1. Prof. Rizamuxamedova M.Z.
Davolash fakultetining fakultet va gospital terapiya, sharq tabobati va tibbiy profilaktika fakultetining ichki kasalliklar kafedrasi. SURUNKALI ENTERIT. SURUNKALI KOLIT.
Prof. Rizamuxamedova M.Z.

3. Osh qozon-ichak yo’li tuzilishi

4. Ingichka ichak tuzilishi

5. SURUNKALI ENTERIT
Ingichka ichak shilliq pardasining yallig’lanishi va distrofik o’zgarishlari bilan kuzatiladigan, xamda atrofiya bilan yakunlanadigan kasallik.

6. TASNIFI I. Etiologiyasi bo’yicha: 1.Infeksiya:
a) ichak infeksiyasi – ichburuq, ichterlama,salmonellez
b) umumiy infeksiya – sil, brutsellez, bezgak.
c) o’choqli infeksiya – xoletsistit, tonzillit, otit.
d) parazitlar – gijja, amebiaz, trixomonoz, lyamblioz.

7. 2. Zaxarlanish: (intoksikatsiya)- ichakning fizikaviy va kimyoviy shikastlanishi
A) sanoat zaxarlari: kislota, ishqor, bug’lar, alkogol;
B) dori moddalari: antibiotik, sul'fanilamidlar;
3. Alimentar illat (buzilgan ovqatlarni iste'mol qilish);
4. Me'da, jigar, o’t chiqarish yo’llari va me'da osti bezi kasalliklari-shira yetishmasligi;
5. Iqlim omili-issiq sharoit ta'siri.

8. II. Anatomik-morfologik xususiyatlari bo’yicha:
A) enterotsitlar distrofiyasi bilan ifodalanadigan yuzaki enterit;
B) atrofiyasiz surunkali enterit;
V) vorsinkalar atrofiyasi bilan kuzatiladigan surunkali enterit;

9. III. Funksional tavsifi bo’yicha:
A) membranada xazm qilinishning buzilishi (disaxaridaz yetishmasligi);
B) so’rilishning buzilishi (elektrolitlar, temir, suv, vitaminlar, oqsillar, yog’lar, uglevodlar);
V) motor faoliyatining buzilishi (giper- va gipo kinetik turlari).

10. IV. Klinik ko’rinishi bo’yicha:
A) enterit belgilarining og’irlik darajasi;
B) kechishi (onda-sonda va tez-tez qaytalanuvchi);
V) kasallik davrlari (zo’rayish, tinchlanish);
G) asoratlari (solyarit, nospetsifik mezadenit);

11. PATOGENEZ Immunologik mexanizmlar
ETIOLOGIK OMILNING SHILLIQ QAVATGA TA'SIRI
Immunologik mexanizmlar
SO’RILISHNING KAMAYISHI
SHILLIQ QAVAT HIMOYA MEXANIZMINING BUZILISHI
DISBAKTERIOZ
PERISTALTIKA KUCHAYISHI

12. Klinik ko’rinishi
Ichak dispepsiyasi sindromi - kindik atrofi soxasida noxush xolat, qorin kengayishi, kuldirashi bilan namoyon bo’ladi
Enterit koprologik sindromi - ich ketishining tezlashishi (1 sutkada martagacha), najasning ko’p mikdorda ajralishi (polifekaliya) - 1 sutkada 1,5-2 kg gacha (normada g) xastalikka xos belgidir.
So’rilish yetishmasligi sindromi - bemorning tana vazni kamayishi (og’ir xolatlarda kaxeksiyagacha), umumiy quvvatsizlanish, loxaslik, ish qobiliyatining kamayishi bilan namoyon bo’ladi

13. Ko’rish. Bemorlar terisi rangi bo’zargan, ozib ketgani, qorni dimlangani aniqlanadi.
Palpatsiyada kindik atrofida kuchsiz og’rik seziladi
Rentgen tekshirishlarida diskineziya belgilari bilan kuzatiladigan gipotoniya, ingichka ichakda gaz mavjudligi aniqlanadi.

14. Surunkali enteritda koprogramma
Fizik xususiyatlari: och jigar rangda, konsistensiyasi bo’tqasimon yoki qattiq (shakllangan najas).
Kimyoviy xususiyatlari: rN 6,5-7 (bir oz nordon – neytral), bilirubinga reaksiya manfiy yoki musbat, sterkobilinga reaksiya – musbat, yallig’lanish oqsili va leykotsitlarga reaksiya – musbat.
Mikroskopiya: katta miqdorda sovunlar va yog’ kislotalari

15. Qiyosiy tashxisi. Surunkali kolit Ichak sili. Surunkali pankreatit
Dizenteriya va lyamblioz.
Surunkali kolit
Ichak sili.
Surunkali pankreatit

16. SURUNKALI ENTERITNI DAVOLASH
KO’ZISH DAVRIDA STATSIONAR DAVO
PARXEZ STOL №4 – YOG’LI, UTKIR OVQATLAR, SAVZOVOTLAR VA KO’P XO’L MEVALAR MUMKIN EMAS
SPAZMOLITIKLAR
DIAREYAGA QARSHI DORILAR
BAKTERIYALARGA QARSHI DORILAR

17. DISBAKTERIOZGA QARSHI BIOLOGIK PREPARATLAR
FERMENTATIV DORILAR
VITAMINLAR
OQSIL MODDALAR-PLAZMA, AL'BUMIN
FIZIOTERAPIYA MUOLAJALARI
Xalk tabobati.

18. SURUNKALI KOLIT
Yo’g’on ichak shilliq qavatining distrofik yallig’lanishi bo’lib, unda ichakning shira ajratish, so’rilish va marom bilan xarakat qilish faoliyatlari buziladi.

19. TASNIFI (A.I. PARFYONOV, 1981)
Etiologiya:
1) infeksiya (dizenteriya, salmonellyoz).
2) alimentar omil (tartibsiz ovqatlanish)
3) fizikaviy va kimyoviy omillar
a) qo’rg’oshin, fosfor, mo`shyak va simob birikmalari
b) nazoratsiz antibiotik, surgi preparatlarni qo’llash
4) xazm a'zolari kasalliklari
5) neyrogen omillar

20. II. Anatomo-morfologik tavsifi:
A) yuzaki kolit
B) atrofik kolit
C) tiflit
D) proktosigmoidit
E) yalpi kolit

21. III. Funksional tavsifi:
A) motorika buzilishi (giper- va gipomotorli diskineziya)
B) modda almashinuvining buzilishi (ionlarning va suvning gipersekretsiyasi, yo’g’on ichakda ionlar va suvning kuchaygan va susaygan absorbsiyasi)
C) shilliq sekretsiyasining buzilishi (ko’paygan va kamaygan shilliq sekretsiyasi)

22. IV. Klinik tavsifi:
A) Kasallik davrlari: zo’rayish va tinchlanish
B) Asoratlari:
-solyarit;
-nospetsifik mezadenit;
-koprostaz;
-ichak tutilishi;

23. PATOGENEZ
ETIOLOGIK OMILLARNING YO’G’ON ICHAK SILLIQ QAVATIGA BEVOSITA TA'SIRI
PERISTALTIKA VA OVQAT MASSASINING YO’G’ON ICHAK BO’LIMLARIDAN O’TISHINING SEKINLASHISHI
MIKROB VA PARAZITLARNING YO’G’ON ICHAK DEVORIGA TOKSIK VA TOKSIKO-ALLERGIK TA'SIRI

24. Klinik ko’rinishi
Surunkali kolit aksariyat yoshi katta shaxslarda uchraydi.
Zirkiragan og’rik - qorinning pastki va yon bo’limlarida joylashadi, ovqat iste'molidan keyin kuchayadi, najas va yel ajralgandan so’ng, isitkich qo’yganda kamayadi.
Ich kelishining buzilishi: ich ketishi yoki qabziyat, ko’pincha ich ketishi bilan qotishi almashinib turadi.

25. Ichakning yetarli bo’lmagan bo’shanishi sezgisi
Qo’lansa xidli yel chiqishi va shilliqli yoki qon aralash najas, ich kelishiga soxta istak (tenezm).
Patologik jarayon yo’g’on ichakning distal qismida joylashsa, najas ko’y kumalog’i shaklida ajraladi

26. Ko’rishda bemorlarning umumiy xolati kam o’zgaradi
Palpatsiyada yo’g’on ichak yo’li bo’ylab og’rik, kuldirash aniqlanadi.
Rentgen tekshirishlarida yo’g’on ichakning spazmi va ba'zi bir bo’laklarining atonik bo’shashganligi, shilliq, burmalarining soni kamayganligi kuzatiladi.

27. Endoskopik tekshirishda (rektoramonskopiya, kolonskopiya) morfologik o’zgarishlar (eroziya, poliplar, yallig’langan joyda shilliq parda qizarishi va shishishi, shilimshiq yiring, qon xamda yaralanish mavjudligi belgilanadi.
Laboratoriya tekshirishlarida qonda - giporproteinemiya, temir tanqisligi kamqonligi, gipovitaminoz.

28. Bijg’ituvchi disbakteriozda (kolit) koprogramma
Fizik xususiyatlari: konsistensiya bo’tqasimon, ko’pikli, shilimshiq aralash
Kimyoviy xususiyatlari: rN 5-5,5 (reaksiya keskin nordon), yallig’lanish oqsili va leykotsitlarga musbat reaksiya, bilirubinga musbat yoki manfiy reaksiya, sterkobilinga musbat reaksiya na.
Mikroskopiya: hazm bo’lgan kletchatka, hujayra ichidagi va hujayradan tashqari kraxmal, patologik yodofil flora.

29. Qiyosiy tashxisi.
Bakterial ichburug’ning cho’ziluvchan va surunkali turi
Yo’g’on ichak diskineziyasi
Nospetsifik yarali kolit

30. SURUNKALI KOLITNI DAVOLASH
KO’ZISH DAVRIDA AMBULATOR VA STATSIONAR DAVOLASH
PARXEZ STOL №4
SPAZMOLITIKLAR
ANTIBAKTERIAL TERAPIYA
OQSIL PREPARATLARI

31. VITAMINLAR
FERMENTATIV DORILAR
QABZIYATGA QARSHI DORILAR
DAVOLASH KLIZMASI
FIZIOTERAPEVTIK DAVO
TINCHLANISH DAVRIDA SANATOR-KURORTLARDA DAVOLANISH
Xalk tabobati