1. We designed this template so that each member of the project team has a set of slides with its own theme. Members, here’s how you add a new slide to just your set:
Mark where you want to add the slide: Select an existing one in the Thumbnails pane, click the New Slide button, then choose a layout. The new slide gets the same theme as the other slides in your set.
Careful! Don’t annoy your fellow presenters by accidentally changing their themes. That can happen if you choose a different theme from the Design tab, which changes all of the slides in the presentation to that look.
Sfidat e Investimeve të Huaja Direkte në Kosovë në raport me vendet e regjionit si faktor zhvillimi

2. Agjenda Pasqyra e IHD në Kosovë sipas origjinës dhe sektorëve
Niveli i IHD ndër vite ( )
Analiza krahasuese e IHD në Kosovë me disa vende të rajonit të Evropës Juglindore
Rezultat dhe rekomandimet
Politikat e propozuara

3. Investimet e huaja si sfidë apo mundësi
Bizneset në Kosovë përballen me një klimë stresuese të të bërit biznes.
Investitorët e huaj ende nuk kanë fituar besimin e nevojshëm për të investuar në Kosovë
Tërheqja e IHD konsiderohet si një prej faktorëve kryesor të zhvillimit ekonomik. Prandaj qëllimi është që sfidat e vendit tonë të kthehen në mundësi në mënyrë që të shfrytëzohen potencialet e shumta që ka vendi.

4. Pjesëmarrja e Investimeve të Huaja Direkte në Kosovë sipas vendeve për periudhën (vlerat në milion)
Vitet
Totali
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Shteti
Zvicra
327.12
9.74
32.09
22.71
35.1
30.93
43.77
41.68
38.2
72.9
Gjermania
471.32
48.14
43.97
75.15
91.54
66.64
49.51
21.67
29.4
45.3
Turqia
309.38
5.44
23.78
14.49
4.9
34.69
65.55
82.73 20
57.8
Mbretëria e Bashkuar
290
116.16
36.65
6.16
38.86
80.1
14.31
10.66
-39.5
26.6
Slovenia
213.99
56.17
44.34
50.78
33.97
16.21
9.29
7.03
-9.4
5.6
Austria
217.77
35.39
51.3
15.5
21.14
19.56
0.38
10.7
30.3
33.5
Shqipëria
165.17
3.44
21.85
23.32
20.25
11.19
4.74
19.28
20.4
40.7
SHBA
115.43
8.81
4.79
11.85
12.58
14.32
10.78
12.7
14.7
24.9
Italia
41.89
5.47
0.06
5.97
6.6
1.68
4.38
8.73
3.3
5.7
Franca
38.73
8.56
3.48
6.03
3.85
0.21
6.3
3.8
3.2
Serbia
16.22 ….
5.54
0.63
0.43
0.36
0.37
5.69
2.4
0.8
Maqedonia
21.02
0.39
1.98
1.52
1.8
5.79
1.19
4.65
0.5
Kroacia
16.4
5.78
0.65
0.67
2.88
1.34
1.1
Agenda / Topics
Burimi: Raportet Vjetore të Bankës Qendrore të Republikës së Kosovës

5. Niveli i IHD sipas origjinës ndër vite
Nga analiza e totalit te IHD në Kosovë gjatë periudhës , vendet me investime me të larta në Kosovë gjatë kësaj periudhë janë: Gjermania me mil. euro e pasuar nga Zvicra me mil. euro si dhe nga Turqia me mil. euro.
Ndërsa duke iu referuar nivelit të investimeve ndër vite, vërehet që Kosova ka arritur që të tërheqë nivelin më të lartë të investimeve gjatë vitit 2007, për të vazhduar me një rënie të vlerave stabile deri me 2012.
Suksesi gjatë vitit 2007 i atribuohet finalizimit të procesit të pavarësisë së Republikës se Kosovës, ndërsa rënia e vazhdueshme deri në vitin 2012 mund të shpjegohet si rezultat i krizës financiare globale e cila do të manifestohet me efekte negative në vendet e origjinës se IHD në Kosovë.

6. Niveli i IHD sipas origjinës nder vite
Megjithëse vërehet një ngritje e modeste e investimeve në vlerë prej milion EUR gjate vitit 2011, Kosova vazhdimisht ka dështuar për të tërhequr një nivel të pranueshëm të investimeve deri ne vitin 2015, ku investimet shënojnë vlerën milion EUR. Kjo ngritje i atribuohet fluksit më të lartë të IHD krahasuar me vitin paraprak, por edhe efektit të bazës duke qenë se në vitin 2014 Kosova shënoi vlerën me të ulte te IHD në vitet e fundit ne vlere prej milion EUR.
Prandaj krijimi i imazhit të një vendi si një destinacion tërheqës për IHD duke venë në përdorim praktikat më të mira të nxitjes dhe gjenerimit të investimeve nga të gjitha vendet e botës i gërshetuar me një qasje strategjike nga institucionet e Kosovës duke u fokusuar në interpretimin e qartë të informacioneve mbi lehtësirat dhe përparësitë që kanë Investitorët e huaj në Kosovë është shumë e rëndësishëm.

7. Pjesëmarrja e Investimeve të Huaja Direkte në Kosovë sipas sektorve për periudhën (vlerat në milion)
Përshkrimi
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Shërbime financiare
102
109.6
75.3
39.4 33
22.4
4.4
41.9
64.3
Patundshmëria, qeradhenje dhe
30.9
62.2
43.9
75.5
60.5
115.7
136.1
142.1
189.6
akv. tjera biz.
Transporti dhe telekomunikacioni
129.2 51
21.9
-15.9 29
32.4
-9.1
-6.2
Energjetika
2.5
16.7
8.7
....
0.2
2.2
48.8
13.4
11.9
Minierat
41.5
17.4 7
17.7
-5.2
-25
-14.1
4.2
-24.6
Ndërtimi
5.2
13.5
35.5
54.2
133.1
31.1
17.3
-19.9
46.3
Industria përpunuese
74.8
53.7
57.6
101.1
46.9
27.4
11.5
-34
23.1
Bujqësia
7.9
8.5
13.1
0.9
0.6
0.3
0.4
Shërbime tregtare, pastrimi, mbledhja
12.7
10.1
16.2
6.8
11.6
9.3
14.6
8.4 13
Këshillimi, operimi, oulumtimi
4.5
2.1
2.7
1.3
11.3
1.8
3.3
Hoteleri
2.4
0.5
0.8
-0.1
Aktivitete te tjera
16.9 23
87.6
63.2 11
6.2
1.4
1.5
Te pa klasifikuara
TOTAL
440.7
370
296
369
384.4
229.1
280.2
151.2
324.4
Agenda / Topics
Burimi: Raportet Vjetore të Bankës Qendrore të Republikës së Kosovës

8. Niveli i IHD sipas sektorëve
IHD sipas sektorëve ekonomik në periudhën kohore janë orientuar në pjesën më të madhe në sektorin e patundshmërisë dhe një pjesë te caktuar në sektorin e shërbimeve financiare.
Sektori i patundshmërisë në krahasim me sektorët e tjerë ekonomikë në periudhën kohore kap shumën totale të IHD me mil. euro

9. Niveli i IHD sipas sektorëve
Si rezultat, pjesëmarrja e IHD në sektorët e industrisë përpunuese, sektorin e bujqësisë, energjisë mbetet jo e kënaqshme.
Mund të konkludojmë se sektori i patundshmërisë nuk ka efekt ndikues (rritës) në GDP-në e vendit përveç në vitet e para të investimit, krahasuar me sektorin e industrisë përpunuese që ndikon drejtpërdrejt në rritjen e GDP-së dhe uljen e papunësisë në vend për një periudhë relativisht të gjatë kohore.
Pra një nga sfidat kryesore për Kosovën mbetet tërheqja e IHD në sektorët që krijojnë rritje të qëndrueshme ekonomike.

10. Niveli i IHD sipas sektorëve
Andaj shteti duhet të orientohet në rritjen e IHD në sektorin e industrisë përpunuese, dhe në sektorët tjerë ekonomikë që ndikojnë drejtëpërdrejt në rritjen e GDP-së së vendit duke ndikuar në:
Promovimin e sektorëve të veçantë ekonomikë që kanë përparësi konkurruese me vendet e rajonit;
Promovimin e fuqisë punëtore të re me një arsimim të mesëm dhe universitar.
Aftësimin dhe specializimin e fuqisë punëtore në fushat atraktive për investime siç janë sektori i IT: teknologjitë e informimit dhe komunikimit, sektori i industrisë së shërbimeve financiare ndërkombëtare, sektori I indusrisë së prodhimit dhe agrikulturës.

11. Analiza krahasuese e IHD në Kosovë në raport me disa vende të Evropës Juglindore

12. IHD sipas aktivitetit ekonomik
Project Description
Project Methodology
Key Findings/Results
Research drilldown
Conclusion
Përderisa vendet tjera të rajonit kanë arritur të tërheqin nivelin më të lartë të IHD në sektorin e industrisë, Kosova mbetet vendi me nivelin më të ulët të investimeve në këtë fushë, rreth 19%.

13. Dallimet në standardin e jetesës
Dallimet e ilustruara në standard të jetesës dëshmojnë nivel të ultë të performancës dhe zhvillimit në Ballkanin Perëndimor në krahasim me pjesën lindore, jugore dhe perëndimore të Evropës.

14. Konkurrueshmëria në Ballkanin Perëndimor

15. Konkurrueshmëria në Ballkanin Perëndimor
Regjioni ka arritur rezultate të mira në fushën e shëndetësisë, arsimit të ultë dhe të lartë, infrastrukturë të energjetikës, telefonisë dhe teknologji informative.
Fushat me problematike janë: përdorimi efiçent i ekspertizës apo kapaciteti për të tërhequr dhe zhvilluar ekspertizat e huaja që dëshmohet nga “largimi i trurit”, një fenomen i pranishëm në rajon, si dhe menaxhimi tradicional i mbështetur në marrëdhënie jo- formale.
Ngecje vërehen po ashtu në fushën e përmirësimit të biznesit. Përkundër heterogjenitetit të lartë, vendet e Ballkanit Perëndimor karakterizohen me mungesë të modeleve të zhvilluara të biznesit.

16. Indikatorët e qeverisjes

17. Progresi në përafrimin me BE-në

18. Sfidat e të bërit biznes në Ballkanin Perëndimor

19. Taksat si përqindje e profitit - 2015
Rezultatet dëshmojnë për shkallën e lartë të tatimit në fitim në Kosovë në raport me vendet e tjera të rajonit.

20. Rezultate lidhur me IHD në rajon
Si përfundim mund të konludojmë që rajoni i Ballkanit ka ngecje në raport me vendet tjera në fushën e konkurueshmërisë, qeverisjes dhe të bërit biznes.
Sektori i shërbimeve vazhdon të jetë sektori që përbën pjesën më të madhe të IHD në rajon.
Në Bosnje dhe Maqedoni 60% e totalit të investimeve janë të koncentruara ne sherbime, ndersa 75% e totalit te investimeve ne Kroaci dhe Serbi janë të orientuar në shërbimet bankare, telekomunikacion, patundshmëri dhe shitje.

21. REZULTATET DHE REKOMANDIMET

22. Rezultate nga analiza e IHD në Kosovë
Niveli i investimeve të huaja direkte në Kosovë në krahasim me vendet e regjionit shënon nivelin më të ultë.
Struktura e Investimeve direkte sipas aktiviteteve ekonomike nuk është e favorshme që të ndikojë në rritjen ekonomike dhe në punësim, e cila është sfida e vazhdueshme e Kosovës (grafiku lidhur me IHD sipas aktiviteteve gjate vitit 2014).
Nga raporti i të bërit biznes në krahasim me vendet e regjionit del se ende qëndrojmë në pozicione të ulëta.

23. Rezultate nga analiza e IHD në Kosovë
4. Shkalla e lartë e tatimit në fitim për fazat fillestare të tërheqjes së IHD ndikon negativisht në procesin e konkurrueshmërisë së tyre në Kosovë.
5. Indikatorët e qeverisjes së mirë për Kosovën japin tregues relativisht të ultë.
6. Nga rezultatet del se progresi i Kosovës në përafrimin me BE-në duke u bazuar në kriterin e rendit dhe ligjit si dhe kriterin ekonomik është në nivel relativisht të ultë (ngadalshëm) në krahasim me vendet e regjionit.
7. Rajoni karakterizohet me dominancë të IHD në sektorin e shërbimeve duke e shndërruar rajonin në ekonomi të shërbimeve që nuk garanton zhvillim të qëndrueshem duke marrë parasysh nivelin e ultë të zhvillimit ekonomik. Duke qenë i varur nga sektori i shërbimeve, rajoni mbetet i hendikepuar në aspektin e zhvillimit të një baze të fortë industriale që do t’ia mundesonte rritjen e eksportit, hapjen ndaj tregjeve të huaja rritjen e konkurrushmerisë dhe integrim në tregjet globale. Si rezultat IHD të koncentruara në sektorin e shërbimeve nuk kanë kontribuar në gjenerim të punësimit.

24. Rekomandimet
Duke e marrë parasysh rëndësinë e IHD në Kosovë si faktor kyç i zhvillimit propozojmë:
Të ndërtohet një pakt konsensual i të gjitha palëve për promovimin e investimeve të huaja direkte përmes hartimit të politikave të qëndrueshme dhe zbatimit te tyre përmes rregullatives ligjore.

25. Rekomandimet Forcimi i sundimit të ligjit
Ndër problemet kryesore në fushën e të bërit biznes, të cilat edhe i largojnë investitorët, janë ekonomia jo-formale, korrupsioni dhe krimi. Forcimi i sundimit të ligjit nënkupton luftimin e këtyre dukurive.
Promovimi i tregtisë së lirë dhe të ardhmes evropiane në BE
Krijimi dhe avancimi i kapaciteteve institucionale:
Investimi në hulumtim dhe zhvillim do të prodhonte analiza dhe hulumtime të sakta lidhur me tregun, resurset dhe kapacitetet e Kosovës.
Shfrytëzimi i diplomacisë ekonomike dhe diasporës për të zhvilluar lidhjet e nevojshme me investitorët potencial.
Kordinimi i duhur ndër qeveritar si dhe me akterët e jashtëm është i domosdoshëm .
Propozim – krijimi i një trupi koordinues i cili do të përfshinte të gjithë akterët: ministritë, agjencionet, sektorin privat dhe grupët e tjera të interesit.
Si dhe zhvillimi i kornizës institucionale për qeverisje të mirë, e cila do të kthente besimin te investitorët.
Shfrytëzimi i potencialeve në sektorin e energjisë për dy qëllime:
Furnizimi i qëndrueshëm dhe i përballueshëm me energji elektrike.
Shfrytëzimi i kapaciteteve të vendit për tërheqjen e investimeve të “qëndrusheme” në këtë sektor

26. Politikat e propozuara
Në fushën e politikave fiskale
Të krijohen lehtësira për investitorët e huaj që investojnë në Kosovë në raport me vendet e regjionit
Në fushën e politikave kreditore
Të hartohen politika mbështetëse për kreditimin e bizneseve të reja me norma sa më të ulta të interesit
Në fushën e administratës së nivelit lokal dhe qëndror të krijohen kushte që lehtësojnë procesin e të bërit biznes qoftë në regjistrim apo lehtësim në dhënien në shfrytëzim të pronave
Në fushën e partneritetit publiko-privat të krijohen lehtësi kur është në pyetje niveli i lartë i IHD
Në fushën e dhënies së garancive shtesë për investitorët e huaj

27. Premisa për politikat e propozuara
Krijimi i përparësive diferenciale për IHD në raport me vendet e regjionit, që nënkupton shkallë të lartë të konkurrueshmërisë për IHD në Kosovë në raport me vendet tjera.
Strategjia
Hartimi i strategjisë adekuate për tërheqeje të IDH me fokus të veçantë në konkurrueshmërinë e eksportit. Trendet e të bërit biznes sot sygjerojnë tërheqejen e IHD në fushat të cilat kontribuojnë në prodhim dhe konkorrueshmëri të tregut duke e marrë parasysh lidhjen e drejtpërdrejtë në mes të hyrjes së kapitalit, rritjes së bruto prodhimit të brendshëm dhe strategjisë së eksportit të vendeve.

28. Kostoja oportune
Kostoja që do të dalë si rezultat i këtyre politikave duhet të konsiderohet si kosto oportune për zhvillim të qëndrueshëm dhe afatgjatë të Kosovës (kjo nënkupton arsyeshmërinë e shpenzimeve që rrisin koston afatshkurtër me rastin e uljes së taksave siç është rasti i tatimit në fitim, e cila do të kompenzohet në afat të gjatë me nivelin e IHD, qoftë përmes hapjes së vendeve të reja të punës apo përmes shtrirjes së bazës tatimore).

29. Si ta bëjmë Kosovën më të madhe?
Në vend të përfundimit
Si ta bëjmë Kosovën më të madhe?
Zhvillimi ekonomik dhe Investimet e Huaja Direkte pa dyshim që do t’na japin shanset për këtë!