1. მონოპოლისტური კონკურენცია
თავი 17
გრიგოლ მოდებაძე

2. ოთხი ტიპის საბაზრო სტრუქტურა
ფირმების რაოდენობა
ერთი
რამოდენიმე
ბევრი
პროდუქტის ტიპები
დიფერენცირებული პროდუქტი
იდენტური პროდუქტი
მონოპოლია
ოლიგოპოლია
მონოპოლისტური კონკურენცია
სრულყოფილი კონკურენცია
ონკანის წყალი
საკაბელო ტელევიზია
ტენისის ბურთები
გადაუმუშავებელი ნავთობი
ნოველები
კინოები
ხორბალი
რძე

3. არასრული კონკურენტული ბაზრების სახეები
მონოპოლისტური კონკურენცია
ბევრი ფირმა ყიდის მსგავს მაგრამ არა იდენტურ პროდუქტს .
ოლიგოპოლია
მხოლოდ რამოდენიმე ფირმა რომელიც მომხმარებელს თავაზობს მსგავს ან იდენტურ პროდუქტს.

4. მონოპოლისტური კონკურენცია
ბაზარი რომელსაც აქვს გარკვეული მახასიათებლები კონკურენციის და გარკვეული მახასიათებლები მონოპოლიის

5. მონოპოლისტური კონკურენციის მახასიათებლები
ბევრი გამყიდველი
დიფერენცირებული პროდუქტი
თავისუფალი შესვლა და გამოსვლა ბაზრიდან

6. ბევრი გამყიდველი
ბევრი ფირმა უწევს ერთმანეთს კონკურენციას ერთი და იგივე რაოდენობის მომხმარებლისათვის
პროდუქციის მაგალითებია: წიგნები, კინოები, კომპიუტერული თამაშები, რესტორნები და სხვა

7. პროდუქციის დიფერენცირება
თითოეული ფირმა აწარმოებს ერთმანეთისგან ცოტათი მაინც განსხვავებულ პროდუქტს.
მაგრამ იმის ნაცვლად რომ ფასის მიმღებები იყვნენ, იყენებენ მოთხოვნის კლებად მრუდს

8. თავისუფალი შესვლა და გამოსვლა ბაზრიდან
არ არსებობს ბაზარზე შესვლის გა ბაზრიდან გამოსვლის ბარიერები
ფირმები მანამდე შედიან და გამოდიან ბაზრიდან სანამ ეკონომიკური მოგება ნულს არ გაუტოლდება

9. მონოპოლისტური კონკურენცია მოკლევადიან პერიოდში...
(a) ფირმის მოგება
ფასი MC
ATC
მოგების მაქსიმიზირებელი რაოდენობა
ფასი
მოგება
საშუალო მთლიანი
დანახარჯი
მოთხოვნა MR
რაოდენობა

10. მონოპოლისტური კონკურენცია მოკლევადიან პერიოდში...
(b) ფირმის წაგება
ATC MC
ფასი
წაგება
საშუალო მთლიანი
დანახარჯი
წაგების მინიმიზირებელი რაოდენობა
ფასი
მოთხოვნა MR
რაოდენობა

11. მონოპოლისტური კონკურენცია მოკლევადიან პერიოდში...
მოკლევადიანი ეკონომიკური მოგება უბიძგებს ახალ ფირმებს რომ შევიდნენ ბაზარზე
იზრდება შე შეთავაზებული პროდუქტების რაოდენობა.
ამცირებს ბაზარზე არსებული ფირმების პროდუქტზე მოთხოვნას.
ბაზარზე არსებული ფირმების მოთხოვნის მრუდი გადაადგილდება მარცხნივ
ბაზარზე არსებული ფირმების მოთხოვნის რაოდენობა მცირდება და მოგებაც მცირდება

12. მონოპოლისტური კონკურენცია მოკლევადიან პერიოდში...
მოკლევადიანი ეკონომიკური წაგება უბიძგებს ფირმებს რომ გავიდნენ ბაზრიდან
შეთავაზებული პროდუქტების რაოდენობა მცირდება.
ბაზარზე დარჩენილი ფირმების პროდუქტზე იზრდება მოთხოვნა
ბაზარზე დარჩენილი ფირმების მოთხოვნის მრუდი გადაადგილდება მარჯვნივ
ბაზარზე დარჩენილი ფირმების მოგება იზრდება.

13. გრძელვადიანი პერიოდის მოგება
ფირმები მანამდე შედიან და გამოდიან ბაზრიდან სანამ მათი ეკონომიკური მოგება არ იქნება ნული

14. მონოპოლისტური კონკურენცია გრძელვადიანი პერიოდში
ფასი MC
ATC
მოგების მაქსიმიზირებელი
რაოდენობა
P=ATC
მოთხოვნა MR
რაოდენობა

15. გრძელვადიანი წონასწორობის მახასიათებლები
მონოპოლიის მსგავსად ფასი მეტია ზღვრულ დანახარჯზე
მოგების მაქსიმიზაციის დროს ზღვრული შემოსავალი ტოლია ზღვრული დანხარჯის.
კლებადი მოთხოვნის მრუდი იწვევს ზღვრული შემოსავლის ნაკლებობას ფასზე.

16. გრძელვადიანი წონასწორობის მახასიათებლები
კონკურენტული ბაზრის მსგავსად, ფასი საშუალო დანახარჯის ტოლია.
თავისუფალი შესვლა და გამოსვლა იწვევს ნულოვან ეკონომიკურ მოგებას

17. მონოპოლისტური კონკურენცია vs სრულყოფილი კონკურენცია
არსებობს ორი მნიშვნელოვანი განსხვავება მონოპოლისტურ კონკურენციასა და სრულყოფილ კონკურენციას შორის არის ჭარბი სიმძლავრე და ნაზრდი

18. ჭარბი სიმძლავრე
სრულყოფილი კონკურენციის დროს წარმოების დამატებით გაზრდის საშუალება არ არის
თავისუფალი კონკურენციის დროს ფირმას მაქსიმუმ შეუძლია აწარმოოს იმ წერტილამდე სადაც საშუალო მთლიანი დანახარჯი მინიმუმია - ფირმის ეფექტური მაშტაბი.

19. ჭარბი სიმძლავრე
მონოპოლისტურ კონკურენციის დროს კი ფირმა აწარმოებს იქ სადაც საშუალო მთლიანი დანახარჯის მრუდი ეხება მოთხოვნის მრუდს (შესაბამისად ეფექტურ მაშტაბზე ნაკლებს აწარმოებს)

20. ჭარბი სიმძლავრე (a) მონოპოლისტური კონკურენცია
(b) სრულყოფილი კონკურენცია
ფასი
ფასი MC MC
ATC
ATC P
P = MC
P = MR
(მოთხოვნა)
ჭარბი სიმძლავრე
მოთხოვნა
წარმოების
რაოდენობა
ეფექტური
მაშტაბი
რაოდენობა
რაოდენობა
წარმოების
რაოდენობა
ეფექტური
მაშტაბი

21. დანამატი ზღვრულ დანახარჯზე
კონკურენტული ფირმისთვის ფასი ზღვრული დანხარჯის ტოლია.
მონოპოლისტური კონკურენციისათვის ფასი მეტია ზღვრულ დანახარჯზე

22. დანამატი ზღვრულ დანახარჯზე
რადგან ფასი მეტია ზღვრულ დანახარჯზე, შესაბამისად ყოველ დამატებით გაყიდულ ერთეულზე მოგებაც მეტია ნულზე

23. დანამატი ზღვრულ დანახარჯზე
(a) მონოპოლისტური კონკურენცია
(b) სრულყოფილი კონკურენცია
ფასი
ფასი MC MC
დანამატი
ATC
ATC P
P = MC
P = MR
(მოთხოვნა)
ზღვრული
დანახარჯი MR
მოთხოვნა
რაოდენობა
რაოდენობა
წარმოებული
რაოდენობა
წარმოებული
რაოდენობა

24. მონოპლოსტური კონკურენცია vs სრულყოფილი კონკურენცია
(a) მონოპოლისტური კონკურენცია
(b) სრულყოფილი კონკურენცია
ფასი
ფასი MC MC
ზღვრული
დანახარჯი
დანამატი
ATC
ATC P
P = MC
P = MR
(მოთხოვნა) MR
მოთხოვნა
წარმოებული რაოდენობა
= ეფექტრული მაშტაბი
რაოდენობა
წარმოებული
რაოდენობა
ეფექტური
მაშტაბი
რაოდენობა
ჭარბი სიმძლავრე

25. მონოპოლისტური კონკურენცია და საზოგადოების კეთილდღეობა
მონოპოლისტური კონკურენციის დროს ჩვეულებრივ გვხვდება აუნაზღაურებელი დანაკარგი რადგან პასი ზღვრულ დანახარჯზე მეტია და წარმოების რაოდენობა ეფექტურ მაშტაბზე ნეკლებია
თუმცა ადმინისტრაციული რეგულაციებით შესაძლებელია მონოპოლისტური კონკურენციის ფასების რეგულირება

26. მონოპოლისტური კონკურენცია და საზოგადოების კეთილდღეობა
ბაზარზე შესვლის ექსტერნალიები:
პროდუქციის მრავალფეროვნების ექსტერნალიები.
ბიზნესის შეზღუდვის ექსტერნალიები.

27. მონოპოლისტური კონკურენცია და საზოგადოების კეთილდღეობა
პროდუქციის მრავალფეროვნების ექსტერნალიები: ვინაიდან ახალი პროდუქტის გამოჩენით ბაზარზე მოსახლეობა გარკვეულ სამომხმარებლო დანაზოგს იღებენ, ბაზარზე შესვლა დადებითი ექსტერნალიაა

28. მონოპოლისტური კონკურენცია და საზოგადოების კეთილდღეობა
ბიზნესის შეზღუდვის ექსტერნალიები: რადგან ბაზარზე შესვლით სხვა ფირმები კარგავენ მომხმარებლებს და უმცირდებათ მოგება, ბაზარზე შესვლა უარყოფითი ექსტერნალიაა

29. რეკლამა
რადგან ყველა ფირმა გასნხვავებულ პროდუქტს ყიდის და ფასს ადებს ზღვრულ დანახარჯზე მეტს, ამიტომ მათ აქვთ სტიმული რომ რეკლმა გაუკეთონ პროდუქტს კლიენტის მოსაზიდად

30. რეკლამა
ფირმები რომლებიც დიდი რაოდენობით დიფერენცირებულ პროდუქტს ყიდიან, როგორც წესი თავიანთი შემოსავლების % ხარჯავენ რეკლამაზე

31. Brand Names
კრიტიკოსების აზრით, ბრენდული სახელები მოგონილია მომხმარებლებისათვის რომ ხაზი გაესვას არ არსებულ განსხვავებას პროდუქტებს შორის

32. Brand Names
ეკონომისტების აზრით კი ბრენდული დასახელებები მნიშვნელოვანია რადგან ხაზ უსვამ პროდუქტის ხარისხს და სტიმულს აძლევს კომპანიებს რომ შეინარჩუნონ მაღალი ხარისხი

33. Summary
A monopolistically competitive market is characterized by three attributes: many firms, differentiated products, and free entry.
The equilibrium in a monopolistically competitive market differs from perfect competition in that each firm has excess capacity and each firm charges a price above marginal cost.

34. Summary
Monopolistic competition does not have all of the desirable properties of perfect competition.
There is a standard deadweight loss of monopoly caused by the markup of price over marginal cost.
The number of firms can be too large or too small.

35. Summary
The product differentiation inherent in monopolistic competition leads to the use of advertising and brand names.
Critics of advertising and brand names argue that firms use them to take advantage of consumer irrationality and to reduce competition.

36. Summary
Defenders argue that firms use advertising and brand names to inform consumers and to compete more vigorously on price and product quality.