1. Qu¶n lý An toµn Sinh häc ë ViÖt Nam
Héi th¶o Quèc gia vÒ M¹ng l­íi th«ng tin c«ng nghÖ sinh häc ch©u ¸
***
Qu¶n lý An toµn Sinh häc ë ViÖt Nam
Ths. Lª Thanh B×nh
Tr­ëng phßng B¶o tån thiªn nhiªn
Côc B¶o vÖ M«i tr­êng

2. PhÇn 1: Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n
Néi dung cña b¸o c¸o
PhÇn 1: Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n
PhÇn 2: Qu¶n lý An toµn sinh häc ë ViÖt Nam
ChÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt liªn quan vÒ ATSH
HÖ thèng c¸c c¬ quan nhµ n­íc
X©y dùng vµ hoµn thiÖn khung ph¸p lý vÒ ATSH cho ViÖt Nam

3. PhÇn 1
C¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n

4. Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n
An toµn sinh häc :
An toµn sinh häc lµ c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý an toµn trong c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu khoa häc, ph¸t triÓn c«ng nghÖ; kh¶o nghiÖm; s¶n xuÊt, kinh doanh, sö dông; nhËp khÈu, xuÊt khÈu, l­u gi÷ vµ vËn chuyÓn c¸c sinh vËt biÕn ®æi gen vµ s¶n phÈm biÕn ®æi gen.
ATSH chñ yÕu quan t©m ®Õn c«ng nghÖ sinh häc hiÖn ®¹i, hay nãi chÝnh x¸c h¬n lµ C«ng nghÖ t¸i tæ hîp ADN.

5. C«ng nghÖ sinh häc truyÒn thèng C«ng nghÖ sinh häc hiÖn ®¹i
Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n
C«ng nghÖ sinh häc:
Lµ bÊt kú ho¹t ®éng øng dông c«ng nghÖ nµo cã sö dông ®Õn c¸c hÖ sinh vËt, c¸c sinh vËt sèng, hay c¸c dÉn xuÊt cña c¸c hÖ sinh vËt, ®Ó t¹o ra, hay biÕn c¶i c¸c s¶n phÈm, hay c¸c quy tr×nh, sö dông vµo môc ®Ých cô thÓ.
C«ng nghÖ sinh häc cã thÓ ph©n biÖt lµm hai nhãm :
C«ng nghÖ sinh häc truyÒn thèng
C«ng nghÖ sinh häc hiÖn ®¹i

6. Quan ®iÓm chñ ®¹o
CNSH hiÖn ®¹i lµ c¬ héi lín cho ®Êt n­íc ph¸t triÓn kinh tÕ vµ héi nhËp. ChÝnh s¸ch, ph¸p luËt quèc gia vÒ An toµn sinh häc lµ c«ng cô ®Ó qu¶n lý vµ sö dông an toµn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ sinh häc chø kh«ng ph¶i lµ rµo c¶n cho sù ph¸t triÓn CNSH
ChÝnh s¸ch, ph¸p luËt quèc gia vÒ an toµn sinh häc nh»m môc tiªu b¶o vÖ søc khoÎ cña nh©n d©n, an toµn cña m«i tr­êng sinh th¸i khái nh÷ng t¸c ®éng bÊt lîi cña C«ng nghÖ sinh häc hiÖn ®¹i

7. PhÇn II Qu¶n lý An toµn sinh häc ë ViÖt Nam
ViÖt Nam cã hÖ thèng c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch kh¸ ®å sé trong nhiÒu lÜnh vùc cã liªn quan tíi c«ng nghÖ sinh häc, qu¶n lý nghiªn cøu khoa häc vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ sinh häc nãi chung.

8. ChÝnh s¸ch quèc gia vÒ ATSH
NghÞ quyÕt sè 18/CP ngµy 11/3/1994 cña ChÝnh phñ vÒ ph¸t triÓn C«ng nghÖ Sinh häc ë ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 nªu râ:
Nghiªn cøu øng dông réng r·i c¸c thµnh tùu khoa häc-c«ng nghÖ thuéc lÜnh vùc c«ng nghÖ sinh häc cña thÕ giíi phôc vô thiÕt thùc vµ cã hiÖu qu¶ sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, b¶o vÖ søc khoÎ nh©n d©n vµ m«i tr­êng s«ng;
X©y dùng mét ngµnh c«ng nghiÖp sinh häc ph¸t triÓn b¶o ®¶m s¶n xuÊt ®­îc c¸c s¶n phÈm phôc vô tiªu dïng néi ®Þa vµ xuÊt khÈu;
T¹o lËp ®­îc mét hÖ thèng c¸c c¬ quan khoa häc-c«ng nghÖ thuéc lÜnh vùc c«ng nghÖ sinh häc cã n¨ng lùc tiÕn hµnh nghiªn cøu ph¸t triÓn ë tr×nh ®é cao vµ cã kh¶ n¨ng t¹o ra c¸c c«ng nghÖ míi, hiÖn ®¹i phôc vô nÒn kinh tÕ quèc d©n.

9. ChÝnh s¸ch quèc gia vÒ ATSH
Héi nghÞ lÇn thø s¸u Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (Kho¸ IX) vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ ®­a ra kÕt luËn:
TËp trung nghiªn cøu vµ øng dông c¸c thµnh tùu c«ng nghÖ sinh häc
­u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghÖ sinh häc, tËp trung vµo nghiªn cøu vµ øng dông phôc vô ph¸t triÓn n«ng-l©m-ng­ nghiÖp, chÕ biÕn thùc phÈm, b¶o vÖ søc khoÎ cña nh©n d©n vµ b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i.

10. C¸c quy ®Þnh ph¸p lý hiÖn hµnh
liªn quan tíi ATSH
B¶o vÖ m«i tr­êng (LuËt B¶o vÖ m«i tr­êng n¨m 1993, ChiÕn l­îc BVMT quèc gia ®Õn n¨m 2010 vµ ®Þnh h­íng ®Õn n¨m 2020);
Khoa häc c«ng nghÖ (LuËt Khoa häc C«ng nghÖ)
VÖ sinh An toµn thùc phÈm (VD: LuËt B¶o vÖ søc khoÎ nh©n d©n n¨m 1989 vµ NghÞ ®Þnh sè 23/H§BT cña Héi ®ång Bé tr­ëng ban hµnh §iÒu lÖ vÖ sinh) ;
KiÓm dÞch thùc vËt, kiÓm dÞch ®éng vËt, kiÓm dÞch y tÕ (Ph¸p lÖnh B¶o vÖ vµ kiÓm dÞch thùc vËt n¨m 2001, Ph¸p lÖnh Gièng vËt nu«i n¨m 2004, Ph¸p lÖnh Gièng c©y trång n¨m 2004);

11. C¸c quy ®Þnh ph¸p lý hiÖn hµnh liªn quan tíi ATSH
Qu¶n lý Sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt (VD: NghÞ ®Þnh sè 58/2002/N§-CP ngµy 03/6/2002 cña ChÝnh phñ ban hµnh §iÒu lÖ b¶o vÖ thùc vËt, §iÒu lÖ kiÓm dÞch thùc vËt vµ §iÒu lÖ qu¶n lý thuèc b¶o vÖ thùc vËt);
XuÊt nhËp khÈu sinh vËt (VD: NghÞ ®Þnh sè 11/2002/N§-CP n¨m 2002 cña ChÝnh phñ vÒ viÖc qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt khÈu, nhËp khÈu vµ qu¸ c¶nh c¸c loµi ®éng vËt, thùc vËt hoang d·);
§a d¹ng Sinh häc vµ c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, chÝnh s¸ch cã liªn quan;

12. Nh÷ng khã kh¨n trong qu¶n lý ATSH ë ViÖt Nam
Ch­a cã khung ph¸p lý vÒ qu¶n lý an toµn sinh häc.
Ch­a cã mét v¨n b¶n chÝnh thøc nµo quy ®Þnh néi dung cña qu¶n lý nhµ n­íc vÒ c«ng nghÖ sinh häc vµ an toµn sinh häc.
Ch­a cã sù ph©n ®Þnh mét c¸ch cô thÓ, râ rµng tr¸ch nhiÖm qu¶n lý nhµ n­íc vÒ ATSH gi÷a c¸c Bé, ngµnh, gi÷a trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng.
ThiÕu c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, c¬ chÕ chÝnh s¸ch trong viÖc qu¶n lý nghiªn cøu khoa häc vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ sinh häc hiÖn ®¹i (lÜnh vùc c«ng nghÖ gen, c¸c sinh vËt biÕn ®æi gen vµ s¶n phÈm cña chóng cßn ®ang bÞ bá ngá).

13. Nh÷ng khã kh¨n trong qu¶n lý ATSH ë ViÖt Nam
Ch­a ban hµnh c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch trong viÖc qu¶n lý vµ b¶o ®¶m ATSH cho søc khoÎ con ng­êi, m«i tr­êng vµ ®a d¹ng sinh häc nh­ tinh thÇn NghÞ ®Þnh th­ Cartagena
ThiÕu quy ®Þnh vÒ së h÷u trÝ tuÖ.
Quy ®Þnh vÒ ATSH phßng thÝ nghiÖm lµm viÖc víi GMOs vµ nh÷ng quy ®Þnh vÒ sö dông GMOs trong c¸c ®iÒu kiÖn c¸ch ly (nhµ kÝnh, nhµ l­íi chèng c«n trïng) ®· ®­îc ¸p dông ë mét sè ViÖn nghiªn cøu (vÝ dô ViÖn C«ng nghÖ sinh häc), nh­ng ch­a trë thµnh qui ph¹m ph¸p lý b¾t buéc cho tÊt c¶ c¸c phßng thÝ nghiÖm.

14. HÖ thèng c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÒ CNSH vµ ATSH
Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ (qu¶n lý nhµ n­íc vÒ c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu, triÓn khai khoa häc c«ng nghÖ nãi chung, trong ®ã cã c«ng nghÖ sinh häc nãi riªng)
Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n (qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi c¸c ho¹t ®éng øng dông c«ng nghÖ sinh häc vµo lÜnh vùc n«ng nghiÖp)
Bé C«ng nghiÖp (qu¶n lý nhµ n­íc víi c¸c ho¹t ®éng øng dông c«ng nghÖ sinh häc trong viÖc ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, ®Æc biÖt lµ trong c«ng nghiÖp tiªu dïng, chÕ biÕn thùc phÈm vµ c¸c ngµnh kh¸c).

15. HÖ thèng c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÒ CNSH vµ ATSH
Bé Thuû s¶n (qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi c¸c ho¹t ®éng øng dông c«ng nghÖ sinh häc trong nu«i trång vµ ph¸t triÓn nguån lîi thuû s¶n; quy ®Þnh viÖc xuÊt nhËp khÈu, nghiªn cøu, kh¶o nghiÖm gièng thuû s¶n...).
Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng (qu¶n lý nhµ n­íc vÒ øng dông c«ng nghÖ sinh häc, c¸c chÕ phÈm sinh häc trong xö lý « nhiÔm m«i tr­êng; qu¶n lý c¸c t¸c ®éng cña c«ng nghÖ sinh häc tíi m«i tr­êng; sù du nhËp cña c¸c loµi sinh vËt l¹ x©m lÊn).

16. HÖ thèng c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÒ CNSH vµ ATSH
Bé Y tÕ (qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi c¸c ho¹t ®éng øng dông c«ng nghÖ sinh häc trong viÖc s¶n xuÊt v¾c xin vµ sinh phÈm y tÕ, c¸c lo¹i ho¸ chÊt, chÕ phÈm diÖt khuÈn, diÖt c«n trïng trong lÜnh vùc y tÕ)
Bé Th­¬ng m¹i (qu¶n lý nhµ n­íc häat ®éng xuÊt khÈu, nhËp khÈu, l­u th«ng hµng hãa trong n­íc vµ dÞch vô th­¬ng m¹i).

17. X©y dùng vµ hoµn thiÖn khung ph¸p lý vÒ ATSH cho ViÖt Nam
NghÞ ®Þnh th­ Cartagena vÒ ATSH ®· ®­îc ChÝnh phñ phª chuÈn n¨m 2004
C¬ quan ®Çu mèi cña N§T Cartagena hiÖn ®Æt t¹i Côc B¶o vÖ M«i tr­êng, Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng.
Bé TN&MT ®ang tr×nh chÝnh phñ phª duyÖt Quy chÕ qu¶n lý an toµn sinh häc ®èi víi c¸c sinh vËt ®· biÕn ®æi gen vµ s¶n phÈm cña chóng
Bé TN&MT hiÖn ®ang chñ tr× x©y dùng Khung ph¸p lý vÒ ATSH cho ViÖt Nam.

18. Nguyªn t¾c cña Khung ph¸p lý vÒ ATSH
Khung ®Ò ra ®­îc c¸c hÖ thèng qu¶n lý vµ c¬ chÕ b¶o ®¶m an toµn sinh häc theo quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh th­. Tuy nhiªn, c¸c thµnh tè kh¸c liªn quan ®Õn qu¶n lý an toµn sinh häc còng cã thÓ ®­îc c©n nh¾c ®Ó ®­a vµo khung.
Sù tham gia ®Çy ®ñ cña c¸c bªn liªn quan quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh thùc thi cña khung
B¶o ®¶m tÝnh linh ho¹t cña hÖ thèng vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p qui, cã thÓ bæ sung, thay ®æi mçi khi cÇn thiÕt mµ kh«ng gÆp khã kh¨n lín vÒ thñ tôc.

19. Thµnh tè chÝnh cña Khung ph¸p lý vÒ ATSH
HÖ thèng c¸c quy ®Þnh ph¸p lý
HÖ thèng hµnh chÝnh
HÖ thèng ra quyÕt ®Þnh bao gåm c¶ qu¶n lý vµ ®¸nh gi¸ rñi ro
C¸c c¬ chÕ tham gia cña céng ®ång vµ th«ng tin ®¹i chóng.

20. Xin c¶m ¬n!