1. Монгол Улсын ХАА-н техник, тоног төхөөрөмжийн салбарын санхүүжилтийн хэрэгцээ, боломжууд
Илтгэгч: Ө.Болдсайхан
ХАА-н ухааны боловсролын доктор,
“Энсада Холдинг” ХХК-ийн
Ерөнхий Захирал

2. Агуулга ХАА-н техник, тоног төхөөрөмжийн зах зээлийн товч мэдээлэл
Газар тариалан эрхлэгчдийн бодит байдал
Салбарыг дэмжихээр төр засгаас авч хэрэгжүүлсэн бодлого хөтөлбөрүүд
Дотоодын банк, санхүүгийн байгууллагуудын шаардлага, нөхцлүүд
Санхүүжилтийн хэрэгцээ, боломжууд

3. ХАА-н техник, тоног төхөөрөмжийн зах зээлийн товч мэдээлэл
Газар тариаланд ашиглагдаж буй нийт 750,000 га газрын дөнгөж 30% нь дэвшилтэт техник, технологиор боловсруулагдаж байна. (газрын хэмжээ 1,000,000 га хүрэх боломжтой)
Төрийн бодлогын чиг хүрээнд эрчимжсэн, “0” технологийг нэвтрүүлж эхэлсэн, тариаланчид ойлгосон, санал нэгтэй шилжихэд бэлэн байгаа
Уриншийн талбайг багасгаж тарилтын талбайг хамгийн багадаа 70%-д хүргэх
Дийлэнх тариаланчид насжилт өндөр, хуучин технологийн техник ашиглаж байна
Шинэ тутам гарч ирж буй техникүүдийг санал болгох бололцоо, дэлхийтэй хөл нийлүүлэх боломж
Дистрибъютерүүдийн хөгжил, оновчтой санал санаачилгууд

4. Газар тариалан эрхлэгчдийн бодит байдал
Үйлдвэрлэгчид техникийн шинэчлэл хийх шилжилтийн шатандаа явна
Нийт газрын ердөө 30% -д нь дэвшилтэт техник ашиглаж байна
Хөрсний элэгдэл ихсэж байгаа нь техник болон технологийн шинэчлэл цаг болсныг сануулж байна
Газар нутгийн хэмжээ болон талбайн онцлогоос хамаарч тариаланчид хамгийн оновчтой, бүтээмж өндөр техник сонгох нь чухал байна.
Тогтворгүй ургацын хэмжээ нь тогтворгүй орлогыг бий болгож байна
Салбарын онцлогтой уялдсан оновчтой санхүүжилт байхгүй
Дотоодын банк, санхүүгийн байгууллагуудын итгэх итгэл сул

5. Монгол Улсад үйл ажиллагаа явуулж буй албан ёсны эрхтэй дистрибьютерүүд
Аммак ХХК (Claas)
Агротрак ХХК Агромаштех ХХК
Белорусь Трактор ХХК
Вагнер Ази ХХК (Challenger)
Интосэ ХХК
Гацуурт ХХК (John Deere)
МСМ ХХК (John Deere)
Мөнх Ногоон Тал ХХК Монтрак ХХК
МБ Инжиниринг ХХК
Энсада Трактрон ХХК (Case IH, New Holland, Bourgault, Macdon & etc.)

6. Салбарыг дэмжихээр төр засгаас авч хэрэгжүүлсэн бодлого хөтөлбөрүүд
“Ногоон хувьсгал” үндэсний хөтөлбөр /1998~2012/
Хүнс, хөдөө аж ахуйг дэмжих бодлого /2003~/
“Атрын 3-р аян” үндэсний хөтөлбөр /2008~2010/
“Чацаргана” хөтөлбөр /2010~2016/

7. Салбарыг дэмжихээр төр засгаас авч хэрэгжүүлсэн бодлого хөтөлбөрүүд
Төрийн дэмжлэгүүд
Импортын болон НӨАТ-ын татвараас чөлөөлсөн (2016 он хүртэл)
Үр, бордоо болон түлшний зээл
Улаан буудайн урамшуулал (100,000 төгрөг/тн)
Борлуулалтыг дэмжих бодлого буюу улаан буудайн худалдан авалт
Усалгааны системүүдийг шинээр болон нөхөн сэргээх дэмжлэг (30% төрийн санхүүжилт)
Усан сангийн бүтээн байгуулалт (100% төрийн санхүүжилт)
Бүх төрлийн сургалт, семинар

8. Ойрын хугацаанд хэрэгжүүлсэн дэмжлэгүүд болон тэдгээрийн нийлүүлэлтийн нөхцлүүд
БНХАУ-н хөнгөлөлтийн зээлийн хүрээнд 8,400 ширхэг жижиг оврын тракторыг салбарын үйлдвэрлэгчидэд нийлүүлж байна.
- 20% урьдчилгаа, үлдэгдлийг 3 жилийн хугацаанд, 0% хүү
Өндөр хүчин чадлын 2 ширхэг багц техникийн нийлүүлэлт: Өндөр хүчин чадлын трактор, хйин үрлэгч, хөрс боловсруулагч, хор цацагч.
- 0% хүүтэйгээр 7 жилийн хугацаанд төлөх.

9. Дотоодын зээлийн төрлүүд
Лизинг
Банкуудын аккредитив
Банкуудын бизнесс зээл
Дистрибьютерүүдийн өөрсдийн лизинг

10. Дотоодын банк, лизингийн байгууллагуудын шаардлага, нөхцлүүд
Судлах хугацаа урт, арга барил төвөгтэй
Өндөр эрсдлээс шалтгаалсан хатуу шаардлага (барьцаа хөрөнгө шаардах гэх мэт)
Сар бүр хүү зээлийг төлөх шаардлагатай
Дотоодын санхүүгийн байгууллагын шаардлага нөхцлийг хангах ААН, байгууллага цөөн
Богино хугацаа (1-3 жил)

11. Санхүүжилтийн хэрэгцээ, боломжууд
Салбарын санхүүжилтийг дэмжих тусгай хөтөлбөр
Дистрибьютерийн хамтран ажилладаг гадны санхүүжилтийн байгууллагуудыг хөтөлбөрт хамтруулах
Газар тариалангийн үйлдвэрлэгчдийн бүтээгдэхүүний борлуулалтын сүлжээг боловсронгуй болгох
Техникийг өөрийг нь зээлийн барьцаа болгох

12. Техникийн шинэчлэл төсөл хэрэгжүүлэх санхүүжилтийн схем
Арилжааны банк Лизинг
Үйлд-вэрлэгч
ЗЭЭЛИЙН ЭХ ҮҮСВЭР
Бага хүүтэй,
7-10 жил
Тариалан-чид
ХХААЯ
Монгол банк
Захиалга, 15%
Техник
Зээл
Техник, сервис
Хүсэлт
EXIM
CITY BANK
Даатгал
Төлбөр 85%
Засгийн газар
ЭЗХЯ
Баталгаа
Төлбөр
Дилер
Эскроу данс

13. Санхүүжилтийн хэрэгцээ, боломжууд
Урт хугацаатай, бага хүүтэй зээл, хөрөнгө оруулалтыг босгох,
Дээрх зээл, хөрөнгө оруулалтыг босгоход засгийн газар, төрөөс баталгааг гарган өгөх,
Зээл хүүгийн төлбөрийг борлуулалтын орлоготой уялдуулан жилд 2 удаа авах,
Даатгалын компаниудыг татан оролцуулж, ХАА-н тоног төхөөрөмжийн зээлийг даатгалд хамруулах,
НӨАТ болон гаалийн татварыг чөлөөлсөн хугацааг сунгах,
Дотоодын банк санхүүгийн байгууллагуудын ХАА-н бүтээгдэхүүнд зориулсан санхүүгийн бүтээгдэхүүний НӨАТ-ыг чөлөөлсөн хугацаатай дүйцүүлж мөн чөлөөлөх,

14. Санхүүжилтийн хэрэгцээ, боломжууд
Тариалан эрхлэгчид нийлэн хоршоо байгуулж хүчээ нэгтгэх, борлуулалтаа хамтарч хийх, ингэснээрээ санхүүгийн эх үүсвэртэй болж ээлж дараатайгаар техник, технологио шинэчлэх,
Томоохон төслийг боловсруулан батлуулж олон нийтэд хувьцаа гарган хөрөнгийн биржээр дамжуулан хөрөнгө босгох зэрэг багтана.

15. Анхаарал хандуулсанд баярлалаа