1. Si mjet komunikimi Ligjerata 4
Interneti
Si mjet komunikimi
Ligjerata 4

2. Nje veshtrim mbi sistemet e komunikimit
C’eshte komunikimi – transmetimi i sinjalit permes nje mediumi nga derguesi tek marresi
Komunikimi mund te jete ne nje drejtim ose ne dy drejtime
Sinkron ose asinkron
Komunikimi dhe telekomunikimi
Dërguesi
Marrësi
Sinjali
Komunikimi
Mediumi i transmetimit
(ajri)
Dërguesi
Marrësi
Sinjali

3. Nje veshtrim mbi sistemet e komunikimit
Telekomunikimi – transmetimi elektronik i sinjaleve per komunikim (TV, Radio, Internet…)
Komunikimi i të dhënave - nën-bashkësi e specializuar e telekomunikimit dhe ka të bëjë me mbledhjen, përpunimin dhe shpërndarjen elektronike të të dhënave, përgjithësisht midis pajisjeve harduerike të një sistemi kompjuterik.
Modeli i pergjithshem i telekomunikimit:

4. Nje veshtrim mbi sistemet e komunikimit
Pajisja e telekomunikimit kryen një numër funksionesh, të cilët përfshijnë konvertimin e sinjalit në një formë të ndryshme ose nga një formë tek tjetra.
medium telekomunikimi është gjithcka që mbart një sinjal elektronik dhe është ndërfaqës ndërmjet pajisjes dërguese dhe pajisjes marrëse.
Një rrjetë kompjuterash konsiston në mediat, pajisjet dhe softuerët e komunikimit që nevojiten për të lidhur dy ose më shumë sisteme kompjuterash dhe/ose pajisje kompjuterike.
Roli i rrjetave ne
rritjen e efektivitetit,
avantazhin konkurrues,
grupet e punes

5. Rrjetat kompjuterike
Me rrjetat kompjuterike nënkuptojm lidhjen e dy apo më shumë kompjutorëve ndërmjet veti.
Rrjeti kompjuteristik mundëson komunikimin midis shfrytëzuesve të sistemit/sistemeve informatike.
Kompjutorët e lidhur në rrjetën kompjuteristike funksionojnë në mënyrë unike sipas standardeve të përcaktuara komunikuese çka do të thotë se “flasin gjuhën e njëjtë” 5

6. Interneti lidhë intranetët nga e gjithë bota
Llojet e rrjetave kompjuterike
LAN (Local area network) – ka karakter lokal dhe i lidhë kompjutorët në një hapsirë të kufizuar (ndërmarje, organizatë, e tj.)
– Intraneti ndërlidhë sistemet kompjuteristike të një ndërmarje apo organizate duke u bazuar në teknikën e internetit posaqërisht në TCP/IP protokolin
- Extraneti bënë zgjërimin e intranetit me ndërmarje të tjera si p.sh distributorët, furnitorët e tj.
WAN (Wide Area Network) mbulon hapsirë të gjërë gjeografike dhe mundëson komunikimin në distanca të mëdha. (rrjetë e LAN-neve të ndërlidhura në hapirë të gjerë gjeografike)
Interneti lidhë intranetët nga e gjithë bota 6

7. Çfare eshte interneti
Interneti eshte rrjeti kompjuterik global me i madhi ne bote. Nga cdo pike e botes kompjuterat e lidhur me njeri-tjetrin mund te komunikojne.
Lidhja e kompjuterave ne te gjithe boten realizohet nepermjet linjave fizike (linjat telefonike, fibrat optike, kabllo bakri te frekuences se larte dhe linja ajrore si radio-relete, nepermjet valeve dhe satelitit)
Meqenese Interneti zhvillohet ne menyre teper dinamike, statistikat aktuale ne lidhje me keto te dhena mund te gjeni edhe ne kete adrese interneti:

8. Perse mund te shfrytezohet Interneti
Burim informacioni: permes motoreve te kerkimit, faqeve web etj
Komunikim: nepermjet internetit mund te komunikoni me te gjithe boten me mesazhe, video konferenca chat.
Biznes dhe marketing: nepermjet internetit firmat kane mundesi te krijojne lidhje elektronike me filialet e tyre, mund te pranojne porosi, te ofrojne konsulence ose sherbime te ndryshme.
Studime dhe kerkime shkencore: pothuajse te gjitha universitetet, shkollat e larta e te tjera u vene ne dispozicion studenteve te tyre lidhje falas me internetin.
Sherbime bankare (homebanking): me ndihmen e internetit ju mund te kryeni ne cdo vend te botes veprime bankare
Lojra: ne internet eshte i mundur edhe zhvillimi i lojrave te ndryshme.

9. Funksionet baze te Internetit dhe parimi klient server
Ky lloj sherbimi eshte baze per funksionin e dhenie marrjes se te dhenave ne rrjetin kompjuterik gjigant te internetit.
Kompjuteri juaj mund te sherbeje si klient kur ju merrni te dhena ne internet dhe nje kompjuter i cili permban te dhenat qe ju merrni sherben si server.
Ne rastin kur dikush kerkon te lexoje te dhenat qe ju keni ne kompjuter dhe i keni vene ne dispozicion per ti lexuar te tjeret neperjmet nje web page atehere ne kete rast kompjuteri juaj eshte ne rolin e nje serveri dhe kompjuteri tjeter ne rolin e nje klienti.
Pergjigje
Klient
Internet
Server
Kerkese

10. Protokolet
Përshkrimi preciz i rregullave dhe mënyra në të cilën kompjuterët e ndryshëm mund të komunikojnë në rrjet quhet protokol.
Me anë të protokoleve arrihet lidhja në mes të kompjuterëve personalë dhe qendrës së madhe kompjuterike.
Softveri i cili mundëson funksionimin normal të Internetit përbëhet nga dy komponente të protokoleve të cilat sipas standaradeve ndërkombëtare quhen:
TCP (Transmission Control Protocol ) dhe
IP ( Internet Protocol)
TCP ka për detyrë organizmin dhe shpërndarjen e të dhënave në
pakete të cilat duhet që të dërgohen, kurse IP ka për detyrë bartjen e tyre nëpër rrjet, që në terminologjinë kompjuterike quhet rutim (routing).

11. Shërbimet në Internet .com -për organizata komerciale dhe prfitabile
(electronic mail)– paraqet shërbimin më të shfrytëzuar të internetit, zakonisht kanë prapashtesat:
.com -për organizata komerciale dhe prfitabile
.org – organizata të përziera dhe joprfitabile
.net – infrastrukturën dhe dhënësit e shërbimeve të internetit
.edu – fakultete dhe univerzitete
.gov – institucione qeveritare
SMTP-(simple mail transport protocol)protokoli për bartjen e postës elektronike
SMTP –Server – sistem kompjuterik nëpërmjet të cilit bëhet bartja e postës
VoIP (Internet telephony, voice over IP- bartja e telefonatave nëpërmjet rrjetave kompjuterike të bazuara në IP posaqërisht nëpërmjet Internetit
Weblogs – online ditarë (Web faqe private apo të ndërmarjeve, të radhitura kronologjikisht, kurse përmbajtja e tyre mundë të komentohet nga të tjerët. Përpos Weblogjeve personale ekzistojnë poashtu edhe Weblogje sipas temave të caktuara, si dhe Weblogje të ndërmarjeve të cilat shërbejnë për komunikim, diskutim si dhe për transferimin e diturisë) 11

12. kanosjet…. viruset, worms, trojan, horse…..
Interneti dhe teknologjitë tjera e kanë ndryshuar mënyrën në të cilën ekonomia funksionon/zhvillohet, dhe për këtë arsye këto teknologji paraqesin mundësi të konsiderueshme për të gjitha llojet e bizneseve legjitime.
Mirëpo gjersa teknologjitë janë të reja , ekzistojnë/paraqiten poashtu edhe numër i madh i mundesive për keqpërdorimin e tyre nga ana e kriminelëve të ndryshëm ,si dhe mospërcjellja/mosazhuriteti i ligjit për t’i përcjellur teknologjitë e reja mundet të sjell gjer te rritja e problemevel.
Virus's, trojans, spyware and……. 12

13. Në përgjithësi kanosjet të cilët janë përfshirë në këtë lëmi mundë të ndahen në
dy kategori:
- ato të cilët qëllimisht lëndojnë mirëqenjen e të tjerëve për qëllime politike apo/dhe finansiare(viruse të ndryshme, spyware e tj.) dhe
- ato të cilët nuk kanë qëllijme të tilla (spam si shembull kryesor i tyre)
Viruset – paraqesin programe apo pjesë të kodeve programore i cili është futur në kompjutor pa dijën e pronarit dhe funksionon pa dëshirën e të njejtit.
Worm – program apo algoritëm i cili e shumëfishon/riprodhon vehtëvetën nëpërmjet rrjetit kompjuterik dhe zakonisht kryen akcione qvllimkëqija.
Trojan Horse – program destruktiv i cili maskohet/paraqitet si aplikacion i mirë(zëmërgjërë,qëllimmirë).Për dallim nga viruset Trojan Horse nuk e riprodhojnë/shumfishojnë vehtëvetën.
Blended threart – i kombinojnë karakteristikat e virusave, të worms-ve dhe të Trojan Horse-ve dhe kodeve/programeve qëllimkëqija me cenueshmëri/lëndueshmëri të serverit dhe internetit. 13

14. Spyware – mundet të definohet si softwer i cili futet fshehurazi në kompjutorë me qëllim të mbikqyrjes/përcjelljes së punës së shfrytëzuesit dhe tia përcjellë informatat prapë burimit kryesorë(sajtet nga vie )
Junk apo “spam” –dërgimi i reklamale/porosive të padëshiruara nëpërmjet e-meilit-dikur u paraqite si kërcnim më i madh për ekonominë digjitale, tash më nuk paraqet ndonjë problem serioz si pasojë e rritjes së mundësive për pastrimin e e- maileve dhe kujdesit të shfrytëzuesve
Antivirus program – vegël (program) i cili kërkon/hulumton hard diskun nga viruset dhe i largon ata të cilët i gjen
“pirateria” 14

15. Web Browsers
Web Browsers janw programe/software qe i japin mundwsi njw perdoruesi te ketw akses, te marre dhe tw shohe dokumenta dhe burime te tjera ne internet.
Historia e web browser fillon qe ne 1980 me world wide web, Net Scape dhe me vone Internet Explorer (1995)
Web Browsers mw tw mwdhenj janw:
Internet Explorer
Mozilla Firefox
Google Chrome
Safari
Opera

16. Cilin Web Browser tw zgjedhim
Internet Explorer- versioni i ri 9.0 ka qene mjaft popullor midis perdoruesve te Windows.Aktualishtt vazhdon te dominoje tregun .
Opera - eshte i famshem per pwrdorimin e saj ne telefona celulare. E kryen kerkimin shpejt, nuk eshte shenjester per viruse dhe bllokohet ralle.
Mozilla Firefox - Mendohet te jete browser me i shpejte dhe konsiderohet me i miri per kompjuter Macintosh
Google Chrome- eshte web browser me i ri dhe po shnderrohet ne nje aktor kryesor. Eshte i shpejte, faqet karikohen shpejt.
Safari - Perdoret kryesisht per kompjuterat e tipit Macintosh. Eshte web browser i katert me i perdorur ne SHBA

17. Motorret e kerkimit ne web
“Nje motorr kerkimi ne web eshte projektuar te kerkoje informacion ne World Wide Web dhe ne servera FTP. Rezultatet e kerkimit prezantohen si liste rezultatesh. Informacioni mund te jete ne formen e faqeve te internetit, imazheve, informacionit dhe tipe te tjera dokumentash (pdf, html etj)”
Motoret e kerkimit me te perdorur jane:
Google Aol
Bing My web search
Yahoo Lycos
Ask Altavista

18. Aksionet e motorreve te kerkimit
per muajin Mars 2011

19. Google motorri i kerkimit me i klikuar
Shkojme te
Fusim fjalw kyç per te gjetur
informacion
Specifikojmw kwrkimin tonw sipas kategorive web, imazhe, video, harta, pazar, etj

20. Google scholar - qendroni mbi shpatullat e gjiganteve
Eshte nje motorr kerkimi ku mund te gjeni literature akademike, artikuj shkencore ne shume disiplina dhe fusha duke perfshire teza, libra, abstrakte, artikuj, studime ne formate te ndryshme
Operohet permes fjaleve kyc,
p.sh., agriculture
Mund ta ngushtoni kerkimin
Permes kategorive si tipi
I dokumentit, viti i botimit,
Prezenca e citimeve etj

21. Social Softwares Programet e mesazheve tw menjwhershme si:
Skype
MSN messenger
Yahoo Messenger
Aol Messenger
Google Talk
Rrjetet Sociale
Facebook
Twitter
Linked In
My Space
Tagged
My Life