1. 1 1

2. مبحث امروز: اکسیژن درمانی
مبحث امروز: اکسیژن درمانی
مدرس: نیره ناصری
کارشناس ارشد پرستاری داخلی ـ جراحی

3. اهداف این جلسه: مروری کوتاه بر آناتومی و فیزیولوژی سیستم تنفس
فرایند پرستاری در سیستم تنفس
مروری بر اکسیژن درمانی

4. مروری بر آناتومی و فیزیولوژی تنفس
سیستم تنفسی از بینی شروع شده و به آلوئول ها ختم می شود.
عملکرد اصلی این سیستم: تبادل گازها.
2 بخش اصلی:
دستگاه تنفس فوقانی و دستگاه تنفس تحتانی.

5. سیستم تنفس فوقانی شامل بینی ، حلق و حنجره .
سیستم تنفس تحتانی از نای ، نایژه ، نایژکها و تعداد زیادی آلوئول تشکیل شده است.

8. تهویه ریوی ورود وخروج هوا به داخل ریه ها طی دو مرحله دم و بازدم
کنترل مرکز تنفس : بصل النخاع در ساقه مغزی کمی بالاتر از طناب نخاعی

9. تفاوت های تکاملی
1)تعداد تنفس: در نوزادان تنفس در دقیقه طبیعی است . به تدریج با افزایش سن، تعداد تنفس کاهش یافته و به تنفس در دقیقه مي رسد.
2) الگوی تنفس: در نوزادان ، تنفس شکمی و نامنظم است و به تدریج شکل آن تغییر یافته و به صورت تنفس سینه ای و منظم در می آید.
3) دیواره قفسه سینه: در سنین نوزادی نازک است و عضلات کمی دارد. به تدریج بافت زیر جلد بیشتر شده و ساختارهای دیگر قفسه سینه مشخص می شود.

10. 4) صداهای تنفسی : در بدو تولد صداها بلند و همراه کراکل در انتهای بازدم می باشد که به تدریج صداها صاف شده و دم طولانی تر از بازدم می شود.
5) شکل خود قفسه سینه : در ابتدا گرد و به تدریج به شکل بیضی در می آید.

11. عوامل موثر بر عملکرد تنفس :
1) سلامتی و بیماری: نظیر بیماری قلبی ـ عروقی
2) رشد و تکامل :
ارتباط اسکولیوزیس (انحراف ستون فقرات) با ناراحتي هاي تنفسي
3) استفاده از مشتقات تریاک: کاهش تعداد و عمق تنفس
4) شیوه زندگی فرد : زندگی ساکن و کم تحرک ـ کشیدن سیگار ـ زندگی یا کار در محیط های آلوده
5) سلامت روانی : ارتباط آسم با استرس

12. فرایند پرستاری در اکسیژن درمانی
مرحله اول: بررسی و شناخت
1) تاریخچه پرستاری
توجه به الگوی تنفس معمول ، تغییرات اخیر مثل سرفه ، خلط ، درد قفسه سینه ، تنگی نفس ، تب و خستگی ، عادات موجود مثل سیگار کشیدن و همچنین آلرژی ها.
2) معاینه فیزیکی
مشاهده ، لمس ، دق و سمع
3) تست های تشخیصی نظیر ABG، کشت خلط، برونکوسکوپی و ...

13. مرحله دوم: تشخیص های پرستاری
تشخیص های پرستاری به شکل 1- تغییر در عملکرد تنفسی به صورت مشکل یا 2- علت ایجاد مشکل بیان می شوند.
مثال :
1- پاکی غیر موثر راه های هوایی (مشکل) در ارتباط با عدم توانایی سرفه کردن به علت کاهش سطح هوشیاری (علت) .
2- اختلال در تبادلات گازی (مشکل ) در ارتباط با التهاب ریوی (علت) به صورت کاهش میزان اکسیژن.
3- اضطراب (مشکل) در ارتباط با تهویه نا کافی (علت) به صورت بی قراری .

14. مرحله سوم و چهارم: برنامه ریزی و اجرا
1) محیط بدون آلودگی
انجام اقداماتی بسیار ساده مثل استفاده از ماسک ، محدود کردن تماس فرد با عوامل خطر زای تنفسی ، عدم مصرف سیگار ، خارج نشدن از خانه در ساعات آلودگی شدید هوا و ...
2) ارتباط پرستار با بیمار
ایجاد ارتباطی همراه با اعتماد بین پرستار و بیمار می تواند با کاهش اضطراب بیمار باعث رفع یکسری از مشکلات تنفسی او شود ( آسم با اضطراب تشدید می شود ).

15. 3) بهبود وضعیت تنفسی با استفاده از تمرینات تنفسی برنامه ریزی شده
3) بهبود وضعیت تنفسی با استفاده از تمرینات تنفسی برنامه ریزی شده
الف) تنفس عمیق ب) اسپیرومتری تشویقی

16. ج) تنفس دیافراگماتیک (شکمی)
بیمار با گذاشتن یک دست روی معده و یک دست روی قفسه سینه از طریق بینی به آرامی تنفس کرده و شکم خود را باد مي كند ، سپس نفس خود را با لب های جمع شده در حالی که عضلات شکم منقبض است با فشار دست روی شکم خارج مي کند . این کار باید هر دو دقیقه یک بار تکرار شود .

17. د) تنفس با لب های جمع شده فرد باید در حالی که تا سه می شمارد از طریق بینی ، دم انجام دهد و سپس با جمع کردن لب ها در حالی که تا هفت می شمارد ، به آرامی بازدم انجام دهد. و) چست تيوب يا لوله قفسه سینه در بیماران مبتلا به پلورال افیوژن (تجمع مایع)، پنوموتوراکس (تجمع هوا ) يا هموتوراکس ( تجمع خون ) در ريه ها جهت کمک به تخلیه این مواد و انبساط مجدد ریه فشرده شده. ه) سرفه موثر شامل یک تحریک اولیه، یک دم عمیق، بسته شدن همزمان گلوت، انقباض شدید عضلات بین دنده ای و فشار به سمت بالای دیافراگم.

18. ی) فیزیوتراپی قفسه سینه
شامل دق، لرزش و درناژ وضعیتی

19. 4) ارتقاء راحتی بیمار : دریافت کافی مایعات فراهم کردن هوای مرطوب
دق کردن
 ایجاد لرزش
تغذیه و خواب
داروها
فراهم کردن اکسیژن کافی (اکسیژن درمانی)
وضعیت دادن (پوزیشن)

20. Two sitting “tripod” positions that help assist with breathing.

21. ي) فراهم کردن اکسیژن کافی (اکسیژن درمانی)
در چه بیمارانی استفاده از اکسیژن مکمل نیاز می شود؟
در بیماران دچار هیپوکسمی، کم فشاری حاد خونی یا زجر تنفسی
بیماران دچار تروما
مسمومیت با منوکسید کربن
کم خونی شدید
طی انجام عمل جراحی
زمانی که از داروهای سرکوب کننده تهویه مثل مخدرها استفاده شده باشد.

22. وسایل اکسیژن درمانی 1- کانولای بینی : دادن 1 تا 10 لیتر اکسیژن
با غلظت درصد.
2- ماسک :
ماسک ساده : دادن 2 تا 5 لیتر در دقیقه اکسیژن 50 درصد
ماسك كيسه دار (2 نوع)

23. ماسك كيسه دار (2 نوع)
ماسك بدون تنفس مجدد هواي بازدمي : ماسک هایی هستند که در آن هوای اکسیژن دار با هوای بازدم مخلوط نمی شود . با اين نوع ماسك می توان تا 70 درصد اکسیژن به بيمار رساند.
ماسك هاي با تنفس مجدد هواي بازدمي

24. ماسك ونچوری : جریان بالاي اکسیژن همراه با تنظیم مقدار جریان اکسیژن
عیب ماسک ها اين است كه فرد نمی تواند حرف بزند
یا غذا بخورد و پوست صورت بيمار در قسمت هاي زیر
ماسک مرطوب می شود .

25. 3- چادر اکسیژن : دادن حداکثر 8 لیتر اکسیژن با غلظت 60-50 %
4- انکوباتور :
از اين روش جهت رساندن اكسيژن به نوزادان نارس داراي مشكلات تنفسي استفاده مي شود .
5- کلاهک یا هود : یک کلاه شیشه ای است که روی سر وگردن بیمار ، كه معمولا نوزاد است ) را می گیرد و از سوراخي كه بالاي آن تعبيه شده به بيمار اکسیژن مي رسد.
6- تراکیوستومی : سوراخ کردن نای (تراشه )
جهت ایجاد راه هوایی برای تنفس بیمار مي باشد .

26. نكته مهم:
بر اساس نیاز بیمار تصمیم گرفته مي شود که از کدام وسایل جهت اکسیژن رسانی استفاده گردد .

27. عوارض اکسیژن درمانی
سرکوب تنفسی بویژه در بیماران مبتلا به بیماریهای مزمن تنفسی
تحقیق کنید چرا؟
مسمومیت با اکسیژن
آتش سوزی