1. Blóðflokkar Óli Hilmar 20. febrúar 2008
Uptodate
New england

2. ABO blóðflokkarnir Uppgötvaðir 1900-1902
Landsteiner lýsti O, A og B árið 1900
Decastello og Sturli lýstu AB árið 1902
Mótefni koma fram við sex mánaða aldur
IgM
ABH genin kóða fyrir glýkósýl transferösum
Færsla ,,immunodominant” sykru á ,,backbone chain” á yfirborði RBK
Mögulega geta mótefnisvakar í fæðu eða umhverfi framkallað mótefnaframleiðslu gegn ósamstæðum blóðflokkum
Mótefni sem hér um ræðir eru IgM, sem fara ekki yfir fylgju. Einnig eru A og B antígenin eru ekki fullmynduð við fæðingu. Það útskýrir af hverju HDN vegna ABO misræmis er oftast vægur.
Bombay phenotype, þar sem skortir ensímið fúkósýl transferasa, sem myndar H antigen á yfirborði RBK. Þeir einstaklingar búa yfir mótefnunum anti-A, anti-B og anti-H. Þeir geta því ekki þegið blóð frá neinum blóðflokkana, heldur einungis innbyrðis og þá oftast frá ættingjum
ABH genin staðsett á litningi 9
Jan Jansky

3. Skematísk mynd af mótefnavökunum á yfirborði RBK

4. Alvarlegustu tilfelli vegna ABO blóðflokka er einfaldlega vegna blóðflokkamisræmis við blóðgjöf, enda A og B antigenin mjög immunogen og valda kröftugri hemólýsu
Universal donors, universal receivers
Við gjöf plasma þá snýst dæmið við, þar sem AB plasma dugar fyrir alla þega o.s.frv.

6. Rhesus Lýst 1937 af Landsteiner og Wiener Fimm antigen
C, c, D, E, e
Ammonia transporter protein
Anti-D veldur svæsnum HDN
Anti-c og Anti-E
Rhesus antigen D oft kallaður Rhesus faktorinn
Einstaklingar eru rhesus jákvæðir eða neikvæðir eftir því hvort Rhesus antigen D er á yfirborði RBK
Transmembrane prótein (sbr. ABO)
Rhesus genin á litningi 1

8. Kell 24 antigen Glýkóprótein í himnu RBK McLeod phenotype
Veldur svæsnum HTR og HDN
Anti-K mótefni (auk anti-c og anti-E) orsakavaldur flestra tilfella meiriháttar HDN
Blóðgjöf er e.t.v. algengasta orsök Kell næmingar í mæðrum
Litningur 7
Þétt pakkað himnuglýkóprótein
K antigen til staðar í 9% blóðgjafa í hvítu fólki
McLeod phenotype: veik Kell antigen og RBK svo það fæst acanthocytosis. Oft er samfara þessu x-tengdur chronic granulomatous sjúkdómur.
Anti-Kell mótefni valda blóðleysi hjá fóstri með öðrum hætti en anti-Rh(D) mótefni (cell mediated hemolysis). Fóstur með Kell alloimmunization hefur lágt hlutfall retikúlócýta í blóði og lágan styrk bilirúbíns í sermi og legvökva, sbr. við fóstur með anti-Rh(D) alloimmunisation. Þetta er rakið til anti-Kell mótefnamiðlaðrar bælingar á rauðkornamyndun (auk hemólýsu). Því er anti-Kell mótefnatíter í sermi eða legvökva ekki í hlutafalli við blóðleysi í fóstri. Hefur ekki áhrif á aðrar frumulínur (granúlócýta eða megakarýócýta)
Geta einnig valdið svæsnum HTR

9. Duffy
2 antigen
Talin vera viðtakar pro-inflammatory cýtókína (IL-8 o.fl.)
Anti-Fy(a) orsök HDN
Viðtaki fyrir P. falciparum og P. knowlesi
Fy(a-b-) ónæmir fyrir malaríu
Multi pass membrane glycoprotein
Fy(a) og Fy(b)
Anti-Fy(a) getur orsakað mildan og svæsinn HDN
Fy(a) og Fy(b) geta einnig valdið HTR

10. Kidd Flutningur urea yfir himnur RBK
Anti-Jk(a) og Anti-Jk(b) eru orsök alvarlegra HTR
Anti-Jk IgG binda complement
Anti-Jk mótefni hverfa snögglega úr blóðrásinni
Anti-Jk(a) og anti-Jk(b) valda mildum HDN
Carrier molecule er multipass membrane protein
Einstaklingar með Jk(a-b-) phenótýpu geta ekki konsentrerað þvag að hámarki
Erfitt að finna, og því hættulegt
Mælt er með að allir sem hafa myndað anti-Jk(a) eða anti-Jk(b) mótefni á einhverjum tímapunkti fái medic alert armband
Anti-Jk IgG bindur complement og valda in vivo hemólýsu
Anti-kj mótefni geta horfið snögglega úr blóðrásinni svo ekki er öruggt að þeirra verður vart við mælingar í seinni blóðflokkaskimunum

11. MNS
Fimm antigen
M, N, S, s, U
á yfirborði glycophorin A eða B
Glykophorin er viðtaki fyrir P. falciparum, E. coli o.fl.
Geta valdið HDN
Neikvæð hleðsla RBK er að mestu vegna sialic acid keðja á glycophorin A eða B
Getur verkað sem complement viðtaki

13. Relative immunogenicity of the various red blood cell antigens
A, B
100
Rh(D) 80 K 10
c, E 3
Fy(a)
0,4
Jk(a)
0,1
Defined as the percent of individuals negative for the antigen in question who will produce an antibody after receiving transfusion of a single unit of red cells positive for that antigen. Values are approximate. Revised after Calhoun, L and Petz, L. Erythrocyte antigens and antibodies. In: Williams' Hematology, 6th ed, Beutler, E, Lichtman, MA, Coller, BS, et al, (Eds), McGraw-Hill, New York, p.1846.
Sumir sjúklingar, u.þ.b. 3-10% geta myndað mótefni gegn rauðkornum (alloimmunization), og þá þarf í upphafi að finna hvaða mótefni eru til staðar, (blóðflokkamótefnaskimun) og síðan velja blóð sem passar fyrir viðkomandi (compatible)
Algengustu mótefnin eru anti-D, önnur rhesus-mótefni og svo anti-Kell. Því þurfum við að eiga talsvert af "fínflokkuðu" blóði, sem er með mörgum flokkunum í öðrum kerfum en rhesus. Því eigum við þúsundir blóðgjafa flokkaða í fjölmörgum kerfum
Williams' Hematology, 6th ed, Beutler, E, Lichtman, MA, Coller, BS, et al, (Eds), McGraw-Hill, New York, p.1846.