtor

23. Barn tiwtoriaid Yn ystod yr arolygiad trefnir:
Grwpiau ffocws o diwtoriaid ar draws y rhanbarth
Tua 10 munud o sgwrs gyda’r tiwtor ar ddiwedd y sesiwn arsylwi

24. Sgwrs broffesiynol gyda’r tiwtor
Ar ddiwedd y sesiwn arsylwi dylai arolygwyr:
gynnig adborth ar y gwaith a welwyd.
holi’r tiwtor am y gefnogaeth sydd ar gael iddynt, gan gynnwys:
Hyfforddiant mewn swydd
Adnoddau
Arsylwadau gan diwtor drefnyddion
Diogelu

25. Yr adroddiad
Cyfarfodydd tîm, sy’n cynnwys yr enwebai, i benderfynu ar y barnau
Cynnig adborth a barnau dros dro i uwch rheolwyr y ganolfan ar ddiwedd yr arolygiad
Arolygydd arweiniol yn ysgrifennu’r adroddiad
Proses o gymedroli mewnol a golygu’r adroddiad yn Estyn
Cyhoeddi'r adroddiad